Bỏng thực quản - một thảm kịch có thể phòng ngừa được ở trẻ em doc

Bỏng thực quản - một thảm kịch
có thể phòng ngừa được ở trẻ em


Hằng năm, khoa TMH – bệnh viện NĐ1 tiếp nhận khoảng trên dưới 10
trường hợp bỏng thực quản do trẻ cố ý hoặc uống nhầm hóa chất, thường
gặp nhất là nước tẩy rửa (javel), axít, xút (soude) và nguy hiểm nhất là
nước tro tàu.
Sau giai đoạn bỏng, niêm mạc nơi thực quản bị tổn thương sẽ hình thành
sẹo co rút, làm lòng thực quản teo nhỏ dần, khiến trẻ không thể ăn uống
được. Hậu quả là trẻ suy kiệt dần, phải ăn qua ống hoặc mở dạ dày ra da
và có thể dẫn đến tử vong.

Trẻ có thể bị bỏng thực quản trong những tình huống nào ?

- Tình huống thường gặp nhất là trẻ uống nhầm nước tẩy rửa (javel). Hiện
nay, loại dung dịch này đã trở nên khá quen thuộc và cần thiết đối với
mỗi gia đình. Tuy nhiên, sau khi làm vệ sinh xong, người lớn thường để
chai nước tẩy rửa trong tầm với của trẻ mà không để ý. Do đó, trẻ có thể
uống phải dung dịch này và lập tức bị bỏng thực quản.

- Một loại hóa chất nguy hiểm khác mà trẻ dễ uống nhầm gây bỏng thực
quản là axít, thường thấy ở những gia đình sản xuất pin hay làm ắc-quy
thủ công. Nguyên nhân cũng xuất phát từ sự bất cẩn của người lớn.

- Ngoài ra, xút cũng là loại hóa chất gây bỏng thực quản nghiêm trọng khi
uống phải. Thường xảy ra ở những gia đình sản xuất xà phòng tại nhà nên
có những chai đựng xút. Trẻ tưởng là chai nước nên uống nhầm.

- Đáng chú ý là thời điểm mùng 5 tháng 5 âm lịch, trung thu hoặc vào
những dịp lễ tết, người dân thường pha nước tro tàu để làm bánh tro và

trẻ có thể uống nhầm nước này gây bỏng thực quản nghiêm trọng.

Trẻ bị bỏng thực quản sẽ có những biểu hiện gì?

Biểu hiện của trẻ khi bị bỏng thực quản sẽ diễn tiến qua 3 giai đoạn:

- Đầu tiên là giai đoạn cấp tính, ngay sau khi uống nhầm chất gây bỏng,
trẻ sẽ thấy nóng rát, bỏng dộp môi, lưỡi, họng. Sau đó, trẻ sẽ không ăn
uống được vì đau rát và có thể kèm theo sốt. Bề mặt môi, miệng, lưỡi có
những mảng trắng, gọi là giả mạc.

- Tình trạng trên kéo dài khoảng 5-6 ngày thì chuyển sang giai đoạn 2.
Lúc này, do giả mạc bong tróc ra nên trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn, bớt đau
rát, ăn uống khá hơn và bớt sốt. Đây là giai đoạn mà cơ thực quản bắt đầu
hình thành lớp sẹo xơ, dần dần gây hẹp lòng thực quản. Tuy nhiên, vì
thấy trẻ khỏe hơn nên gia đình tưởng lầm là trẻ đã khỏi bệnh. Vì vậy,
người ta gọi đây là giai đoạn hết bệnh giả.

- Khoảng 7-8 ngày sau, trẻ sẽ cảm thấy nuốt nghẹn, nuốt khó cho thấy
bệnh đã chuyển sang giai đoạn 3: sẹo hẹp thực quản. Ban đầu là nuốt
nghẹn khi ăn đồ cứng như cơm, dần dần trẻ ăn đồ mềm như cháo cũng
thấy nghẹn và cuối cùng trẻ nghẹn ngay cả khi uống nước. Đó là do sẹo
hẹp tăng dần làm lòng thực quản ngày càng chít hẹp. Trẻ sẽ luôn cảm
thấy đói khát, mệt mỏi, và sụt cân nhanh chóng do không ăn uống được.

Làm gì khi trẻ bị bỏng thực quản ?

- Ngay sau khi người lớn thấy trẻ uống hóa chất, hoặc có những biểu hiện
nghi ngờ thì lập tức đưa đến bệnh viện có chuyên khoa Tai Mũi Họng
càng sớm càng tốt.

- Tại bệnh viện trẻ sẽ được thăm khám kỹ lưỡng để đánh giá mức độ
nghiêm trọng của bệnh và có cách điều trị nội khoa hợp lý như: sử dụng
thuốc kháng viêm, băng dạ dày và kháng sinh ngừa bội nhiễm.

- Sau đó, sẽ tiến hành nội soi thực quản để đánh giá toàn bộ tổn thương
một cách chính xác.

- Tiếp theo, trẻ được đặt ống bằng nhựa từ 1 bên mũi xuống họng và vào
lòng thực quản. Đây là ống sonde dạ dày. Mục đích đặt ống này là để
nong thực quản và không cho thực quản hẹp hơn nữa. Ngoài ra, có thể
cho trẻ ăn uống qua ống này để không bị suy kiệt.

- Trẻ phải mang ống này khá lâu, từ 6 tháng đến 1 năm. Và sau mỗi tháng
đi tái khám, trẻ sẽ được soi lại để đánh giá lại và tiếp tục đặt ống nong.

- Trong thời gian mang ống, trẻ không được ăn đồ cứng mà chỉ nên ăn
những thực phẩm mềm như cháo, súp, sữa…

- Trường hợp trẻ bỏng thực quản đã diễn tiến đến giai đoạn 3, khả năng
nong thực quản để trẻ ăn uống được là rất thấp. Do đó, thường bác sĩ
ngoại nhi sẽ cắt bỏ đoạn thực quản bị hẹp rồi nối ruột từ dưới lên để thay
thế. Tuy nhiên, phẩu thuật này khá khó khăn, tốn kém, nguy hiểm và kết
quả không phải lúc nào cũng như ý.

Chúng ta phải làm gì ?

+ Như vậy, trẻ em bị bỏng thực quản phần lớn là do sự bất cẩn của người
lớn. Do đó, chúng ta cần thận trọng, cất giữ kỹ lưỡng những hóa chất gây
bỏng kể trên, tuyệt đối không nên chủ quan, để trong tầm tay của trẻ em.

Đối với trẻ lớn, chúng ta cần thường xuyên giáo dục thật kỹ về mức độ
nguy hiểm khi uống nhầm các hoá chất sử dụng trong gia đình.

+ Ngay khi phát hiện trẻ uống nhầm chất gây bỏng, cần nhanh chóng đưa
trẻ đến bệnh viện lớn có chuyên khoa Tai Mũi Họng để điều trị kịp thời.

Cần lưu ý đến giai đoạn hết bệnh giả, dễ bỏ qua dẫn đến chít hẹp
thực quản nghiêm trọng.