Công Nghệ Đường Sắt - Xây Dựng Nền Đường Sắt Phần 1 doc

NGUY N THANH TÙNG (CH BIÊN)
LÊ VĂN C - BÙI TH TRÍ

N N ðƯ NG S T

NHÀ XU T B N GIAO THÔNG V N T I
HÀ N I - 2005


Nñs.4


M cl c
Trang
L i nói đ u
M đ u
1.
Tác d ng c a n n đư ng và v trí c a nó trong cơng trình xây d ng .....2.
ð c đi m c a cơng trình n n đư ng và yêu c u trong xây d ng............
2.1. ð c đi m c a cơng trình n n đư ng
2.2. N n ñư ng xây d ng trong ñi u ki n t nhiên
2.3. N n ñư ng dư i tác d ng c a t i tr ng tĩnh và ñ ng
3.
Yêu c u trong xây d ng n n ñư ng
3.1. N n ñư ng ph i ph ng, m t n n ñư ng ñ r ng
3.2. N n ñư ng ph i kiên c , n ñ nh
3.3. Yêu c u thi t k và thi cơng n n đư ng
đ m b o kinh t - k thu t
4.
Phân lo i thi t k n n đư ng
5.

Trình t thi t k n n ñư ng thông thư ng
5.1. S li u c n thi t cho thi t k
5.2. H sơ thi t k n n ñư ng
5.3. N i dung thi t k ch y u

3
11
12
13
14
15

Chương 1
C u t o và thi t k n n đư ng s t thơng thư ng

16

1.1. Các d ng và c u t o m t c t ngang n n đư ng.
1.1.1. Hình d ng m t c t ngang n n ñư ng
1.1.2. C u t o cơ b n m t c t ngang n n ñư ng
1.1.2.1. B n thân n n đư ng
1.1.2.2 Cơng trình n n đư ng
1.1.2.3. M t c t ngang n n ñư ng s t
1.2. M t n n ñư ng và l p ñ m n n
1.2.1. Hình d ng và chi u r ng m t n n đư ng
1.2.1.1. Hình d ng m t n n ñư ng
1.2.1.2 Chi u r ng m t n n ñư ng s t
1.2.1.3. Cao ñ n n ñư ng s t
1.2.1.4. T i tr ng ñoàn tàu
1.2.2. L p ñ m n n ñư ng s t tiêu chu n

17
19
23
24
30
32
35
Nñs.5


1.3. N n ñ p
1.3.1. V t li u ñ p n n đ p.
1.3.2. Hình d ng ta luy và ñ d c mái n n ñ p
1.3.3. Thi t k n n đ p
1.3.3.1. Tính n đ nh c a taluy.
1.3.3.2. L p đáy móng n n đ p và n n ñ p trên sư n d c
1.3.4. Tính ng su t thân và móng n n ñ p
1.3.4.1. Tính ng su t th ng ñ ng thân n n đ p.
1.3.4.2. Tính ng su t th ng đ ng móng n n đ p.
1.3.5. Tính đ ch t thân n n đ p
1.3.6. Tính đ lún móng n n đư ng
1.4. N n đào
1.4.1. N n ñào ñ t
1.4.1.1. Tính n ñ nh c a taluy n n ñào.
1.4.1.2.N n ñào ñá.
1.4.2. Phá ho i c a l p ñ m n n ñư ng s t và bi n pháp s a ch a.
1.4.3. Tính ng su t th ng đ ng móng n n ñào
1.5. ð m nén n n ñ p
1.6. Phương pháp x lý ño n quá ñ gi a c u và ñư ng

1.6.1. T i ñ u c u l p ñ t b n ñ và d m g i.
1.6.2. Tăng thêm ñ c ng c a l p ñ m n n ñư ng, gi m b t n n
ñ p lún xu ng
1.7. ðo ñ c ki m tra ch t lư ng ñ m nén
1.7.1. Máy ño ñ m, m t ñ (phóng x nguyên t ).
1.7.2. Thí nghi m b n ch u nén K30 103

39
41
42
52
56
60
62
72
79
80
82
85
91
95
99
100
101
102

Chương 2
C u t o n n ñư ng s t cao t c

2.1. ð c ñi m n n ñư ng s t cao t c

2.2. M t c t ngang tiêu chu n c a ñư ng s t cao t c
2.2.1. M t c t ngang n n ñ p ñư ng s t cao t c.
2.2.2. Kho ng cách gi a hai tim ñư ng.
2.2.3. Chi u r ng vai ñư ng
2.3. M t c t ngang tiêu chu n n n ñào ñư ng s t cao t c
2.4. Hình d ng và chi u r ng m t n n ñư ng s t cao t c
2.5. Yêu c u c n ph i cư ng hố l p đ m
n n đư ng s t cao t c
2.5.1. Chi u dày l p b m t lịng n n đư ng.
Nđs.6

105

107
108
110
113
114
115
116


2.5.2. Tác d ng c a l p m t lịng n n đư ng s t.
2.5.3. Phương pháp xác ñ nh b dày l p m t lòng n n ñư ng.
2.6. V t li u ñ p n n ñư ng s t cao t c
và tiêu chu n đ m nén
122
2.6.1. L p b m t lịng n n ñư ng s t cao t c.
2.6.2. L p đáy lịng n n đư ng s t. 126
2.6.3. B ph n dư i n n ñ p.

2.7. ði u ki n móng n n đư ng s t cao t c
2.8. Tr s kh ng ch và bi n d ng c a n n ñư ng s t cao t c
2.8.1. Lún tích lũy lịng n n ñư ng do ch y t u khai thác gây ra.
2.8.2. Bi n d ng ñàn h i c a n n ñư ng khi t u ch y cao t c.
2.8.3. Lún nén ch t c a ñ t ñ p n n ñư ng.

117

127
129
130
132

Chương 3
Tư ng ch n n n ñư ng

3.1. Khái ni m m ñ u
3.1.1. ng d ng và phân lo i tư ng ch n đ t
trong cơng trình n n đư ng 3.1.2. H l c tác d ng trên tư ng ch n đ t.
3.2. áp l c đ t
139
3.2.1. Tính tốn áp l c ñ t ch ñ ng c a lưng tư ng th ng ñ ng
dư i các ñi u ki n biên.
3.2.2. Tính tốn áp l c đ t ch ñ ng c a lưng tư ng gãy khúc
3.2.3. Tính tốn áp l c đ t m t n t th hai.
3.2.3.1 ði u ki n c a m t n t v th hai xu t hi n.
3.2.3.2.áp l c ñ t m t n t v th hai.
3.2.3.3. ðư ng cong phán đốn đ tính tốn áp l c ñ t
m t n t th hai
3.2.3.4. Tính tốn áp l c đ t.

3.2.3.5. áp l c ñ t c a khu v c ñ ng ñ t và áp l c ñ t
dư i ñi u ki n ngâm nư c 162
3.3. Tính tốn thi t k tư ng ch n ñ t tr ng l c
3.3.1. Yêu c u c u t o tư ng ch n đ t tr ng l c.
3.3.1.1. Hình d ng c a m t c t thân tư ng.
3.3.1.2. ð sâu đ t móng tư ng
168
3.3.1.3. C u t o tư ng ch n ñ t. 169
3.3.2. Ki m tốn tư ng ch n đ t tr ng l c.
3.3.2.1. Ki m tốn n đ nh trư t. -

134
-

138

148
153
154
159
160

166
167
-

171

Nđs.7

3.3.2.2. Ki m tốn tính n đ nh ch ng l t đ .
3.3.2.3. Ki m tốn ng su t ñáy móng và ñ l ch tâm h p l c.
3.3.2.4. Ki m tốn cư ng đ m t c t thân tư ng.
3.3.2.5. Gia c tư ng ch n ñ t.
3.3.2.6. Thông s thư ng dùng thi t k tư ng ch n đ t.

