giáo trình trang bị công nghệ và cấp phôi tự động C10 pdf

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



138
Chỉång 10
DỦNG CỦ PHỦ

10-1. Khại niãûm chung.
Táút c nhỉỵng cå cáúu dng âãø gạ âàût dao khi gia cäng âãưu gi l dủng củ
phủ (nhỉ äø gạ dao trãn mạy tiãûn, cạc loải trủc gạ dao, mang ranh, âáưu rãvon
ve ).
- Pháưn låïn dủng củ phủ (hay gi l âäư gạ dao) â âỉåüc tiãu chøn hoạ.
Nhỉng trong thỉûc tãú, nhiãưu khi cáưn nhỉỵng âäư gạ dao chun dng. Vê dủ, khi thỉûc
hiãûn nhiãưu bỉåïc gia cäng trãn mạy khoan, ngỉåìi ta sỉí dủng âäư gạ khoan chun
dng âãø thay thãú dao m khäng cáưn dỉìng mạy.
- Tạc dủng ca dủng củ phủ :
+ Âãø náng cao nàng sút lao âäüng, ngỉåìi ta thỉåìng dng cạc loải âáưu dao
nhiãưu trủc (mi khoan, dao phay, dao tiãûn ren) làõp trãn cạc mạy khoan vản nàng
mäü
t trủc chênh, trãn cạc mạy phay, cng nhỉ làõp nhiãưu dao tiãûn trãn äø gạ dao ca
mạy tiãûn vản nàng âãø gia cäng âäưng thåìi nhiãưu bãư màût.
+ Âãø måí räüng kh nàng cäng nghãû ca mạy: âäư gạ tiãûn rnh, càõt ren trãn
mạy khoan âỉïng, âäư gạ xc rnh then trãn mạy bo ngang, âäư gạ tiãûn màût cáưu
trãn mạy tiãûn, âáưu dao quay trãn mạy phay cạc loai âäư gạ cho phẹp thỉûc hiãûn
nhỉỵng ngun cäng m nhỉỵng âäư gạ bçnh thỉåìng khäng thãø thỉûc hiãûn âỉåüc. Nhỉ
váûy, dng âäư gạ dao cho phẹp thay nhỉỵng mạy chun dng âàõt tiãưn bàòng nhỉỵng
mạy vản nàng r tiãưn hån.
+ Trong cäng nghãû chãú tảo mạy hảng nàûng, nhỉỵng loải âäư gạ dao cho phẹp

thỉ
ûc hiãûn mäüt khäúi lỉåüng cäng viãûc ráút låïn khi phỉång phạp gia cäng âỉåüc tiãún
hnh theo ngun tàõc táûp trung ngun cäng. Säú láưn gạ âàût chi tiãút v chu kç sn
xút gim âi ráút nhiãưu.
Sau âáy ta tçm hiãøu mäüt säú dủng củ phủ thỉåìng dng .
10-2. Dủng củ phủ dng trãn mạy khoan
Âäư gạ kẻp dao trãn mạy khoan cọ nhiãưu loải: kẻp bàòng mang ranh, kẻp
bàòng äúng chi cän, kẻp bàòng cạc cå cáúu chun dng khạc .
10-2-1.Cå cáúu thay dao nhanh.
Cå cáúu thay dao nhanh dng âãø thay dủng củ càõt (mi khoan, mi khoẹt,
dao doa) m khäng cáưn dỉìng mạy (hçnh 10-1).
Hçnh 10-1a trçnh by ngun lê lm viãûc ca cå cáúu ny nhỉ sau: chuøn
âäüng quay âỉåüc chuøn tỉì trủc chênh ca mạy qua äúng chi cän 1, bi 2, tåï
i dủng
củ càõt (mi khoan, mi khoẹt, dao doa) làõp trong bảc 3 (bảc 3 cọ pháưn lm chỉïa
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



139
bi 2). Âãø tiãún hnh thay thãú dủng củ , ngỉåìi cäng nhán dng tay trại náng bảc 4
lãn, dỉåïi tạc dủng ca lỉûc li tám, bi 2 råi vo pháưn rnh chỉïa bi 5, dủng củ âỉåüc
thạo lng v ngỉåìi cäng nhán dng tay phi rụt ra (cng bảc 3).
Sau khi gạ dủng củ måïi vo, bảc 4 âỉåüc hả xúng v bi 2 lải råi vo pháưn
lm ca bảc 3, chuøn âäüng ca dủng củ tråí lải bçnh thỉåìng. Loải cå cáúu thay
dao nhanh ny cọ thãø an ton våïi säú vng quay ca trủc chênh trong khong
250
÷

