Giáo trình phân tích môi trường phần 9 pot

8.2. Phân tích khí
8.2.1. Xác ÿ͓nh mã s͙ tính ch̭t v̵t lý cͯa không khí
a. C˱ͥng ÿ͡ gió: Gió ÿѭӧc xem là yӃu tӕ sinh thái quan trӑng vì nó có khҧ năng
làm thay ÿôi không khí và các yӃu tӕ môi trѭӡng nhѭ nhiӋt ÿӝ, ánh sáng, cân bҵng
nѭӟc Gió cNJng là yӃu tӕҧnh hѭӣng ÿӃn ÿӡi sӕng cӫa thӵc vұt cNJng nhѭÿӝng vұt
Bawfort ÿѭa ra 12 cҩp ÿánh giá dӵa vào tӕc ÿӝ gió nhѭ sau
B̫ng 8.1. Phân lo̩
i c̭p ÿ͡
gió
Cҩp gió Loҥi gió Tӕc ÿӝ gió (km/giӡ)
0 Lһng gió (Calm) <1
1 Khi chuyӇn ÿӝng nhҽ (Light air) 1-5 (3)
2 Gió rҩt nhҽ (Light breeze) 6-11 (9)
3 Gió nhҽ (Gentle breeze) 12-19 (16)
4 Gió mát (Fresh breeze) 20-28 (24)
5 Gió trung bình (Moderate breeze) 29-38 (34)
6 Gió mҥnh (Strong breeze) 39-49 (44)
7 Gҫn lӕc (Near gale) 50-61 (55)
8 Lӕc (Gale) 62-74 (68)
9 Lӕc mҥnh (Strong gale) 75-88 (82)
10 Bão (Storm) 89-102 (96)
11 Bão mҥnh (Violent storm) 103-117 (110)
12 Bão rҩt mҥnh (Huricance) > 117
Có nhiӅu dөng cөÿӇÿo tӕc ÿӝ gió (ÿѭӧc gӑi chung là máy ÿo gió Anemometer).
Loҥi quay vòng: Gӗm ba nӱa hình cҩu hѭӟng gió và làm quay ÿӗng hӗÿo gҳn ӣ
trөc xung quanh. Loҥi này ÿѭӧc sӱ dөng phә biӃn ӣ các trҥm khí tѭӧng. Tӕc ÿӝ gió
ÿѭӧc tính bҵng m/s hoһc km/h.
Loҥi ÿo gió dҥng ÿӏa áp lӵc: Ĉӏa áp lӵc có ÿѭӡng kính khoҧng 30cm. Khi gió tác
ÿӝng vào ÿƭa này sӁ chuyӇn thành s
ӵ chuyӇn ÿӝng cӫa t

ӹ lӋ chia bҧng chia ÿӝ.
b. H˱ͣng gió: Hѭӟng gió ÿѭӧc xác ÿӏnh dӵa vào ÿӏa bàn tӯ tính. Các hѭӟng
ÿѭӧc chia làm 16 tӹ lӋ theo hѭӟng ÿӏa lý.
c. Áp sṷt khí quy͋n: Khi lên cao áp suҩt sӁ giҧm, trung bình sӁ giҧm ÿi 1/30 khi
lên cao 275 m. Tuy nhiên, tӹ lӋ và thành phҫn cӫa khu quyӅn thì hҫu nhѭ không thay
ÿәi so vӟi tҫng gҫn mһt ÿҩt. áp suҩt không chi thay ÿәi theo ÿӝ cao mà còn thay ÿәi
theo nhiӋt ÿӝ
. Tҥi ÿӝ cao 0 m (so vӟi mһ
t biӇn trung bình) thì áp suҩt không khí và 10
13,25 milibar (760 mmHg). Do sӵ biӃn ÿӝng cӫa áp suҩt khi quyên giӳa các vùng khác
nhau nên hình thành sӵ chuyӇn ÿӝng không khí trên mһt ÿҩt, áp suҩt khí quyӇn có liên
quan tӟi nhiӅu yӃu tӕ vұt lý nhѭ thӡi tiӃt và khí hұu. Áp suҩt khí quyӇn cNJng là mӝt chӍ
tiêu môi trѭӡng.

ĈӇ ÿo áp suҩt, ngѭӡi ta sӱ dөng máy ÿo (Barometer) dӵa trên nguyên tҳc nâng
cao hay hҥ thҩp cӫa cӝt thuӹ ngân bên trong ӕng thuӹ tinh. KӃt quҧÿѭӧc biӇu diӉn
bҵng mmHg hoһc milibars.
d. Nhi͏t ÿ͡: NhiӋt ÿӝ là yӃu tӕ sinh thái ÿѭӧc ÿӅ cұp tӟi rҩt nhiӅu vì tác ÿӝng
quan trӑng cӫa nó tӟi các quá trình tәng hӑp vұt chҩt, sinh trѭӣng và phát triӅn cӫa
sinh vұt. Các sinh v
ұt có khҧ nă
ng thích ӭng vӟi biên ÿӝ dao ÿӝng rӝng cӫa nhiӋt ÿӝ
ÿѭӧc gӑi là Eurythemlal và dao ÿӝng hҽp ÿѭӧc gӑi là Stenothermal.
NhiӋt ÿӝ biӃn ÿӝng mҥnh trong môi trѭӡng không khí và nѭӟc có ҧnh hѭӣng tӟi
môi trѭӡng, nhҩt là ÿӝ ҭm và gió. Tuy nhiên dao ÿӝng nhiӋt theo ngày ÿêm, mùa có ý
nghƭa quan trӑng hѫn trong sinh thái hӑc so vӟi các chӍ tiêu ÿѫn lҿ.
e. Ĉ͡ ̱m t˱˯ng ÿ͙i: Ĉӝ ҭm hi
Ӈn thӏ hàm lѭӧng hѫi nѭӟc có trong không khí
thông thѭӡng dao
ÿӝng trong khoҧng 0,02 - 4% khӕi lѭӧng. Ĉӝ ҭm phө thuӝc rҩt nhiӅu

vào ÿӝ cao và nhiӋt ÿӝ. Ĉӝ ҭm sӁ giҧm dҫn khi lên cao gҫn nhѭ bҵng không tҥi ÿӝ cao
8 - 10 km. Ĉӝ ҭm tuyӋt ÿӕi là lѭӧng hѫi nѭӟc có mһt trong không khí (biӇu thӏ bҵng tӹ
lӋ và áp suҩt nào ÿó). Biên ÿӝ ҭm có ҧnh hѭӣng ÿӃn quá trình bay hѫi nѭӟc. Nó có ҧnh
hѭӣng ÿӃn nhiӋt ÿӝ, ánh sáng và có vai trò quan trӑng nhҵm ÿi
Ӆu chính sӵ phân bӕ và
hoҥt ÿӝng cӫa sinh vұt.
ĈӇ ÿo ÿӝ ҫm tѭѫng ÿӕi ngѭӡi ta dӯng máy ÿo ÿӝ ҭm loҥi quay sӕ (Dial type
hydrometer), loҥi giӳÿӗ thӏ (Hydrographs), hay bӝ cҧm ӭng ÿiӋn tӱ (Electrlcal sensing
device). Tuy nhiên loҥi ÿo ÿӝ ҭm (Psychrometer) ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu nh
ҩt.

g. Xác ÿ͓nh hàm l˱ͫng bͭi
1. Phѭѫng pháp trӑng lѭӧng xác ÿӏnh bөi lҳng
Nguyên lý:
Phѭѫng pháp dӵa trên sӵ cân dөng cө hӭng mүu có phҧn ӭng chҩt bҳt dính trѭӟc
và sau khi lҩy mүu ÿӇ xác ÿӏnh lѭӧng bөi lҳng trong thӡi gian không mѭa. KӃt quҧ
ÿѭӧc biӇu thӏ bҵng g/m2 ngày hoһc mg/m2 ngày.
Dөng cө:
Khay hӭng mүu: bҵng nhôm hoһc thuӹ tinh - khay cNJng có chiӅu dày 1 mm,
chi
Ӆu cao 11 mm, ÿѭӡ
ng kính trong 85 mm, diӋn tích 57 cm
2
ÿѭӧc bӗi mӝt lӟp vazѫlin
vӟi khӕi lѭӧng trong khoҧng 50 mm - 60 mm; ÿã sҩy trong tӫ sҩy tӯ 5 - 10 phút ӣ
nhiӋt ÿӝ 40
0
C ÿӇ tҥo mһt bҵng ÿӅu trên khay. Xác ÿӏnh trӑng lѭӧng khay trѭӟc khi
hӭng mүu (m
1

).
Khay ÿѭӧc ÿұy nҳp, cho vào túi PE, xӃp trong hӝp bào quҧn
Lҩy mүu:
Khay lҩy mүu bөi lҳng khô ÿѭӧc ÿһt trên các giá ӣÿӝ cao ÿӗng nhҩt cách mһt ÿҩt
1,5 hoһc 3,5 m.
ĈiӇm lҩy mүu phҧi bӕ trí ӣ nѫi thoáng gió tӯ mӑi phía, khoҧng cách giӳa các
ÿiӇm lҩy mүu vӟi các vұt cân (nhà cao tҫng, cây cao, ) phҧi ÿҧm bҧo sao cho góc tҥo
thành giӳa ÿӍnh cӫa vұ
t cҧ
n vӟi ÿiӇm ÿo và mһt nҵm ngang không lӟn hѫn 30
0
.
Sӕ lѭӧng mүu, sӵ phân bӕ các ÿiӇm lҩy mүu trong khu vӵc quan tâm ÿѭӧc xác
ÿӏnh theo yêu cҫu cө thӇ nhѭng không ít hѫn 4 mүu cho mӛi ÿiӇm ÿo.
Thӡi gian hӭng mӛi mүu bөi lҳng khô ӣ khu công nghiӋp, dân cѭ tұp trung không
ít hѫn 24 giӡ nhѭng không quá 7 ngày.

