VẤN ĐỀ TỔ CHỨC LÃNH THỔ
CÔNG NGHIỆP CỦA VIỆT NAM
Trong quá trình phát triển công nghiệp theo định hướng xã hội chủ nghĩa
, vấn đề tổ chức lãnh thổ công nghiệp có một ý nghĩa vô cùng quan trọng
nhằm sử dụng hợp lí các nguồn lực sẵn có , đạt hiệu quả cao về các mặt
kinh tế - xã hội và môi trường .
1. Khái niệm
"Tổ chức lãnh thổ là sự sắp xếp , phối hợp giữa các quá trình và cơ sở
sản xuất công nghiệp trên một lãnh thổ nhất định để sử dụng hợp lí các
nguồn lực sẵn có nhằm đạt hiệu quả cao về các mặt kinh tế , xã hội và
môi trường." - đây là khái niệm chính xác và đầy đủ nhất.
Vai trò :
- Đặc biệt quan trọng đối với quá trình đổi mới kinh tế - xã hội của nước
ta
- Là một trong những công cụ hữu hiệu trong sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước
- TCLTCN không phải là một hiện tượng bất biến . So với nông nghiệp,
TCLTCN có thể thay đổi trong một thời gian tương đối ngắn .Điều này
hoàn toàn dễ hiểu , bởi vì trong thời đại ngày nay , dưới tác động của sự
tiến bộ về khoa học –công nghệ , nhu cầu của người tiêu dùng và cả bản
thân của thị trường cũng thường xuyên thay đổi . Vì thế muốn tồn tại và
phát huy tác dụng , TCLTCN không thể xơ cứng và chậm biến đổi , mặc
dù về mặt lí luận , mỗi hình thái kinh tế - xã hội sẽ có các kiểu TCLTCN
tương ứng
- Trong sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước , TCLTCN có
vai trò rất quan trọng .Chính việc TCLTCN nói chung và xây dựng khu
công nghiệp tập trung –một hình thức mới của TCLTCN nói riêng ,
được coi như một công cụ có hiệu quả nhằm đẩy nhanh tốc độ tăng
trưởng công nghiệp
Có rất nhiều các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức lãnh thổ công nghiệp .
2. Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng tới tổ chức lãnh thổ công nghiệp
a. Các nhân tố bên trong
-Vị trí địa lí
+Vị trí địa lí tác động rất lớn tới việc lựa chọn địa điểm xây dựng xí
nghiệp cũng như phân bố các ngành công nghiệp và các hình thức tổ
chức lãnh thổ công nghiệp
+Thực tiễn chỉ ra rằng sự thành công của các khu công nghiệp tập trung
và khu chế xuất trên thế giới thường gắn liền với sự thuận lợi về vị trí
địa lí.
Chẳng hạn như khu chế xuất Cao Hùng (Đài Loan), một trong những
khu chế xuất đạt hiệu quả cao nhất , có vị trí lí tưởng (gần cả đường bộ ,
đường thủy , đường hàng không).Nó nằm trên cầu cảng Cao Hùng , cách
sân bay quốc tế khoang 20 phút đi bằng ô tô và thông ra đường cao tốc .
Hàng hóa ra vào khu chế xuất rất thuận lợi và nhanh chóng , vừa đỡ tốn
thời gian , vừa giảm được chi phí vận tải
+ Ở nước ta trong số hơn 100 địa điểm có thể xây dựng được các khu
công nghiệp tập trung thì có khoảng 40 nơi thực sự hấp dẫn các nhà đầu
tư trong và ngoài nước do có sự thuận lợi về vị trí địa lí
- Tài nguyên thiên nhiên :
+ Khoáng sản
+ Nguồn nước
+ Tài nguyên khác
Tài nguyên thiên nhiên được coi là tiền đề vật chất không thể thiếu được
để phát triển và phân bố công nghiệp
+ Khoáng sản : được coi là bánh mì cho các ngành công nghiệp .Nó có ý
nghĩa hàng đầu đối với việc phát triển và phân bố công nghiệp .Số lượng
, chủng loại ,trữ lượng , chất lượng khoáng sản sẽ chi phối quy mô, cơ
cấu và tổ chức các xí nghiệp công nghiệp
+ Nguồn nước có ý nghĩa lớn đối với ngành công nghiệp .Mức độ thuận
lợi hay khó khăn về nguồn cung cấp hoặc thoát nước là điều kiện quan
trọng để định vị các xí nghiệp công nghiệp.
+ Các tài nguyên khác có tác động đến sự phát triển và phân bố công
nghiệp như đất đai, tài nguyên sinh vật…
Đây chính là nguồn lao động , thị trường và nguồn vốn để phát triển
công nghiệp .Những nơi có nguồn lao động phong phú ,chất lượng cao ,
tiềm năng vốn dồi dào …là những nơi có điều kiên tốt để phát triển công
nghiệp.