300 vng/phụt.
Hçnh 10-b: Mäüt kãút cáúu khạc ca cå cáúu thay dao nhanh. Âãø thay âäøi dủng
củ 1 cáưn phi nåïi nhẻ bảc 2, lục ny khe håí åí giỉỵa cỉỵ
chàûn a v màût nghiãng bãn
trong b ca bảc tàng lãn v dủng củ âỉåüc råi xúng . Khi gạ dủng củ nhåì màût
nghiãng d v l xo 3.
10-2-2. Âäư gạ dao tiãûn rnh màût trong.
Hçnh 10-2a l mäüt loải âäư gạ dao âãø doa läù cän trãn mạy khoan âỉïng. ÄÚng
trủ 10 âỉåüc làõp vo cå cáúu thay nhanh ca mạy v âỉåüc dáùn hỉåïng theo hai bảc
säú 2 v säú 5 . Hai bảc 2 v 5 âỉûåc làõp vo thán âäư gạ, m trãn âäư gạ cọ gạ chi tiãút
gia cäng. Trủc 7 v l xo 1 âỉåüc làõp trong äúng 10. Khi trủc chênh ca mạy hả
xúng, trủc 7 chảm vo chäút tç 6. Nãúu trủc chênh ca mạy cng våïi äúng 10 tiãúp
tủc hả xúng thç miãúng 8 cng våï
i dao tiãûn 9 s chuøn âäüng hỉåïng kênh nhåì
chäút 3 làõp chàût våïi trủc 7. Nhỉ váûy, dao 9 s càõt âỉåüc màût cän v âäü cän âụng
bàòng rnh nghiãng m trong âọ chäút 3 di chuøn. Khi trủc chênh âỉåüc náng lãn,
H
çnh 10-1 :Cå cáúu thay dao nhanh trãn mạy khoan.
a- Cọ bi trỉåüt; b- Cọ chäút trỉåüt.
1. Chäút cän; 2-bi; 3- bảc lọt; 4- ạo gạ ( bảc );5- rnh chỉïa bi

b)
A

A

2
3
A-
A

c
1
2
B B
a
c
b
d
c
B-B

a)
3
5
2
4
1
K
Hỉåïng K
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



140
l xo 1 gin ra âỉa trủc 7, miãúng 8 v äúng 10 tråí vãư vë trê ban âáưu.
Hçnh 10-2b l âäư gạ dng âãø doa rnh trủ trong läù chi tiãút. Dao doa âỉåüc
làõp trãn miãúng quay 3 (miãúng quay 3 quay quanh chäút 5). Khi trủc gạ dao 2 hả

xúng, âáưu tç ca miãúng 3 chảm vo bảc 6, lục âọ dao 4 bàõt âáưu càõt. Chiãưu di
ca rnh âỉåüc khäúng chãú bàòng cỉí tç 1.
Hçnh 10-2c l gạ dao tiãûn rnh hẻp. Trủc gạ dao 1 âỉåüc làõp våïi trủc chênh
ca mạy, pháưn dỉåïi ca trủc gạ dao cọ làõp miãúng gạ dao 7. Miãúng gạ dao cọ rnh
nghiãng âãø làõp chäút 5. Khi trủc gạ dao chuøn âäüng xúng phêa dỉåïi, chäút 5 âáøy
miãúng gạ dao 7 chuøn âäüng hỉåïng kênh v bàõt âáưu càõt rnh. Bảc 2 cọ tạc dủng
dáùn hỉåïng cho äúng 4 v lm cỉỵ chàûn âãø khäúng chãú chiãưu di rnh gia cäng. L
xo 3 cọ tạc dủng âỉa miãúng gạ vãư vë trê ban âáưu khi náng trủc gạ 1 lãn.
10-2-3. Âáưu khoan nhiãưu trủc.
Âáưu khoan nhiãưu trủc âm bo cho mäüt säú dủng củ càõt lm viãûc âäưng thåìi
(khoan, khoẹt, doa , ta rä) nhiãưu läù trãn cng mäü
t chi tiãút hồûc âãø gia cäng tưn tỉû
cạc läù trãn mạy khoan âỉïng hồûc cạc mạy täø håüp. Nhỉỵng âáưu khoan ny cọ thãø
l chun dng v cọ thãø l vản nàng.
H
çnh 10-2: Âäư gạ doa rnh trãn mi khoan.
a- Gạ tiãûn läù cän :1- l xo; 2,5- Bảc âåỵ; 3- Chäút;4- Chi tiãút gia cäng; 6- Chäút
tç; 7-Trủc; 8- Miãúng mang dao;9- Dao; 10- ÄÚng hỉïng.
b- Gạ tiãûn rnh trủc: 1- Cỉỵ hnh trçnh; 2- Trủc; 3-Miãúng mang dao; 4-Dao;
5 -Chäút;6 -Bảc.
c- Gạ tiãûn rnh hẻp: 1-Trủc dao; 2- Bảc âåỵ ;3- L xo; 4- ÄÚng hỉïng;
5- Chi; 6- Phäi
c)
1
2
3
4
5
6 7
b)

