Sổ tay ô tô xe máy part 7 pdf

Sau khi thay dầu mà giảm xóc vẫn cứng, xe vận hành không êm ái có nghĩa
là lượng dầu đã vượt quá mức quy định, cần xả bớt dầu qua ốc xả ở cuối
giảm xóc. Thông thường, chu kỳ thay dầu của giảm xóc trước từ 10.000 –
20.000 km.

Kiểm tra bộ giảm xóc trước bằng cách bóp chặt phanh trước và nhún mạnh,
giảm xóc còn tốt là mặt pít-tông phải sáng bóng suốt chiều dài, pít-tông và xi-
lanh không được có độ “rơ”. Khi hoạt động, giảm xóc không được có màng
dầu bám trên bề mặt.
Cần chuẩn bị những gì trước khi đi xa?

Chuẩn bị cho một chuyến đi xa

- Các giấy tờ cần thiết trên xe:
Giấy phép lái xe hợp lệ, đăng kiểm và bảo
hiểm còn hiệu lực, đăng ký xe, các giấy phép đặc biệt khác tùy loại xe, hàng
hoá và cung đường của xe.
- Các vật dụng cần thiết:
Túi cứu thương, đèn pin, bản đồ, bộ đồ sửa xe, lốp
dự phòng, bình cứu hoả, tiền, giấy bút, nước uống, giấy vệ sinh. Điện thoại
phải lưu các số của Bảo hiểm, Cứu hộ, Tư vấn kỹ thuật…
- Các dụng cụ kỹ thuật:
Dây câu điện, bộ kích điện ắc-quy; dụng cụ vá săm
xe; bóng đèn pha và đèn tín hiệu dự phòng; một chai dầu máy 1 lít; đèn pin,
hộp đựng dụng cụ thông dụng (tuốc-nơ-vít, kìm, búa )

Kiểm tra xe trước khi đi xa

- Kiểm tra dầu máy:
Rất nhiều động cơ gặp

sự cố do thiếu dầu bôi trơn hay dầu không được
thay kịp thời. Kể cả khi mới thay dầu, bạn cũng
cần có bước kiểm tra này. Để đo mức dầu động
cơ, trước hết, bạn đưa xe tới vùng rộng, bằng
phẳng và để máy nguội. Sau khi tắt động cơ vài
phút bạn mới đo mức dầu bởi nếu đo ngay, dầu
chưa về các-te hết khiến kết quả không chính
xác.

- Kiểm tra nước làm mát:
Mực nước trong két nước làm mát có thể nhìn
được từ bên ngoài. Mức nước này phải luôn ở giữa mức thấp nhất và mức
cao nhất. Không nên tháo nắp bộ sưởi lúc đang nóng. Nếu mức nước còn ít
quá thì có thể có rò rỉ, kiểm tra kỹ, nếu có thì phải đi sửa ngay.

- Ắc-quy:
Bạn hãy kiểm tra xem có rò rỉ, vết nứt hay có dấu hiệu nào của sự
ăn mòn hay không. Nếu có bạn nên thay bình mới. Kiểm tra lại các đầu điện
cực, nếu các đầu cực bị ăn mòn thì ắc quy sẽ rất dễ bị hỏng, nhất khi đi trên
đường.

- Đảm bảo đủ áp suất lốp:
Khi đi xa, lốp không đủ độ căng tạo nên sóng
cơ học mài mòn lốp và gây nguy hiểm khi điều khiển xe do không thể tăng
tốc như ý muốn. Hơn nữa, độ căng không đồng đều giữa các bánh sẽ làm
mất cân bằng và không an toàn khi lái.


Kiểm tra dầu máy

- Bộ phận treo và tay lái:
Khi đi xa, hành
trình của bạn phải phụ thuộc rất nhiều vào bộ
phận treo và tay lái. Nhưng để kiểm tra các bộ
phận này một cách chính xác, bạn phải đem xe
ra ngoài gara. Kiểm tra bằng mắt thường bốn
thanh giảm xóc (ở gần các bánh xe), nếu như có
vết dầu rỉ ra, bạn nên thay. Nếu giảm xóc bị
thiếu dầu, chiếc xe rất khó khăn khi đi qua
những đoạn đường xấu.

