Đại cương về Mô và Phôi : Phát triển của động vật thân mềm part 1 doc

CHƯƠNG 9: PHÁT TRIỂN CỦA ĐỘNG VẬT
THÂN MỀM (MOLLUSCA)
1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
Động vậtthânmềmbaogồm
mộtsố lượng loài lớn, phân bố
trong nhiềumôitrường khác
nhau, phương thứcsống cũng
rất khác nhau.
Có nhóm sống vùi trong cát
hoặc bùn, có nhóm bám vào
giá thểởnền đáy, có nhóm
sống trôi nổitrongnước.
Do đósự phát triểncáthể của
nó cũng rất đadạng.
Đặc điểm phân tính
Không phân tích (lýỡng tính): Trên
cùng cơ thểđồng thờicócả tuyến
sinh dục đựcvàcái. Phầnlớn các loài
chân bụng Gastropoda mang đặc
điểmphântínhnày.
Phân tính đựccáiriêngnhưng có
hiệntượng biến đổitừđực sang trái
hoặcngượclại: Sự thay đổi tính này
do sự thay đổimùavụ trong năm
hoặcdo điềukiệnsống biến đổi. Các
loài thuộclớphaimảnh vỏ Bivalvia
thường có đặc tính này.
Phântíchrõràngvàtồ
ntạisuốtchu
kỳ sống: Bắtgặp ở lớpthầnkinhkép

(Amphineura).
Đặc điểmthụ tinh
Đasố các loài động vậtthânmềmthụ tinh ngoài. Tinh trùng xâm
nhậpvàotrứng trướclúcxuấthiệncựccầu1, tứclàtrứng đang vào
thờikỳ noãn bào sơ cấp.
Mộtsố loài thuộclớpchânbụng thụ tinh trong, nhờ sự xuấthiện
củacơ quan giao phối. Hiệntượng này gặp ởốc đỏ Parana, ốc
Cipango.
Quá trình phát triểnphôibắt đầusaukhithụ tinh. Nhìn chung có
ba phương thức:
Các phương thứcpháttriểnphôi
(1) Phát triểntrongtúitrứng:
Ở mộtsố loài thuộc nhóm chân bụng, trứng đẻ ra đượcdính
kếtlạivới nhau tạothànhtúitrứng lớn. Sự dính kếtnày
nhờ chất keo bao quanh trứng do ống dẫntrứng tiếtra.
Túi trứng có nhiềuhìnhdạng khác nhau: có loạihình
chuông như túi trứng của ốc Natica; hình sợinhưốcthỏ
biển; hình bình hoa nhưốc Urosalpine salpine.
Cáctúinàycóthể lơ lửng trong nước, hoặcbámvàothực
vậtthủy sinh, bám vào đ
áy bùn, cát.
Các phương thứcpháttriển phôi (tt)
(2) Phát triểntrongnước:
Phầnlớn các loài thuộclớphaimảnh vỏ: trứng sau khi thoát ra
khỏibuồng trứng và đượcthụ tinh, lơ lửng trong nước. Quá trình
phát triển phôi xảyraởđóchođếngiaiđoạn ấu trùng.
Khi nởấu trùng thoát ra khỏimàngtrứng. Ơ phương thứcnàytrên
bề mặtcủa phôi thường xuấthiện tiêm mao để giúp phôi vận động
được trong nước.
(3) Phát triển trong xoang mang và xoang màng áo:

Đasố các loài thuộclớphaimả
nh vỏởnướcngọt; trứng đẻ ra
khỏituyếnsinhdục đượclưulại trong xoang màng áo. Quá trình
phát triển phôi đượcthựchiện ởđấyvàđược con mẹ bảovệđến
giai đoạn ấu trùng thì thoát ra ngoài. Mộtsố trường hợpcóthể lưu
lạitrongcơ thể mẹ lâu hơn.
Đặc điểmphâncắttrứng
Trừ bọnchânđầu, phầnlớntrứng của động vậtthânmềmthuộc
loạiphâncắtxoắn ốc. Đây là dạng phân cắt hoàn toàn, nhưng
không đều; các phôi bào sắpxếptheohìnhxoắn ốc.
Phôi nang, phôi vị
Những loạitrứng có lượng noãn hoàng nhiềunhư trứng các loài
chân bụng thì phôi nang thuộcdạng phôi nang đặcvàphôivị theo
phương thức lõm vào.
Những loạitrứng có l
ượng noãn hoàng ít như trứng bọn2 mảnh
vỏ thìphôinangthuộcdạng phôi nang có xoang, phôi vị theo
phương thức lõm vào
Tuy vậy các phôi bào ở cực động vậtnhỏ hơn các phôi bào ở cực
thựcvậtrấtnhiều