Bê tông xi măng - Chương 1 ppsx

Ths.gvc Nguyãùn Dán
1

TRUêNG §¹I HäC B¸CH KHOA §µ N½NG
KHOA HãA - NGµNH cnhh & VËT LIÖU



Ths.GVC NGUYÃÙN DÁN

2007
Ths.gvc Nguùn Dán
2

Chỉång 1

ÂËNH NGHÉA, PHÁN LOẢI BÃ TÄNG V HÄÙN HÅÜP BÃ TÄNG XI MÀNG.
BÃ TÄNG XI MÀNG CÄÚT THẸP, BÃ TÄNG ỈÏNG SÚT TRỈÅÏC.
1.1 Âënh nghéa

Bã täng xi màng l loải váût liãûu âạ nhán tảo nháûn âỉåüc bàòng cạch âäø khn v
lm ràõn chàõc lải mäüt häùn håüp thêch håüp bao gäưm cháút kãút dênh (cạc loải ximàng
) nỉåïc, cäút liãûu (cạt, sản, si, âạ dàm) v phủ gia ( nãúu cọ).
Häùn håüp cạc loải ngun liãûu trãn ( xi màng, nỉåïc, cäút liãûu, phủ gia) måïi
nho träün âãø âäưng nháút nhỉng chỉa ràõn chàõc gi l häùn håüp bã täng hay cn gi
l bã täng tỉåi.
Trong bã täng, cäút liãûu âọng vai tr l bäü khung chëu lỉûc, häư xi màng (
ximàng v nỉåïc) bao bc xung quanh cạc hảt cäút liãûu âọng vai tr l cháút bäi
trån âäưng thåìi láúp âáưy cạc kho
ng träúng giỉỵa cạc hảt cäút liãûu. Trong quạ trçnh
âäng kãút v phạt triãøn cỉåìng âäü ca häư xi màng, nọ s gàõn kãút cạc hảt cäút liãûu
thnh mäüt khäúi tỉång âäúi âäưng nháút gi l bã täng. Bã täng xi màng cọ cäút thẹp
gi l bã täng xi màng cäút thẹp.
Nhỉỵng cháút phủ gia âỉa vo häùn håüp bã täng xi màng nhàòm mủc âêch ci
thiãûn mäüt säú tênh cháút ca häùn håüp bã täng nhỉ tàng tênh lỉu âäüng ca häùn håüp

bã täng, âiãưu chènh thåìi gian ninh kãút, náng cao tênh chäúng tháúm ca bã täng
Trong bã täng xi màng cäút liãûu thỉåìng chiãúm (80 - 85)% cn xi màng
portland chiãúm (15-20)% khäúi lỉåüng häùn håüp bã täng.
Bã täng xi màng l loải váût liãûu ráút quan trng âỉåüc sỉí dủ
ng räüng ri trong
xáy dỉûng dán dủng, cäng nghiãûp, thy låüi, cáưu âỉåìng vç cọ cạc ỉu âiãøm sau:
- Cọ cỉåìng âäü nẹn cao biãún âäøi trong phảm vi räüng tỉì 100, 200 âãún
900, 1000 daN/cm
2
.

- Giạ thnh tỉång âäúi hả.
Tuy váûy nọ váùn cọ nhỉåüc âiãøm: nàûng, cạch ám, cạch nhiãût kẹm.
1.2 PHÁN LOẢI BÃ TÄNG
Cọ nhiãưu cạch phán loải bã täng, thỉåìng theo 3 cạch:
1.2.1. Phán loải theo khäúi lỉåüng thãø têch.
Âáy l cạch phán loải thỉåìng âỉåüc dng nháút vç khäúi lỉåüng riãng ca
cạc thnh pháưn tảo nãn bã täng gáưn nhỉ nhau (âãưu l khoạng cháút vä cå) nãn
khäúi lỉåüng thãø têch ca bã täng phn ạnh âäü âàûc chàõc ca nọ. Theo cạch phán
loải ny cọ thãø chia bã täng thnh 4 loải:
• Âàûc biãût nàûng:

γ
0
> 2500 kg/m
3
, chãú tảo bàòng cạc cäút liãûu âàûc chàõc v
tỉì cạc loải âạ chỉïa qûng. Bã täng ny ngàn âỉåüc cạc tia X v tia γ.
Ths.gvc Nguùn Dán
3