- Lốp “sơ cua”, kích:
Kiểm tra áp suất của lốp xe dự phòng khi bạn kiểm tra
áp suất của các lốp xe khác (đảm bảo chúng có cùng áp suất và phải đúng
theo quy định của nhà sản xuất), bạn có thể xem trong sách hướng dẫn sử
dụng xe hoặc có thể tìm trên thành lốp. Kiểm tra xem kích nâng có còn tốt
không, nếu bạn có lắp khóa bánh xe, nhớ là phải luôn có chìa khóa và cờ-lê
để tháo con ốc đó ra.

- Kiểm tra đèn và các thiết bị khác:
Ngoài những chi tiết trên, hoạt động
của đèn pha, cần gạt nước cũng quan trọng không kém. Bạn nên thử độ sáng
của đèn pha để có thể thay nếu thấy cần thiết. Cần gạt nước phải hoạt động
tốt, không bị mòn, bình nước rửa phải đầy. Hệ thống điện ổn định, còi hoạt
động tốt là những yêu cầu khác cần chuẩn bị cho một chuyến đi thật an toàn
và suôn sẻ.

Một số kinh nghiệm khi lái xe

- Lái xe trên đường đèo dốc:

Kiểm tra xe cẩn
thận trước khi lên và xuống đèo: nhiệt độ máy,
áp suất dầu bôi trơn, áp suất khí nén, phanh,
dầu phanh, các-đăng, vật chèn lốp. Chất lượng
phanh và lái tốt là điều kiện an toàn bắt buộc
khi qua đèo, ghi nhớ nguyên tắc lên đèo số nào
thì xuống đèo bằng số ấy. Nên hãm tốc bằng số
và động cơ, không lạm dụng phanh, chú ý đồng
hồ vòng tua và nhiệt độ máy. Chú ý các biển
báo, gương cầu khi xe vào các khúc cua, con
dốc - đó luôn là cạm bẫy, hạn chế vượt, chỉ vượt
khi thật an toàn. Bóp còi trước khi vào cua, luôn phải đi đúng phần đường.

- Lái xe khi mưa - gió:
Khi có mưa luôn phải bật đèn và giảm tốc độ, nên
chạy ở tốc độ bằng một nửa so với bình thường. Đường mới ướt sẽ trơn hơn
nên phải xử lý: phanh, lái, xi-nhan sớm hơn. Luôn giữ khoảng cách lớn hơn
với xe cùng chiều, sử dụng gạt mưa, sấy kính đúng chế độ để có tầm nhìn tốt
nhất. Nếu mưa to, không được chạy quá 90 km/h vì hiệu ứng trượt lướt sẽ
xảy ra, nếu thấy xe tròng trành, phải giữ lái và giảm ga, tuyệt đối không
phanh. Không cho xe chạy nhanh qua những vũng nước vì xe sẽ bị lệch
hướng đáng kể. Khi bị ướt các má phanh sẽ ăn lệch hoặc không ăn sẽ rất
nguy hiểm nếu phanh gấp, nên tì nhẹ vào chân phanh để sấy chúng khô trở
Kiểm tra các thiết bị điện

Chú ý biển báo, gương c
ầ
u
khi xe vào cua

lại. Nếu trời bão hoặc gió to tốt nhất tìm chỗ trú vì sẽ có nhiều cây đổ, dây
điện chùng võng, tai nạn bất ngờ rình rập.

- Lái xe đêm:
Lái xe đêm nguy hiểm hơn ban
ngày rất nhiều bởi tầm nhìn bị thu hẹp. Ban
đêm, dùng tín hiệu đèn là chính khi tránh, vượt,
gặp xe ngược chiều. Không đi nếu hệ thống đèn
pha, đèn tín hiệu không đảm bảo. Khi gặp xe
ngược chiều, bật đèn cốt, không nhìn trực tiếp
vào đèn pha xe đó, mà nhìn chéo sang phải vào
cạnh đường, vạch sơn trắng hoặc hàng cọc tiêu
để căn lái, khi đến ngang nhau bật ngay đèn
pha để quan sát đường (khắc phục khoảng "mù"
của mắt người). Chỉ dừng xe khi thật cần thiết,
nhớ tắt đèn pha, chỉ để đèn đăng-téc và xi-nhan đi thẳng.