172
173
174
179
180

Chương 4
Thốt nư c n n đư ng và phịng h

4.1. Thốt nư c n n đư ng
4.1.1. Thốt nư c m t n n ñư ng 4.1.2. Yêu c u và nguyên t c chung thốt nư c m t n n đư ng.
4.1.3. Cơng trình thốt nư c m t n n đư ng
4.1.4. Bi n pháp thoát và h th p m c nư c ng m n n đư ng.
4.2. Phịng h n n đư ng
4.2.1. Phịng h m t ta luy n n đư ng
4.2.2. Phịng h xói l chân ta luy n n đư ng
206
4.2.3. Cơng trình phịng h n n ñư ng và tư ng t ng h p tr núi.

184

185
187

198
215

Chương 5
N n ñư ng trên ñ t y u

218

5.1. Khái ni m chung
5.2. Cư ng ñ ch ng c t c a ñ t y u
5.3. Chi u cao nh nh t và chi u cao gi i h n c a
n n ñ p trên ñ t y u
5.3.1. Chi u cao nh nh t c a n n ñư ng trên ñ t y u Hmin
5.3.2. Chi u cao gi i h n c a n n ñ p trên ñ t y u Hc
5.4. Ki m tốn n đ nh c a n n ñư ng trên ñ t y u
5.4.1. Ki m toán n ñ nh ch ng ép tr i
5.4.2. Ki m tốn n đ nh ch ng trư t
5.5. Tính đ lún c a n n ñư ng trên ñ t y u.
5.5.1. Tính đ lún t c th i Sd
5.5.2. Tính đ lún do c k t ép g n Sc.
5.6. Các bi n pháp gia c n n ñ t y u
5.6.1. Phương pháp vét bùn
5.6.2. Phương pháp gia c b ng bè g :
5.6.3. Phương pháp th ñá h c
5.6.4. Phương pháp đóng c c gia c chân taluy
5.6.5. Thi cơng n n đ p theo giai đo n
5.6.6. H ñ o ph n áp
248
Nñs.8

219
222
223
224
225
227
236
237
243
244
245
247
-


5.6.7. T ng đ m cát
5.6.8. Gia c móng n n ñư ng b ng gi ng cát
5.6.9 Túi gi ng cát
5.6.10. Băng nh a thoát nư c
5.6.11. Phương pháp gia t i t m th i
5.6.12. Phương pháp gia c ñ t xi măng
5.6.13. C c ñá dăm
5.6.14. C t đ t gia c vơi ho c xi măng
5.6.15. Phương pháp c k t ñ ng 285
5.6.16. Phương pháp gia c t ng h p
5.7. Quan tr c và kh ng ch vi c thi cơng
n n đ p trên ñ t y u
5.7.1. N i dung ch y u c a vi c quan tr c thi công
n n ñ p trên ñ t y u
5.7.2. Kh ng ch thi cơng n n đ p trên đ t y u

250
257
278
279
280
282
284
286
288

Chương 6
N n ñư ng qua vùng ñ t s t 290

6.1. Phân tích tính n đ nh đ t s t
6.1.1. Phân tích tính n đ nh c a đ t s t
6.1.2. Tính l c đ y trư t
6.2. Xác đ nh ch tiêu tính tốn khi phân tích
n đ nh đ t s t
294
6.2.1. Xác đ nh ch tiêu cư ng ñ ch ng c t
6.2.2. Xác đ nh h s an tồn (h s n đ nh u c u)
6.3. Cơng trình thốt nư c và phịng h
6.3.1. Cơng trình thốt nư c d c trư t
6.3.2. Cơng trình phịng h ta luy b
6.4. Cơng trình tư ng ch n và các bi n pháp khác
6.4.1. Tư ng ch n ch ng trư t
6.4.2. C c ch ng trư t
311
6.4.3. Cơng trình dây neo

6.4.4. Gi m tr ng và gia t i ch ng trư t
6.4.5. Bi n pháp c i thi n tính ch t c a kh i ñ t trư t.

291
292

295
302
303
308
310
310
315
316
317

Chương 7
N n ñư ng khu v c ñi u ki n ñ c bi t

7.1. N n ñư ng ngâm nư c
7.1.1. Phân lo i n n ñư ng ngâm nư c và đ c đi m cơng trình.

318

Nđs.9


7.1.1.1. ð c ñi m ch y u c a cơng trình n n đ p
ven sơng và bãi sơng.
7.1.1.2. ð c đi m cơng trình n n đư ng đ p nư c

7.1.2. Ki m tốn tính n đ nh n n ñư ng ta luy ngâm nư c.
7.2. N n ñư ng khu v c ñ ng ñ t.
7.2.1. nh hư ng c a ñ ng ñ t ñ i v i tính n ñ nh n n ñư ng.
7.2.1.1. Bi n d ng c a ñáy móng n n ñư ng.
7.2.1.2. Bi n d ng b n thân n n ñ p.
7.2.1.3. Bi n d ng c a taluy n n ñư ng ñào (ho c sư n núi).
7.2.2. Bi n pháp ch ng ch n ñ ng n n đư ng.
7.2.3. Ki m tốn tính n ñ nh n n ñư ng khu v c ñ ng ñ t
7.3. N n ñư ng khu v c ñ t hoàng th
7.3.1. ð c ñi m c a cơng trình n n đư ng khu v c đ t hồng th .
7.3.2. Hình d ng và đ d c ta luy n n đào khu v c hồng th .
7.3.3. Phịng h ta luy n n đư ng ñ t hoàng th .
7.3.4. Hang h s t ñ t hồng th và x lý
7.4. N n đư ng khu v c đ t trương n
7.4.1. ð c tính c a ñ t trương n 7.4.2. N n ñ p và n n ñào khu v c ñ t trương n
7.4.3. Gia c và phịng h n n đư ng khu v c ñ t trương n
Ph l c: Các ñơn v dùng trong ñ a lý k thu t
theo h th ng qu c t (SI)
Tài li u tham kh o

Nñs.10

320
321
325
327
328
329
331
334

335
336
339
344
345
347
357


M ñ u
1.

Tác d ng c a n n ñư ng và v trí c a nó trong cơng trình xây d ng

N n ñư ng là cơ s ch u tác d ng c a các b ph n k t c u t ng trên ñư ng s t
và đồn t u tr ng thái tĩnh và đ ng. Các t i tr ng này truy n xu ng n n đư ng đ n
t n móng r i khu ch tán. Trên m t c t d c n n ñư ng ph i b o ñ m cao ñ c n thi t
c a tuy n đư ng.
Trong cơng trình xây d ng, n n đư ng chi m m t v trí quan tr ng v kh i
lư ng thi cơng, di n tích chi m d ng ñ t và v n ñ u tư l n.
Cơng trình n n đư ng bao g m: Cơng trình b n thân n n đư ng, cơng trình
thốt nư c n n đư ng, cơng trình phịng h , và gia c n n đư ng. H th ng hồn
ch nh c a các cơng trình trên ñ ñ m b o n n ñư ng luôn làm vi c tr ng thái t t.
2.