4
5 3
2
1
6
a)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



141
Âáưu khoan chun dng l âáưu khoan âäưng thåìi âãø gia cäng mäüt säú läù bäú
trê trãn mäüt chi tiãút hồûc nhiãưu chi tiãút khạc nhau. Trãn nhỉỵng âáưu khoan ny
dủng củ càõt bäú trê trãn nhỉỵng khong cạch cäú âënh v khäng thãø thay âäøi âỉåüc.
Âáưu khoan vản nàng l âáưu khoan âãø gia cäng âäưng thåìi mäüt säú läù trãn
nhỉỵng chi tiãút khạc nhau khäng phủ thüc vo sỉû phán bäú läù, vë trê ca dủng củ
càõt làõp trãn âáưu khoan cọ thãø thay âäøi nhåì trủc rụt cọ rnh, trủc bn lãư, hồûc nhåì
tay quay âàûc biãût.

Bäü pháûn cå bn ca âáưu khoan nhiãưu trủc vản nàng l häüp âãø truưn
chuøn âäüng quay v mä men xồõn tỉì trủc chênh ca mạ
y âãún âáưu trủc lm viãûc,
l mäüt häüp hçnh chng cọ chỉïa nhỉỵng trủc âãø gạ dao v nhỉỵng cå cáúu chuưn
chuøn âäüng tåïi chụng, âäi khi cn cọ âai âãø kẻp âáưu nhiãưu trủc våïi trủc chênh
ca mạy. Trong nhỉỵng âáưu chun dng khäng cọ häüp hçnh chng, trủc chênh
lm viãûc mang dao trỉûc tiãúp näúi våïi trủc ca häüp chảy dao.
Häüp chảy dao ca báút kç mäüt âáưu khoan no cng gäưm trủc ch âäüng våïi
bạnh ràng, trủc lm viãûc hồûc trủc chênh cng bạnh ràng, trủc cng bạnh ràng
trung gian (khäng phi dng trong mi trỉåìng håüp) v thán. Âãø dãù gia cäng, thán
gäưm nhiãưu bäü pháûn làõp lải.
Hçnh 10-3a l så âäư bäú trê nhiãư
u trủc mäüt cạch âån gin nháút. Trủc chênh
ca mạy chuøn âäüng, chuøn âäüng ny âỉåüc truưn âãún âi cän 1, bạnh ràng
trung gian 2, räưi tåïi bạnh ràng 3 v cạc trủc 4.

a) b) c)

H
çnh 10-3: Så âäư âäüng ca âáưu khoan nhiãưu trủc . a- Khäng cọ bạnh ràng
trung gian ; b- Cọ bạnh ràng trung gian; c-Khäng cọ bạnh ràng
1. Chi cän; 2. Tay quay; 3-Giạ âåỵ;4.Trủc mang dủng củ càõt; 5.Tay quay giạ âåỵ
1 1
2 2 3
4 4
3
5
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn

142
Muọỳn cho caùc truỷc dao quay theo chióửu kim õọửng họử (õóứ thổỷc hióỷn quaù
trỗnh cừt goỹt) thỗ truỷc chờnh cuớa maùy quay phaới quay ngổồỹc. Nhổ vỏỷy trong xờch
chaỷy dao ta phaới lừp thóm baùnh rng trung gian õóứ khi truỷc chờnh quay ngổồỹc
chióửu kim õọửng họử thỗ õỏửu dao vỏựn õi xuọỳng (thổỷc hióỷn lổồỹng tióỳn dao).
Hỗnh 10-3b laỡ trổồỡng hồỹp lừp thóm caùc baùnh rng trung gian õóứ khừc phuỷc
nhổồỹc õióứm cuớa sồ õọử hỗnh 10-3a. Trong trổồỡng hồỹp naỡy truỷc chờnh vỏựn quay
theo chióửu kim õọửng họử. Trong cồ cỏỳu chaỷy dao ta khọng cỏửn lừp thóm baùnh rng
trung gian vaỡ nhổ vỏỷy coù thóứ õồn giaớn õổồỹc cồ cỏỳu chaỷy dao cuớa maùy.
Hỗnh 10-3c laỡ mọỹt õỏửu khoan nhióửu truỷc khọng duỡng baùnh rng õóứ truyóửn
õọỹng . Chuyóứn õọỹng quay tổỡ truỷc chờnh cuớa maùy qua õuọi cọn 1 truyóửn tồùi tay
quay 2, tay quay 2 nũ
m trong giaù 3 (giaù 3 õổồỹc õồợ bũng tay quay 5). Caùc truỷc
mang dao 4 cuợng coù baùn kờnh tay quay bũng truỷc 2, caùc truỷc naỡy nhỏỷn chuyóứn
õọỹng tổỡ giaù 3. Giaù 3 coù thóứ laỡm quay nhióửu truỷc 4 nũm trong phaỷm vi cuớa noù. Khi
giaù 3 chuyóứn õọỹng (chuyóứn õọỹng song phúng) tỏỳt caớ caùc õióứm cuớa noù cuợng cuỡng
mọỹt quyợ õaỷo vồùi baùn kờnh tay quay. Vồùi kóỳt cỏỳu nhổ vỏỷy tọỳc õọỹ quay cuớa tỏỳt caớ
caùc truỷc mang dao õóửu bũng nhau .
Hỗnh 10-4a laỡ loaỷi õỏửu khoan maỡ vở trờ caùc truỷc chờnh cuớa noù coù thóứ thay õọứi
õổồỹc. Giaù õồợ 1 cuớa truỷc chờnh 2 coù thóứ dởch chuyóứn õổồỹc theo phổồng hổồùng kờnh
vaỡ di chuyóứn theo baùn kờnh cuớa giaù õồợ 3. óứ thay õọứi khoaớ
ng caùch giổợa caùc khồùp
c)
r

