Tiểu luận về chiến tranh
TÌNH HÌNH QUÂN ĐỨC Ở PHÁP
Đã đăng trên tờ "The Pall Mall Gazette" số 1830, ngày 24 tháng
Chạp 1870
Tình trạng kiệt sức trong quá trình cuộc chiến tranh này đã bắt đầu thể
hiện ở Đức. Quân số đạo quân xâm nhập ban đầu bao gồm toàn bộ
quân chính quy miền Bắc và miền Nam lên tới gần 640.000 người. Sau
hai tháng chiến tranh, đạo quân này đã giảm sút đến mức người ta đã
phải gửi ra mặt trận chuyến đầu tiên binh sĩ thuộc các tiểu đoàn bộ binh
hậu bị - huấn luyện và các đại đội kỵ binh hậu bị- huấn luyện bằng gần
1/3 quân số ban đầu. Họ đã tới nơi vào cuối tháng Chín và đầu tháng
Mười, và mặc dầu số lượng của họ có lẽ lên đến 200.000 người nhưng
các tiểu đoàn dã chiến còn xa mới được bổ sung đầy đủ ngang biên chế
ban đầu là mỗi tiểu đoàn 1.000 người. Các tiểu đoàn ở gần Pa-ri có từ
700 đến 800 người, còn các tiểu đoàn ở gần Mét-xơ còn ít hơn thế.
Bệnh tật và chiến đấu đã nhanh chóng hủy hoại thêm nữa và khi hoàng
thân Phri-đrích-các-lơ đến sông Loa-rơ, 3 quân đoàn của ông có chưa
đầy nửa quân số bình thường nghĩa là bình quân mỗi tiểu đoàn chỉ có
450 người. Các cuộc chiến đấu diễn ra trong tháng này cũng như thời
tiết rét buốt và thất thường chắc chắn đã ảnh hưởng nặng nề đến các
đơn vị ở gần Pa-ri cũng như những đạo quân yểm hộ cuộc bao vây; vì
thế hiện nay không nghi ngờ gỉ hết, bình quân mỗi tiểu đoàn có chưa
đầy 400 người. Đầu tháng Giêng, sau 3 tháng huấn luyện tân binh đợt
nhập ngũ năm 1870 sẽ sẵn sàng được gửi ra mặt trận. Số lượng của họ
Tiểu luận về chiến tranh
là gần 110.000 người và mỗi tiểu đoàn được có non 300 người. Hiện
nay chúng tôi biết rằng một bộ phận trong họ đã đi quá Năng-xi và
hàng ngày đều có lực lượng tăng viện mới kéo đến. Như vậy chẳng bao
lâu nữa các tiểu đoàn có thể lại được đưa lên tới gần 650 người. Nếu
như,- căn cứ vào nhiều dấu hiệu, điều này có thể xảy ra, số người còn
lại trong những người thuộc lứa tuổi trẻ hơn, chưa qua huấn luyện trước
(lính bổ sung) và có thể sử dụng được mà thực sự được huấn luyện
cùng với tân binh đợt nhập ngũ ngay năm nay thì số bổ sung sẽ tăng
thêm mỗi tiểu đoàn 100 người nữa làm cho mỗi tiểu đoàn có cả thảy
750 người. Như thế là gần bằng 3/4 quân số ban đầu và tạo thành một
đạo quân có 480.000 người trong số 1 triệu người được đưa từ Đức ra
mặt trận. Như vậy sau chưa đầy 4 tháng quá nửa số người rời nước Đức
trong các trung đoàn chủ lực hoặc về sau gia nhập các trung đoàn ấy đã
bị chết hoặc tàn phế. Nếu như có ai đó cảm thấy rằng điều đó không tin
được thì anh ta hãy so sánh những thiệt hại trong những chiến dịch
trước đó như những chiến dịch năm 1813 và 1814 chẳng hạn và anh ta
hãy chú ý rằng những cuộc hành quân dài ngày liên tục và cấp tốc của
quân Phổ trong cuộc chiến tranh này nhất định đã ảnh hưởng cực kỳ
nghiêm trọng đến quân đội của họ.
