XỬ LÝ CẤP CỨU VÀ ĐIỀU TRỊ DI CHỨNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO ppsx

XỬ LÝ CẤP CỨU VÀ ĐIỀU TRỊ DI
CHỨNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO


BẰNG Y HỌC CỔ TRUYỀN
Lương y Võ Hà
Trong các chứng tai biến mạch não, việc chờ đợi người có chuyên môn
cũng như việc xê dich, di chuyển người bệnh có thể làm trầm trọng
thêm tình trạng xuất huyết hoặc tốn kém thời gian làm cho phần não bị
hoại tử không thể hồi phục được. Do đó, việc xử lý cấp cứu kịp thời và
đúng phương pháp có ý nghĩa quan trọng trong việc điều trị và phục
hồi hoàn toàn căn bệnh nầy.
Tai biến mạch não là gì?
Tai biến mạch não còn gọi là đột qụy là một thể rối loạn tuần hoàn não
cấp do việc cung cấp máu lên một phần não bị gián đoạn. Bệnh thường
xảy ra khi người bệnh trãi qua một sự thay đổi không khí đột ngột từ
nóng sang lạnh, bị gió lùa, sau một nổ lực gắng sức, sau khi uống rượu
hoặc bị một xúc động mạnh. Tai biến não là một loại tổn thương nghiêm
trọng mà nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến tử vong hoặc gây
ra những di chứng nặng nề. Việc gián đoạn dòng máu lên não có thể do
vở mạch máu não hoặc do sự hình thành một cục máu đông hoặc do xơ
vữa làm thuyên tắc mạch máu não.

Triệu chứng.

Các triệu chứng thường xảy ra đột ngột. Triệu chứng thần kinh xảy ra
tương ứng với khu vực não không được cung cấp máu. Người bệnh có thể
bị tê, yếu hoặc liệt hẳn ở một bên tay hoặc chân, đột nhiên giảm thị lực
hoặc nói năng khó khăn, giảm khả năng phán đoán … Có thể nhức đầu
hoặc không. Một số người có thể có một số dấu hiệu báo trước vài giờ
hoặc vài ngày trước khi tai biến xảy ra. Dấu hiệu nầy có thể là buồn nôn,

chóng mặt, tê bì một bên tay hay chân hoặc một thoáng mất ý thức. Để
đơn giản và dễ nhớ cho tất cả mọi người, ở Mỹ người ta tóm tắt các triệu
chứng của một người đang bị đột quỵ bằng 3 chử STR. STR là 3 chử cái
đầu của 3 từ Smile (mỉm cười), Talk (nói) và Raise (nâng lên). Nhằm
giảm thiểu tác hại của đột quỵ cũng như số người bị đột quỵ, mỗi người
nên biết rõ STR và hãy xử lý cấp cứu hoặc chuyển viện ngay nếu nhận ra
người bên cạnh mình đột nhiên có một trong 3 triệu chứng nầy:

· Smile. Hãy thử mỉm cười. Người nầy không thể mỉm cười được.

· Talk. Yêu cầu người đó nói một câu đơn giản, Ví dụ: Hôm nay trời đẹp.
Người nầy không thể nói hoặc nói ngọng, nói không tròn tiếng.

· Raise. Hãy nâng 2 cánh tay hoặc 2 bàn tay lên. Người nầy không thể
nâng 2 cánh tay hoặc yếu hoặc liệt hẳn 1 bên.

Nguyên nhân.
Tai biến mạch não là một hội chứng thuộc phạm vi các chứng trúng
phong của y học cỗ truyền. Ở những người cao tuổi hoặc những người có
khí chất suy yếu, chức năng các tạng Tâm , Can, Tỳ, Thận suy giảm, âm
hư sinh đờm thấp. Tai biến sẽ xảy ra đột ngột khi người có cơ địa nầy gặp
phải phong tà bên ngoài hoặc những cảm xúc âm tính kích động Can
dương gây ra Can phong nội động từ bên trong. Phép chữa của Đông y
thường phân ra chứng bế, chứng thoát, trúng phong kinh lạc hoặc trúng
phong tạng phủ và tuỳ chứng mà điều trị bao gồm tức phong, thanh hoả,
trừ đờm, khai khiếu nhằm giải toả chỗ ứ huyết và điều bổ cả khí lẫn huyết
để đi đến cân bằng âm dương và tăng cường sức đề kháng để ốn định sức
khoẻ về lâu dài.

Xử lý cấp cứu.