b)
2

7
3
a
a a
a
r

r

7
8
I
II II
r r
2
1
3
5
6
4

H
ỗnh 10-4 : ỏửu khoan thay õọứi vở trờ cuớatruỷc chờnh
a-ỏửu khoan nhióửu truỷc coù thóứ thay õọứi vở trờ; b-c.Caùc phổồng aùn bọỳ trờ truỷc chờnh.
1- Giaù õồợ duỷng cuỷ; 2-Truỷc chờnh duỷng cuỷ; 3- Giaù õồợ chờnh; 4,5.6- Khồùp nọỳi;
7- Họỹp sọỳ ;8. uọi cọn; 9. Thanh treo
2

a)
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



143
4 v 5 ngỉåìi ta dng khåïp näúi 6 cọ then trỉåüt. Cạc trủc chênh ca âáưu khoan quay
våïi täúc âäü nhỉ nhau.
Hçnh 10-4b l mäüt loải âáưu khoan m vë trê ca cạc trủc chênh âỉåüc xạc
âënh bàòng dáy cung r (nhçn theo màût chiãúu âỉïng) khi ta quay pháưn dỉåïi säú 7
quanh trủc a-a. Âi cän 8 ca âáưu khoan âỉåüc gạ vo läù cän ca trủc chênh mạy,
cn häüp ca âáưu khoan âỉåüc giỉỵ bàòng thanh treo 3.
Âáưu khoan dảng ny âỉåüc dng âãø gia cäng cạc läù åí màût bêch cọ âỉåìng
kênh khạc nhau.
10-2-4. Tênh âáưu khoan nhiãưu trủc.
Ti liãûu ban âáưu dng âãø tênh âáưu khoan nhiãưu trủc :
- Bn v chi tiãút gia cäng våïi âáưy â âiãưu kiãûn ké thût.
- Phiãúu ngun cäng (cọ âáưy â chãú âäü
càõt v thåìi gian cå bn).
- Loải dao, kêch thỉåïc dao v váût liãûu lm dao.
- Thuút minh mạy m ta phi làõp âáưu nhiãưu trủc lãn.
- Bn v âäư gạ åí ngun cäng dng âáưu nhiãưu trủc.
Trçnh tỉû tênh toạn:
- Chn chãú âäü càõt cho mäùi dao cọ trãn âáưu dao.
- Xạc âënh mä men xồõn, cäng sút v lỉûc chảy dao cho mäùi dao.
- Xạc âënh cäng sút chung cho âáưu khoan.
- Xạc âënh säú vng quay ca trủc chênh mạy khoan.
- Xạc âënh lỉåüng chảy dao ca âáưu khoan.
- Xạc âënh lỉûc chảy dao täøng cäüng ca táút c cạc dao trãn âáưu dao.
- Chn så âäư âäüng ca cạc âáưu khoan cho thêch håüp.

- Tênh kêch thỉåïc ca cạc trủc v bạnh ràng.
- Tênh v chn äø bi.
- Chn kãút cáú
u ca cạc trủc khoan v bạnh ràng.
- Chn phỉång phạp kẻp chàût âáưu nhiãưu trủc vo mạy.
- V kãút cáúu ca ton bäü ca âáưu khoan.
a. Chn chãú âäü càõt cho mäùi dao trãn âáưu khoan.
Dỉûa theo säø tay, hồûc cäng thỉïc ta xạc âënh lỉåüng chảy dao v täúc âäü càõt.
Tỉì täúc âäü càõt ta xạc âënh säú vng quay n âäúi våïi mäùi dao.
+ Tênh lỉåüng chảy dao (mm/vng):
- Lỉåüng chảy dao khi khoan v khoẹt :

6,0
S
DCS ⋅= (10-1)
- Khi doa:

7,0
S
DCS ⋅= (10-2)
Trong âọ : C
S
-hãû säú phủ thüc vo váût liãûu gia cäng v dảng läù (chn theo
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