Xӱ lý mүu:
Dùng khăn sҥch lau cҭn thұn bên ngoài khay, sau ÿó ÿһt vào tӫ sҭy, sҩy ӣ nhiӋt
ÿӝ 40
0
C trong 2 giӡ.
Sau khi sҩy, cân khay hӭng trên cҫn phân tích vӟi ÿӝ chính xác
r 0,1 mg (m
2
).
Tính toán kӃt quҧ:
Trong ÿó: m
1
, m

2
: kӃt quҧ cân khay trѭӟc và sau khi hӭng mүu (g, mg)
S: diӋn tích hӭng mүu (m
2
)
T: thӡi gian hӭng mүu, ngày (24 giӡ)
2. Phѭѫng pháp xác ÿӏnh lѭӧng bөi lҳng tәng sӕ
Nguyên lý:
Phѭѫng pháp dӵa trên viӋc cân trӑng lѭӧng bөi thu ÿѭӧc trong bӋnh hӭng mүu
bao gӗm dҥng hoà tan trong nѭӟc. Sӱ dөng ÿӇ xác ÿӏnh lѭӧng bӣi lҳng tәng cӝng
tháng, kӃt quҧÿѭӧc biӇu thӏ bҵng g/m2 hoһc m/km2.
Dͭng cͭ:
Dөng cө lҩy m
үu: Bình hӭng mү
u hình trө, ÿáy phҷng, ÿѭӡng kính không nhӓ
hѫn 12 cm, chiӅu dày khoҧng nhӓ hѫn 2 lҫn ÿѭӡng kính miӋng. ChiӅu dày cӫa thành
bình không quá 3 lҳm. Có thӇ sӱ dөng bình thuӹ tinh hoһc kim loҥi không gӍ.
Hoá ch̭t:

Hoá chҩt chӕng tҧo, nҩm clorofom hoһc H
2
O
2
tinh kiӃt.
- Nѭӟc cҩt hai lҫn.
Ḽy m̳u:
Vӏ trí ÿһt thêm hӭng mүu nhѭ phѭѫng pháp trên
Thӡi gian lҩy mүu là 10 ngày hoһc 30 ngày.
Trѭӟc khi lҩy mүu ÿѭӧc rӱa sҥch, tráng nѭӟc cҩt, ÿұy nҳp.
Trѭӟc khi ÿһt lҩy mүu cho vào bình hӭng 250 ml nѭӟc cҩt, 2 - 4 ml hoá chҩt

chӕng tҧo nҩm
Trong thӡi gian lҩy mүu, cҫn bә sung lѭӧng nѭӟc cҩt ÿӅ
gi
ӳ mүu, tránh bình
hӭng bӏ khô. Trong quá trình hӭng mүu, nӃu lѭӧng mѭa hӭng ÿѭӧc trung bình ÿҥt ÿӝ
cao 2/3 ÿӝ cao bình hӭng, thay bình hӭng khác ÿê hӭng mүu tiӃp, các mүu này tҥi mӛi
ÿiӇm trong cùng mӝt khoҧng thӡi gian lҩy mүu (10 hoһc 30 ngày) có thӇ xӱ lý riêng
biӋt rӗi cӝng gӝp kӃt quҧ.
Cách ti͇n hành:
Xác ÿӏnh các chҩt không hoà tan trong nѭӟc (ml):
- Loҥi bӓ các vұt ngoҥ
i lai không mang tính chҩt b
өi: có thӇ dùng tranh ÿӅ gҳp
các vұt ngoҥi lai có kích thѭӟc lӟn hѫn 1 mm, trѭӟc khi bӓ các vұt này cҫn tráng qua
vӟi nѭӟc cҩt, nѭӟc cҩt thu ÿѭӧc nhұp chung vào mӝt mүu. Hoһc có thӇ lӑc qua rây 1
mm, dùng nѭӟc cҩt ÿê rӱa bình hӭng cho qua rây và nhұp nѭӟc này và mүu chung.
- Lӑc toàn bӝ mүu qua phӉu lӑc thuӹ tinh xӕp, sҥch, khô ÿã biӃt trѭӟc khӕi
lѭӧng.
- Dùng n
ѭӟc cҩ
t rӱa cұn trên phӉu, nѭӟc này nhұp vào mүu chung.
- Sҩy khô phӉu lӑc thuӹ tinh xӕp vӟi cһn ӣ 105
0
C trong 2 giӡ làm nguӝi trong
bình hút ҭm, cân vӟi ÿӝ chính xác
r 0,1 mg.
HiӋu cӫa hai lҫn cân phӉu thuӹ tinh xӕp trѭӟc và sau khi lӑc và lѭӧng chҩt không
tan trong nѭӟc, ml.
Xác ÿӏnh lѭӧng chҩt tan trong nѭӟc m
2

:
- Xác ÿӏnh toàn bӝ thӇ tích cӫa mүu sau khi lӑc bҵng ӕng ÿong: V ml
- Lҩy ÿҥi diӋn 250 ml dung dӏch mүu lӑc cho vào cӕc sӭ, cho bӕc hѫi hӃt trên bӃp
cách thuӹ, sau ÿó sҩy khô ӣ 105
0
C trong 2 giӡ, ÿӇ cho nguӝi trong bình hút ҭm rӗi cân
trên cân phân tích vӟi ÿӝ chính xác
r 0,1 mg.
- Sҩy ÿӃn khӕi lѭӧng không ÿәi.
- Tәng lѭӧng chҩt hoà tan trong nѭӟc:

- Lѭӧng bөi lҳng tәng sӕ tháng tính bҵng g/m2 hay mg/m2:
Trong ÿó: S: là diӋn tích miӋng bình hӭng m
2
Trong trѭӡng hӧp lҩy mүu 10 ngày, lѭӧng bөi lҳng tháng là tông cӫa 3 kӃt quҧ
bөi lҳng trong 10 ngày trong tháng ÿó
8.2.2. Xác ÿ͓nh m͡t s͙ tính ch̭t hoá h͕c cͯa không khí
a. Xác ÿ͓nh NO và NO
2
Nitѫ oxít và nitѫÿioxít ÿѭӧc xác ÿӏnh bҵng phѭѫng pháp gián tiӃp nhѭ sau. Dùng
dung dӏch pemanganat xӱ lý hӛn hӧp chӭa các khi oһt nitѫ. Khi ÿó nitѫ oxít và nitѫ
ÿioxít ÿѭӧc oxy hoá thành nitrat.
Phҧn ӭng hoá hӑc diӉn ra nhѭ sau:
Lѭӧng nitrat tҥo ra tѭѫng ӭng vӟi hàm lѭӧng toàn phҫn cӫa NO và NO
2
. Lѭӧng
pemanganat ÿã ÿѭӧc dùng ÿӇ oxy hoá các NO và NO
2
thành NO
3

ÿѭӧc xác ÿӏnh bҵng
cách thêm vào mӝt lѭӧng dѭ Fe(II) sunphát, sau ÿó chuҭn lѭӧng dѭÿó bҵng dung dӏch
Kali pemanganat, còn hàm lѭӧng thuұt thì chuҭn tiӃp theo bҵng dung dӏch Fe(II)
sunphat trong môi trѭӡng a xít H
2
SO
4
ÿұm ÿһc. Xác ÿӏnh ÿiӇm tѭѫng ÿѭѫng theo phҧn
ӭng toà thành sҧn phҫn kӃt hӧp Fe
2
(SO
4
)
3
.2NO là cho dung dӏch có màu hӗng.
Ti͇n hành xác ÿ͓nh
ViӋc xác ÿӏnh lѭӧng tiӃn hành trong pipet ÿã ÿѭӧc chuҭn hoá và có cҩu trúc ÿһc
biӋt. Rút chân không trong pipet trѭӟc, rui ÿѭa qua phӉu vào ÿó 25ml dung dӏch kali
pemanganat 0,5N và tráng phӉu bҵng mӝt lѭӧng nѭӟc ÿo trѭӟc. Sau ÿó cho hӛn hӧp
khí khҧo sát và pipet qua mӝt khoá 3 nhánh, cân bҵng nhiӋt ÿӝ và áp suҩt, lҳc mҥnh
pipet cho vào 25 ml dung dӏch Fe(n) sunphat 0,5N và mӝt ít nѭӟc (ÿӇ tráng phӉu) và
lҳc pipét trong vài phút. Hút chҩt lӓng ÿã b
ӏ
mҩt màu ra khӓi pipet qua khoá 3 nhánh
vào bình hình nón và tráng kӻ pipet bҵng nѭӟc cҩt. Chuҭn ÿӝ lѭӧng Fe(II) sunphat dѭ
bҵng dung dӏch kali pemanganat 0,5N. Nhѭ vұy xác ÿӏnh ÿѭӧc lѭӧng dung dӏch kali
pemanganat tiêu tӕn ÿӇ oxy hoá NO và NO
2
.
Muӕn xác ÿӏnh hàm lѭӧng toàn phҫn cӫa Nitѫÿã chuyӇn thành nitrat ngѭӡi ta