Cho tới đây chúng tôi chỉ nói về quân chủ lực. Ngoài họ ra, hầu như
toàn bộ lan-ve đã được đưa sang Pháp. Thoạt đầu mỗi tiểu đoàn vệ binh
lan-ve có 800 người, còn các tiểu đoàn khác thì mỗi tiểu đoàn có 500
người; nhưng quân số của tất cả những tiểu đoàn ấy được nâng dần lên
1.000 người. Kể cả kỵ binh và pháo binh, tồng cộng 240.000 người.
Tiểu luận về chiến tranh
Đại bộ phận lực lượng này đã ở Pháp một thời gian nào đó, bảo đảm
giao thông, phong tỏa cứ điểm v.v Ngay cả để thực hiện mục đích đó,
số lượng của họ cũng không đủ vì rằng hiện nay người ta đang thành
lập 4 sư đoàn lan-ve nữa (có lẽ bằng cách thành lập tiểu đoàn thứ ba
cho mỗi trung đoàn lan-ve), 4 sư đoàn này có ít nhất là 50 tiểu đoàn tức
thêm 50.000 người nữa. Tất cả lực lượng này hiện đều phải đưa sang
Pháp; những đơn vị vẫn còn ở lại Đức để canh giữ tù binh Pháp phải
được thay thế trong nhiệm vụ này bằng những "tiểu đoàn cảnh vệ" mới
thành lập. Trước khi nhận được toàn văn mệnh lệnh về thành lập các
tiểu đoàn này, chúng tôi không thể nói rõ thành phần của chúng ra sao,
còn hiện nay nội dung bản mệnh lệnh chỉ được biết qua một tin điện
ngắn. Nhưng, như chúng ta đã biết, nếu không gọi nhập ngũ những
người 40 tuổi thậm chí nhiều tuổi hơn thì không thể thành lập 4 sư đoàn
lan-ve mới kể trên, nếu vậy thì còn lại những binh sĩ đã qua huấn luyện
nào cho các tiểu đoàn cảnh vệ ngoài những người ở lứa tuổi từ 40 đến
50 tuổi? Không nghi ngờ gì hết, biện pháp này làm cho nước Đức cạn
sạch lực lượng dự bị đã được huấn luyện, ngoài ra còn gọi hết tân binh
của cả năm.
Trong các công việc hành quân, đóng trại ngoài trời và chiến đấu ở
Pháp, lan-ve chịu phần nhỏ hơn rất nhiều so với phần của quân chủ lực.
Phần lớn trong họ ở doanh trại tốt, ăn uống đủ và công tác không nặng
nhọc lắm; do đó có thể cho rằng tổng số thiệt hại của nó vì chết và bị
loại khỏi vòng chiến do tàn phế là khoảng 40.000 người. Kể cả các tiểu
đoàn mới hiện đang thành lập còn lại được 250.000 người; nhưng
Tiểu luận về chiến tranh
người ta hoàn toàn không rõ phải bao nhiêu lâu mới có thể, nếu như
một ngày kia sẽ có thể, - điều tất cả bọn họ sang phục vụ ở nước ngoài
mà hơn nữa không rõ liệu có bao giờ có thể làm được việc đó không.
Có thể nói rằng trong 2 tháng sắp tới tổng số quân chiến đấu của các
đơn vị lan-ve ở Pháp nhiều nhất là 200.000 người.