144

säø tay); D- âỉåìng kênh dao, mm.
+ Tênh täúc âäü càõt .
-Täúc âäü càõt (m/phụt) khi khoan våïi D =10÷60mm :
Âäúi våïi thẹp cọ
σ
b
=75kG/ mm
2
l :

5,02,0
4,0
ST
D7
v
⋅
⋅
=
(10-3)
Âäúi våïi gang cọ HB=190 l :

4,0125,0
25,0
ST
D2,12
v
⋅
⋅
=
(10-4)

- Täúc âäü càõt khi khoẹt våïi t=1mm v T=100 phụt :
Âäúi våïi thẹp cọ
σ
b
=75 kG / mm
2
l :

2,05,03,0
3,0
t
ST
D3,16
v
⋅
⋅
⋅
=
(10-5)
Âäúi våïi gang cọ HB=190 l :

3,115,045,04,0
3,0
HB
t
ST
D96500
v
⋅
⋅

⋅
⋅
=
(10-6)
- Täúc âäü càõt khi doa våïi t=0,1mm v T=100 phụt:
Âäúi våïi thẹp cọ
σ
b
=75kG/mm
2
l :

2,055,04,0
3,0
t
ST
D5,10
v
⋅
⋅
=
(10-7)
Âäúi våïi gang cọ HB=190 l :

1,05,03,0
2,0
t
ST
D6,15
v

⋅
⋅
=
(10-8)
Trong âọ :D-âỉåìng kênh dao, mm; S- lỉåüng chảy dao, mm/vng; t - chiãưu
sáu càõt,mm; T- tøi bãưn ca dao, phụt.
- Dỉûa vo täúc âäü càõt v ta xạc âënh säú vng quay n (vng /phụt):

D
v1000
n
π
= (10-9)
b. Xạc âënh lỉûc chảy dao, mämen xồõn v cäng sút ca âáưu khoan.
Âäúi våïi mäùi dao, ta xạc âënh lỉûc chảy dao theo cäng thỉïc trong ngun lê
càõt kim loải, sau âọ xạc âënh mä men xồõn v cäng sút cáưn thiãút .
Cäng sút (KW) cho mäùi âáưu khoan âỉåüc tênh theo cäng thỉïc sau âáy :

1nn2211
)NRNRNR(N
η
⋅+⋅⋅⋅++=
Σ
(10-10)
Trong âọ : R
1
, R
2
, , R
n

- säú dao cng loải
N
1
, N
2
, , N
n
- cäng sút cáưn thiãút cho mäùi dao(KW).

η
1
=0,8
÷
0,9 - hiãûu sút âáưu khoan.
Nãúu táút c cạc dao nhỉ nhau thç cäng sút täøng cäüng s l :

RNN =
Σ
η
1
(10-11)
Cäng sút täøng cäüng phi nh hån cäng sút ca mạy:
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



145

NN ≤
Σ
mạy
⋅η
2
(10-12)
Trong âọ : N
mạy
- cäng sút âäüng cå, (KW).
η
2
- hiãûu sút ca mạy, (η
2
=0,8 ).
Nãúu cäng sút ca mạy nh hån cäng sút täøng cäüng thç cáưn phi gim chãú
âäü càõt. Cn trong trỉåìng håüp cäng sút mạy quạ låïn, cáưn chn lải mạy cọ cäng
sút nh hån.
c. Xạc âënh tè säú truưn.
Tè säú truưn ca âáưu nhiãưu trủc l tè säú giỉỵa säú vng quay ca dao v säú
vng quay trủc chênh ca mạy :

bd
cd
m
d
Z
Z
n
n
i ==

(10-13)
Trong âọ :n
d
- säú vng quay ca dao, (vng/ phụt).
n
m
- säú vng quay ca trủc chênh ca mạy, (vng/ phụt).
Z
câ
- säú ràng ca bạnh ràng ch âäüng.
Z
bâ
- säú ràng ca bạnh ràng bë âäüng.
Khi gia cäng bàòng nhiãưu dao khạc nhau thç mäùi dao phi cọ mäüt tè säú
truưn riãng.
d- Xạc âënh lỉåüng chảy dao ca âáưu khoan.
Lỉåüng chảy dao ca âáưu khoan phi bàòng lỉåüng chảy dao ca táút c cạc
dao (lỉåüng chảy dao /phụt) :
S
mạy.phụt
= S
dao. phụt
(10-14)