chuyӇn toàn bӝ dung dӏch cҫn chuҭn ÿӝ vào bình ÿӏnh mӭc dung tích 500 ml, tráng

bҵng mӝt lѭӧng nhӓ nѭӟc cҩt. Rӗi vӯa cҭn thұn thêm lѭӧng nhӓ axít sunphuric ÿұm
ÿһc, vӯa liên tөc làm lҥnh bình bҵng hӛn hӧp nѭӟc và nѭӟc ÿá, dùng a xít sunphunc
ÿѭa thӇ tích dung dӏch lên ÿӃn vҥch mӭc. Dùng pipet hút 2 mүu, mӛi mүu 100 ml dung
dӏch thu ÿѭӧc vào mӝt hình nón có dung tính 500 ml. Thêm vài tinh thӇ kim bicromat
(ÿӇ giҧi phóng ôxy hoà tan) và vӯa liên tөc xoay bình vӯa chuҭn bҵng dung dӏch Fe(II)
sunphat 0,5N. Ĉҫu tiên dung dӏch không màu, rӗi có màu lөc hѫ
i vàng nhҥt và tҥi ÿiӇm
tѭѫng ÿѭѫng có màu hӗng. Lѭӧng dѭ cӫa Fe(II) sunphat tҥo cho dung dӏch màu ÿӓ tía
ÿұm.
Tính k͇t qu̫
Theo nhӳng phѭѫng trình phҧn ӭng trình bày ӣ trên, lѭӧng chӕng cӫa khí NO và
NO
2
tѭѫng ÿѭѫng vӟi lѭӧng thuұt tҥo thành. Dӵa theo nhӳng phҧn ӭng ӣ trên ÿӇ xác
ÿӏnh thӇ tích cӫa NO và NO
2
ta có phѭѫng trình sau:
Trong ÿó: N: lѭӧng chung cӫa các khí NO và NO
2
(ml)
P: lѭӧng dung dӏch kim pemanganat 0,5N dùng ÿӇ oxy hoá (ml).
Trong chuҭn ÿӝ lѭӧng thuұt bҵng phép chuҭn tiӃp theo vӟi Fe(II) sunphat, 1 ml
dung dӏch Fe(n) sunphat 0,5N tѭѫng ӭng 5,6 ml khí trên.
b. Xác ÿ͓nh hàm l˱ͫng l˱u huǤnh dioxit (SO
2
)
Xác ÿӏnh lѭu huǤnh theo phѭѫng pháp trҳc quang thorin
Phѭѫng pháp này ÿѭӧc dùng ÿӇ xác ÿӏnh nӗng ÿӝ SO

2
trong không khí xung
quanh ӣ các khoҧng nӗng ÿӝ 3,5 - 150 ȝg/m
3
. Vӟi thӇ tích lҩy mүu 2m
3
và thӇ tích
dung dӏch là 50 ml. Vӟi nhӳng nӗng ÿӝ cao hѫn, phҧi pha loãng trѭӟc khi xác ÿӏnh.
Nguyên lý
Cho mүu không khí ÿi qua dung dӏch H
2
O
2
(ÿã ÿѭӧc axít hoá) trong mӝt thӡi
gian quy ÿӏnh. Lѭӧng SO
2
có trong mүu sӁÿѭӧc hҩp thө và oxy hoá thành SO
4
2-
. KӃt
tӫa SO
4
2-
dѭӟi dҥng BaSO
4
bҵng mӝt lѭӧng Ba(ClO
4
)
2
dѭ. Bari dѭÿѭӧc xác ÿӏnh bҵng

cách tҥo phӭc màu vӟi thorin và ÿo ӣ bѭӟc sóng 520 nm bҵng máy so màu.
Hoá ch̭t
- H
2
O
2
27 - 30%
- Dung dӏch hҩp thө: Pha loãng 10 ml dung dӏch H
2
O
2
27% vi nѭӟc thành 1 lít.
- ĈiӅu chӍnh pH dung dӏch vӅ khoҧng 4- 4,5 bҵng dung dӏch HClO
4
, dùng ÿiӋn
cӵc pH ÿӇ kiӇm tra.
- Dung dӏch Bari peclorat: Hoà tan 0,252 g Ba(ClO
4
)
2
trong mӝt lѭӧng nhӓ
HClO
4
0,1 M trong bình ÿӏnh mӭc 250 ml rӗi ÿӏnh mӭc ÿӃn vҥch bҵng axít HClO
4

0,01 M.
- Bari peclorat/dioxan: Cho 10 ml dung dӏch ban peclorat và 40 ml nѭӟc vào bình
ÿӏnh mӭc 1000 ml, thêm dioxan ÿӃn vҥch mӭc và trӝn ÿӅu.
- Dung dӏch H

2
SO
4
0,5: Tӯӕng nghiӋm tiêu chuҭn pha thành 1 lít dung dӏch.
- Thorin 0,25%: Hoà tan 0,25 g thorin trong 40 ml dung dӏch sunphat tiêu chuҭn
và thêm nѭӟc cҩt ÿӃn thӇ tích dung dӏch 100 ml.
Quá trình xác ÿ͓nh
Tӯ bình hҩp thө lҩy ra 5 ml dung dӏch, trӝn ÿӅu vӟi 10 ml ÿung dӏch ban
peclorat/dioxan và 0,25 ml thorin. Khi cѭӡng ÿӝ màu cӫa dung dӏch tӹ lӋ vӟi lѭӧng
ban dѭ và tǤ lӋ nghӏch vӟi lѭӧng lӟn SO
4
2-
có trong mүu. Dӵa theo ÿѭӡng chuҭn ÿӇ
tính hàm lѭӧng SO
2
có trong mүu.
Trong khi tiӃn hành, thorin có thӇ tҥo phӭc vӟi nhiӅu ton kim loҥi làm cҧn trӣ
phép xác ÿӏnh do ÿó viӋc lӑc bөi ӡ giai ÿoҥn thu mүu có thӇ loҥi bӓÿѭӧc ҧnh hѭӣng
này. Sӵ có mһt cӫa PO
4
3-
sӁ tҥo thành kӃt tӫa vӟi Ba
3
(PO
4
)
2
làm cҧn trӣ phép xác ÿӏnh.
Khi hàm lѭӧng SO
2

lӟn, ÿһc biӋt ӣ nhӳng nguӗn thҧi tƭnh, có thӇ dùng phѭѫng pháp
H
2
O
2
/Ba(ClO
4
)
2
/thorin thay bҵng phѭѫng pháp trҳc quang thorin. Trong phѭѫng pháp
này ngѭӡi ta chuҭn ÿӝ màu bҵng dung dӏch Ba(ClO
4
)
2
vӟi chӍ thӏ thorin. Tҥi ÿiӇm cuӕi
cӫa quá trình chuҭn ÿӝ, dung dӏch xuҩt hiӋn màu hӗng.
c. Xác ÿ͓nh CO b̹ng ph˱˯ng pháp s̷c ký
Nguyên lý
Cho mӝt thӇ tích mүu không khí ÿi qua cӝt sҳc ký ÿӇ tách CO ra khӓi các thành
phҫn khí khác. Khӱ CO vӯa tách ra thành me tan bҵng dòng khí hydro vӟi xúc tác
niken nóng (có thӇ dùng các chҩt xúc tác và chҩt hӛ trӧ khác).
Tín hiӋu sҳc ký nhân ÿѭӧc tӹ lӋ vӟi lѭӧng Co có trong mүu.
Hoá ch̭t và thi͇t b͓
- Các khí:
Hydro ÿѭӧc sӱ dөng là khi mang trong tách sҳc ký khí, làm chҩt khӱ Co thành
metan và cNJng cҫn cho hoҥt ÿӝng cӫa detector ngӑn lӱa ion hoá.
Nitѫ, heli: Ĉӕi vӟi mӝt sӕÿҫu ÿӕt, khí nhӣ hoһc hai hoһc hӛn hӧp cҧ hai khí này
ÿѭӧc thêm vào khí ÿӕt ÿӇ tăng ÿӝ nhҥy và ÿӝ әn ÿӏnh.
Các khí metan và Co chuҭ
n

Cӝt sҳc ký: Dùng c
ӝt sҳc ký ÿӇ tách Co ra khӓi các thành phҫn khác có trong
mүu.

ĈiӅu quan trӑng là nguyên liӋu nhӗi cӝt không thѭӣng xuyên giӳ nѭӟc vì cӝt sӁ
ÿѭӧc rӱa ngѭӧc giӳa các lҫn phun mүu
Quy trình ti͇n hành
Trong khi tiӃn hành cҫn chú ý nhӳng ÿiӇm sau:
- Khoҧng nhӳng nӗng ÿӝ dӵ kiӃm
- Tín hiӋu sҳc ký và nӗng ÿӝ tӕi thiӇu có thӇ phát hiӋn so vӟi tín hiӋu nhiӉm;
- Sӕ mүu gián ÿoҥn ÿѭӧc ÿo trong mӝt ÿѫ
n vӏ
thӡi gian;
- Ĉӝ trôi cӫa "ÿiӇm không" và thӡi gian trôi;
- Ĉӝ lһp lҥi cӫa phép ÿo;
- HiӋu suҩt chuyӇn hoá;
- Khoҧng nhiӋt ÿӝ ӣ ÿó các mүu sӁÿѭӧc lҩy.
1. Chuҭn bӏ xúc tác: Bão hoà niken nitrat hecxahiÿrat (Ni(NO
3
)
2
.6H
2
O) trong 25
ml nѭӟc cҩt, lӑc bӓ phҫn không tan. Ngâm 10 g diatomit có kích cӥ tӯ 0,125 - 0,15
mm trong dung dӏch này, lӑc chân không và làm khô qua ÿêm ӣ nhiӋt ÿӝ 110
0
C. Nung
trong không khí 5 giӡӣ nhiӋt ÿӝ 500
0