ð c đi m c a cơng trình n n đư ng và yêu c u trong xây d ng

2.1. ð c đi m c a cơng trình n n đư ng
- N n đư ng xây d ng trên móng đ t, ñá và s d ng ñ t ñá này làm v t li u
xây d ng.

- ð t ñá ñ u là v t li u không liên t c có đ c tính v v n, r i r c, khe r ng.
Nh ng đ c tính ph c t p đó thay đ i r t nhi u khơng ch do tuy n đư ng đi qua
nh ng nơi đ a hình, đ a ch t khác nhau. T c là v i cùng m t lo i đ t đá, do khí h u
b n mùa thay ñ i m c nư c lên xu ng và s bi n đ i c a tình hình ch u l c, ñ u nh
hư ng cơ b n đ n tính ch t c a cơng trình.
Cơ h c đ t đã nghiên c u tính ch t ñ t ñá và ph n l n ñ u coi ñ t ñá là v t th
ñàn h i, gi thi t quan h ng su t v i bi n d ng là tuy n tính. Nh ng gi thi t này
khơng phù h p hồn tồn v i tình tr ng sau khi ch u l c c a ñ t ñá. Lý thuy t thi t
k n n ñư ng ch y u ñư c xây d ng trên cơ s c a cơ h c đ t đá và đó là thành qu
c a khoa h c k thu t c a cơ h c ñ t ñá ñư c áp d ng ñ thi t k n n ñư ng. Vào
nh ng năm g n ñây c a cu i th p k 20, cùng v i s phát tri n c a cơ h c ñ t ñá và
ng d ng v t li u m i ñã mang l i nh ng ñi u ki n r t t t cho áp d ng thi t k n n
ñư ng (ñ c bi t là n n ñư ng cao t c).
2.2. N n ñư ng xây d ng trong ñi u ki n t nhiên
Tuy n ñư ng xây d ng thư ng g p ph i s nh hư ng ph c t p c a ñi u ki n
t nhiên như: đ a hình, đ a ch t ph c t p, khí h u thu văn, đ ng đ t.... T đó phát
sinh nhi u s c n n ñư ng ta luy n n ñào b nư c phá ho i, n n ñư ng ñ t giãn n ,
khi khô co l i, ư t thì giãn n , d n đ n ta luy n n ñư ng s t trư t, n n ñư ng ñông
c ng vào mùa ñông nhi t ñ th p, khi đ ng đ t thì cát c a n n b hố l ng d n đ n
n n ñư ng b trư t. Nh ng hư h i đó c a n n đư ng đ u có quan h m t thi t v i các

Nñs.11


ñi u ki n t nhiên. Khi thi t k , thi công và b o dư ng n n ñư ng ñ u không th
tách r i ñi u ki n t nhiên, mà nên nghiên c u ñi u tra ñ y ñ ñ kh c ph c các tai
h a c a t nhiên, ñây là n i dung quan tr ng trong thi t k thi cơng n n đư ng.
2.3. N n đư ng dư i tác d ng c a t i tr ng tĩnh và ñ ng
K t c u t ng trên đư ng s t và các cơng trình nhân t o trên n n ñư ng dư i tác
d ng c a t i tr ng tĩnh và ñ ng c a đồn t u là ngun nhân ch y u gây ra các hư

h i cho l p ñ m n n ñư ng. Vi c nghiên c u các v n ñ n ñ nh, bi n d ng c a ñ t
dư i tác d ng c a t i tr ng ñ ng ph i hi u rõ tính ch t đ ng l c h c c a ñ t g m:
cư ng ñ ñ ng c a đ t và hố l ng, s tăng c a áp l c ñ ng do nư c gây nên, nh ng
ch n ñ ng s t c a ñ t....
M t s phương pháp ño ñ c th c nghi m ñã cho k t qu nghiên c u ñ ng l c
h c nh hư ng đ n đ t lịng đư ng. Trong thi t k n n đư ng thơng thư ng, l y t i
tr ng đ ng đ tính tốn t i tr ng tĩnh.
3.

Yêu c u trong xây d ng n n ñư ng

Căn c vào nh ng ñ c ñi m nêu trên c a n n ñư ng, ñ b o ñ m cho n n
ñư ng làm vi c bình thư ng thì n n đư ng c n nh ng yêu c u sau:
3.1. N n ñư ng ph i ph ng, m t n n ñư ng ñ r ng
Tr ng thái b ng ph ng c a n n ñư ng là ch cao đ vai đư ng, v trí bình di n
và bình ñ , tuy n phù h p thi t k m t c t d c. V trí bình di n n n ñư ng dùng tim
ñư ng bi u th . B r ng n n ñư ng tho mãn yêu c u ñ ñ t k t c u t ng trên và b o
đ m cho đồn t u khai thác ch y an toàn và duy tu b o dư ng đư ng, khi phía trên
m t n n đư ng ho c hai bên có cơng trình ki n trúc thì ph i đ i chi u v i quy ñ nh
v gi i h n c a ñư ng s t ho c ñư ng b đ t ngồi ph m vi gi i h n.
3.2. N n ñư ng ph i kiên c , n đ nh
Trong qua trình khai thác khơng cho phép n n ñư ng m t n ñ nh và phát sinh
bi n d ng ngoài ph m vi cho phép. Khi kh o sát do chưa ñi u tra, thăm dị chính xác
đ a ch t ho c thi t k thi cơng chưa đ y đ theo ñúng quy trình s d n ñ n n n ñư ng
m t n ñ nh, n n ñ p xây d ng trên móng đ t y u chi u cao ñ p 2 ~ 3m mà cùng v i
móng chuy n đ ng trư t nh hư ng ph m vi hư ng ngang dài l n hơn m t trăm mét,
trư ng h p này chưa xây xong n n đư ng đã phá ho i thì khơng s d ng đư c. Do
đ t đáy n n đư ng tính ép lún l n, đ ch t khơng đ m b o d n đ n lư ng lún d tính
khơng đ . Do v y, trong thi t k n n ñư ng c n s d ng các công ngh xây d ng c n
thi t ñ ñ m b o cho n n đư ng có đ cư ng đ và tính n ñ nh.

3.3. Yêu c u thi t k và thi cơng n n đư ng đ m b o kinh t k thu t
Hi u qu và l i ích xây d ng, duy tu s a ch a n n đư ng khơng ch là s đ u
tư cho thi t k và thi cơng mà cịn bao g m các phí t n duy tu b o dư ng trong khai
thác. ð ng th i còn căn c vào chính sách c a qu c gia trong quy ho ch phát tri n
khi xây d ng s chi m d ng đ t đai khơng nh hư ng đ n l i ích s n xu t cơng, nơng
nghi p c a nhân dân.

Nđs.12


Tóm l i, xây d ng n n đư ng là m t h ng m c cơng trình chi m kh i lư ng
l n, yêu c u k thu t h p lý, tính tốn cân đ i v kinh t , th i gian xây d ng ng n và
có s hài hồ gi a các cơng vi c có xây d ng liên quan v i nhau.
4.