• Bã täng nàûng: (Cn gi l bã täng thỉåìng) γ
0
= (1800 - 2500) kg/m
3
chãú
tảo tỉì cạc loải âạ âàûc chàõc v cạc loải âạ chỉïa qûng. Loải bã täng ny
âỉåüc sỉí dủng phäø biãún trong xáy dỉûng cå bn v dng sn xút cạc cáúu
kiãûn chëu lỉûc.
• Bã täng nhẻ: γ
0
= (500 -1800) kg/m
3
, gäưm bã täng chãú tảo tỉì cäút liãûu
räùng thiãn nhiãn, nhán tảo v bã täng täø ong khäng cäút liãûu, chỉïa mäüt
lỉåüng låïn läø räùng kên.
• Bã täng âàûc biãût nhẻ: γ
0
< 500 kg/m
3
cọ cáúu tảo täø ong våïi mỉïc âäü räùng
låïn, hồûc chãú tảo tỉì cạc loải räùng nhẻ cọ âäü räùng låïn (khäng cạt).
1.2.2. Phán loải theo cháút kãút dênh.
• Bã täng ximàng: Cháút kãút dênh l ximàng v ch úu l ximàng
poọclàng v cạc loải xi màng khạc.
• Bã täng silicạt: Chãú tảo tỉì ngun liãûu väi cạt silêc nghiãưn, qua xỉí lê
chỉng háúp åí nhiãût âäü v ạp sút cao.
• Bã täng thảch cao: Cháút kãút dênh l thảch cao hồûc ximàng thảch cao.
• Bã täng xè: Cháút kãút dênh l cạc loải xè l cao trong cäng nghiãûp luûn
thẹp hồûc xè nhiãût âiãûn, phi qua xỉí lê nhiãût áøm åí ạp sú
t thỉåìng hay ạp

sút cao.
• Bã täng pälime: Cháút kãút dênh l cháút do (polime) v phủ gia vä cå.
1.2.3. Phán loải theo phảm vi sỉí dủng.
• Bã täng cäng trçnh: Sỉí dủng åí cạc kãút cáúu v cäng trçnh chëu lỉûc, u
cáưu cọ cỉåìng âäü thêch håüp v tênh chäúng biãún dảng.
• Bã täng cäng trçnh cạch nhiãût: Vỉìa u cáưu chëu âỉåüc ti trng vỉìa
cạch nhiãût, dng åí cạc kãút cáúu bao che.
• Bã täng cạch nhiãût : Bo âm u cáưu cạch nhiãût ca cạc kãút cáúu bao
che cọ âäü dy khäng låïn.
• Bã täng thy cäng: Ngoi u cáưu chëu lỉûc v chäúng biãún dảng, cáưn cọ
âä
ü chäúng tháúm v tênh bãưn vỉỵng trong mäi trỉåìng.xám thỉûc cao.
• Bã täng lm âỉåìng: Dng lm táúm lạt màût âỉåìng, âỉåìng lm bàng sán
bay loải bã täng ny cáưn cọ cỉåìng âäü cao, tênh chäúng mi mn låïn v
chëu âỉåüc sỉû biãún âäøi låïn vãư nhiãût âäü v âäü áøm.
• Bã täng äøn âënh họa hc: Ngoi u cáưu tha mn cạc chè tiãu ké thût
khạc, cáưn chëu âỉåüc tạc dủng xám thỉûc ca cạc dung dëch múi, axêt,
kiãưm v håi ca cạc cháút ny m khäng bë phạ hoải hay gim tøi th
cäng trçnh.
• Bã täng chëu lỉía: Chëu âỉåüc tạc dủng láu di ca nhiãt âäü cao khi sỉí
dủng.
Ths.gvc Nguùn Dán
4
• Bã täng trang trê: Dng trang trê bãư màût cäng trçnh, cọ mu sàõc u cáưu
v chëu âỉåüc tạc dủng thỉåìng xun ca thåìi tiãút.
• Bã täng nàûng chëu bỉïc xả: Dng åí cạc cäng trçnh âàûc biãût, ngàn âỉåüc
bỉïc xả ca tia γ hay bỉïc xả nåträn.
1.3. KHẠI NIÃÛM VÃƯ BÃ TÄNG CÄÚT THẸP.
1.3.1 Khại niãûm.
Bã täng l loải váût liãûu dn, cỉåìng âäü chëu nẹn låïn, nhỉng kh nàng chëu