C.
2. Chuҭn bӏӕng chuyӇn hoá: Nhӗi diatomit ÿã xӱ lý vӟi niken nitrat vào mӝt ӕng
thép không gӍ.
3. Lò chuyӇn hoá chҩt: Lҳp ráp hӋ thӕng lҩy mүu, ӕng chuyӅn hoá vào máy sҳc
ký khí. ĈiӅu chӍnh hӋ thӕng sao cho nó có thӇ hoҥt ÿӝng theo cách thӭc ÿѭӡng vòng.
Trong giai ÿoҥn này nút ÿiêu kiӋn tӵÿӝng và bӝ ghi ÿӅu không hoҥt ÿӝng. Bұt máy sҳc
ký và ÿiӅu chӍnh các chӍ d
үn cӫa nhà s
ҧn xuҩt.
Ĉiêu chӍnh nhiӋt ÿӝ lò chuyӇn hoá ÿӃn 350
0
C và vұn hành hӋ thӕng trong 10 giӡ
ÿӇ khӱ các niken oxít thành niken kim loҥi.
4. Xác ÿӏnh: Dùng bѫm lҩy mүu hút liên tөc khә qua vòng mүu và ÿѭӡng vòng
cӫa nó. Lѭu lѭӧng cӫa dòng khí mүu (khoҧng 100 cm
3
/giây) ÿӫ ÿӇ làm sҥch và làm
ÿҫy vòng mүu. Vào nhӳng thӡi ÿiӇm thích hӧp trong chѭѫng trình lҩy mүu, khí chӭa
trong vòng mүu sӁÿѭӧc phun tӵÿӝng vào hӋ thӕng sҳc ký ÿê ÿo hàm lѭӧng CO.
K͇t qu̫
Nӗng ÿӝ Co ÿѭӧc xác ÿӏnh bҵng cách so sánh các diӋn tích peak thu ÿѭӧc tӯ các
hӛn hӧp khí chuҭn và mүu.
Nӗng ÿӝ Co ÿѭӧc tính chuyӇn tù mg/m3 thành ppm nhѭ sau:
- Ӣ nhiӋt ÿӝ 25
0
C và áp suҩt 101,3 kPa:
1 ppm
t 1,14 mg/m3
- Ӣ các nhiӋt ÿӝ khác vӟi áp suҩt 101,3 kPa:

Trong ÿó tӯ nhiӋt ÿӝ tính bҵng
0
C.
d. Ph˱˯ng pháp indophenol xác ÿ͓nh hàm l˱ͫng amoniac
Nguyên lý
Phѭѫng pháp dӵa trên cѫ sӣ tác dөng cӫa amoniac vӟi hipoclorit và phenol có sӵ
tham gia cӫa chҩt әn ÿӏnh phҧn ӭng là natri nitro pruxit, tҥo ra hӧp chҩt màu xanh, hҩp
phө cӵc ÿҥi tҥi bѭӟc sóng 625 nm.
Phѭѫng pháp này ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ xác ÿӏnh hàm lѭӧng amoniac trong không khí
tӯng lҫn vào trung bình ngày ÿêm trong khoҧng tӯ 0,1 ÿӃn 1,0 mg/m
3
Các amin thѫm và fomadehit gây cҧn trӣ phép xác ÿӏnh.
Dͭng cͭ
- Máy hút khí có lѭu lѭӧng kӃ có vҥch chia ÿӃn 0,005 lít/phút; nhiӋt kӃ, áp kӃ, ҭm
- Bình hҩp thө Ricte có vҥch ÿo 6 ml hoһc dөng cө hҩp thө khác.
- Máy so màu có kính lӑc màu 625 mm, hoһc máy quang phә, cuvet có bӅ dày
khám.
- Ӕng nghiӋm có nút mài dung tích 100 ml.
- PhӉu Bucne.
Hoá ch̭t và thu͙c th͵
- Sӱ dөng loҥi tinh khiӃt hoá hӑc hay loҥi tinh khiӃt ÿӇ phân tích.
- NaOH
- KI - dung dӏch 10%
- NH
4
Cl
- Natri nitro pruxit Na
2
[Fe(CN)
5

]NO
- NaCO
3
- H
2
SO
4
(d= 1,18) trung dӏch 10% theo thӇ tích
- NaCl
- Axít salixilic [HO(C
6
H
4
)COOH]
- Natri thiosunphat: Na
2
S
2
O
3
.5H
2
O dung dӏch 0,05 mol/1
- A xít oxalic H
2
C
2
O
4
- Phenol C

6
H
5
OH
- Corua vôi CaOCl
2

- Nѭӟc cҩt hai lҫn ÿã khӱ amoniac
Chu̱n b͓ hoá ch̭t
- Dөng cө hҩp thө: pha loãng 0,5 ml H
2
SO
4
(d= 1,84) trong 1 lít nѭӟc cҩt. Bҧo
quҧn dung dӏch trong bình hình ӕng trөÿұy kín bҵng nút có ӕng thuӹ tinh chӭa ÿҫy
tinh thӇ axít oxalic.
Thuӕc thӱ phenol: Hoà tan 5 g phenol mӟi chѭng cҩt, 25 mg natri nitro pruxit
trong 100 ml nѭӟc. Bão hoà thuӕc thӱ không quá 6 tháng ӣ 4
0
C.
Hӗ tinh bӝt, dung dӏch 0,5%: trӝn ÿӅu 0,25 g tinh bӝt vӟi 10 ml nѭӟc, cho thêm
40 ml nѭӟc nóng 60-70
0
C dung ÿӃn sôi, ÿӇ dung dӏch sau 1 phút làm lҥnh
- Thuӕc thӱ hipoclorit: Hoà tan 10 g NaOH và 11,7 g NaCl trong 100 ml nѭӟc ÿã
qua bão hoà vӟi Clo (nӗng ÿӝ tӯ 0,6 - 0,8 g Clo). Thuӕc thӱÿѭӧc bҧo quҧn không quá
6 tháng. Thuӕc thӱ phҧi chӭa ÿӫ lѭӧng chӍ tӯ 0,6 ÿӃn 0,8 g chӍ trong 100 ml.
TiӃn hành xác ÿӏnh hàm lѭѫng chӍ hoҥt tính: Lҩy 20 ml dung dӏch thuӕc thӱ cho
vào bình cҫu có nút mài, thêm 10 ml H
2

SO
4
10%, 10 ml KI 10%. Ĉұy kín bình cҫu và
ÿӇ trong bóng tӕi khoҧng 10 phút, sau ÿó chuҭn ÿӝ I
2
giҧi phóng bҵng Na
2
S
2
O
3
0,05
mol/l ÿӃn vàng nhҥt. Thêm vào vài giӑt hӗ tinh bӝt, chuҭn tiӃp bҵng Na
2
S
2
O
3
ÿӃn khi
dung dӏch mҩt mҫu; 1 ml dung dӏch natri thiosunphat 0,05 mol/l tѭѫng ӭng vӟi
0,00354 g clo.
Có thӇ dùng clorua vôi ÿӇ chuҭn bӏ thuӕc thӱ
Dung dӏch chuҭn amoniac gӕc: 100 ȝg amoniac trong 1 lít; hòa tan 0,3141 g
NH
4
Cl trong 1 lít nѭӟc. Bҧo quҧn dung dӏch không quá hai tháng.
Dung dӏch chuҭn amoniac sӱ dөng có hàm lѭӧng 1 ȝ amoniac trong 1 ml. Dung
dӏch này ÿѭӧc chuҭn bӏ bҵng cách pha loãng dung dӏch chuҭn gӕc.
ChӍ pha loãng dung ÿình chuҭn trѭӟc khi dùng.
Ḽy m̳u

ĈӇ xác ÿӏnh hàm lѭӧng tӯng lҫn amoniac, cho không khí cҫn nghiên cӭu ÿi qua
hai ӕng hҩp thө mҳc nӕi tiӃp nhau, mӛi ӕng chӭa 5 ml dung dӏch hҩp thө vӟi lѭu lѭӧ
ng
0,51/phút, liên t
өc trong thӡi gian tӯ 10 ÿӃn 30 phút
ĈӇ xác ÿӏnh hàm lѭӧng amoniac trѭng bình ngày ÿêm có thӇ lҩy mүu theo hai
cách:
- Lҩy mүu nhѭ xác ÿӏnh hàm lѭӧng tӯng lҫn amoniac vӟi sӕ lan không ít hѫn 6,
cách nhau ÿӅu trong mӝt ngày ÿêm
- Cho không khí (trong mүu) cҫn nghiên cӭu ÿi qua dung dӏch hҩp thө có chӭa 50
ml dung dӏch hҩp thө vӟi lѭu lѭӧng 0,2 lít/phút liên tөc trong 24 giӡ.
Phҧi theo dõi quá trình lҩy mүu, nӃu dung dӏch bӏ
cҥ
n cҫn bә sung thêm nѭӟc cҩt

Ti͇n hành phân tích
- Dùng nѭӟc cҩt hai lҫn thêm vào dung dӏch trong bình hҩp thөÿӃn 10 mg.
- Hút 2 ml dung dӏch mүu thӱ cho vào ӕng nghiӋm nút mài, thêm 3 ml dung dӏch
hҩp thө, 1 mg thuӕc thӱ phenol. Sau ÿó vӯa lҳc.
- Sau 2 giӡ tiӃn hành ÿo mұt ÿӝ quang cӫa dung dӏch, sӱ dөng cuvet 1 cm, bѭӟc
sóng 625 nm, dung dӏch so sánh là nѭӟc cҩt.
Thӡi gian cho thuӕc thӱ cuӕi cùng ÿӃn lúc ÿo mұt ÿӝ quang cӫa dung dӏch ÿӕi
vӟi t
ҩt cҧ
các mүu phҧi nhѭ sau.
- Chuҭn bӏ mүu trҳng tӯ dung dӏch hҩp thө; ÿo mұt ÿӝ quang cӫa 5 ml dung dӏch
thuӕc thӱÿã ÿiӅu chӃ thành "mүu trҳng"; giá trӏ mұt ÿӝ quang cӫa mүu trҳng không
vѭӧt quá 0,02. NӃu quá kiӇm tra ÿӝ sҥch cӫa nѭӟc, dөng cө, cuvet và chҩt lѭӧng dung
dӏch.
Lѭӧng NH

