Giáo hóa học lớp 12 cơ bản - Tiết 4: KHI NIỆM CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP potx

Giáo hóa học lớp 12 cơ bản - Tiết 4:
KHI NIỆM VỀ X PHỊNG V CHẤT GIẶT RỬA TỔNG
HỢP
I. MỤC TIU:
1. Kiến thức:
- Biết khi niệm về x phịng, chất giặt rửa tổng hợp.
- Hiểu được nguyên nhân tạo nên đặc tính giặt rửa của xà
phịng v chất giặt rửa tổng hợp.
- Cĩ ý thức sử dụng hợp lí cĩ hiệu quả x phịng v chất giặt
rửa tổng hợp.
2. Kĩ năng: Vận dụng về cấu trc của x phịng v chất giặt rửa
tổng hợp để giải thích khả năng lm sạch của x phịng v chất
giặt rửa tổng hợp.
II. CHUẨN BỊ:
- Mẫu vật: X phịng, chất giặt rửa tổng hợp v h.vẽ cơ chế
hoạt động chất giặt rửa.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bi cũ: Chất bo l gì? Cho biết trạng thi của chất
bo? Vì sao?
2. Bi mới:

Bi 3: KHI NIỆM VỀ X PHỊNG V CHẤT GIẶT
RỬA TỔNG HỢP
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1
Cho hs nghiên cứu SGK để rút ra
khái niệm về xà phịng.
GV ?: Trên cơ sở khái niệm về xà
phịng, em hy cho biết thnh phần
chính của x phịng l gì ?
GV giới thiệu thm một số thnh

phần khc của x phịng ?
I – X PHỊNG
1. Khi niệm
-X phịng thường dùng là hỗn hợp
muối natri hoặc muối kali của axit
béo, có thêm một số chất phụ gia.
-TP chủ yếu của x phịng thư
ờng:
l muối natri của axit panmitic hoặc
axit stearic. Ngồi ra trong x phịng
cịn cĩ chất độn (làm tăng độ cứng
để đúc bánh), chất tẩy màu, chất
diệt khuẩn và chất tạo hương,…
Hoạt động 2 2. Phương pháp sản xuất
GV ?: Dựa vo khi niệm về x
phịng, em hy cho biết để sản xuất
xà phịng ta cĩ thể sử dụng phản
ứng hố học no ?
Cho hs nghiên cứu SGK để biết
các giai đoạn của quy trình nấu x
phịng.
GV cho HS biết mặt hạn chế của
qu trình sản xuất x phịng từ chất
bo: khai thc dẫn đến cạn kiệt tài
ngun. Từ đó giới thiệu cho hs
biết phương pháp hiện đại ngày
nay được dùng để sản xuất xà
phịng l đi từ ankan.
(RCOO)
3

C
3
H
5
+ 3NaOH 3RCOONa + C
3
H
5
(OH)
3
t
0
chất béo xà phòng

X phịng cịn được sản xuất theo sơ
đồ sau:
Ankan axit cacboxylic muối natri của axit cacboxylic

Thí dụ:
2CH
3
[CH
2
]
14
CH
2
CH
2
[CH

2
]
14
CH
3
4CH
3
[CH
2
]
14
COOH
O
2
, t
0
, xt
2CH
3
[CH
2
]
14
COOH + Na
2
CO
3
2CH
3
[CH

2
]
14
COONa + CO
2
+ H
2
O
Hoạt động 3
GV đặt vấn đề: Xà phịng thơng
thường sẽ mất ít nhiều tác dụng
tẩy rửa trong nước cứng nên hiện
nay người ta dùng chất giặt rửa
II – CHẤT GIẶT RỬA TỔNG
HỢP
1. Khi niệm
L những hợp chất khơng phải là
muối natri của axit cacboxylic
tổng hợp.
Cho hs tìm hiểu SGK để biết khái
niệm về chất giặt rửa tổng hợp và
những ưu điểm khác của nó so với
xà phịng.
nhưng có tính năng giặt rửa nh
ư xà
phịng được gọi là chất giặt rửa
tổng hợp.

HS nghiên cứu phương pháp sản
xuất chất giặt rửa tổng hợp từ

nguyên liệu là dầu mỏ.


2. Phương pháp sản xuất
Được tổng hợp từ các chất lấy từ
dầu mỏ.
Daàu moû axit ñoñexylbenzensunfonic
natri ñoñexylbenzensunfonat
C
12
H
25
-C
6
H
4
SO
3
H C
12
H
25
-C
6
H
4
SO
3
Na
N

a
2
C
O
3
axit ñoñexylbenzensunfonic natri ñoñexylbenzensunfonat

GV treo mơ hình Sơ đồ quá trình
lm sạch vết bẩn của x phịng v giải
thích cho HS rỏ tc dụng tẩy rửa
của x phịng v chất giặt rửa tổng
hợp.
3. TC DỤNG TẨY RỬA CỦA X
PHỊNG V CHẤT GIẶT RỬA
TỔNG HỢP
- Muối natri trong x phịng hay
trong chất giặt rửa tổng hợp có
khả năng làm giảm sức căng bề

Gv giới thiệu tc dụng của x phịng
chứa Natristearat
C
17
H
35
–COO
-
Na
+

Phần ưa dầu mỡ Phần ưa nước

Gv lưu ý ưu nhược của x phịng v
chất giặt rửa.
mặt của các chất bẩn bám trên
vải, da,… do đó vết bẩn được
phân tán thành nhiều phần nhỏ h
ơn
và được phân tán vào nước v bị
rửa trơi đi.
- Các muối panmitat hay stearat
của các kim loại hoá trị II thường
khó tan trong nước, do đó không
nên dùng xà phịng để giặt rửa
trong nước cứng (nước có chứa
nhiều ion Ca
2+
, Mg
2+
). Cc muối
của axit
đođexylbenzensunfonic lại tan
được trong nước cứng, do đó chất
giặt rửa có ưu điểm hơn xà phịng l
cĩ thể giặt rửa cả trong nước cứng.



IV. CỦNG CỐ:
1. X phịng l gì ?

2. Hy điền chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống ở các
phát biểu sau:
a) X phịng l sản phẩm của phản ứng x phịng hố. Đ

b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành
phần chính của xà phịng
S
c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc
KOH ta được xà phịng.
Đ

d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rửa
tổng hợp.
Đ

V. DẶN DỊ:
1. Bi tập về nh: 1 → 5 trang 15-16 (SGK).
2. Xem trước bài LUYỆN TẬP.