- Lái xe khi bị nắng chói:
Nắng chói thường gặp khi sáng sớm hoặc chiều
muộn. Cần lau kính trước sạch, dùng kính râm, chắn nắng. Nếu xe ngược
chiều hoặc xe sau bạn bị chói nắng thì cẩn thận trước khi rẽ vì họ khó phát
hiện ra bạn đang bật đèn xi-nhan. Nên đi với tốc độ vừa phải vì tầm nhìn bị
hạn chế.

- Lái xe trong sương mù:
Trong sương mù
kinh nghiệm tốt nhất là không lái, nếu phải lái
nên bật cả đèn cốt, đăng-téc, đèn sương mù, xi-
nhan đi thẳng. Nên đi theo đoàn, cách nhau một
tầm nhìn, kiên nhẫn và đi với tốc độ chậm,

không dùng radio, điện thoại. Dùng gạt mưa,
sấy kính đúng chế độ để có tầm nhìn tốt nhất.
Nếu xe bị hỏng, cố gắng đưa xe vào bên phải lề
đường, cùng mọi người rời xe càng sớm càng
tốt để tránh nguy hiểm, chỉ đến khi trời quang
hãy sửa xe. Chú ý với những quãng đường
sương mù hoặc khói xuất hiện theo từng đoạn cách nhau, phải giảm tốc ngay
vì sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu trong đám mù là chướng ngại vật, người đi bộ
hoặc hướng đi thay đổi, đáng sợ nhất là một vụ tai nạn đã nằm đó từ trước.

- Lái xe trên đường trơn lầy:
Chuyển về số thấp, giữ vô-lăng thẳng, đi ga
nhẹ, tránh làm bánh xe bị trượt (patine), cho xe di chuyển đều càng xa càng
tốt. Nếu bị trượt thì nhẹ nhàng lùi lại một quãng đến chỗ đường bám tốt rồi
lại tiến lên, lùi lại, tiến lên đến khi xe vượt qua được chỗ lầy. Dùng các mảnh
ván, cành cây, cát… lót dưới bánh xe bị trượt để tăng ma sát hoặc dùng sợi
xích, thừng quấn vào lốp để vượt qua quãng lầy. Nếu không được thì tìm xe
khác kéo hoặc nhờ người hỗ trợ.

Ngoài ra để đảm bảo an toàn bạn cần chú ý: tư thế lái đúng, chỉnh ghế lái
phù hợp, điều chỉnh gương chuẩn và hiểu biết về chiếc xe mình đang lái.
Lái xe trong sương mù v
ô

cùng nguy hiểm

Chuyển số thấp khi đi qua
lầy

Không lái xe khi sức khoẻ yếu, đang dùng thuốc an thần, xúc động hay cơ

thể đang bị ảnh hưởng của rượu cho dù từ ngày hôm trước.
Chọn mua xe máy cũ như thế nào?

Thực tế, việc chọn mua một chiếc xe
cũ vừa ý không dễ. Thông thường
người mua chỉ nhìn vào giá cả theo
chủng loại, cũ hay mới, căn cứ theo
công-tơ-mét, biển số, giấy đăng ký…,
nhưng trên thực tế những thông số
này thường không chính xác. Tốt
nhất, chỉ nên mua xe đã sử dụng
không quá 3 năm, bởi với thời gian
này, động cơ của xe vẫn còn hoạt
động tốt.

Thuận lợi nhất trong việc mua xe máy
cũ là biết rõ chiếc xe cũng như người
sử dụng, qua đó cũng biết được ưu và nhược điểm của chiếc xe để tiện lợi
cho việc vận hành, chăm sóc bảo dưỡn
g
sau này. Nếu bắt buộc phải mua một
chiếc xe lạ, người tiêu dùng nên lưu ý một số điểm sau:

Kinh nghiệm chọn mua xe máy cũ

- Tổng thể chiếc xe:
Để đánh giá chính xác tổng thể một chiếc xe đã qua
sử dụng, cách chính xác nhất là chiếc xe phải được rửa sạch sẽ và quan sát
dưới ánh sáng ban ngày. Theo kinh nghiệm chọn xe cũ, một chiếc xe còn tốt
là phải “đều xe”, nghĩa là tất cả các chi tiết, phụ tùng trên xe có độ mới/cũ

đồng đều nhau. Một chiếc xe vận hành bình thường, ổn định khôn
g
thể có
những chi tiết quá mới hoặc quá cũ so với tổng thể chiếc xe.