3
trong mүu thӱÿѭӧc xác ÿӏnh bҵng phѭѫng pháp ÿѭӡng chuҭn theo
hiӋu sӕ giӳa mұt ÿӝ quang cӫa mүu ÿem ÿi phân tích và mұt ÿӝ quang cӫa mүu trҳng.
Lҩy 5 ml dung dӏch tӯ mӛi bình trên ӕng nghiӋm nút mài rӗi tiӃn hành làm nhѭ dung
dӏch thí nghiӋm
Tính k͇t qu̫
Hàm lѭӧng amoniac (C) trong không khí ÿѭӧc tính bҵng mg/m3 theo công thӭc:
Trong ÿó: a: lѭӧng NH
3
trong dung dӏch mүu lҩy ÿê phân tích(mg);
B: tәng lѭӧng dung dӏch mүu thӱ (ml);
B
a
: thӇ tích dung dӏch mүu thӱ lҩy ÿӇ phân tích (ml);
V
o
: thӇ tích mүu không khí ÿã ÿѭa vӅÿiӅu kiӋn tiêu chuҭn (m
3
)
Khi xác ÿӏnh nӗng ÿӝ trung bình ngày ÿêm thì thӇ tích không khí không cҫn ÿѭa
vӅÿiӅu kiӋn tiêu chuҭn.

Chѭѫng 9
CÁC THÔNG SӔ Ô NHIҾM CҪN KIӆM SOÁT
9.1. Khái niӋm chung
Ô nhi͍m môi tr˱ͥng (ONMT)
Ô nhiӉm môi trѭӡng là sӵ làm thay ÿәi trӵc tiӃp hoһc gián tiӃp các tính chҩt vұt
lý, hoá hӑc, sinh hӑc cӫa bҩt kǤ thành phҫn môi trѭӡng nào làm cho tiêu chuҭn chҩt
lѭӧng cӫa thành phҫn môi trѭӡng ÿó bӏ vi phҥm dүn ÿӃn làm nguy hҥi hoһc có khҧ
năng nguy hҥi cho môi trѭӡng và sӭc khoҿ con ngѭӡi (Cө

c Môi trѭӡng, 12/2000).
Ki͋m soát ô nhi͍m môi tr˱ͥng (KSONMT)
KiӇm soát ô nhiӉm môi trѭӡng (KSONMT) là sӵ tәng hӧp các hoҥt ÿӝng, hành
ÿӝng, biӋn pháp và công cө nhҵm phòng ngӯa, khӕng chӃ không cho sӵ ô nhiӉm xҧy
ra, hoһc khi có sӵ ô nhiӉm xҧy ra thì có thӇ chӫÿӝng xӱ lý, làm giҧm thiêu hay loҥi trӯ
ÿѭӧc nó (Cөc Môi trѭӡng, 2000).
9.2. Các nguyên tҳc chung trong kiӇm soát ô nhiӉm môi trѭӡng:
KiӇm soát ô nhiӉm môi trѭӡng ӣ bҩt kǤ mӝt l
ƭnh vӵc, ÿӕi tѭӧ
ng nào cNJng ÿӅu
phҧi tuân thӫ nhӳng nguyên tҳc chính sau:
- Ĉҧm bҧo sӵ phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi mӝt cách bӅn vӳng.
- Ĉ̫m b̫o tính l͛ng ghép: ÿӕi vӟi các nhà quҧn lý, mӝt trong nhӳng trӑng tâm
quan trӑng ÿӕi vӟi công tác lӗng ghép là cách tiӃp cұn liên ngành ÿӕi vӟi công tác
kiӇm soát ô nhiӉm. Ngoài ra, nhu cҫu lӗng ghép xuyên suӕt các trách nhiӋm quҧn lý
môi trѭӡng nhҵm ÿҧm bҧo tұ
p trung ÿѭӧc nguӗn lӵc v
Ӆ con ngѭӡi, công nghӋ và tài
chính cho các vҩn ÿӅ ÿѭӧc ѭu tiên. Lӗng ghép các khu vӵc, các ngành, các ÿӕi tѭӧng
kiӇm soát ô nhiӉm vӟi nhau sӁ tҥo cѫ hӝi thuұn lӧi trong công tác kiӅm soát ô nhiӉm,
nhҩt là trong khâu tәng hӧp, xӱ lý mang tính khu vӵc tìm ra các quy luұt chung nhҩt.
Ngăn ngͳa ô nhi͍m môi tr˱ͥng là nguyên t̷c chu ÿ̩o trong công tác ki͋m soát ô
nhi͍m. Kh̷c phͭc và phͭc h͛i là quan tr͕ng; Các tiêu chu̱n môi tr˱ͥng, ch̭
t th̫i và
tiêu chu̱n s͵ dͭ
ng công ngh͏ là ch͟ d͹a và căn cͱ chính.
- Mӝt sӕ lѭu ý cө thӇ:
Phҧi sӱ dөng các thông sӕ và chӍ thӏ môi trѭӡng ÿӇ kiӇm soát ô nhiӉm.
Phҧi thӵc hiӋn ÿánh giá hiӋn trҥng và tác ÿӝng môi trѭӡng: phҥm vi, các bѭӟc
tiӃn hành.

Các tiêu chuҭn vӅ môi trѭӡng tiêu chuҭn xҥ hay phát thái (emission oi emuent
standards); tiêu chuҭn chҩt lѭӧng môi trѭӡng bao quanh hay tiêu chuҭn chҩt l
ѭӧng cӫa
nguӗn tiӃp nhұ
n chҩt thҧi (ambient standards).

Các nguyên tҳc giҧm thiӇu ngay tӯ nguӗn phát sinh, sӱ dөng lҥi chҩt thҧi: viӋc
giҧm thiӇu lѭӧng chҩt thҧi là mӝt hѭӟng rҩt quan trӑng, có ý nghƭa rҩt lӟn ÿӕi vӟi các
chҩt thҧi, ÿһc biӋt nhӳng chҩt thҧi bӅn vӳng khó phân huӹ và nhӳng chҩt nguy hҥi. Vì
vұy viӋc giҧm thiӇu và sӱ dөng lҥi các chҩt thҧi là nhӳng viӋ
c làm rҩt cҫn thiӃt nhѭng
ÿӗng thӡi là nhӳng viӋc làm rҩt phӭc tҥp.
Quan trҳc chҩt lѭӧng môi trѭӡng (Monitoring Environmental Quality).
ĈӇ xác ÿӏnh hiӋu quҧ cӫa các hoҥt ÿӝng cҧi thiӋn chҩt lѭӧng môi trѭӡng cҫn thiӃt
phҧi lѭӧng hoá chҩt lѭӧng môi trѭӡng theo các thông sӕ môi trѭӡng: các sӕ liӋu vӅ
nguӗn thҧi và lѭӧng thҧi các chҩt ô nhiӉm; các thông sӕ cҫn quan trҳc, tұ
p trung ch
ӫ
yӃu vào quan trҳc các nguӗn thҧi gây ô nhiӉm môi trѭӡng.
9.3. Các thông sӕ chҩt lѭӧng hay ô nhiӉm môi trѭӡng cҫn kiӇm soát
9.3.1. Các ch̭t ô nhi͍m môi tr˱ͥng
Các chҩt gây ô nhiӉm là nhӳng chҩt không có trong tӵ nhiên hoһc vӕn có trong tӵ
nhiên nhѭng tӟi mӝt thӡi ÿiӇm nào ÿó có hàm lѭӧng lӟn hѫn và gây tác ÿӝng có hҥi
cho môi trѭӡng tӵ nhiên, cho con ngѭӡi cNJng nhѭ sinh vұt sӕng. Chҩt gây ô nhiӉm có
thӇ
do hoҥt
ÿӝng cӫa con ngѭӡi (chҩt thҧi công nghiӋp và sinh hoҥt) hoһc do các hiӋn
tѭӧng tӵ nhiên gây ra. Trong môi trѭӡng, cҩu trúc hoá hӑc cNJng nhѭ nӗng ÿӝ cӫa nó sӁ
quyӃt ÿӏnh mӭc ÿӝ ô nhiӉm cӫa môi trѭӡng nѭӟc, ÿҩt và không khí.
ViӋc xác ÿӏnh các chҩt ô nhiӉm rҩt quan trӑng. Ĉó là cѫ sӣ cho viӋc xác ÿӏnh

nguӗn gӕc và mӭc ÿӝ ô nhiӉm môi trѭӡng. Theo phѭѫng th
ӭc xuҩt hi
Ӌn, chҩt ô nhiӉm
ÿѭӧc phân loҥi thành chҩt ô nhiӉm sѫ cҩp (xâm nhұp trӵc tiӃp tù nguӗn phát sinh) và ô
nhiӉm thӭ cҩp (là nhӳng chҩt ô nhiӉm ÿѭӧc hình thành tӯ ô nhiӉm sѫ cҩp trong ÿiӅu
kiӋn tӵ nhiên). Tuy nhiên ÿӇ tiӋn lӧi cho quá trình kiӇm soát ô nhiӉm, viӋc phân loҥi
các chҩt ô nhiӉm ÿѭӧc xác ÿӏnh dӵa vào ÿһc tính cӫa chúng theo các nhóm nhѭ sau:
9.3.1.1. Ĉ͙i vͣi môi tr˱ͥng n˱ͣ
c và ÿ̭t
a. Các ch̭t hͷu c˯
Ĉây là nhӳng chҩt tiêu thө ôxy trong môi trѭӡng nѭӟc. Do ÿһc tính không bӅn,
chúng có xu hѭӟng bӏ ôxy hoá thành các dҥng ÿѫn giҧn hѫn Quá trình này ҧnh hѭӣng
trӵc tiӃp ÿӃn ÿӝ hoà tan ôxy trong nѭӟc (DO). Ngoài ra các chӍ tiêu khác mѭu BOD
(nhu cҫu ôxy sinh hoá) và COD (nhu cҫu ôxy hoá hӑc) ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ ÿánh giá mӭc
ÿӝ ô nhiӉm hӳu cѫ trong nѭӟc.
Nguӗn gӕc các chҩt ô nhiӉm dҥng hӳ
u cѫ có thӇ tӯ các dҥ
ng sau:
- Nѭӟc thҧi sinh hoҥt: Hҫu hӃt các chҩt hӳu cѫ dҥng này ÿӅu có khҧ năng phân
huӹ sinh hӑc. Là nguyên nhân chính gây ra hiӋn tѭӧng thiӃu hөt ôxy trong nѭӟc.
- Nѭӟc cuӕn trôi bӅ mһt: Thành phҫn hӧp chҩt hӳu cѫ rҩt ÿa dҥng, tuǤ thuӝc vào
ÿһc tính bӅ mһt.