kẹo v chëu ún tháúp chè bàòng 1/10 âãún 1/15 cỉåìng âäü chëu nẹn. Âáy l nhỉåüc
âiãøm cå bn ca bã täng xi màng.
Qua nghiãn cỉïu v thỉûc tãú sỉí dủng sỉû phäúi håüp giỉỵa váût liãûu bã täng v
cäút thẹp tảo nãn bã täng cäút thẹ
p s khàõc phủc nhỉåüc âiãøm nọi trãn. Såí dé cọ
âỉåüc tênh ỉu viãût nọi trãn l do 3 l do sau:
- Lỉûc bạm dênh giỉỵa bã täng v cäút thẹp ráút låïn (xem 3.4.3 chỉång
3).
- Bã täng bo vãû thẹp khäng rè.
- Âäü dn nåí nhiãût hai loải váût liãûu ny xáúp xè nhau.
ÅÍ 100
o
C hãû säú dn nåí nhiãût ca bã täng l 10.10
-6
cn cäút thẹp 12.10
- 6
.
1.3.2 Phán loặ cáúu kiãûn bã täng cäút thẹp.
Càn cỉï vo cạch âàût cäút thẹp, loải bã täng â dng, trng lỉåüng, cáúu trục v
cäng dủng ca cáúu kiãûn, ngỉåìi ta chia lm 4 loải:
• Theo cạch âàût cäút thẹp: Cáúu kiãûn cọ hồûc khäng cọ cäút thẹp. Nãúu cọ cäút
thẹp cọ thãø l ỉïng sút trỉåïc hồûc khäng.
• Theo loải bã täng: Bã täng nàûng hồûc bã täng nhẻ.
• Theo cáúu trục, trng lỉåüng: Cáúu kiãûn âàûc hồûc räùng, nàûng hồûc nhẻ.
• Theo cäng dủng gäưm cọ:
- Nhọm cáúu kiãûn dng cho nh åí v cäng trçnh cäng cäüng.
- Nhọm cáúu kiãûn dng cho nh cäng nghiãûp.
- Nho
ïm cáúu kiãûn dng cäng trçnh thu låüi.
- Nhọm cáúu kiãûn dng cho cäng trçnh giao thäng.

1.3.3 Qui trçnh sn xút cáúu kiãûn bã täng xi màng cäút thẹp.
1.3.3.1 Cạc phỉång phạp tảo hçnh.
Quạ trçnh sn xút bã täng xi màng cäút thẹp thỉåìng cọ 3 cäng âoản: Chãú tảo
häùn håüp bã täng, gia cäng cäút thẹp, chøn bë cäút thẹp - tảo hçnh - dỉåỵng häü v
trang trê bãư màût cáúu kiãûn. Cọ 3 phỉång phạp tảo hçnh cáúu kiãûn:
• Phỉång phạp khn cäú âënh.
• Phỉång phạp khn di âäüng.
• Phỉång phạp dáy chuưn liãn tủc ( phỉång phạp cạn).
Mäùi phỉång phạp cọ ỉu nhỉåüc âiãøm riãng.
Ths.gvc Nguùn Dán
5
Tảo hçnh theo phỉång phạp khn cäú âënh thûn låüi nháút cho viãûc âục
cạc cáúu kiãûn cọ kêch thỉåïc låïn v nàûng, vç âãø cạc cáúu kiãûn âọ di chuøn trong
quạ trçnh chãú tảo s gáy khọ khàn v täún cäng sỉïc. Do váûy phỉång phạp ny
gim tiãu hao cäng sỉïc, thiãút bë âån gin, väún âáưu tỉ tháúp nãn âỉåüc sỉí dủng
räüng ri åí trong cạc nh mạy cng nhỉ åí cäng trỉåìng. Song phỉång phạp ny
cng cọ nhỉåüc âiãøm mỉïc âäü cå khê hoạ tháúp.
Tảo hçnh theo phỉång phạp khn di âäüng trãn xe cọ låüi vãư mỉïc âäü cå
khê hoạ cao trong mi kháu, nhỉng cọ nhỉåüc âiãøm väún âáưu tỉ trang thiãút bë cao
v kẹm linh hoảt khi chuøn sang sn xút cạc cáú
u kiãûn måïi. Tảo hçnh theo
phỉång phạp khn di âäüng theo nhọm mạy thç ngỉåüc lải.
Tảo hçnh theo phỉång phạp dáy chuưn liãn tủc cọ nàng sút cao nháút,
nhỉng cọ nhỉåüc âiãøm chè sn xút cạc cáúu kiãûn cọ kêch thỉåïc hản chãú v tỉång
âäúi täún xi màng vç chè dng âỉåüc loải bã täng hảt mën.
1.3.3.2 Váût liãûu chãú tảo bã täng xi màng cäút thẹp.
• Häùn håüp bã täng xi màng ( trçnh by åí cạc chỉång sau).
• Cäút thẹp: gäưm cọ cạc lai thẹp: Thẹp trn, thẹp såüi, thẹp cạn nọng cọ gåì,
lỉåïi thẹp, thẹp cạp, thẹp cạn bẻp åí trảng thại ngüi. u cáưu cäút thẹp cọ
giåïi hản chy cao, bãư màût sảch, khäng cọ váøy sà