- Giấy tờ:
Cần kiểm tra đăng ký của xe và
đối chiếu với biển kiểm soát. Kiểm tra rõ
ràng số khung, số máy, đây là công đoạn
mà rất nhiều người mua xe ngại làm bởi
những hàng số này dài và đôi khi nằm ở
những khu vực rất khó nhìn. Chỉ một
nhầm lẫn nhỏ trên giấy tờ với những con
số cũng đã đủ đem lại rất nhiều điều
phiền toái cho người sử dụng.

- Sơn xe:
Quan sát màu sắc của sơn ở
những chỗ khuất rồi so sánh với những
nơi khác, nhìn theo chiều nghiêng của thân xe để có thể dễ dàn
g
nhìn thấy
những khu đã vực được “tút” lại bởi màu sơn và độ bóng sẽ không đều nhau.
Nước sơn “gin”, được sản xuất trên dây chuyền công nghiệp thườn
g
khôn
g

thể bị bong tróc, theo thời gian sử dụng, bề mặt sơn chỉ mòn dần đi.

- Động cơ:
Động cơ là phần quan trọng nhất của chiếc xe và cũng là nơi khó
kiểm tra nhất, động cơ xe còn tốt sẽ có những đặc điểm sau:
Những con số trên công-tơ-mét
thường không chính xác

Kiểm tra rõ ràn
g
số máy, s
ố

khung


+ Bề mặt, hình dạng những con ốc trên động cơ không móp méo hay trầy
xước.
+ Dễ khởi động, tiếng nổ chậm, đều (khi để garanti) và ổn định. Bất cứ mộ
t

trục trặc nào của các bộ phận trong động cơ (ly hợp, xích cam, xúp-páp, tay
biên…) đều có những tiếng động khác lạ đặc trưng khi động cơ vận hành.
+ Vặn hết ga mà không thấy khói ở ống xả
+ Sang số nhẹ nhàng (xe số). Động cơ hoạt động ngay khi kéo ga (xe ga).
+ Kiểm tra dầu bôi trơn sau khi động cơ làm việc (không được quá ít so với
quy định, không được có ánh kim loại trong dầu)

- Điện, ắc quy:
Nên yêu cầu người bán
tháo cốp, mở yên để kiểm tra kỹ hệ
thống điện, ắc quy, IC, đi-ốt nạp. Một

chiếc ắc-qui còn tốt thể hiện ở việc khởi
động xe dễ dàng, đèn xi-nhan/còi hoạt
động ổn định khi xe không nổ máy.

- Giảm xóc:
Để kiểm tra giảm xóc trước
cần bóp chặt phanh trước rồi nhún mạnh
nếu thấy tiếng kêu lục cục là giảm xóc
đã kém hoặc bị chảy dầu, giảm xóc trước
còn tốt có độ nhún sâu và êm ái, bề mặt
ống nhún bóng sáng không có tỳ vết hay
vệt dầu loang. Với giảm xóc sau, có thể kiểm tra bằng cách tải nặng (2 - 3
người) nếu không có tiếng kêu lạ, xe cân bằng, êm ái chứng tỏ chất lượn
g

còn tốt.

- Cảm giác khi lái:
Một chiếc xe tốt phải tạo cảm
g
iác an toàn, êm ái khi
vận hành. Máy xe hoạt động ổn định khi tải nặng, xe đi qua chỗ xóc khôn
g
có
tiếng kêu lạ. Nên kiểm tra hệ thống lái tại những đoạn đường thật phẳng đ
ể

đánh giá độ cân bằng của xe. Những chiếc xe đã từng bị đâm mạnh hay có
lỗi kỹ thuật sẽ không thể có độ cân chuẩn của xe.

Tìm mua một chiếc xe cũ còn tốt và giá cả hợp lý là việc làm rất khó. Nhưn
g

nếu biết được chính xác chất lượng của chiếc xe, từ đó ta có thể định
g
iá xe
một cách chuẩn nhất.
Nước sơn tốt khôn
g
thể bị bon
g
,
tróc như thế này

Mô-tô, xe máy có cấu tạo như thế nào?

Sự phát triển của mô-tô 2 bánh

Năm 1885, lịch sử thế giới ghi nhận
chiếc mô-tô đầu tiên ra đời do Gotthieb
Daimler (1834 - 1900 ) sáng chế, thời
gian đầu xe mô-tô 2 bánh phát triển
chậm do điều khiển khó khăn và tốc độ
quá chậm. Đến thế kỷ XX mô-tô 2 bánh
mới được sử dụng rộng rãi ở châu Âu.