- Sinh ra do quá trình phát triӇn - chӃt cӫa ÿӝng thӵc vұt phù du, ÿӝng thӵc vұt
ÿáy.
Ĉây là nguӗn phát sinh ÿáng kӇ trong các lѭu vӵc giàu chҩt dinh dѭӥng.
- Tӯ hoҥt ÿӝng ÿӝng sҧn xuҩt hoһc sҧn phҭm cӫa công nghiӋp: Thông thѭӡng các
chҩt hӳu cѫ dҥng này bӅn, khҧ năng phân huӹ sinh hӑc thҩp, gây ô nhiӉm nһng nӅ cho
các nguӗn nѭӟc. Ĉó là các chҩt nhiên liӋu, chҩ
t dҿo, chҩt màu, thuӕc trӯ sâu, phӣ gia

dѭӧc phҭm thӵc phҭm mà nguӗn gӕc tӯ các nhà máy thӵc phҭm, giҩy, thuӝc da, ÿӗ
hӝp, hoá chҩt, hoһc do tѭӟi tiêu
* Mӝt sӕ chҩt hӳu cѫ tәng hӧp ÿiӇn hình tӗn tҥi trong ty nhiên gây ô nhiӉm môi
trѭӡng nѭӟc Ĉó là:
Hoá ch̭t b̫o v͏ th͹c v̵t: Bao gӗm thuӕc trӯ sâu, thuӕc diӋt cӓ, thu
ӕ
c diӋt nҩm
mӕc, diӋt loài gһm nhҩm, thuӕc trӯ côn trùng. Theo quan ÿiӇm hoá hӑc các chҩt bҧo vӋ
thӵc vұt ÿѭӧc phân thành các dҥng sau:
- Hӧp chҩt hӳu cѫ halogen
- Hӧp chҩt hӳu cѫ phӕi pho
- Các cacbamat
- Các clorophennoxyaxit
Các chҩt bҧo vӋ thӵc vұt thâm nhұp vào cѫ thӇ con ngѭӡi thông qua quá trình
phát tán trong nѭӟc hoһc do tӗn lѭu sinh vұt, sau khi sinh vұt chӃt bӏ cuӕn trôi theo
nѭӟc. Chúng
ÿѭӧc tích t
ө trong chuӛi thӭc ăn mà mҳt xích cuӕi cùng là con ngѭӡi.
Chҩt bҧo vӋ thӵc vұt có trong nѭӟc sӁ tác ÿӝng trӵc tiӃp ÿӃn quá trình phát triӇn cӫa
sinh vұt, thay ÿәi cҩu trúc sinh hӑc, gây ra các các bӋnh lý nhѭ ung thѭ, quái thai
* Xà phòng, các chҩt tҭy rӱa và phө gia
Là nhӳng nguӗn tiӅm tàng các chҩt ô nhiӉm dҥng hӳu cѫ do có khҧ năng tҥo nhNJ
tѭѫng tҥo các chҩt hӳu c
ѫ lѫ
lӯng trong nѭӟc. Trong quá trình này các anion tҥo ra các
mixel xà phòng dҥng keo
* Các chҩt hӳu cѫ tәng hӧp khác.
Tҩt cҧ các chҩt hӳu cѭ có trong nѭӟc ÿӅu là nhӳng chҩt tiêu thө ôxy do ÿһc tính
không bӅn và có xu hѭӣng ôxy hoá thành chҩt ÿѫn giҧi. Trong nѭӟc khi chӍ sӕ DO
thҩp, BOD và COD cao chӭng tӓ nѭӟc bӏ ô nhiӉm nһng bӣi các chҩt hӳu cѫ tiêu thө

ôxy. Mӝt sӕ dҥng ÿһc trѭng cӫ
a chҩt hӳ
u cѫÿiӇn hình trong ÿҩt, nѭӟc cҫn quan tâm
nhѭ bҧng 9.l:

B̫ng 9.1. M͡t s͙ ch̭t ô nhi͍m hͷu c˯ÿi͋n hình trong ÿ̭t, n˱ͣc
TT Loҥi hӧp chҩt hӳu cѫ Ví dө
1 Hӧp chҩt hyÿrocachon Cydohexen, Benzine, Benzen, toluen, Styren.
Na
p
htalen, Benzo
py
ren
2 Hӧp chҩt halogen hyÿrocacbon Chloroform, Vinyclorua, tetrachloethen,
Hexachorychohexen. Hexachlobenxen,
polydorua, Byphenyl
3 Pôlycloÿbenzodioxin 2,3,7,8 tetracl(Hlibenzodioxin
4 Hӧp chҩt phӕtpho hӳu cѫ Tributyphotphat
5 Hӧp chҩt nhѫ hӳu cѫ Acrylamid,Acrylnitnt, O-nitrotoluen
6 Hӧp chҩt hӳu cѫ kim loҥi Methyclorua thuӹ ngân
7 Hӧp chҩt hӳu cѫ lѭu huǤnh Methyl-mercaptan
8 Chҩt hoҥt ÿӝng bӅ mһt Alkybenzensunfonat
9 Alkohole & Ather Methyl-hexanol, dipphenylether
10 Alÿehyt, keton Formaldehyd. axeton, axitbenzoic-
11 Phenol Phenol, Cresol
12 Hӧp chҩt thiên nhiên Mӥ, xít amin, lòng trҳng trӭng
- Các hӧp chҩt hӳu cѫ hyÿrocacbon mҥch thҷng hay mҥch vòng thông thѭӡng và
sҧn phҭm cӫa dҫu mӓ, thâm nhұp và làm ô nhiӉm nguӗn nѭӟc thông qua các quá trình
khai thác, vұn chuyӇn, gia công, sӱ dөng. Ҧnh hѭӣng cӫa các hӧp chҩt thѫm này gây
ra mùi rҩt khó chӏu. Ĉӕi vӟi ngѭӡi và thӵc vұt, chúng gây nên các bӋnh mãn tính và

cҩp tính nhѭ ung thѭ, ҧnh hѭӣng ÿӃn hӋ thҫn kinh trung ѭѫng, mҳt, bӋnh ngoài da. Các
h
ӧ
p chҩt hyÿrôcacbon ÿa vòng ÿѭӧc các hҥt keo hҩp thө hoһc bám dính trên các chҩt
hoҥt tính bӅ mһt, do vұy chúng có khҧ năng tích tө lӟn và cNJng có khҧ năng gây ung
thѭ.
- Các hӧp chҩt hӳu cѫ halogen là nhӳng chҩt vô cùng ÿӝc hҥi. Các hӧp chҩt này
bao gӗm Cacbuahydro clorua, polyclorua byphenyl, thuӕc trӯ sâu chӭa do, các phênol
clo, PCDD, PCDF.
- Các hӧp chҩt pôlyclobiphenyl (PCB).
- Ĉây là nhӳng chҩt ô nhiӉm ÿѭӧc tìm thҩy trong các nguӗn trên toàn thӃ giӟ
i,
th
ұm chí trong cҧ các mô tӃ bào chim và cá. Các PCB có ÿӝ bӅn hoá hӑc, nhiӋt và sinh
hӑc rҩt cao. Nguӗn gӕc cӫa PCB chӫ yӃu tӯ dung dӏch lҥnh cách ÿiӋn, làm thҭm thҩu
bông và sӧi amiăng, làm hoá chҩt dҿo và làm các chҩt phө gia cho mӝt sӕ loҥi sѫn.
* Ô nhi͍m d̯u m͗
Ô nhiӉm nѭӟc do dҫu mӓ và sҧn phҭm cӫa chúng (Xăng, mazut, dҫu bôi trѫn, )
thӇ hiӋn nhѭ
sau:
- Làm giҧ
m tính chҩt lý hoá cӫa nѭӟc (nhѭ thay ÿәi màu, mùi vӏ): Nѭӟc sӁ có
mùi ÿһc trѭng khi nӗng ÿӝ cӫa nó ÿҥt tӟi 0,5 mg/l, các chӍ tiêu hoá hӑc sӁ thay ÿәi
mҥnh khi nӗng ÿӝ lӟn hѫn 100 mg/l.