Phân lo i thi t k n n ñư ng

Thi t k n n ñư ng ph i phân làm hai lo i là thi t k thông thư ng và thi t k
đ c bi t.
Thi t k thơng thư ng trong ñi u ki n ñ a ch t thu văn, đ a ch t cơng trình
bình thư ng, chi u cao ta luy không vư t quá “quy ph m thi t k n n ñư ng s t kh
tiêu chu n” (TB10001- 99 c a Trung Qu c) ñã quy ñ nh v ph m vi b ng đ d c ta
luy có th s d ng phương pháp thi cơng thơng thư ng đ thi cơng n n đư ng. Thi t
k n n đư ng thơng thư ng có th s d ng thi t k tiêu chu n. Lo i n n ñư ng này
trên tuy n ñư ng hay g p, kh i lư ng cơng trình r t l n.
Thi t k ñ c bi t n n ñư ng là ngồi thi t k thơng thư ng, n n đư ng dư i
các ñi u ki n sau:
- ði u ki n đ a ch t cơng trình, thu văn ph c t p, chi u cao ta luy n n ñư ng
vư t quá quy ñ nh b ng 1-9; 1-18.
- N n ñư ng xây d ng trên sư n d c.

“Sư n d c” là ch d c ngang m t ñ t b ng 1:2, 5 n u v t li u ñ p và ñáy n n
đ u là đá khơng phong hố thì “sư n d c” ch d c ngang m t ñ t b ng 1: 2 ho c d c
l n hơn 0.
- N n ñư ng dư i các ñi u ki n ñ c thù như: Kho ng ñ t nghiêng trư t,
kho ng ñ t v v n, kho ng ñ t là ñ ng nham th ch, khu v c đ t đá trơi, khu
v c h ch a nư c, kho ng đ t bãi sơng và b sơng, khu v c đ t y u, khu
v c đ t dính r ng n t, khu v c Các–xtơ (hang ñ ng do nham th ch b bào
mịn, xâm th c...) và các hang đ ng khác.
- Cơng trình gia c phịng h n n đư ng và c i t o di chuy n các h th ng
thu l i.
- N n ñư ng s d ng phương pháp thi công phá n l n.
N n ñư ng thi t k ñ c bi t c n làm t t cơng tác đi u tra đ a ch t cơng trình,
thu văn, ki m tốn thi t k m t c t n n ñư ng, d c ta luy và ñáy n n. Khi s d ng
các bi n pháp gia c phòng h thư ng làm các phương án so sánh t ng h p kinh t ,
k thu t ñ ñ m b o ch c ch n tính n đ nh, kiên c n n đư ng.
5.

Trình t thi t k n n đư ng thơng thư ng

5.1. S li u c n thi t cho thi t k
- Tài li u v tuy n ñư ng và t i tr ng đồn t u, b n v bình đ , tr c d c, tr c
ngang. ðo n ñư ng thi t k cá bi t c n có bình ñ v i t l l n.
- Tài li u ñ a ch t: Các tài li u v bình ñ ñ a ch t tuy n ñư ng, m t c t d c,
m t c t ngang, báo cáo thuy t minh đ a ch t cơng trình và nư c ng m, v trí
m c nư c ng m, hư ng dòng ch y, h s th m th u.

Nñs.13


- Tài li u khí tư ng thu văn: Trong ñó bao g m v lư ng mưa hàng năm, ñ

m, hư ng và v n t c gió. V thu văn bao g m các tài li u c n thi t v v
trí th p nh t và cao nh t c a nư c sơng trong đo n ñư ng thi t k , hư ng
ch y, t c đ ch y, chi u cao sóng và các tài li u c n thi t cho thi t k phịng
h xói l .
- Các tài li u khác: yêu c u v nhi m v thi t k , phân b v t li u xây d ng
và tài li u ñi u tra c a tuy n ñư ng như: ñ d c d c, cao ñ , lý trình, các
lo i c u, c ng, h m, nhà ga.
5.2. H sơ thi t k n n ñư ng
Xây d ng m i ho c c i t o tuy n đư ng chính, nhánh, đư ng chuyên d ng,
khu ñ u m i tr ng y u, c u l n.... thư ng s d ng thi t k hai giai ño n: Thi t l p d
án nghiên c u kh thi, thi t k k thu t thi công, nguyên t c thi t k , mơ hình thi t b
chính, quy mơ và đưa ra đư c kh i lư ng cơng trình: V t tư, thi t b máy móc, ngu n
lao ñ ng cho các phương án, s lư ng di n tích đ t ph i dùng và l p khai tốn cơng
trình. Thi t k thi cơng ch y u l p b n v thi công, bi u đ h ng m c cơng trình xây
d ng, thi t b và cơng trình xây d ng ph tr , kh i lư ng cơng trình và thuy t minh
bàn giao thi công. ð i v i công trình đơn gi n, ngun t c thi t k ch y u ñã xác
ñ nh ñư c ñ i tư ng thi t k , có th s d ng thi t k m t giai ño n.
5.3. N i dung thi t k ch y u
- Thuy t minh thi t k : thuy t minh ñ a hình, đ a ch t và ngun t c thi t k
c a ño n ñư ng trong thi t k n n ñư ng.
- B n v thi t k : bao g m thi t k m t c t ngang n n đư ng thơng thư ng, h
th ng thốt nư c, n n đư ng thi t k ñ c bi t c n ph i có bình đ (tài li u
đ a ch t kèm theo), m t c t d c, c t ngang v i b n v t l l n.
- Kh i lư ng cơng trình, s lư ng v t tư, cơng c máy móc và tính tốn cơng
trình.
Trình t cơng tác thi t k n n đư ng là: căn c vào yêu c u nhi m v thi t k ,
kh o sát ñ y ñ tài li u và tình hình c a đo n đư ng thi t k , căn c vào tình hình v
đ a hình, đ a ch t, khí tư ng thu văn đã có, trên cơ s đáp ng đ y ñ s n ñ nh và
kinh t ñ i v i ñ i tư ng thi t k ñưa ra các phương án thi t k ñ l a ch n. Sau khi
phương án ñư c xác ñ nh s l p kh i lư ng; v t tư, máy móc và d tốn cơng trình.

Nđs.14


Chương 1

C u t o và thi t k
n n ñư ng s t thông thư ng
N n ñư ng s t là cơ s c a các b ph n k t c u t ng trên, tr ng thái t t x u c a
n n ñư ng nh hư ng tr c ti p ñ n ñư ng ray, l p ñá ba lát và d n ñ n tr ng thái
hoàn ch nh c a tuy n ñư ng.
Do v y, thi t k n n ñư ng ph i ñáp ng ñ y ñ các ñi u ki n: n ñ nh, kiên
c , không sinh ra các bi n d ng có h i c a tuy n ñư ng, ñ ng th i cịn u c u v
đi u ki n kinh t k thu t, xác ñ nh th i gian thi công, ti t ki m s d ng chi m ñ t.
Th c hi n nh ng yêu c u này th hi n thi t k m t c t ngang n n đư ng vng góc
v i đư ng tim c a tuy n ñư ng.
1.1. Các d ng và c u t o m t c t ngang n n đư ng
1.1.1. Hình d ng m t c t ngang n n ñư ng
1. N n ñ p
Khi ñư ng ray ho c m t n n ñư ng cao hơn m t ñ t t nhiên, n n ñư ng ñư c
xây ñ p mà thành, lo i n n ñư ng này g i là n n đ p
(hình 1-1a)
2. N n đào
Khi đư ng ray ho c m t n n ñư ng th p hơn m t ñ t t nhiên, n n ñư ng l y
phương th c ñào mà thành, lo i n n này g i là n n đào
(hình 1-1b).
3. N n n a ñ p
Khi m t ñ t t nhiên nghiêng theo hư ng ngang, ñư ng biên m t n n ñào và
m t ñ t t nhiên giao nhau, b ph n trên tuy n giao nhau gi a n n ñ p m t đ t và
m t n n đư ng khơng có cơng trình xây đ p lo i n n này g i là n n n a đ p (hình 11c).

