THUỐC DÁN THẤM QUA DA v THUỐC DÁN TÁC DỤNG TẠI CHỖ pps

1

THUỐC DÁN THẤM QUA DA v THUỐC DÁN TÁC DỤNG TẠI CHỖ
THUỐC DÁN THẤM QUA DA


Định nghĩa
Thuốc dán thấm qua da là những chế phẩm mềm dẻo với những kích cỡ khác nhau,
chứa một hoặc nhiều hoạt chất. Chúng được dán trên những vùng da nguyên vẹn
nhằm mục đích đưa hoạt chất vào hệ thống tuần hoàn sau khi thấm qua da gây tác
dụng phòng hoặc điều trị bệnh.
Cấu tạo chung
Thuốc dán thấm qua da có cấu tạo chung gồm một lớp màng nền bao phủ bên ngoài,
lớp chứa hoạt chất có bề mặt bắt dính và lớp bảo vệ bao phủ lên trên bề mặt bắt dính
dễ dàng bị gỡ bỏ trước khi dán lên da.
Lớp màng nền bao phủ bên ngoài thông thường không thấm đối với nước và không
thấm đối với hoạt chất, có nhiệm vụ hỗ trợ và bảo vệ lớp chứa hoạt chất. Lớp này có
thể có cùng kích thước với lớp chứa hoạt chất hoặc lớn hơn. Trong trường hợp lớn
hơn, mép viền xung quanh của lớp màng nền được bao phủ bởi những chất dễ dàng
bắt dính khi dán lên da để đảm bảo sự kết dính của thuốc dán lên da.
2

Lớp chứa hoạt chất: chứa một hoặc nhiều hoạt chất cùng với các tá dược như các chất
ổn định, các chất hoà tan hoặc các chất có mục đích thay đổi tốc độ giải phóng hoặc
tăng sự hấp thu qua da. Lớp chứa hoạt chất có thể là một lớp duy nhất hoặc nhiều lớp
khung rắn hoặc khung xốp (matrix) nửa rắn và trong trường hợp này, thành phần và
cấu trúc của khung xốp xác định kiểu khuếch tán của hoạt chất qua da. Khung xốp có
thể chứa các chất giúp dễ dàng kết dính khi dán lên da. Lớp chứa hoạt chất cũng có thể
có cấu tạo kiểu bể chứa (reservoir) nửa rắn với một lớp màng kiểm soát (thường là
màng polymer) có thể kiểm soát sự giải phóng và khuếch tán của hoạt chất từ chế
phẩm. Trong trường hợp này các chất giúp dễ dàng kết dính khi dán có thể bao phủ lên

một phần hoặc một vài vị trí trên màng kiểm soát hoặc chỉ xung quanh viền của lớp
màng nền.
Khi dán lên vùng da khô, sạch và nguyên vẹn, thuốc dán dễ dàng dính lên da bởi một
lực nhẹ nhàng của bàn tay hoặc các ngón tay và có thể bóc ra dễ dàng không làm tổn
thương da hoặc chỉ tách ra được lớp màng nền. Thuốc dán không gây mẫn cảm hoặc
kích ứng da, thậm chí trong những lần dùng lặp lại.
Lớp bảo vệ thông thường là một lớp nhựa dẻo hoặc kim loại dát mỏng. Khi bóc ra lớp
bảo vệ không được kéo theo cả lớp chứa hoạt chất hoặc các chất giúp kết dính từ
miếng dán.
Kỹ thuật bào chế
Chủ yếu sử dụng phương pháp hòa tan với các bước cơ bản như sau:
3

1. Chế tạo lớp cốt hoặc khung xốp bằng cách trộn polymer, tá dược trong máy
khuấy trộn với vận tốc thích hợp.
2. Phối hợp hoạt chất vào hỗn hợp trên.
3.Trải hỗn hợp trên lớp phim không thấm, kiểm soát bề dày lớp trải.
4. Sấy lớp trải hoặc làm khô ở nhiệt độ phòng.
5. Bảo vệ lớp trải bằng một lớp phim tháo gỡ được (thông thường là lớp tráng
silicon).
6. Đóng gói sản phẩm.
Yêu cầu chất lượng
Thuốc dán qua da phải đạt các yêu cầu qui định trong chuyên luận riêng và các yêu
cầu sau đây:
Tính chất
Thuốc dán qua da phải đồng nhất, có độ bắt dính thích hợp (dễ dính và dễ bóc),
không gây kích ứng trên da.
Độ đồng đều hàm lượng
Nếu như không có chỉ dẫn khác trong chuyên luận riêng, tiến hành trên 10 đơn vị
riêng rẽ được lấy bất kỳ, kết quả được đánh giá theo phương pháp sau:

