Nhật thực, nguyệt thực, sự trùng phùng kỳ lạ của thiên nhiên doc

Nhật thực, nguyệt thực, sự trùng
phùng kỳ lạ của thiên nhiên



Khi nhật thực toàn phần xảy ra, mặt trăng che khuất hẳn mặt trời.

Mặt trăng quay quanh trái đất, đồng thời trái đất cũng đem theo mặt
trăng quay quanh mặt trời. Khi mặt trăng quay đến vị trí giữa trái
đất và mặt trời, ba thiên thể nằm trên một đường thẳng hoặc gần
cùng một đường thẳng, lúc đó mặt trăng sẽ che khuất mặt trời và xảy
ra nhật thực.


Khi mặt trăng chuyển dịch đến nửa phần trái đất không hướng về
phía mặt trời, ba thiên thể cùng hoặc gần cùng nằm trên một đường
thẳng. Bóng tối trái đất sẽ che khuất mặt trăng và xảy ra nguyệt thực.

1. Vùng tối hoàn toàn sau lưng mặt trăng (moon). 2. Vùng tối một
phần. 3. Dải đen thẫm trên trái đất (earth), nơi nhật thực toàn
phần quét qua.


Vì người quan sát nhật thực (hoặc nguyệt thực) đứng ở vị trí khác
nhau trên trái đất và khoảng cách giữa trái đất với mặt trời cũng
khác nhau nên mọi người nhìn thấy cảnh này diễn ra không giống
nhau: Trong hình bên, nếu chúng ta đứng trong dải tối (3) trên
trái đất, tức là trong phạm vi bóng tối mà mặt trăng che khuất
hoàn toàn, khi đó ta sẽ thấy nhật thực toàn phần. Nhưng nếu
chúng ta đứng trong vùng sẫm nhạt (2), ta sẽ nhìn thấy mặt trời bị
che khuất một phần, đó là nhật thực một phần.

Ngoài ra, còn một loại nhật thực nữa: Nếu bóng của mặt trăng
không phủ tới trái đất, những người ở trong khu vực bóng đen đối
xứng của mặt trăng ngả tới họ sẽ nhìn thấy mép ngoài của mặt
trời, tức là mặt trăng chỉ che khuất phần giữa của mặt trời. Hiện
tượng này gọi là nhật thực hình khuyên. Trước và sau khi xảy ra
nhật thực hình khuyên, ta sẽ nhìn thấy nhật thực một phần.

Do mặt trăng cùng trái đất tự quay từ tây sang đông, bởi vậy nhật
thực bao giờ cũng bắt đầu xuất hiện từ phía tây và nguyệt thực
bắt đầu xuất hiện ở phía đông.

Nhật thực nhiều hơn, nhưng lại khó quan sát hơn

Trong một năm, ít nhất xảy ra 2 lần nhật thực, cũng có năm xảy ra
3 lần, nhiều nhất là 5 lần nhưng rất hiếm. Không có năm nào
không xảy ra nhật thực, nhưng cũng có năm không xảy ra nguyệt
thực, trong vòng khoảng 5 năm sẽ có 1 năm không có nguyệt thực.

Xem ra, nhật thực xảy ra nhiều hơn nguyệt thực, vậy tại sao chúng
ta thường có dịp quan sát nguyệt thực nhiều hơn?

Đúng vậy! Lý do là mỗi lần xảy ra nguyệt thực, nhân loại trên một
nửa trái đất đều nhìn thấy, trong khi đó, mỗi lần xảy ra nhật thực,
chỉ những người trong phạm vi bóng tối rất hẹp của mặt trăng
mới nhìn thấy.

Trên trái đất, rất hiếm được khi chứng kiến nhật thực toàn phần.
Ở một số miền trên trái đất, trung bình khoảng 200-300 năm mới
nhìn thấy một lần nhật thực toàn phần.

Cũng cần nhớ rằng khi quan sát nhật thực, bạn phải nhìn qua tấm
kính đã bôi đen, không nên nhìn trực tiếp bằng mắt thường. Nếu
nhìn trực tiếp, mắt bạn sẽ giống như chiếc kính hội tụ ánh sáng
mặt trời. Nhiệt năng của các tia mặt trời rất cao, sẽ gây ra bỏng,
thậm chí mù mắt. Tuy nhiên, ở đúng thời điểm nhật thực toàn
phần, bạn có thể quan sát hiện tượng kỳ vĩ này bằng mắt thường.