Trong âọ : S
mạy . phụt
= S
mạy.vng
. n
mạy

= S
dao vng
.n
dao
. (10-15)
Tỉì âọ ta cọ : S
mạy. vng
=S
dao. vng
. n
dao
/n
mạy
(10-16)
Sau khi xạc âënh âỉåüc S
mạy .vng
thç

phi chn nọ theo giạ trë thỉûc trãn mạy.
Trong trỉåìng håüp gia cäng bàòng nhiãưu dao khạc nhau thç ta phi chn dao lm
viãûc våïi âiãưu kiãûn nàûng nháút lm cå såí âãø tênh toạn.
e. Xạc âënh lỉûc chảy dao täøng cng ca âáưu khoan.
Lỉûc chảy dao täøng cäüng ca âáưu khoan bàòng täøng cạc lỉûc chảy dao ca cạc
dao. Lỉûc chảy dao täøng cäüng âọ phi nh hån lỉûc chảy dao cho phẹp ca mạy.
P
Σ
=P
1
+P
2

+
.
+P
n
≤
P
mạy
. (10-17)
ÅÍ âáy: P
Σ
- lỉûc chảy dao ca âáưu khoan, kG(N).
P
1
, P
2
, ,P
n
- lỉûc dc trủc ca mäùi dao, kG (N).
Nãúu báút âàóng thỉïc (10-17) khäng tho mn thç ta phi chn mạy khạc hồûc
thay âäøi chãú âäü càõt.
f. Chn så âäư âäüng ca âáưu khoan.
ÅÍ bỉåïc ny, càn cỉï vo vë trê ca cạc läù cáưn khoan phi xạc âënh cạc trủc
ca bạnh ràng, xạc âënh âỉåìng kênh vng chia, mä âun ca cạc bạnh ràng, âäưng
thåìi cng phi xạc âënh bãư räüng bạnh ràng theo ti trng ca tỉìng trủc khoan.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn

146
Mäüt säú så âäư âäüng âiãøn hçnh ca âáưu khoan nhiãưu trủc (hçnh 10-5).
g.Tênh trủc bạnh ràng v trủc trung tám ca âáưu khoan.
Trủc trung tám ca âáưu khoan l mäüt chi tiãút lm viãûc våïi ti trng låïn.
Chn mä âun bạnh ràng phi dỉûa trãn cå såí ti trng tạc dủng lãn bạnh ràng làõp
trãn trủc trung tám.
Âỉåìng kênh trủc trung tám âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc sau âáy :

[]
τπ
⋅
=
k
M16
d
(10-18)
Trong âọ: d-âỉåìng kênh trủc trung tám, mm; τ- ỉïng sút xồõn cho phẹp,
kG/cm
2
hồûc MP
a
; M
k
-mä men xồõn, kG.cm hồûc N.m
Mä men xồõn âỉåüc tênh nhỉ sau :

n
N71620
M
k

=
(10-19)
Trong âọ: N- cäng sút âäüng cå, KW; n -säú vng quay cỉûc âải ca trủc
chênh, vng/ phụt.
h. Kiãøm tra âäü bãưn ca bạnh ràng.
Kiãøm tra âäü bãưn ca bạnh ràng ta cọ thãø dng nhỉỵng cäng thỉïc sau :
Mä âun bạnh ràng xút phạt tỉì âäü bãưn mi präfin màût ràng:

[]
3
V
K
2
k
1
K
K
n
N
Z
18000
i
1i
m ⋅⋅
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜

⎝
⎛
σψ
+
=
(10-20)
Mä âun bạnh ràng xút phạt tỉì âäü bãưn ún :
a)
b)
c)

1 2 2 2 2 3 1 2
1
e) g)
h)

1
2
3
2

3

1 2 2
2
2
3
3
2
2

2 2
2 2
3
3
3
1
Hçnh 10 -5: Så âäư âäüng âiãøn hçnh ca âáưu nhiãưu trủc
1. bạnh ràng ch âäüng ; 2.bạnh ràng bë âäüng ca trủc lm viãûc ;3.bạnh
ràng trung gian.

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



147

[]
3
V
u
u
2
K
K
n
N
yZ
455

10m ⋅⋅
σ⋅ψ⋅
⋅=
(10-21)
Trong âọ:ψ=8÷12-tè säú bãư räüng ràng v mä âun; Z- säú ràng; i - tè säú truưn;
[]
2
k
mm/kG830=
σ
- ỉïng sút tiãúp cho phẹp;
[
]
2
u
mm/kG196=
σ
- ỉïng sút ún
cho phẹp; K
k
v K
u
- hãû säú tøi th theo ỉïng sút tiãúp xục v ỉïng sút ún; y-hãû
säú hçnh dạng bạnh ràng, chn theo säø tay (y=0,108 cho Z=25; y=0,114 cho Z=30;
y=0,125 cho Z=43);
6V
6
K
V
+

=
- hãû säú täúc âäü .
Nhỉ váûy, nãúu nhỉ mä âun ta chn trỉåïc âáy låïn hån mä âun tênh theo cäng
thỉïc (10-20) v (10-21) thç bạnh ràng â âäü bãưn tiãúp xục v âäü bãưn ún. Trỉåìng
håüp ngỉåüc lải ta phi chn mä âun khạc låïn hån.
i.Tênh cạc trủc ca âáưu khoan.
Cạc trủc ca âáưu khoan làõp bạnh ràng phi âỉåüc tênh theo âäü bãưn v âäü
cỉïng vỉỵng. ỈÏng sút khi tênh trủc theo âäü bãưn âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :

W
M45,0
MR
2
K
2
ub
⋅
+≥
(10-22)
Trong âọ:R
b
- ỉïng sút cho phẹp ca váût liãûu lm trủc, (kG/cm
2
hồûc Mpa).
M
u
- mä men ún tải vë trê nguy hiãøm ca trủc, kG.mm hồûc Nm.
M
K
-mä men xồõn tải vë trê nguy hiãøm ca trủc, kG.mm hồûc Nm.