- Tác ÿӝng ÿӃn quҫn thӇ sinh vұt: Nѭӟc bӏ ô nhiӉm gây thiӋt hҥi vô cùng ÿӕi vӟi
sinh vұt có ÿӝ nhҥy cҧm cao, quҫn thӇ sinh vұt giҧm xuӕng rҩt nhanh do sӵ phân huӹ
cӫa dҫu trong cѫ thӃ sӕng và dѫ lӟp vàng dҫu ngăn cҧn quá trinh trao ÿәi ôxy giӳa pha
nѭӟc và khí.
Hàm lѭӧng dҫu trong nѭӟc ÿҥt 20-30mg/l sӁ gây rӕi loҥn các hoҥt ÿӝng phҧn xҥ

cӫ
a cá hàm lѭӧng lӟn hѫn có thӇ gây chӃt cá. Khi hàm lѭӧng các hӧp chҩt thѫm cӫa
ÿҩu ÿҥt tӟi 0,3 mg/l thì quҫn thӇ sinh vұt trong nѭӟc có thӇ bӏ chӃt.
b. Các ch̭t ô nhi͍m d˱ͣi d̩ng vô c˯
Có rҩt nhiӅu chҩt vô cѫ gây ô nhiӉm nѭӟc, ÿҩt. Tuy nhiên có mӝt sӕ nhóm ÿiӇn
hình cҫn lѭu ý nhѭ sau
* Các lo̩i phân bón vô c˯
Ĉó là hӧp chҩt vô cѫ mà thành phҫn chӫ
yӃu là cacbon, hyÿ
ro và ôxy ngoài ra
chúng còn chӭa các nguyên tӕ nhѭ N, P, K cùng các nguyên tӕ vi lѭӧng khác. Các loҥi
hoá chҩt này sӁÿi vào nѭӟc do mӝt phҫn phân bón bӏ cuӕn trôi khi sӱ dөng, bӕc hѫi
hoһc chuyӇn hoá thành các dҥng khác và lѭu tӗn trong môi trѭӡng. ViӋc dѭ thӯa các
chҩt dinh dѭӥng (Phӕt phát, muӕi amoni, urê, nitrat, muӕi kali ) gây nên sӵ phát triӇn
nhanh cӫa mӝt sӕ loài thӵc vұt bұc thҩp nhѭ tҧo, rong rêu và các thӵc vұt thân mӅ
m,
gây nên hiӋn tѭӧng th
ӵc vұt chӃt hàng loҥt. Chúng bӏ phân huӹ và tҥo thành lѭӧng lӟn
hӧp chҩt hӳu cѫ. Mһt khác do phát triӇn ӗҥt, mӝt lѭӧng lӟn ôxy trong nѭӟc sӁ bӏ tiêu
thө gây nên tình trҥng thiӃu hөt ôxy mӝt cách trҫm trӑng (BOD cao), xuҩt hiӋn các quá
trình khӱ, các chҩt có tính khӱ nhѭ H
2
S, NH
3
tăng lên. Các ion kim loҥi và HPO
4
-
ÿѭӧc
chuyӇn hoá tӯ các chҩt lҳng cһn, hoà tan vào nѭӟc gây ÿӝc cho nguӗn nѭӟc mһt.
Các khoáng axít

Nguӗn gӕc chính là tӯ các mӓ than không còn khai thác FeS
2
(Có nhiӅu trong
mӓ) là chҩt bӅn trong môi trѭӡng thiӃu ôxy. Khi tiӃp xúc vӟi môi trѭӡng không khí, có
sӵ tham gia cӫa vi sinh vұt sӁ tҥo thành H
2
SO
4
và Fe(OH)
3
màu ÿӓ.Sӵ xuҩt hiӋn các
chҩt này là nguyên nhân gây nên tình trҥng mҩt cân bҵng sinh thái trong nguӗn nѭӟc
(ÿӝng thӵc vұt chӃt).
C̿n
Nguӗn phát sinh do xói mòn (chӫ yӃu) nѭӟc thҧi sҧn xuҩt, sinh hoҥt.
Các chҩt cһn ÿáy thѭӡng ӡ trong tình trҥng yӃm khí, tham gia quá trình khӱ, gây
nên tình trҥng thiӃu hөt ôxy trong nѭӟc. Các chҩt cһn lѫ lӱng và hҥt huyӅn phù là môi
trѭӡng hҩp thө rҩt t
ӕt, chúng nhѭ
là các kho chӭa các kim loҥi nһng nhѭ Cr, Cu, Mo,
Ni, Co, Mn gây ÿӝc cho nguӗn nѭӟc.
* Các nguyên t͙ v͇t
Ĉây là các nguyên tӕ có rҩt ít trong nѭӟc, tuy nhiên khҧ năng gây ÿӝc rҩt cao cho

hӋ sinh thái và con ngѭӡi. Mӝt sӕ nguyên tӕ vӃt cҫn lѭu ý trong quá trình kiӇm soát
chҩt lѭӧng nѭӟc bao gӗm:
B̫ng 9.2. Các nguyên t͙ v͇t trong n˱ͣc
Nguyên tӕ Ký hiӋu Nguӗn gӕc Tác hҥi
Arsen As Các loҥi khoáng, thuӕc trӯ sâu,
chҩt thҧi hoá hӑc

Ĉӝc, có khҧ năng gây ung thѭ
Cadmium Cd Chҩt thҧi công nghiӋp, quһng. mҥ
kim loҥi
Thay thӃ kӁm trong quá trình sinh hoá.
gây huyӃt áp cao, ÿau thұn, phá huӹ
mô tӃ bào máu, nhiӉm ÿӝc các sinh vұt
dѭӟi nѭӟc
Crom Cr Mҥ kim loҥi, sҧn phҭm gӕc Crom Viêm ngӭa da, nӛi mөn
Boren Bo Than, chҩt tҳc nѭӟc, nѭӟc thҧi
công nghiӋp
NhiӉm ÿӝc mӝt sӕ thӵc vұt
Ĉӗng Cu Mҥ kim loҥi, tuyӇn khoáng, khai
mӓ
NhiӉm ÿӝc thӵc vұt và tҧo
Flo F Nguӗn ÿa chҩt tӵ nhiên, chҩt thҧi
công nghiӋp
Gây hӓng răng, mҫm xѭѫng
Mangan Mg Chҩt thҧi công nghiӋp mӓĈӝc vӟi thӵc vұt ӣ hàm lѭӧng cao
Chì Pb Công nghiӋp, mӓ, than dҫu khí Ĉӝc, ҧnh hѭӣng tӟi thұn và thҫn kinh
Thuӹ ngân Hg Chҩt thҧi công nghiӋp than, thuӕc
t
r
ӯ sâu
Rҩt ÿӝc
Selen Se Nguӗn nѭӟc tӵ nhiên, quһng
sunfua, than
Ĉӝc vӟi hàm lѭӧng cao
Ngoài các nguyên tӕ vӃt, các chҩt phóng xҥ cҫn ÿѭӧc quan tâm trong viӋc kiӃm
soát ô nhiӉm phóng xҥ trong môi trѭӡng nѭӟc trong tѭѫng lai.
9.3.1.2. Ĉ͙i vͣi môi tr˱ͥng không khí

Các chҩt ô nhiӉm trong không khí cNJng bao gӗm các chҩt hӳu cѫ, vô cѫ và vi
sinh vұt. Bҧng 9.3 là mӝt sӕ chҩt ô nhiӉm không khí tӯ công nghiӋp và ÿô thӏ.
B̫ng 9.3. Mã s͙ ch̭t ô nhi͍m chính cͯa công nghi͏p và tác ÿ͡ng b͏nh lý cͯa
chúng ÿ͙i vͣi s
ͱc kh
͗e con ng˱ͥi
TT Chҩt khí ô nhiӉm Nguӗn phát sinh Tác dөng bӋnh lý ÿӕi vӟi ngѭӡi
1 Andehyt Tӯ phân ly c
ӕ
c ch
ҩ
t d
ҩ
u, mӥ và
glyxerin bҵng phѭѫng pháp nhiӋt.
Gây buӗn phiӅn, cáu g
ҳ
t, làm ҧnh
hѭӣng ÿӃn bӝ máy hô hҩp
2 Amoniac NH
3
Quá trình hoá hӑc ÿ
Ӈ
sân xu
ҩ
t phân
ÿҥm, sѫn hay thuӕc nә.
Gây viêm tҩy ÿѭӡng hô hҩp
3 Asin (AsH
3

) Quá trình hàn n
ӗ
i s
ҳ
t thép hoһc quá
trình sҧn xu
ҩ
t que hàn có chӭa axit
asen (arsenic)
Làm giҧm hӗng cҫu trong máu, tác
hҥi thұn, gây mҳc bӋnh vàng da

4 Cacbon oxit Co Ӕng xҧ khí xe máy, ôtô,
ӕ
ng khói
ÿӕt than, dҫu.
Giҧm bӟt khҧ năng lѭu chuy
Ӈ
n ôxy
trong máu.
5 Clo Tҭy vài, sӧi và các quá trình hóa hӑc
tѭѫng tӵ
Gây nguy hҥi ÿӕi vӟi toàn bӝÿѭӡng
hô hҩp và máu.
6 Hydroxyanit Khói phun ra tӯ các lò ch
Ӄ
bi
Ӄ
n hóa
chҩt, mҥ kim loҥi.