4. N n n a ñào
Khi n n ñư ng t nhiên nghiêng theo hư ng ngang, m t bên c a m t n n
đư ng đào khơng có kh i lư ng ñào, lo i n n này g i là n n n a đào (hình 1-1d).
5. N n n a ñào n a ñ p
Khi m t ñ t t nhiên nghiêng theo hư ng ngang, m t b ph n c a n n ñư ng
l y phương th c xây ñ p mà thành m t b ph n ñ p và l y phương th c ñào mà
thành m t ñư ng ñào thì g i là n n n a đào n a đ p (hình 1-1e).
6. N n đư ng khơng ñào không ñ p

Nñs.15


Khi m t n n ñư ng và m t ñ t móng t nhiên (ñ cư ng ñ ) ñã qua d n s ch
b ng ph ng, n n đư ng khơng đ p, khơng đào các kh i đ t thì lo i n n đư ng này
g i là n n đư ng khơng đào khơng ñ p (hình1f)
1.1.2.C u t o cơ b n m t c t ngang n n ñư ng
N n ñư ng do hai b ph n h p thành là b n thân n n đư ng và cơng trình nhân
t o n n ñư ng.
1.1.2.1. B n thân n n đư ng

Hình 1-1. Hình d ng m t c t ngang n n đư ng

Hình 1-2. B n thân n n đư ng
Trong đó:
B – chi u r ng n n ñư ng;
b – vai ñư ng;
H – chi u cao ñào ho c ñ p tim ñư ng;
h – chi u cao ta luy n n ñư ng.
Trong các lo i hình d ng n n đư ng b ph n theo yêu c u thi t k tuy n ñư ng
ñ ñ t ñư c k t c u t ng trên g i là b n thân n n ñư ng. Trong m t c t n n ñư ng,

b ph n b n thân n n ñư ng do các b ph n: M t ñ nh n n ñư ng, vai ñư ng, lòng
ñư ng, ta luy, ñáy n n ñư ng t o thành (hình 1-2a, b).
1. M t đ nh n n ñư ng

Nñs.16


B ph n tr c ti p ñ t c a các b ph n k t c u t ng trên lên m t c a nó cùng v i
vai ñư ng h p thành g i là m t ñ nh n n ñư ng ho c g i t t là m t n n ñư ng ñào,
ñ p.
2. Vai ñư ng
Trong m t ñ nh n n đư ng s t, ngồi b ph n che ph lịng đư ng g i là vai
đư ng. Tác d ng c a nó là b ph n b o v ph n tâm ch u l c n n ñ p, ngăn c n ñá
dăm lăn rơi, b o trì m t n n thốt nư c, đ cho nhân viên b o dư ng duy tu ñi l i
tránh t u, m t b ng ñ t máy móc, v t tư đ b o dư ng ñư ng, chôn l p các thi t b
bi n báo, tín hi u thơng tin... Trong thi t k tuy n ñư ng, cao ñ thi t k c a n n
ñư ng l y bi u th cao ñ sát mép vai ñư ng g i là cao ñ vai ñư ng.
3. L p ñ m n n
Ph m vi ñ sâu t m t ñ nh n n ñư ng ch u tác d ng c a t i tr ng ñ ng c a t u
và nh hư ng bi n d ng do khí h u mưa gây nên phía dư i m t n n ñư ng s t g i
là l p ñ m n n. Tr ng thái c a l p ñ m n n nh hư ng tr c ti p ñ n s n ñ nh và
nâng cao t c ñ ch y t u, trong thi t k nên th c hi n ñ y ñ nh ng quy ñ nh v ñ
dày, l p ñ m n n, v t li u ñ p và ñ ñ m ch t, thoát nư c t t...
4. Ta luy
Hai bên sư n m t c t ngang n n ñư ng g i là ta luy n n ñư ng. Giao ñi m c a
ta luy v i m t ñ nh n n ñư ng g i là ñ nh vai. Giao ñi m c a ta luy và m t ñ t n n
ñ p g i là chân ñ p, n n ñào g i là ñ nh ta luy n n ñào, s chênh l ch gi a cao đ
c a nó và cao đ vai ñư ng là chi u cao ta luy n n ñư ng. Chi u cao ta luy n n ñ p
là s chênh l ch gi a cao ñ vai ñư ng v i cao ñ chân ta luy.
5. ðáy n n

ðáy n n là móng c a n n ñ p, cũng là b ph n ñ t dư i m t ñ t ñ p t nhiên
c a n n ñ p, ch u t i tr ng c a ñ t ñ p và k t c u t ng trên, ch u nh hư ng c a t i
tr ng đ ng đồn t u. Tính n đ nh ch c ch n c a ñ t b ph n ñáy n n ñ i v i b n
thân n n ñư ng là m u ch t quan tr ng d n ñ n tính n đ nh c a đư ng ray, đ c bi t
là xây d ng n n ñ p trên ñáy n n ñ t m m y u, t t nhiên là ph i x lý tho ñáng ñáy
n n ñ tránh nguy hi m cho ñoàn t u v n hành đư c an tồn.
1.1.2.2. Cơng trình n n đư ng
Cơng trình n n đư ng là b ph n t o thành n n ñư ng, ñ b o v
ch c c a n n ñư ng là cơng trình thốt nư c và phịng h .

n đ nh v ng

Cơng trình thốt nư c c a n n ñư ng phân thành hai lo i là thi t b thoát nư c
m t và thi t b thoát nư c ng m. Thi t b thốt nư c m t đ t dùng đ ch n dịng ch y
m t đ t, gom t nư c mưa trong ph m vi n n ñư ng l i và ch y ra các h thoát
nư c t nhiên, đ phịng nư c m t th m ư t, xói l n n đư ng làm nh hư ng ñ n
tr ng thái n ñ nh c a n n đư ng. Cơng trình thốt nư c ng m dùng ñ ch n nư c
ng m và h th p m c nư c ng m, ñ c i thi n ñi u ki n làm vi c c a ta luy n n
ñư ng và ñ t móng, phịng tr ho c tránh đ m ch nư c ng m nh hư ng có h i ñ n
th móng và b n thân n n ñư ng.