õt hay bë rè.
Bng 1.1 Cạc loải thẹp thỉåìng dng v cạc âàûc trỉng cå bn ca chụng
Cạc loải thẹp Âỉåìng
kênh (mm)
Giåïi hản
chy
(KG/cm
2
)
Giåïi hản bãưn (
KG/cm
2
)
Âäü dn di
tỉång âäúi
(%)
Phảm vi
sỉí dủng
Thẹp trn CT3 6-40 2.400 3.800 25 Chãú tảo
cäút thẹp
thỉåìng
CT3 cọ kẹo
ngüi âãún
2.800KG/cm
2

6-22 2.800 3.800 10 Nhỉ trãn
CT5 10-40 2.800 5.000 19 Nhỉ trãn
CT5 cọ kẹo
ngüi âãún

4.500KG/cm
2

10-40 4.500 5.000 8 Nhỉ trãn
25Г2C 6-40 4.000 6.000 14 Chãú tảo
cäút thẹp
ỉ.s trỉåïc
25Г2C cọ kẹo
ngüi âãún
5.5000KG/cm
2
6-40 5.500 6.000 6 Nhỉ trãn
Ths.gvc Nguùn Dán
6
30XГ2C 10-32 6.000 9.000 6 Nhỉ trãn
20XГ2Ц 6-40 6.000 9.000 6 Nhỉ trãn
20XГCT 6-32 6.000 9.000 6 Nhỉ trãn
1.3.3.3 Qui trçnh sn xút cáúu kiãûn bã täng xi màng cäút thẹp. Cọ 3 cäng
âoản:
• Cäng âoản 1 Chãú tảo häùn håüp bã täng v gia cäng cäút thẹp.
Chãú tảo häùn håüp bã täng s trçnh by pháưn sau.
Âäúi våïi cäút thẹp cáưn nàõn thàóng, âạnh sảch rè v càõt cäút thẹp cọ chiãưu di
theo u cáưu. Sau âọ dng mạy hn âiãûn âãø hn thnh khung hồûc lỉåïi thẹp.
Viãûc càng cäút thẹp âãø chãú tảo cạc kãút cáúu ỉïng sút trỉåïc âỉåüc sỉí dủng
phỉång phạp cå hc hay phỉång phạp nhiãût ca dng âiãûn. Phỉång phạp cå
hc, phỉång phạp nhiãût: Xem cäút thẹp nhỉ mäüt âiãûn tråí, khi cho d
ng âiãûn
chảy qua thanh thẹp s bë nung nọng v dn di ra, v nãúu lục âọ ta cäú âënh
2 âáưu thanh thẹp bë nung nọng, khi ngüi trong thẹp s sinh ra ỉïng sút
trỉåïc. Phỉång phạp ny hiãûu qu vç khäng cáưn thiãút bë kẹo càng phỉïc tảp.

• Cäng âoản 2 Tảo hçnh cáúu kiãûn.
Cọ thãø theo cạc phỉång phạp khn cäú âënh, phỉång phạp khn di
âäüng, phỉång phạp dáy chuưn liãn tủc.
• Cäng âoản 3 Dỉåỵng häü cáúu kiãûn
Thỉåìng dỉåỵng häü nhán tảo våïi cạc cạch:
- Háúp trong phng cọ nhiãût âäü 100
0
C v ạp sút tiãu chøn.
- Háúp trong äúctäclavå nhiãût âäü (175-250)
0
C v (8-12) at.
- Trong bãø nỉåïc nọng, hay bàòng sỉïc nọng ca dng âiãûn.
Háúp trong phng chia lm 2 loải: loải liãn tủc l tunnel, loải giạn âoản l
phng. Chãú âäü háúp phủ thüc vo u cáưu cỉåìng âäü bã täng, cäng nghãû chãú
tảo, tênh cháút xi màng Thäng thỉåìng chãú âäü háúp: tàng nhiãût trong (2-3) giåì,
háúp (6-8) giåì v lm ngüi trong 2 giåì. Nhỉ váûy quạ trçnh háúp máút (10-13) giåì.
Âäúi våïi bã täng dng xi màng portland khi háúp dng håi nỉåïc bo ho v nhiãût
âäü (85-90)
0
C.
1.4 KHẠI NIÃÛM VÃƯ BÃ TÄNG XI MÀNG CÄÚT THẸP ỈÏNG SÚT
TRỈÅÏC
Bã täng xi màng cäút thẹp cọ nhỉåüc âiãøm:
• Nàng lỉûc chëu kẹo quạ kẹm, nãn trong cạc pháưn chëu kẹo ca kãút cáúu bã
täng cäút thẹp chè cọ tạc dủng l låïp bo vãû cäút thẹp v khäng cọ kh
nàng chëu lỉûc.
• Âãø âäü dn di ca thẹp khi kẹo xáúp xè våïi âäü dn di ca bã täng xi
màng âãø bã täng khäng âỉït våỵ, nãn trong bã täng cäút thẹp phi dng
thẹp cọ cỉåìng âäü tháúp, âäü dn di khi kẹo bẹ.( Âäü dn di ca bã täng
Ths.gvc Nguùn Dán