Trong các chứng tai biến về não, việc chờ đợi người có chuyên môn cũng
như việc di chuyển, xê dịch người bệnh có thể làm trầm trọng thêm tình
trạng xuất huyết hoặc tốn kém thời gian làm cho phần não thiếu dưỡng
khí bị tổn thương không thể hồi phục được. Do đó, việc xử lý cấp cứu kịp
thời có ý nghĩa quan trọng trong việc phục hồi hoàn toàn tình trạng của
người bệnh sau nầy. Phương pháp sau đây được phổ biến theo kinh
nghiệm của ông Ha bu Jing, một Bác sĩ người Trung quốc. Đặc điểm của
phương pháp là đơn giản, dễ nhớ, dễ làm, không bao gồm những phương
huyệt phức tạp hoặc dụng cụ chuyên môn gì để mọi người đều có thể
thực hành được ở bất cứ nơi đâu. Theo phương pháp nầy, mỗi khi nhận
ra một người đang có dấu hiệu đột quỵ, dù người đó đang còn ngồi, đứng
hay đã quỵ xuống, đã hôn mê hay còn ý thức, người bên cạnh hãy bình
tĩnh và thực hành lần lượt các bước sau đây trước khi chuyển họ đến cơ
sở chuyên môn cần thiết:

· Đặt bệnh nhân nằm xuống nhẹ nhàng. Tránh tối đa việc xê dịch người
bệnh để không làm trầm trọng thêm tình trạng xuất huyết.

· Tìm ngay một cây kim khâu. Hơ đầu kim vào lửa để sát trùng.

· Lần lượt chích lễ 10 đầu ngón tay của người bệnh. Dùng bàn tay trái
giữ lấy lóng cuối chỗ gần đầu ngón tay của người bệnh, dùng 3 ngón tay
cái, trỏ và giữa của bàn tay phải cầm kim chích nhanh vào chỗ cao nhất
của đầu ngón tay. Rút kim ra và nặn nhẹ từ chỗ đã chích ra một hay hai
giọt máu. Những đầu ngón tay là vị trí của Thập tuyên huyệt, nơi tập
trung nhiều đầu dây thần kinh rất nhạy cảm. Theo thuyết phản xạ thần
kinh cũng như thuyết toàn đồ, đầu ngón tay tương ứng với phần đầu của
cơ thể và đỉnh nhọn của ngón tay ứng với huyệt Bách hội ở đỉnh đầu.
Ngoài ra, động tác chích lễ lại có tính “tả” và kích thích rất mạnh. Do đó,
có thể nói chích lể các đầu ngón tay là biện pháp đặc hiệu để kích thích

tĩnh thần và khu phong hoá ứ ở khu vực đầu cũng như nảo bộ. Động tác
nầy vừa có thể ngăn chận hoặc phục hồi não từ tình trạng hôn mê lại vừa
có thể loại bỏ tức thời yếu tố “phong”, nguyên nhân trực tiếp gây ra tai
biến. Mặt khác, tác động vào các đầu ngón tay cũng là gián tiếp tác động
vào huyệt Bách hội nên có ý nghĩa kích hoạt sự thăng giáng cúa các
đường kinh dẫn đến thông kinh hoạt lạc, tiêu trệ hoá ứ, giúp giải quyết
việc ứ huyết và điều hoà kinh khí toàn thân.

· Đợi vài phút sau người bệnh sẽ tĩnh lại.

· Nếu miệng hoặc mắt người bệnh còn méo lệch sang một bên hãy dùng
ngón tay cái và ngón tay trỏ của 2 bàn tay vuốt cùng lúc cả 2 vành tay của
người bệnh. Vuốt từ trên xuống dưới. Vuốt nhẹ và vuốt liên tục nhiều lần
cho đến khi 2 vành tay hồng đỏ lên

· Dùng bàn tay trái bóp nhẹ vào phần trên của vành tai người bệnh và
chích vào chỗ cao nhất của vành tai (huyệt Nhĩ tiêm). Nặn ra một vài giọt
máu.

Đến đây chúng ta có thể an tâm chuyển người bệnh đến cơ sở chuyên
môn để được kiếm soát và chăm sóc các bước tiếp theo cho việc ổn định
sức khoẻ lâu dài. Hầu hết các trường hợp tai biến não được xử lý cấp cứu
kịp thời theo phương pháp nầy đều trở lại bình thường. Vấn đề còn lại là
tuân thủ một chế độ sinh hoạt, ăn uống và luyện tập hợp lý để tăng cường
sức đề kháng và kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể gây ra đột quỵ như
cao huyết áp, cholesterol máu cao, béo phì, tiểu đường . .