Thời kỳ đầu, động cơ của xe được đặt
ngay trục bánh xe, xe không có giảm
xóc. Dần dần, sau nhiều cải tiến, động
cơ được đưa vào giữa khung xe để đảm bảo cân bằng. Các bộ phận khác như

khung, li hợp (côn), hộp số, phanh, giảm xóc cũng phát triển và hoàn thiện
để xe dễ điều khiển và có tốc độ tối ưu.

Phân loại mô-tô, xe máy: Mô-tô, xe máy được phân loại chủ yếu dựa vào
động cơ:

- Nguyên lý hoạt động:
2 kỳ hoặc 4 kỳ.

- Kết cấu và cách lắp đặt động cơ:

+ Động cơ đặt đứng
+ Động cơ đặt ngang
+ Động cơ hình chữ V

- Dung tích xi-lanh:
Có nhiều loại với dung
tích xi-lanh thông thường từ 50 – 1500 cm3

Ngoài ra, mô-tô/xe máy còn được phân loại
theo năm sản xuất, hệ thống đánh lửa, xe
nam/nữ/tay ga hay các xe chuyên dùng
như: thể thao, việt dã, địa hình

Cấu tạo cơ bản của mô-tô/xe máy

- Động cơ:
Là bộ máy gồm nhiều chi tiết, liên quan mật thiết với nhau. Đây
là nơi đốt cháy nhiên liệu, nhiệt năng biến thành cơ năng và sinh ra động lực
truyền sang hệ thống truyền động làm cho xe chạy. Động cơ gồm có các hệ

thống chính:

+ Hệ thống trục khuỷu, thanh truyền
+ Hệ thống nhiên liệu
+ Hệ thống đánh lửa
+ Hệ thống bôi trơn, làm mát
hình ảnh của chiếc mô-tô đ
ầ
u tiên
(1885)

Động cơ hình chữ V

+ Hệ thống phân phối khí

- Hệ thống điện:
Tùy theo loại xe hệ
thống điện có thể là hệ thống đánh lửa
điện từ hay hệ thống đánh lửa bán
dẫn. Hệ thống điện trên mô-tô/xe máy
có nhiệm vụ sau:

+ Tạo tia lửa điện cao áp vào đúng
thời điểm nhất định để đốt cháy hỗn
hợp nhiên liệu trong xi-lanh động cơ.
+ Cung cấp điện năng có điện áp ổn
định cho hệ thống đèn, còi tín hiệu.
+ Khởi động động cơ (đề)
+ Theo dõi mức nhiên liệu ở bình chứa

- Hệ thống truyền động:
Có nhiệm vụ truyền chuyển động từ động cơ đến
bánh xe chủ động, thay đổi mô-men cho phù hợp với tải trọng và hệ thống
đường sá. Hệ thống này gồm: Bộ li hợp, hộp số, nhông trước, nhông sau và
xích. Ở một số loại xe dùng trục các-đăng hoặc dây cu-roa (Vespa) để truyền
động.

- Hệ thống chuyển động:
Có tác dụng
biến chuyển động quay của hệ truyền động
thành chuyển động tịnh tiến của xe, nó còn
có tác dụng làm cho xe chuyển động êm
hơn trên mặt đường không bằng phẳng. Hệ
thống này gồm: bánh trước, bánh sau và
giảm xóc.

- Hệ thống điều khiển:
Hệ thống này có
tác dụng thay đổi hướng chuyển động của
xe, cho xe chạy chậm hay dừng hẳn. Hệ
thống này gồm tay lái, các cần điều khiển và
hệ thống phanh.

- Hệ thống chiếu sáng và tín hiệu:
Hệ thống này có tác dụng chiếu sáng,
tạo tín hiệu còi hay đèn khi phanh xe, khi quay xe để đảm bảo an toàn giao
thông cho người sử dụng. Hệ thống này gồm: các đèn pha, cốt, đèn phanh,
đèn xi-nhan, các đèn báo số và còi.

Ngoài những hệ thống trên, mô-tô/xe máy còn có những bộ phận khác như

ống xả để giảm tiếng ồn, cần khởi động, bàn đạp phanh, tay phanh, cần số,
yên xe

Hệ thống đánh lửa bán dẫn

Giảm xóc