7
(1-2)mm/m, trong khi thẹp cọ thãø dn càng ra gáúp (5-7) láưn so våïi bã
täng).
Âãø khàõc phủc cạc nhỉåüc âiãøm trãn, ngỉåìi ta tçm cạch tàng kh nàng chëu kẹo
ca bã täng bàòng cạch nẹn trỉåïc bã täng trong vng chëu kẹo.
Phỉång phạp thỉûc hiãûn: kẹo trỉåïc cäút thẹp räưi bng ra âãø gáy tạc dủng
nẹn trỉåïc trong bã täng, tảo nãn trong bã täng ỉïng sút nẹn trỉåïc tỉïc l lm cho
bã täng tiãưm tng mäüt thãú nàng chëu kẹo. Khi kãút cáúu chëu tạc dủng ca ngoải
lỉûc gáy nãn lỉûc kẹo thç âáưu tiãn bã täng âãø máút âi pháưn ỉïng sút nẹn trỉåïc â cọ
khi bë nẹn räưi måïi chëu kẹo. Do âọ kh nàng chëu kẹo ca bã täng tàng lãn âạng
kãø cọ thãø xáúp xè cỉåìng âäü
chëu nẹn. Loải bã täng cọ kh nàng nhỉ váûy ngỉåìi ta
gi l bã täng ỉïng sút trỉåïc ( dỉ ỉïng lỉûc).
Cäút thẹp sỉí dủng trong bã täng ỉïng sút trỉåïc l thẹp såüi cọ cỉåìng âäü
cao v âỉåüc càng trỉåïc bàòng thiãút bë âàûc biãût. Cọ hai phỉång phạp chãú tảo bã
täng ỉïng sút trỉåïc.
1.4.1 Phỉång phạp kẹo càng cäút thẹp trỉåïc.
Kẹo càng trỉåïc cäút thẹp räưi måïi âäø häùn håüp bã täng sau. Khi häùn håüp bã
täng â ràõn chàõc thç th kêch càng cäút thẹp ra. Cäút thẹp máút lỉûc càng s co lải v
do lỉûc bạm dênh ca bã täng v cäút thẹp, bã täng s bë nẹn tảo nãn ỉïng sút nẹn
trỉåïc trong bã täng.
1.4.2 Phỉång phạp kẹo càng cäút thẹp sau.
Khi âục bã täng âàû
t nhỉỵng äúng nh trong khn cáúu kiãûn v lưn cäút
thẹp qua nhỉỵng äúng nh ny, sau âọ âäø häùn håüp bã täng láúp lãn nhỉỵng äúng ny.
Khi häùn håüp bã täng â ràõn chàõc ta kẹo càng cäút thẹp v neo âáưu cạc cäút thẹp
ny vo bn neo tç vo âáưu cáúu kiãûn bã täng. Cäút thẹp sau khi b lỉûc càng s co
lải ẹp chàût vo bn neo truưn lỉûc nẹn cho cáúu kiãûn bã täng gáy nãn ỉïng sút
nẹn trỉåïc trong bã täng. Cn cạc khe håí trong äúng lưn cäút thẹp s âỉåüc láúp kên
bàòng cạch phủt vỉỵa xi màng

mạc cao.

Viãûc tảo nãn ỉïng sút trỉåïc trong cáúu kiãûn bã täng cäút thẹp khäng nhỉỵng
ngàn ngỉìa vãút nỉït sinh ra trong vng kẹo, m cn lm gim lỉåüng dng thẹp,
gim trng lỉåüng cáúu kiãûn, náng cao tênh bãưn vỉỵng ca cäng trçnh.