Nñs.17


Cơng trình phịng h n n đư ng dùng đ phòng ch ng ho c làm suy y u các
nhân t t nhiên do th i ti t x u gây nên làm nh hư ng có h i tr c ti p ho c gián
ti p cho b n thân n n đư ng. Các lo i hình c a cơng trình phịng h n n đư ng có r t
nhi u: Cơng trình phịng h thư ng dùng là phịng h ta luy và phịng h xói l . ð
phịng tr cho ta luy n n đư ng và chân d c không b nư c mưa làm mòn m t d c,
phòng tr mưa l n th m d n đ n s tu n hồn khơ, ư t c a đ t, phịng tr s thay đ i

c a nhi t đ khơng khí d n ñ n các nhân t bi n d ng ñông c ng ho c tan ra làm nh
hư ng ñ n s n ñ nh v ng ch c c a ta luy, thư ng s d ng phòng h m t ta luy. ð
phịng tr nư c sơng khơng ng ng xói l và sóng v vào ta luy thì chân ta luy l p đ t
phịng h xói l . V trí và lo i hình phịng h ñư c xác ñ nh qua quy lu t v n đ ng
thư ng th y c a dịng nư c và yêu c u phòng h . Lo i hình phịng h n n đư ng
dư i đi u ki n ñ c bi t l i càng nhi u như: t i khu v c ñ t ñá trơi, đ phịng s uy
hi p c a đá trơi ñ i v i n n ñư ng thư ng l p ñ t các ñ p ngăn gi , khai thơng
mương máng thốt nư c d c và ngang, t i khu v c có gió cát thư ng dùng các lo i
cơng trình phịng ch ng cát đ c đ nh cát khơng tràn vào đư ng.
Cơng trình gia c n n ñư ng là dùng ñ gia c b n thân n n ñư ng ho c cơng
trình móng trong cơng trình n n đư ng có các bi n pháp gia c móng như phịng h
ta luy tư ng ch n, x p ñá, c c ch ng trư t và các bi n pháp khác. Thi t b gia c
n n ñư ng là m t bi n pháp có hi u qu đ nâng cao ñ n ñ nh c a n n ñư ng.
1.1.2.3. M t c t ngang n n ñư ng s t
Trong cơng trình n n đư ng s t có các lo i bi n pháp phịng h và gia c b n
thân n n ñư ng, trong thi t k có các yêu c u v thi t k gi ng nhau, ho c các tình
hu ng cơ b n gi ng nhau. ð gi m b t ho c tránh làm cho cơng tác tính tốn thi t k
thêm ph c t p, ñem các lo i thi t k thư ng g p và các b n v thông d ng làm thành
b n v tiêu chu n có th tr c ti p s d ng.
Thi t k m t c t ngang n n ñư ng tiêu chu n là căn c vào quy ñ nh tiêu chu n
thi t k c a c p ñư ng s t như: cao ñ taluy n n đư ng, đ d c cơng trình thốt nư c
m t, x lý ñáy n n ñ p, h ñ u n n ñ p và v trí c a ñ ng ñ t b ñi n n ñào... ñ
l p thành b n v m t c t ngang c a thi t k n n ñư ng tiêu chu n có th dùng đ xây
m i n n ñư ng s t mà ñi u ki n đ a ch t cơng trình và đ a ch t thu văn t t, ch t ñ t
ñ ng nh t, bi n pháp thi công thông thư ng... Khi ñi u ki n m t c t thi t k và ñi u
ki n s d ng c a thi t k tiêu chu n gi ng nhau, có th tr c ti p s d ng m t c t
ngang tiêu chu n n n ñư ng, khơng c n ph i làm thêm các tính tốn thi t k khác.
1. M t c t ngang tiêu chu n n n ñ p
M t c t ngang thi t k tiêu chu n c a n n ñ p căn c vào lo i ñ t, d c hư ng
ngang m t ñ t v i cao ñ ta luy. Hình 1-3a, b là thi t k m t c t tiêu chu n n n ñ p

c a đ t sét thơng thư ng v i chi u cao ta luy không l n hơn 8m, d c ngang c a m t
ñ t iTN ≤ 1:10, thi t k hai m t bên có h ñ u l y ñ t và iTN l n 1:5 - 1:1.25 thì ph i
đánh c p

Nđs.18


Hình 1-3. M t c t ngang tiêu chu n n n ñ p
Khi ti n hành thi t k m t c t ngang tiêu chu n n n ñư ng, trên phương di n
thoát nư c ch c n xét ñ n nh hư ng c a mưa l n. ð i v i n n ñ p cơng trình thốt
nư c m t đ t là h máng thốt nư c ho c đào thơng qua các h ñ u l y ñ t theo quy
ñ nh. Khi m t đ t có d c ngang thì máng thốt nư c ho c h đ u l y đ t đ thốt
nư c nên đ t bên sư n cao đón nư c c a n n ñ p. Khi m t ñ t nghiêng theo hư ng
ngang khơng rõ ràng, có th làm rãnh thốt nư c c hai bên n n đ p. Kích thư c rãnh
thốt nư c thơng thư ng là b r ng ñáy rãnh 0, 4m, sâu 0, 6m. N u khi lư ng nư c
t l i quá l n mà có kh năng tràn thì nên căn c vào lưu lư ng ch y c a dòng ch y
t i bên đón nư c làm thêm m t ho c m t s rãnh c t nư c ho c m r ng m t c t
rãnh.
Kho ng cách t rãnh thốt nư c ho c h đ u l y ñ t ñ n chân n n ñ p g i là h
ñ o t nhiên, b r ng c a nó thơng thư ng khơng nh hơn 2m. ðư ng b o h là ñ
làm cho nư c trong rãnh nư c ho c trong h ñ u khơng nh hư ng đ n n đ nh c a
n n đ p. Bên khơng có rãnh nư c ho c h ñ u l y ñ t thì cũng nên có đư ng b o h ,
đ tránh cho nư c mưa th m vào chân ñ p và nư c tích t
đ ng ru ng sinh ra
nh ng nh hư ng b t l i cho n n ñ p. T i nh ng ño n có đi u ki n đ a ch t và thốt
nư c t t ho c nh ng đo n ñ ng ru ng có s n lư ng kinh t cao, n u khi s d ng
bi n pháp nh t ñ nh ñ ñ b o ñ m s n ñ nh c a n n ñ p thì đ r ng c a đư ng
b o v t nhiên có th gi m đ n 1, 0m. Kho ng cách t rãnh thoát nư c ho c h ñ u
l y ñ t ñ n gi i h n chi m đ t khơng nh hơn 1, 0m ñ ñ m b o vách rãnh ñư c n
ñ nh.

2. M t c t ngang tiêu chu n n n ñào

Nñs.19


M t c t ngang thi t k tiêu chu n c a n n ñào căn c và ñi u ki n đ a ch t có
d ng: (hình 1-4a) là m t c t ngang thi t k tiêu chu n n n ñào c a ñ t sét thơng
thư ng có đ ng đ t th a; (hình 1-4b) là m t c t ngang tiêu chu n n n ñào c a ñ t cát
v a và cát thơ khơng có đ ng đ t th a; (hình 1-4c) là m t c t ngang thi t k tiêu
chu n n n ñào ch t ñá.
Rãnh thốt nư c hai bên m t đư ng trong hình v g i là rãnh biên, dùng đ
thốt nư c m t m t n n ñư ng và trên ta luy. Rãnh biên n n ñào c a lo i đ t dính
thơng thư ng ho c đ t cát nh thì b r ng đáy khơng nên nh hơn 0, 6m, đ sâu rãnh
khu v c khơ ráo ít mưa có th gi m đ n 0, 4m. Ta luy rãnh đ t sét thơng thư ng
phía trên tuy n đư ng là 1:1, phía ru ng hay ñ t hoang gi ng như ta luy thiên nhiên.
Rãnh biên n n đào đá có th xây d ng thành d ng máng, chi u r ng ñáy và đ
sâu đ u khơng nh hơn 0, 4m. D c d c rãnh thông thư ng gi ng như d c d c tuy n
ñư ng ño n n n ñào, n u d c d c c a tuy n b ng 0 ho c nh hơn 0, 2% thì rãnh biên
có th làm thành m t m t d c ho c hai m t d c, hai m t d c thư ng dùng v i rãnh
biên n n ñào dài ñ tránh cho ño n phía dư i rãnh đào q sâu, t i đi m phân thu
c a rãnh hai m t d c, ñ sâu c a rãnh có th gi m ñ n 0, 2m. ði u ki n khó khăn
d c ñáy rãnh biên có th gi m ñ n 0, 1%.

