TRUYỆN CỔ TÍCH "SỰ TÍCH HOA BAN TÂY BẮC" docx

TRUYỆN CỔ TÍCH "SỰ TÍCH HOA
BAN TÂY BẮC"

Hằng năm, cứ vào dịp tháng 2 âm lịch, thời tiết nắng ấm, ở vùng
Tây Bắc hoa ban bắt đầu nở trắng núi, trắng rừng. Lúc này cũng
là thời kỳ lúa chiêm gặp mưa xuân, xanh mơn mởn trên các
cách đồng lúa nước.


Về loài hoa đặc trưng của núi rừng Tây Bắc, truyền thuyết của
người Thái kể rằng: Thuở ấy, có một chàng trai tên là Khum
đem lòng yêu cô gái tên là Ban. Khum vừa giỏi làm nương, lại có
tài săn bắn. Ban thì khéo tay dệt vải lại có giọng hát làm say
đắm nhiều chàng trai. Thế nhưng, cha nàng Ban vì ham giàu
nên đã đem gả nàng cho con trai nhà tạo mường, vốn là một
thanh niên lười nhác, lại có tật gù lưng.

Mặc cho cô gái hết lời van xin, người cha vẫn không từ bỏ ý
định, và ông đã bàn bạc cùng với nhà tạo mường sửa soạn làm
lễ cưới cho hai người. Trong bước đường cùng, nàng Ban đã
chạy sang bản của Khum gặp chàng để cầu cứu. Nhưng chẳng
may khi đến nhà Khum, thì được tin chàng đã theo cha đi mua
trâu ở bản xa. Nàng bèn lấy chiếc khăn piêu của mình, buộc vào
nơi cầu thang nhà người rồi bươn bả đi tìm chàng. Nàng đi hết
núi này, rừng khác, gọi tên người yêu đến khản cả giọng, nhưng
chàng ở xa nào có nghe thấy. Cuối cùng kiệt sức nàng ngã gục
sau khi vượt qua một dãy núi cao.

Nơi nàng nằm xuống sau đó mọc lên một cây hoa mang búp
trắng như búp tay người con gái. Và chẳng bao lâu, loài hoa ấy
mọc lan ra khắp núi rừng Tây Bắc, và hằng năm cứ mỗi độ xuân

về, hoa nở trắng như bông. Người ta đặt tên loài hoa đó là hoa
ban.

Về phần Khum, sau khi về đến nhà, thấy chiếc khăn piêu của
người yêu vắt nơi cầu thang, biết là có chuyện chẳng lành, bèn
vội vã đi tìm nàng. Dò hỏi bà con bên bản người yêu, Khum biết
được là nàng đã bỏ nhà ra đi, còn đi đâu thì không rõ. Thế là
chàng trai lên đường đi tìm người yêu, đi mãi hết mường này,
bản khác mà vẫn không tìm thấy bóng người yêu. Cuối cùng,
chàng kiệt sức, ngã xuống. Sau khi chết, chàng hoá thành con
chim sống lẻ loi trong rừng, và cứ đến mùa hoa ban nở, lại hót
vang như tiếng gọi người yêu tha thiết từ năm nào.

Sơn La, cứ xuân sang, hoa ban nở trắng trên các sườn núi, thì
nam nữ thanh niên trong các bản mường lại rủ nhau đi hội chơi
núi, hái hoa mừng xuân. Đây cũng là dịp nam nữ thanh niên vui
chơi, ca hát, đánh đàn tính, thổi kèn, múa xoè, trao và đón nhận
tình yêu.

Từ sáng tinh mơ của ngày hội, tiếng trống, tiếng chiêng, âm
vang truyền lan núi rừng. Các bếp nhà sàn bập bùng lửa đỏ: đồ
xôi, luộc gà, thái măng; có nhà mổ lợn bày cỗ. Rượu cần từng vò
lớn, nhỏ được bê ra để chuẩn bị đãi khách. Đó là những công
việc phần lớn thuộc về lớp trung niên và người già. Còn những
chàng trai, cô gái thì áo quần, khăn váy chỉnh tề, gọi nhau í ới và
cùng đổ ra đường dẫn đến những cánh rừng có nhiều hoa ban
nở. Họ chọn những cành hoa đẹp nhất, vừa hé nụ đều nhất để
tặng người yêu và biếu bố mẹ. Theo quan niệm của người Thái,
hoa ban không chỉ tượng trưng cho tình yêu, mà còn là biểu
tượng của lòng hiếuu thảo, biết ơn.

Cũng trong ngày hội này, trên dòng Nậm Na, thường diễn ra các
cuộc hát giao duyên của nam nữ trên thuyền. Thuyền trôi nhẹ
trên dòng nước; các cô gái duyên dáng che ô ngồi ở mũi thuyền,
bên cạnh những bó hoa ban tươi thắm vừa mới hái, cất lên
tiếng hát những bài dân ca mượt mà, giãi bày cảm xúc và tâm
trạng riêng tư, trong khi các chàng trai ngồi ở phía đuôi thuyền,
vừa lái thuyền, vừa đánh đàn tính, thổi sáo.

Người Thái ở huyện Mai Châu (Hoà Bình) lại có thủ tục mở hội
Xên bản, xên mường. Hội mở vào dịp hoa ban nở, nên còn có
tên là hội Hoa ban. Hội tổ chức định kỳ hằng năm, nhưng quy
mô to hay nhỏ còn tuỳ thuộc vào thời tiết có liên quan đến sự
được, mất của mùa màng năm đó. Vào khoảng tháng giêng,
người Thái rất chú trọng đến tiếng sấm đầu năm. Theo quan
niệm lâu đời của đồng bào ở đây, tiếng sấm là dấu hiệu linh
thiêng, là "lời phán quyết của vua trời" có liên quan đến cuộc
sống của bản mường, của mùa màng năm đó.

Hội Xên bản, xên mường mở vào mùa hoa ban nở là hội cầu
mùa, cầu phúc của người Thái. Họ gửi gắm vào đó những ước
vọng lớn lao về một cuộc sống bình yên, no ấm nơi bản mường,
đồng thời cũng là dịp thi tài, vui chơi, trai gái tìm hiểu, tâm tình
qua tiếng hát, tiếng đàn
Hoa ban Điện Biên