Như vậy là vào nửa sau tháng Giêng, quân chủ lực và lan-ve Đức gộp
lại sẽ có khoảng từ 650.000 đến 680.000 người tác chiến ở Pháp trong
đó từ 150.000 đến 200.000 người hiện đang trên đường đi hoặc chuẩn
bị được phái đi. Nhưng những đơn vị này khác nhiều so với những đơn
vị được sử dụng từ trước tới nay ở đây. Già nửa các tiểu đoàn chủ lực
sẽ gồm những lính trẻ không có kinh nghiệm, tuổi 20 hoặc 21 là lứa
tuổi mà những khó khán của chiến dịch mùa đông ảnh hưởng đặc biệt
nặng nề đến tình trạng sức khỏe của họ. Những người ấy sẽ nhanh
chóng tràn ngập các bệnh viện, còn các tiểu đoàn sẽ lại bắt đầu sụt
xuống. Đồng thời lan-ve sẽ ngày càng gồm những người trên 32 tuổi
hầu hết có vợ con nghĩa là những người vào lứa tuổi mà cuộc sống
trong doanh trại ngoài trời trong thời tiết rét mướt hoặc ẩm ướt hầu như
chắc chắn sẽ nhanh chóng khiến cho họ mắc bệnh thấp khớp một cách
phổ biến. Và hoàn toàn không thể nghi ngờ gì là đại bộ phận lan-ve
hiện nay phải hành quân và tác chiến nhiều hơn trước đây rất nhiều do
phần đất mà họ phải kiểm soát được mở rộng. Quân chủ lực trở nên trẻ
hơn nhiều so với trước kia, lan-ve trở nên già hơn nhiều so với trước
kia, tân binh bồ sung vào quân chủ lực chỉ tạm đủ thời gian để huấn
luyện quân sự và nắm được các quy tắc kỷ luật, còn binh sĩ mới bổ
Tiểu luận về chiến tranh
sung cho lan-ve thi có đầy đủ thời gian để quên cả hai thứ. Như vậy
quân đội Đức bao gồm những thành phần làm cho về mặt tính chất nó
giống hơn trước kia rất nhiều với những tân binh Pháp đang tác chiến
chống lại nó, nhưng quân Đức có cái ưu thế là những thành phần ấy
được xen vào những cốt cán mạnh và vững của đội quân cũ.
Ngoài những lực lượng kể trên, Phổ còn những dự trữ nhân lực nào?
Tân binh đến năm 1871 mới tròn 20 tuổi và lính bổ sung nhiều tuổi hơn
mà hơn nữa tất cả lính bổ sung này đều chưa qua huấn luyện, hầu hết
đều có vợ và ở vào cái tuổi mà người ta ít muốn hoặc ít có thể bắt đầu
làm nhiệm vụ người lính. Gọi nhập ngũ những người dựa vào kinh
nghiệm lâu năm mà quen cho rằng quan hệ của họ với quân đội chỉ
thuần túy có tính chất danh nghĩa mà thôi là một việc cực kỳ mất lòng
người. Gọi nhập ngũ những người về thể chất có đủ điều kiện phục vụ
trong quân ngũ nhưng do nguyên nhân nào đó đã được hoàn toàn miễn
nghĩa vụ quân sự sẽ là biện pháp càng mất lòng người hơn. Trong cuộc
chiến tranh phòng ngự thuần túy, tất cà bọn họ sẽ lên đường không chút
do dự; nhưng trong cuộc chiến tranh xâm lược và vào lúc mà thành
công của chính sách xâm lược ấy trở thành đáng hoài nghi thì không
thể trông mong ở họ điều đó. Tiến hành một cuộc chiến tranh xâm lược
khi thắng khi bại bằng một quân đội gồm chủ yếu là những người đã có
vợ xét cho cùng là không thể được trong cuộc chiến tranh ấy, một hoặc
hai thất bại lớn chắc chắn sẽ làm mất tinh thần những đội quân đó. Do
chiến tranh kéo dài, quân đội Phổ càng trở thành "toàn dân vũ trang thật
sự thì nó càng trở thành ít có năng lực xâm lược. Mặc cho bọn phi-li-
Tiểu luận về chiến tranh
xtanh Đức hò hét điên cuồng về An-da-xơ và Lo-ren-nơ, song không
nghi ngờ gì nữa, nước Đức không thể vì việc xâm chiếm các tỉnh ấy mà
lâm vào những thiếu thốn, sự rối loạn đời sống xã hội và sự đình đốn
của nền sản xuất quốc dân của đất nước mà nước Pháp sẵn sàng chịu
đựng vì sự nghiệp phòng thủ của bản thân họ. Cạnh gã phi-li-xtanh Đức
ấy khi vừa mặc quân phục và bị đưa ra mặt trận chắc là lại sê nhanh
chóng mất hết sự hăng hái của anh ta ở nơi nào đó trên chiến trường ở
Pháp hoặc giữa cái rét đóng băng trong trại lính ở ngoài trời. Và như
vậy, có lẽ rút cục sẽ tốt hơn cho cả hai dân tộc nếu như họ thực sự giáp
mặt với vũ khí trong tay.