W- mä men cn tải vë trê nguy hiãøm ca trủc, (mm
3
).
Âäúi våïi trủc trn W=0,1d
3
(d-âỉåìng kênh ca trủc, mm).
Khi tênh trủc theo âäü cỉïng vỉỵng ta phi xạc âënh gọc nghiãng åí trủc tênh
toạn :

46
3
d10
klQ
⋅
⋅⋅
=
θ
θ
(10-23)
Âäü vng tải vë trê nguy hiãøm :

46
y
3
d10
klQ
y
⋅
⋅⋅
=

(10-24)
Trong âọ: Q- lỉûc tạc dủng trãn trủc, kG.
l - khong cạch giỉỵa cạc gäúi âåỵ trủc, cm.
d - âỉåìng kênh trủc, cm.
k
θ
v k
y
- hãû säú âỉåüc chn theo säø tay.
Gọc nghiãng θ v âäü vng y phi nh hån trë säú cho phẹp.
Gọc nghiãng cho phẹp låïn nháút l 0,001
0
. Âäü vng y cho phẹp bàòng 0,000
÷

0.0005, chiãưu di trủc giỉỵa hai gäúi âåỵ bàòng 0,01÷0,03 mä âun bạnh ràng.
j. Tênh vng bi.
Khi tênh bi ta dng cäng thỉïc:

(
)
3,0
hnQC ⋅⋅= (10-25)
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



148

Trong âọ: C- hãû säú kh nàng lm viãûc ca bi (hãû säú C phủ thüc vo kãút
cáúu, kêch thỉåïc v váût liãûu ca bi).
Q- ti trong ca bi (kG).
n- säú vng quay ca bi cng våïi trủc (v/phụt).
h- tøi th ca bi ( giåì ).
Khi tênh bi, ta chn tøi th h=2500÷4500 giåì. Cáưn nhåï ràòng tøi th ca
bi phủ thüc vo ti trng Q, m ti trng Q lải phủ thüc vo chãú âäü càõt (khi ti
trng tàng hai láưn, tøi th ca bi gim 8÷10 láưn ).
Cạc trủc làõp bạnh ràng cáưn phi chãú tảo bàòng thẹp 45 v 40X, bạnh ràng
bàòng thẹp 20X, 40X. V âáưu khoan bàòng gang xạm GX12
÷
28 hồûc thẹp håüp kim
nhäm.
k. Chn phỉång phạp kẻp chàût âáưu khoan vo mạy.
Tu thüc vo kãút cáúu ca âáưu khoan nhiãưu trủc v mạy sỉí dủng m
phỉång phạp näúi âáưu khoan våïi trủc chênh ca my cọ nhỉỵng phỉång ạn khạc
nhau. Hçnh 10-6 trçnh by phỉång phạp kẻp âáưu nhiãưu trủc lãn äúng trån ca trủc
chênh ca mạy qua näúi trủc trung gian 2. Trủc ch âäüng näúi våïi trủc chênh nhåì
cạn truưn hçnh cän 5. Näúi trủc trung gian 2 âỉåüc kẻp vo nàõp ca âáưu nhiãưu trủc
bàòng 4 bu-däng 3, cn trãn äúng ca mạy thç nọ âỉåüc kẻp chàût bàòng 2 bu läng kẻp
tiãúp tuún 4.


10-3. Cå cáúu kẻp dao trãn mạy tiãûn.
Cå cáúu kẻp dao thäng dủng nháút trãn mạy tiãûn l cạc äø gạ dao. Âãø gim
thåìi gian gia cäng ngỉåìi ta thỉåìng dng bn xe dao chun dng (hçnh10-6).
Trãn cạc äø gạ dao ny cọ thãø gạ âỉåüc nhiãưu dao âãø thỉûc hiãûn cạc cäng viãûc khạc
nhau. Sỉí dủng äø gạ dao loải ny cho phẹp ta cng lục cọ thãø gia cäng âỉåüc nhiãưu
bãư màût khạc nhau.
H

çnh 10- 6: Näúi âáưu nhiãưu trủc våïi trủc chênh ca mạy
2
1

A

A

A
-
A

4

3

5

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn



149
Khi âiãưu chènh mạy, ngỉåìi ta phi dng cạc cỉỵ chàûn âãø dỉìng bn xe dao
âụng vë trê.
Trong sn xút hng loảt, do sn pháøm cọ nhiãưu loải khạc nhau, cho nãn
âäúi våïi mäùi loải mạy phi dng nhiãưu äø gạ dao âãø thay thãú. Mäùi äø gạ dao dng âãø
gia cäng mäüt loải chi tiãút nháút âënh.