Nñs.20


B ph n ngồi đ nh biên n n đào g i là ñ nh n n ñào, ñ t đ
v trí ngồi b đi
đ nh n n đào đ p thành ñ ng ñ t th a. ð b o ñ m n ñ nh ta luy n n ñào gi a
chân trong ñ ng ñ t th a ñ n b ñ nh ñào nên có m t kho ng cách nh t ñ nh.

Kho ng cách này tuỳ thu c ñ cao ta luy và ñi u ki n ñ a ch t c a ta luy quy t đ nh,
thơng thư ng 2 ~ 5m. N u khơng có đ ng đ t th a thì kho ng cách gi a b ñ nh n n
ñào ñ n mép bên c a rãnh ñ nh thông thư ng khơng nh hơn 5m. N u đi u ki n ñ a
ch t t t ta luy ñào khơng cao hơn ho c rãnh đ nh xây lát có th gi m đ n cịn 2m.
Kho ng cách gi a rãnh đ nh trên đ t hồng th m đ n b đ nh n n đào thơng
thư ng không nh hơn 10m, và nên gia c ch ng th m. ð đ m b o tính n ñ nh cho
b n thân ñ ng ñ t th a thì ta luy c a nó khơng đư c d c hơn 1:1, chi u cao không

nên vư t q 3m, m t đón nư c sư n núi ñ ng ñ t th a nên ñ p dài liên t c.
Hình 1-4(a, b, c). M t c t ngang tiêu chu n n n ñào (m)
M t ñ t gi a ñ ng ñ t th a v i mép bên ñ nh n n ñào nên san ph ng d c
xu ng đ thốt nư c, khi c n thi t m t ñ t ch này và ta luy rãnh đ u gia c phịng
h . Khi ñ ng ñ t th a sư n dư i c a d c núi, nên c t ño n ñ ng ñ t th a, c 50 ~
100m thì đ m t c a r ng hơn 1m ñ thoát nư c m t m t trong ñ ng ñ t th a.
Khi ñ ñ t th a
thi t đ p b ch n.

ven sơng, tránh cho đ t

đ ng ơ nhi m dịng sơng thì c n

Nđs.21


1.2. M t n n ñư ng và l p ñ m n n
1.2.1. Hình d ng và chi u r ng m t n n đư ng
1.2.1.1. Hình d ng m t n n ñư ng
M t n n ñư ng có c n làm mui luy n hay khơng n n căn c vào tính th m
nư c c a v t li u ñ p làm n n và kh năng thốt nư c đ quy t ñ nh. V i nguyên
li u ñ p mà d th m nư c ph i làm mui luy n, làm cho nư c tích t dư i lịng đư ng

có th nhanh chóng thốt ra hai sư n c a n n ñư ng ñ ñ m b o s khơ ráo c a m t
n n đư ng, ñ phòng n n ñư ng th m nư c, cư ng ñ gi m là nguyên nhân sinh ra
các b nh h i. Còn các v t li u đ p có tính th m nư c t t, nư c th m vào m t n n
ñư ng có th nhanh chóng th m xu ng thì khơng c n làm mui luy n, nham th ch (tr
nham th ch ch t bùn d phong hoá khu v c mà lư ng nư c mưa bình quân hàng
năm l n hơn 400mm) do có tính n đ nh t t, không s nư c xâm th c, cũng khơng
c n làm mui luy n. Do v y hình d ng m t n n đư ng có th phân hai lo i là có mui
luy n và khơng có mui luy n.
1. Lo i có mui luy n
Là m t n n đư ng khơng th m nư c và m t n n ñư ng dùng l p ph kín x lý
c n làm mui luy n. Hình d ng mui luy n là hình tam giác và hình thang, mui luy n
n n đư ng đơn cao 0, 15m, mui luy n n n ñư ng ñôi cao 0, 20m, ñáy b ng b r ng
n n ñư ng, khi m r ng n n ñư ng ñư ng cong v n ph i b o trì hình tam giác
(hình 1-5).

B – Chi u r ng n n đư ng.
Hình 1-5. Mui luy n n n đư ng đơn và đơi.
2. Lo i khơng có mui luy n
Là m t ñư ng ñ t th m nư c và nham th ch ñ u là m t b ng ph ng. Vai đư ng
c a nó nên cao hơn vai ñư ng c a n n đư ng đ t khơng th m nư c, kích thư c chi u
cao ∆h đư c tính theo cơng th c dư i ñây.
∆h = ( h1 – h1’ ) + ∆.
Trong đó:
h1 - chi u dày ba lát c a n n đư ng đ t khơng th m nư c (m).
h1’- ñ dày ba lát c a n n ñư ng ñ t th m nư c (m).
∆ - chi u cao mui luy n dư i ñư ng ray (m).
ðo n gi a n n ñư ng có mui luy n và khơng có mui luy n vì hình d ng chi u
dày và b dày mui luy n c a hai lo i m t ñ nh n n ñư ng không gi ng nhau, nên ñ t
ño n quá ñ b ng ñ làm cho m t n n đư ng khơng mui luy n h th p theo d c và

Nñs.22


m t n n đư ng có mui luy n n i ti p nhau, ñ dài ño n quá đ khơng nên nh hơn
10m (hình 1-6).
M t đ nh n n ñư ng nhà ga, do tuy n ñư ng s t trong ga có nhi u đư ng, có
th d a vào u c u thốt nư c và đi u ki n đ a hình thi t k m t m t d c ho c hai
m t d c ho c hình răng cưa. ð d c thoát nư c theo hư ng ngang c a m t n n
đư ng là 2% ~ 4% (hình 1-7).

Hình 1-6. N i ti p gi a n n ñư ng ñ t không th m nư c
và ñ t th m nư c.

Hình 1-7. M t n n ñư ng d ng răng cưa c a ñư ng trong ga.
1.2.1.2. Chi u r ng m t n n ñư ng s t
1. Chi u r ng m t n n ñư ng s t
Chi u r ng m t n n ñư ng s t khu gian c n căn c vào c p ñư ng s t, s
đư ng chính, kho ng cách tim đư ng, lo i ñư ng ray s d ng trong tương lai; hình
d ng m t n n đư ng, đ m r ng ñư ng cong, b r ng vai ñư ng... đ làm cơ s
tính tốn:
Chi u r ng vai ñư ng: ðư ng s t c p I, trư ng h p bình thư ng, n n đ p
khơng nên nh hơn 0, 8m, đi u ki n khó khăn n n đào khơng đư c nh hơn 0, 6m.
ðư ng s t c p II, n n ñ p khơng đư c nh hơn 0, 6m, n n ñào không ñư c nh hơn
0, 4m.
Chi u r ng m t n n ñư ng ño n tuy n th ng
(b ng1-1).

khu gian kh đư ng tiêu chu n

Ngồi s li u kích thư c (b ng 1-1), n n đư ng kh tiêu chu n cịn b sung

m t s yêu c u sau:
- Tr s b r ng trong b ng theo chi u r ng ñ nh l p đá dăm tuy n thơng
thư ng đ tính tốn. Khi đ t đư ng s t khơng khe n i, b r ng m t n n
ñư ng dùng ray lo i n ng ñ c bi t và n ng ñ ng ñ u nên tăng thêm 0,2m, b
r ng m t n n ñư ng dùng ray lo i n ng v a nên tăng thêm 0,3m.