Gây tác hҥi ÿӗi vӟi tӃ bào thҫn kinh,
ÿau ÿҫu và làm khô hӑng, mӡ mҳt
7 Hydroflorua HF Tinh luyӋn dҫu khi, kh
ҳ
c kính b
ҵ
ng
axit, sҧn xuҩt aluminium và phân
bón, sҧn xuҩt sành sӭ, gӕm, thӫy
tinh
Gây mӋt mӓi toàn thân, viêm da.
gây bӋnh vè thұn và xѭѫng
TT Chҩt khí ô nhiӉm Nguӗn phát sinh Tác dөng bӋnh lý ÿӕi vӟi ngѭӡi
8 Hydrosulfit H
2
S Công nghiӋp hóa ch
ҩ
t và tinh luyӋn
nhiên liӋu có nhӵa ÿѭӡng, công
nghiӋp cao su, phân bón
Mùi giӕng nhѭ mùi trӭng th
ӕ
i, gây
buôn nôn, gây kích thích mҳt và
hӑng.
9 Nao oxit NO
x
Ӕng xҧ khói cӫa ôtô, xe máy, công
nghӋ làm mӅm hóa than.
Gây ҧnh hѭӣng ÿӃn bӝ máy hô hҩp,

muӝi xâm nhұp vào phәi
10 Photgen (cacbon
oxyclorua)
Công nghiӋp hóa hӑc và nhuӝm Gây ho, buôn phҫn, nguy hiӇm ÿӕi
vӟi ngѭӡi bӋnh hô hҩp.
11 Sulfuro SO
2
Quá trình ÿӕt than và dàu Gây tӭc ngӵc, ÿau ÿ
ҫ
u, nôn mӱa, tӱ
vong do bӋnh hô hҩp.
12 Tro, muӝi, khói,
bөi mӏn
Tӯ lò ÿӕt ӣ mӑi ngành công nghiӋp
và ông xҧ khí cӫa xe cӝ
Gây bӋnh khí thNJng, ÿau mҳt và có
thӇ gây bӋnh ung thѭ, các bӋnh
ÿѭӡng hô hҩp.
13 Bөi, hѫi chì và
các kim loҥi nһng
khác
Sҧn xuҩt sѫn, màu, mҥ kim loҥi,
luyӋn kim, ÿ
ӗ
i ch
ҩ
t mài r
ҳ
n y t
Ӄ

và
công nghiӋp.
BӋnh ÿѭӡng hô hҩp, các bӋnh vӅ
thұn, các bӋnh ung thѭ
14 Các khí axit
(HCl, H
2
SO
4
,
HNO
3
)
Công nghiӋp hóa ch
ҩ
t, mҥ kim loҥi,
tҭy rӱa, ÿӕt chҩt thҧi nguy hҥi.
BӋnh ÿѭӡng hô hҩp, chóng mһt.
buӗn nôn, co giұt, viêm phәi, viêm
da, nguy hiӇm ÿӕi vӟi hӋ thҫn kinh
15 VOC, HC mҥch
thҷng, mҥch
vòng, Halogen
Công nghiӋp hóa dҫu, các loҥi dung
môi hóa mӻ phҭm, sҧn xuҩt sѫn,
vecni, xăng dҫu xe
Viêm tҩy mҳt, dӏӭng da, bӋnh ÿѭӡng
hô hҩp, hӋ tuҫn hoàn máu, hӋ thҫn
kinh.
9.3.2. Các ch͑ tiêu hay thông s͙ c̯n ki͋m soát ÿi vͣi khu v͹c ÿô th͓ và khu

công nghi͏p
Ĉ͙i vͣi môi tr˱ͥng n˱ͣc
ĈӇ xác ÿӏnh mӭc ÿô ô nhiӉm môi trѭӡng nѭӟc, cҫn thiӃt phҧi xác ÿӏnh các chӍ
tiêu hay còn gӑi là các thông sӕ chҩt lѭӧng nѭӟc nhѭ trên. Thông thѭӡng các thông sӕ
này có quan hӋ mұt thiӃt vӟi nhau, vì vұy khi nghiên cӭu ÿánh giá chҩt lѭӧng nѭӟc,

cҫn thiӃt phҧi xem xét mӝt cách cҭn thұn, chuҭn xác. Các thông sӕ này ÿѭӧc chia
thành các nhóm: vұt lý, hoá hӑc và sinh hӑc.
Nhóm chӍ tiêu vұt lý: ĈӇ ÿánh giá mӭc ÿӝ ô nhiӉm hay chҩt lѭӧng nѭӟc theo các
chӍ tiêu này ngѭӡi ta xác ÿӏnh nhiӋt ÿӝ, mҫu mùi, ÿӝ trong, ÿӝ ÿөc hay hàm lѭӧng cһn
ràn lѫ lӱng, tәng hàm lѭӧng các chҩt rҳn, ÿӝ dүn ÿiӋn,
- Mùi: Nguyên nhân tҥo ra mùi, là các quá trình phân huӹ chҩt h
ӳu cѫ (tҥo mùi
thӕi), hoһc mùi tanh cӫa sҳt. Nhѭ vұy, thông qua mùi có thӇÿánh giá mӭc ÿӝ phân huӹ
chҩt hӳu cѫ (hiӃu khí, kӷ khí), quá trình phát triӇn cӫa ÿӝng thӵc vұt phù du,
- Mҫu: Căn cӭ chӍ thӏ mҫu có thӇÿánh giá sѫ bӝ chҩt lѭӧng nѭӟc. Ví dө: căn cӭ
mҫu xanh ÿӇ xác ÿӏnh mӭc ÿӝ dinh dѭӥng trong sông hӗ, ҧnh hѭӣ
ng cӫa nѭӟc thҧi
công nghiӋp có mҫu
ÿһc trѭng, ҧnh hѭӣng cөc bӝ bӣi nѭӟc thҧi sinh hoҥt có mҫu nâu
xám, nguӗn nѭӟc trong môi trѭӡng kǤ khu H
2
S tác ÿӝng vӟi Fe
+2
tҥo thành FeS có
mҫu ÿen,
- Các chҩt rҳn hay cһn lѫ lӱng thѭӡng là các chҩt bӏ cuӕn trôi theo dòng nѭӟc, do
xác ÿӝng thӵc vұt chӃt hay do hoҥt ÿӝng cӫa ngѭӡi, súc vұt tҥo ra. Hàm lѭӧng cһn lӟn
sӁ làm giҧm khҧ năng tӵ làm sҥch cӫa nguӗn nѭӟc, cҧn trӣ quá trình sinh thái diӉn ra
trong nѭӟc hoһc cҧn trӣ quá trình diӋt khuҭn trong nѭӟc.

Trong quá trình kiӇm soát chҩt l
ѭӧng nѭӟc, tuǤ tӯng trѭӡng hӧp cө thӇ cNJng nhѭ
ÿһc tính chҩt phát thҧi mà ta ÿѭa ra các chҩt ô nhiӉm cҫn kiӇm soát cNJng nhѭ các chӍ
tiêu ÿánh giá chҩt lѭӧng nguӗn nѭӟc.
Nhóm ch͑ tiêu hoá h͕c
Ĉây là nhóm chӍ thì rҩt quan trӑng. Trҥng thái tӗn tҥi cӫa chúng phҧn ánh rõ nét
chҩt lѭӧng nguӗn nѭӟc cNJng nhѭ nguyên nhân chính gây nên.
- pH: BiӇu thӏ nӗng ÿӝ H
+
trong nѭӟc, nӃu pH bé hѫn 7, nѭӟc có tính axit; lӟn
hѫn 7 có tính kiӅm; bҵng 7 có tính trung tính. Chҩt nѭӟc ӣ trҥng thái bình thѭӡng pH =
6-8,5 (nguӗn A) và 5.5-9 (nguӗn loҥi B).
- Nhóm ô nhiӉm hӳu cѫ:
Ĉһc trѭng cho nhóm này là BOD (nhu cҫu ôxy hoá sinh hoá) và DO (ôxy hoà
tan).
Các thông sӕ này phҧn ánh ÿҫy ÿӫ trҥng thái ô nhiӉm chҩt hӳu cѫ trong nguӗn
nѭӟc cNJng nhѭ trҥng thái cӫa hӋ sinh thái cӫa nó (quan hӋ chһt chӁ vӟi quá trình sinh
vұt trong nѭӟc và bùn ÿáy).
Ĉӗ
ng thӡi vӟi BOD còn phҧn xác ÿӏnh nhu cҫu ôxy hoá hӑc (COD).
- Ngoài các hӧp chҩt hӳu cѫ tác ÿӝng ÿӃn nӗng ÿӝ ôxy trong nѭӟc còn có các
hӧp chҩt vô cѫ nhѭ ammonla, nitrite, Sulphit, Hydrogen sulphit, Fe
2+
- Mӭc dinh dѭӥng:

Ĉһc trѭng cho nhóm dinh dѭӥng là nhӡ và pho pho. Sӵ có mһt cӫa các hӧp chҩt
này chӭng tӓ nѭӟc nguӗn bi nhiӉm bҭn bӣi nѭӟc thҧi sinh hoҥt. Hӧp chҩt nào là thành
phҫn quan trӑng cho quá trình sӕng cӫa thӵc vұt, ÿӝng vұt trong nѭӟc. Liên quan ÿӃn
hӧp chҩt này là quá trình phì dѭӥng, gây ra hiӋn tѭӧng tái nhiӉm bҭn lҫn thӭ hai. Căn
cӭ vào nӗng ÿӝ cӫa chúng ngѭӡi ta phân ra các trҥng thái nguӗn nѭӟ

c nhѭ sau:
B̫ng 9.4. Phân lo̩i ngu͛n n˱ͣc theo mͱc dinh d˱˯ng
Trҥng thái hӗ, sông
Thӵc vұt lѫ lӱng
(mg/cm)
Tәng cacbon
hӳu cѫ (mg)
Tәng P
(ȝg/1)
Tәng N
(ȝg/l)
Rҩt nghèo dinh dѭӥng 20 -50 3-30 1-5 1 -250
Nghèo dinh dѭӥng 50-100 1 -3 5-10 250 - 500
Dinh dѭӥng trung bình 100-300 1-5 10-30 500-1100
Phì dѭӥng >300 5 - 30 30 - 500 1100-1500
Dinh dѭӥng quá cao 500-5000 > 1500
Nguӗn: jorgensen, 1980.