Điều trị di chứng tai biến mạch não.
Trên thực tế nhiều trường hợp tai biến mạch não đã trải qua đột quỵ nhiều
giờ hoặc nhiều ngày, đã được điều trị và để lại di chứng. Trong những

trường hợp nầy việc điều trị bằng Đông y kết hợp giữa châm cứu và dùng
thuốc qua đối chứng lập phương có kết quả rất tích cực. Tuy nhiên, phạm
vi bài nầy sẽ chỉ đề cập đến 2 bài thuốc kinh nghiệm đặc trị đột quỵ với
cùng một vị thuốc chủ lực. Đó là vị Địa long tức Trùn đất. Địa long là
một vị thuốc đã được xữ dụng trong y học dân gian từ lâu đời. Địa long
có vị mặn, tính hàn, vào 3 kinh Can, Tỳ , Thận, có tác dụng thanh nhiệt,
lợi tiểu, giải độc. Đặc biệt là tác dụng trấn kinh, làm tan ứ huyết, cải
thiện độ đàn hồi của mạch máu, nuôi dưỡng tế bào thần kinh và phục hồi
trí nhớ trong các chứng hôn mê do tai biến mạch nảo. Từ năm 1911 các
nhà khoa học Nhật bản đã tìm thấy trong Địa long có hoạt chất Lumbritin
có tác dụng phá huyết ứ. Gần đây tại nước ta, Tiến sĩ Nguyển thị Ngọc
Dao cũng đã công bố nghiên cứu về loài giun quế và cho biết trong các
loài giun có chất enzym fibrinolytic có khả năng thuỷ phân rất mạnh các
sợi fibrin -một loại protein trong máu- để làm tan các cục máu đông trong
các chứng tai biến não. Sau đây là 2 bài thuốc đặc trị di chứng tai biến
não có sử dụng Địa long.

Thần dược cứu mệnh.
Toa thuốc và tên bài thuốc nầy xuất hiện từ khoảng đầu thể kỷ trước,
được in lại trong quyển sách “Hai trăm bài thuốc quý” của ông Lê văn
Tình vào năm 1940 với ghi chú là “chủ trị làm ban, ôn dịch và các bệnh
nan y, công hiệu như thần, bệnh lui sau 60 phút”. Sau nầy, bài thuốc đã
được ông Nguyển an Định, trưởng nam của cụ Nguyển an Ninh cho phổ
biến lại trên một số tờ báo. Bài thuốc cũng đã được Bác sĩ Nguyển văn
Hưởng, nguyên Bộ trưởng Bộ Y Tế cho phổ biến để sử dụng hửu hiệu
trong đợt chống dịch sốt xuất huyết tại các tỉnh miền Bắc vào năm 1969.
Cho đến nay bài thuốc đơn giản nầy đã cứu chữa và phục hồi cho rất
nhiều trường hợp hôn mê do đột quỵ dù đã nhiều ngày trôi qua. Trong
một tài liệu được phổ biến vào năm 1997, ông Định cho biết “các dạng
hôn mê do sốt xuất huyết hoặc tai biến mạch não chưa quá 10 ngày chỉ

cần 3 thang, có khi chỉ 1 thang cũng hết bệnh”. Bài thuốc nguyên thuỷ
gồm 3 vị:

· Địa long 50g (địa long phơi khô có bán sẳn ở các tiệm thuốc Bắc).

· Đậu đen 100g.

· Lá bồ ngót 200g (phơi khô, sao vàng).

Dùng khoảng 4 chén nước sắc còn độ hơn nửa chén, chia làm 2 lần cho
người bệnh uống hoặc đổ vào miệng nếu đã bất tĩnh. Trong bài thuốc nầy
ngoài Địa long còn có 2 vị đậu đen và lá bồ ngót. Đậu đen và bồ ngót là 2
loại thức ăn thông dụng nhưng lại có giá trị bổ dưỡng rất cao, đặc biệt là
những sinh tố và những acid amin thiết yếu cần thiết cho hoạt động của tế
bào thần kinh.

Bổ dương hoàn ngủ thang.
Bổ dương hoàn ngủ thang là một cỗ phương chuyên trị các chứng trúng
phong, tai biến mạch não.
 Địa long 8g,
 Hoàng kỳ 16g,
 Đương quy vỉ 8g,
 Xích thược 6g
 Xuyên khung 4g,
 Đào nhân 4g,
 Hồng hoa 4g
Dùng khoảng 3 chén nước sắc còn hơn nữa chén, chia làm 2 lần cho
người bệnh uống. Trong bài thuốc nầy liều lượng của Địa long chỉ trung
bình nhưng lại được sự phối hợp của 5 vị thuốc quen thuộc khác có tác
dụng hành khí hoạt huyết để tạo nên kết quả làm tan máu ứ và khai thông

kinh mạch. Hoàng kỳ là một vị thuốc bổ khí, cố biễu được dùng với liều
lượng chủ đạo nhằm tăng cường chính khí. Ngoài ra, ở đây Hoàng kỳ còn
có một số tác dụng hửu ích khác như lợi tiểu, hạ huyết áp và tăng cường
sức bền của mạch máu.



Nếu là bạn thì bạn có xử trí theo cách trên không, hay là đưa bệnh nhân đi
cấp cứu ngay