Nñs.23


- ði u ki n khó khăn, khi b r ng vai ñư ng là n n ñ p 0, 6m, n n đào 0, 4m
thì b r ng m t n n ñư ng s t c p I có th gi m xu ng 0, 4m.
- Kho ng cách t tim tuy n ñư ng ñ n ta luy đào theo đáy tà v t, m t bên
khơng nên nh hơn 3, 5m ño n ñư ng cong bên ngồi đư ng ray, hai bên
n n đào đư ng đơi khơng nên nh hơn 3, 5m.
- Lo i ñ t không th m nư c trong b ng là ch đ t có sét (đ t h t nh trong v t
li u ñ p), cát b t ( cát b t, cát dính trong v t li u ñ p) và các lo i ñ t cát
hàm lư ng đ t dính l n hơn ho c b ng 15% (s i s n và ñ t h t thơ trong v t
li u đ p tr ñ t cát dính, cát b t trong ñ t h t thơ).
- ðá d phong hố khu v c mà lư ng mưa hàng năm l n hơn 400mm có th
coi như đ t khơng th m nư c.
- Khi tuy n đư ng s t khơng s d ng bi u tiêu chu n (b ng 1-1) ñ thi t k
ñ i v i tuy n ñư ng yêu c u ñ c bi t và các tuy n đư ng khác kh đư ng
tiêu chu n thì có th l p ra cơng th c chi u r ng m t n n ñư ng r i tính
tốn. ð đáp ng b r ng che ph lịng ñư ng riêng bi t và các yêu c u v
b r ng vai ñư ng ñư c xác ñ nh theo công th c sau:
- Chi u r ng m t n n đư ng đ t khơng th m nư c ñư ng ñơn
B = A + 2.x + 2.C

(hình 1-8a)
(1-1)

Trong đó:
B – chi u r ng m t n n ñư ng.
A – chi u r ng m t ñ nh n n ñá ba lát.
m – ñ d c mái ñá.
h1 – chi u dày n n ñá ba lát dư i ñáy tà v t t i tim ray ñ n n n
ñư ng.
h2 – chi u dày ñá ba lát ñ u tà v t.
S1 – c ly tim hai ray.
x – kho ng cách t vai ñá ñ n chân ñá ba lát.
0.15S1 + 0.3C 

x = m h1 + h2 + 0.15 −

B



Nñs.24


N s.26

III

II

I

C p ñư ng

0.50

0.50

ð
dày
l p
ñá
dăm
(m)

0.45
0.45
0.40
0.40
0.35

Lo i n ng

Lo i n ng ñ c
bi t

Lo i ray

Lo i n ng v a

Lo i n ng v a

Lo i trung

Lo i trung

Lo i nh

5.6

6.2

6.5

6.7

7.1

7.5

7.5

N n
ñ p

5.6

6.2

6.1

6.3

6.7

7.1

7.1

N n
ñào

Chi u r ng
m tn n
đư ng

ð t khơng th m
nư c

0.25

0.30

0.30

0.30

0.30

0.35

0.35

ð
dày
l p đá
dăm
(m)

5.0

5.5

5.9

5.9

6.3

6.6

6.6

N n
đ p

5.0

5.5

5.5

5.5

5.9

6.3

6.2

N n
ñào

Chi u r ng m t
n n ñư ng

ð t th m nư c, nham
th ch

ðư ng ñơn

0.45

0.45

0.45

0.45

0.45

0.50

0.50

ð
dày
l p ñá
dăm
(m)

11.3

11.3

11.3

11.3

11.3

11.6

11.6

N n
ñ p

10.9

10.9

10.9

10.9

10.9

11.2

11.2

N n
ñào

Chi u r ng m t
n n ñư ng

B ng 1-1

0.30

0.30

0.30

0.30

0.30

0.35

0.35

ð
dày
l p ñá
dăm
(m)

10.3

10.3

10.3

10.3

10.3

10.6

10.6

N n
ñ p

N®s.20

9.9

9.9

9.9

9.9

9.9

10.2

10.2

N n
ñào

Chi u r ng m t
n n ñư ng

ð t th m nư c, nham
th ch

ðư ng đơi
ð t khơng th m nư c

Chi u r ng m t n n ñư ng tiêu chu n


L y x thay vào công th c (1-1):
B2 – M.B + N = 0
và

(1-2)

M ± M 2 − 4N
B=
2

Trong ñó:
M = A + 2C +2m(0, 15 + h1 +h2)
N = m(0, 6C + 0, 45)
Chi u r ng m t n n ñư ng ñ t th m nư c, nham th ch đư ng đơn (hình 1-8b)
là.
B = 2[(h1+ h2)m + C] + A
Chi u r ng m t n n đư ng đ t k hơng th m nư c đư ng đơi

(1-3)
(hình 1-8c)

là.
B = D + A + 2x +2C

(1-4)

Trong đó:
0.2(D − S1 ) + 0.4C 

x = m h1 + h2 + 0.2 −

B


D – kho ng cách tim đư ng đơi, D ≥ 4, 0m

h1 – chi u dày l p ñá ba lát dư i ñáy tà v t t i tim ray ñ n n n
ñư ng.
S1 – c ly tim hai ray
Thay x vào công th c (1-4) và ch nh lý ñư c:
B2 –MB + N = 0
(1-5)
Do v y

B=

M ± M 2 − 4N
2

Trong đó:
M = D + A +2C +2m(0, 2 + h1 + h2).
N = m(0, 4D + 0, 8C – 0, 6).
- Chi u r ng m t n n ñư ng ñ t th m nư c nham th ch ño n th ng ñư ng đơi
là chi u r ng m t đư ng nham th ch ñư ng ñơn c ng 4, 0m.
(1-6)
B = 2[(h1 + h2).m + C] + A + 4, 0m
2. M t n n ñư ng ño n cong

khu gian kh tiêu chu n

đư ng cong do ray phía ngồi đư ng cong đ t siêu cao, l p đá dăm phía
ngồi tơn cao đ t o đ siêu cao, nên chân n n ñá dăm d ch chuy n ra ngồi vì th
m t n n ngồi đư ng cong m r ng, tr s m r ng d a vào ñ siêu cao cho phép
l n nh t c a ñư ng s t các c p đ tính tốn. Tr s m r ng m t n n đư ng ngồi
đư ng cong trịn, cịn m r ng ph m vi ñư ng cong chuy n ti p gi m d n ra ñư ng
th ng. ðo n ñư ng cong ñơn khu gian quy ñ nh tr s m r ng m t n n ñư ng

(b ng 1-2).
Nñs.27


Tr s m r ng n n ñư ng ti u chu n ñư ng ñơn

B ng 1-2
ð m
r ng (m)

C p
ñư n
g

R ≤ 800

0.5

III

800 < R ≤ 1000
1000 < R ≤ 1600

C p
đư ng

Bán kính cong
R(m)

Bán kính cong

R(m)

ð m
r ng (m)

R ≤ 600

0.5

0.4

600 < R ≤ 800

0.4

0.3

800 < R ≤ 1000

0.3

1600 < R ≤ 6000

1000 < R ≤ 2000

0.2

6000
I và II

2000 < R ≤ 5000

0.1

.

Hình 1-8. Chi u

r ng m t n n
ñư ng
trên ñư ng th ng đư ng đơn và đơi.

Nđs.28