4

Chế phẩm đem kiểm tra đạt yêu cầu phép thử nếu hàm lượng trung bình của 10 đơn vị
không nằm ngoài giới hạn 90 đến 110% so với hàm lượng ghi trên nhãn và không có
đơn vị nào có hàm lượng nằm ngoài giới hạn 75 đến 125% so với hàm lượng trung
bình.
Độ đồng đều khối lượng lớp chứa hoạt chất
Nếu phép thử độ đồng đều hàm lượng đã được tiến hành với tất cả các hoạt chất có
trong thuốc dán qua da thì không cần phải thử độ đồng đều khối lượng.
Tiến hành trên 20 đơn vị bất kỳ, xác định khối lượng lớp chứa hoạt chất của từng
đơn vị và tính khối lượng trung bình của lớp chứa hoạt chất. Cho phép không quá 2
đơn vị có khối lượng lệch ra ngoài 5 % so với khối lượng trung bình và không có
đơn vị nào có khối lượng lệch ra ngoài 10 % so với khối lượng trung bình.
Tiến hành: cân từng đơn vị đã được loại bỏ lớp bảo vệ, ta được khối lượng m
1
, dùng hỗn
hợp dung môi hữu cơ phù hợp để rữa hết lớp keo chứa hoạt chất, làm khô, rồi cân lại
khối lượng của lớp nền ta được khối lượng m
2
. Khối lượng lớp chứa hoạt chất là hiệu số
của m
1
và m
2
.
Độ đồng đều diện tích
Tiến hành trên 20 đơn vị bất kỳ. Đo diện tích của từng đơn vị (tùy hình dạng của
thuốc dán là hình tròn hay hình vuông mà có phương pháp đo và tính toán phù hợp),
tính diện tích trung bình. Cho phép không quá 2 đơn vị có diện tích lệch ra ngoài 5
% so với diện tích trung bình và không có đơn vị nào có diện tích lệch ra ngoài 10 %

so với diện tích trung bình.
5

Tiến hành: bóc lớp màng bảo vệ của từng đơn vị, đo và tính diện tích của lớp chứa
hoạt chất.
Định tính, định lượng
Theo qui định trong chuyên luận riêng.
Độ hoà tan
Phương pháp thử nghiệm thích hợp được yêu cầu theo từng chuyên luận riêng để
chứng minh sự giải phóng của hoạt chất là phù hợp. Thiết bị kiểu giỏ quay, kiểu
cánh khuấy hoặc kiểu dòng chảy có thể được sử dụng tùy theo thành phần, kích
thước và hìng dạng của miếng thuốc dán.
Sự giải phóng hoạt chất qua màng cũng được sử dụng. Màng có thể là màng
cellulose hoặc màng silicon và phải không ảnh hưởng đến động học của giải phóng
hoạt chất từ miếng thuốc dán. Màng có thể được xử lý một cách phù hợp trước khi
thử nghiệm, được lưu giữ trong môi trường thích hợp để sử dụng cho thử nghiệm
trong 24 giờ. Đặt bề mặt phóng thích hoạt chất của miếng thuốc dán lên màng, tránh
sự hình thành bọt khí.
Điều kiện thử nghiệm và các yêu cầu tiến hành theo chuyên luận riêng.
Thử tính kích ứng
Tiến hành theo “Phương pháp thử tính kích ứng trên da áp dụng cho các sản phẩm
dùng trong y tế và mỹ phẩm” được ban hành kèm theo Quyết định số
3113/1999/QĐ-BYT ngày 11 tháng 10 năm 1999 của Bộ trưởng Bộ Ytế.
6