Ngoi äø gạ dao, trãn cạc mạy tiãûn ngỉåìi ta cn dng cạc trủc gạ, cạc ạo cän
âãø kẻp dao khi tiãûn mọc läù hồûc khi khoa, khoẹt, doa, ta rä.
10-4 Cå cáúu kẻp dao trãn mạy phay.
Dao phay trủ hồûc âéa âỉåüc làõp trãn trủc gạ v trủc gạ thỉåìng âỉåüc làõp trỉûc
tiãúp våïi trủc chênh ca mạy. Nhỉng âãø måí räüng kh nàng cäng nghãû c
a mạy
phay, ngỉåìi ta làõp trủc mang dao trãn cạc cå cáúu chun dng.
Hçnh 10-7a l mäüt loải cå cáúu gạ dao chun dng, âáưu dao âỉïng trãn mạy
mạy phay vản nàng. Häüp cå cáúu âỉåüc kẻp chàût trãn bäü dáùn hỉåïng âỉïng bàòng
chãm v bu läng. Chuøn âäüng quay tỉì trủc chênh ca mạy âỉåüc chuøn qua
âi cän 1, càûp bạnh ràng cän 2 v 3 tåïi trủc mang dao 4. Pháưn quay II cọ thãø
âỉåüc gạ dỉåïi báút kç gọc âäü no so våïi màût phàóng nàòm ngang bàòng pháưn trủ khàõc
âäü a.
Hçnh 10-7b l mäüt loải âáưu quay vản nàng trãn mạy phay nàòm ngang. Âáưu
quay cáúu tảo gäưm pháưn cäú âënh I, pháưn quay trung gian II (quay xung quanh tám
a-a) v pháưn quay III (quay xung quanh tám b-b) våïi trủc mang dao. Chuøn
âäüng quay tỉì trủc chênh ca mạy âỉåüc truư
n qua âi cän 1, càûp bạnh ràng cän
2, 3, càûp bạnh ràng cän 6, 7 räưi tåïi trủc mang dao 4.
Loải âáưu quay ny cọ thãø âỉåüc gạ dỉåïi báút kç gọc âäü no so våïi màût phàóng
nàòm ngang v thàóng âỉïng (do pháưn quay cọ thãø quay xung quanh hai trủc a-a v
b-b).
Trủc mang dao ca hai loải âáưu quay trãn âáy cọ läù cän âãø làõp âi cän
dao (trong trỉåìng håüp âi cän nh, ngỉåìi ta phi dng thãm ạo cän trung gian).
a) b)
H
çnh 10-6 Bn xe dao chun dng trãn mạy tiãûn
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn

150
Cạc âáưu quay loải ny âỉåüc dng trong sn xút loảt nh, âån chiãúc v cho phẹp
måí räüng cäng nghãû ca mạy phay ngang.

Hçnh 10-7c l mäüt loải âáưu quay hai trủc mang dao trãn mạy phay nàòm
ngang. Loải ny cng âỉåüc làõp trãn mạy giäúng nhỉ hai loải trãn. Chuøn âäüng
quay tỉì trủc chênh ca mạy âỉåüc truưn qua âi cän 1, cạc bạnh ràng trủ räưi tåïi
cạc trủc mang dao 4. Âäúi våïi cạc loải âáưu dao ny, ngỉåìi ta cọ thãø thiãút kãú cạc
trủc mang dao v cọ thãø làõp chụng trãn mạy phay nàòm ngang cng nhỉ trãn mạy
phay âỉïng. Sỉí dủng loải âáưu dao ny cho phẹp ta thay thãú nhiãưu mạy phay vản
nàng v náng cao nàng sút lao âäüng.

&&&&&






b)

H
çnh 10- 7:Cå cáúu gạ dao chun dng trãn mạy phay nàòm ngang.
1. Giạ âåỵ; II. Âáưu dao âỉïng quay âỉåüc; III Âáưu näúi dao .
a-Âáưu dao phay âỉïng trãn mạy phay vản nàng; b- Âáưu dao quay 3 chiãưu.
c-Âáưu dao nhiãưu trủc mang dao: a-a Màût phán âäü;1-
Â

i cän; 2,3,6,
7

bạnh ràng cän; 4-Trủc mang dủng củ; 5-Trủc dáùn

a)
c)
1

2 II
3
I a 4
1
4 4
7
III
4

6
5
3
a a
II
b
2 I
1
b
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn

151