Bảo quản
Nếu không có qui định khác, chế phẩm được đựng trong bao bì kín, bảo quản nhiệt
độ phòng, tránh ánh sáng.
Nhãn
Nhãn ghi rõ nơi dán thuốc, tổng hàm lượng hoạt chất có trong một đơn vị, liều phóng

thích cho mỗi đơn vị thời gian và diện tích bề mặt phóng thích.
THUỐC DÁN TÁC DỤNG TẠI CHỖ
Định nghĩa
Thuốc dán tác dụng tại chỗ là những chế phẩm có chứa một hoặc nhiều dược chất
trải đều hoặc dính trên một lớp vải hoặc một lớp phim dẻo và có tính bắt dính trên
da, được chỉ định dán trên da, dược chất và các thành phần khác của thuốc hầu như
không thấm qua da để đi vào hệ tuần hoàn chung, mà chỉ nhằm phát huy tác dụng tại
chỗ.
Cấu tạo chung
Cấu tạo tương tự cấu tạo chung của thuốc dán thấm qua da.
Kỹ thuật bào chế
Ngoại trừ các trường hợp đặc biệt, thuốc dán tác dụng tại chỗ thông thường được
điều chế bởi phương pháp trộn đều hợp chất cao phân tử trong tự nhiên hoặc tổng
7

hợp có thể tan hoặc không tan trong nước với các dược chất, rồi trộn hoặc dán trên
một miếng vải hoặc phim với một hình dạng thích hợp.
Các chất cao phân tử thường gặp: chất béo, dầu béo, muối của acid béo, sáp, nhựa,
chất dẻo, lanolin tinh chế, cao su hoặc một hỗn hợp đồng nhất của các chất trên.
Yêu cầu chất lượng
Thuốc dán tác dụng tại chỗ phải đạt các yêu cầu qui định trong chuyên luận riêng và
các yêu cầu chung sau đây:
Tính chất
Phải đồng nhất, có độ bắt dính thích hợp (dễ dính và dễ bóc), không gây kích ứng trên
da.
Độ đồng đều hàm lượng
Nếu như không có chỉ dẫn khác trong chuyên luận riêng, tiến hành trên 10 đơn vị
riêng rẽ được lấy bất kỳ, kết quả được đánh giá theo phương pháp sau:
Chế phẩm đem kiểm tra đạt yêu cầu phép thử nếu hàm lượng trung bình của10 đơn vị
không nằm ngoài giới hạn 90 đến 110 % so với hàm lượng ghi trên nhãn và không có

đơn vị nào có hàm lượng nằm ngoài giới hạn 75 đến 125 % so với hàm lượng trung
bình.
Định tính, định lượng
Theo qui định trong chuyên luận riêng.
8

Độ hoà tan
Phương pháp thử nghiệm thích hợp được yêu cầu theo từng chuyên luận riêng để
chứng minh sự giải phóng của hoạt chất là phù hợp. Thiết bị kiểu giỏ quay, kiểu
cánh khuấy hoặc kiểu dòng chảy có thể được sử dụng tùy theo thành phần, kích
thước và hìng dạng của miếng thuốc dán.
Sự giải phóng hoạt chất qua màng cũng được sử dụng. Màng có thể là màng
cellulose hoặc màng silicon và phải không ảnh hưởng đến động học của giải phóng
hoạt chất từ miếng thuốc dán. Màng có thể được xử lý một cách phù hợp trước khi
thử nghiệm, được lưu giữ trong môi trường thích hợp để sử dụng cho thử nghiệm
trong 24 giờ. Đặt bề mặt phóng thích hoạt chất của miếng thuốc dán lên màng, tránh
sự hình thành bọt khí.
Điều kiện thử nghiệm và các yêu cầu tiến hành theo chuyên luận riêng.
Thử tính kích ứng
Tiến hành theo “Phương pháp thử tính kích ứng trên da áp dụng cho các sản phẩm
dùng trong y tế và mỹ phẩm” được ban hành kèm theo Quyết định số
3113/1999/QĐ-BYT ngày 11 tháng 10 năm 1999 của Bộ trưởng Bộ Ytế.
Bảo quản
Nếu không có qui định khác, chế phẩm được đựng trong bao bì kín, bảo quản nhiệt
độ phòng, tránh ánh sáng.
Nhãn
9

Rõ ràng, theo đúng qui định của Bộ Y tế.