B O VIN KHOA H VIT NAM
VIỆN HOÁ HỌC
Nguyễn Quang Huy
NGHIÊN CỨU BIẾN TÍNH TINH BỘT
BẰNG MỘT SỐ TÁC NHÂN HÓA HỌC VÀ ỨNG DỤNG
LU C
i -
B O VIN KHOA H VIT NAM
VIỆN HOÁ HỌC
Nguyễn Quang Huy
NGHIÊN CỨU BIẾN TÍNH TINH BỘT
BẰNG MỘT SỐ TÁC NHÂN HÓA HỌC VÀ ỨNG DỤNG
: 62.44.27.01
LUC
NG DN KHOA HC: GS. TS. Nguy
i -
i
ng
s thc hic s liu, kt qu ng
trong bt k
Nguyn Quang Huy
ii
Trong thi gian thc hic nhiu
s i ba Thng
nghi
n Th
ng kin thng th t
, bng nghip t li
c hin s
ng hn
ng nghip Vic - Vin KH&CN Ving h
c hin lu
Xin cng nghip ti Vi phi hp
c php Vit Nam,
Vin kim nghim thung cng chng
to mu kin thun l ng
phn vic trong lu
Cu
Tin lu
iii
HI
AA
:
Axit acrylic
AM
:
Acrylamit
AN
:
Acrylonitrin
AMS-1
:
Tinh bt bing axit acrylic (Acrylic acid modified
tapioca starch)
AMS-2
:
Tinh bt bing axit acrylamit (Acrylamit acid modified
tapioca starch)
Am
:
Amy
Ap
:
Amylopectin
AUL
:
hp th i ti trng (Absobency under load)
BMA
:
n-butylmetacrylat
CMS
:
Cacboxymetyl tinh bt
DMSO
:
Dimetyl sulfoxyt
DSC
:
Nhi
DTA
:
t vi sai (Differential Thermal Analysis)
DMF
:
Dimetyl formamit
DS
:
th (Degree of subtitution)
EPI
:
Epiclohydrin
EMA
:
Etyl metacrylat
FDA
:
c phc Hoa k (Food and Drug
Administration)
KPS
:
Kali persunfat
KT
:
Keo t
MBA
:
N,N'-metylenbisacrylamit
MCA
:
Monoclo axetic axit
MAM
:
Metacrylamit
MAN
:
Metacrylonitrin
iv
MA
:
Metyl acrylat
MAA
:
Axit metacrylic
PA
:
Copolyme
RE
:
Hiu sut phn ng
SEM
:
n t
STMP
:
Matri trimetaphotphat
SMCA
:
Natri monocloaxetat
TGA
:
t trng (Themal Gravimetric Analysis)
TSTP
:
Trinatri trimetaphotphat
TB
:
Tinh bt
TB-G
:
Tinh b
XRD
:
Nhiu x tia X
%GY
:
Hiu su
%GE
:
Hiu qu fficiency)
%TC
:
Chuyng s (Total conversion)
v
Trang
Bng 1.1. ng tinh bt mt s lo 3
Bng 1.2. 5
Bng 1.3. c cho thu 39
Bng 3.1. ng ca thi gian phn
75
Bng 3.2. ng ca nhi t 76
Bng 3.3. ng c 77
Bng 3.4. ng ca t l
photphat h 78
Bng 3.5. ng c th t bn l- 83
Bng 3.6. ng ca t l axit/tinh b thu 92
Bng 3.7. ng ca nhi phn ng ti t thu 93
Bng 3.8. ng ca t l H
2
O/ tinh bt ti t thu 94
Bng 3.9. ng c nhng
tro ca tinh bt bi 95
Bng 3.10. 96
Bng 3.11. 96
Bng 3.12. Nhi h
0
, T
p
e
) ca tinh bt t n
101
Bng 3.13. t ca tinh bt bing axit 104
Bng 3.14. Mt s t c nghim 104
Bng 3.15. S ph thuc ca tr i
gian phn ng 107
Bng 3.16. ng ca nhi phn n hiu sut thu hi sn
vi
phc cacbonyl, cacboxyl 108
Bng 3.17. S ph thuc ca trn i
gian phn ng vng clo ho 110
Bng 3.18. ng cng clo hon hiu sut thu
hi sn phchc cacbonyl, cacboxyl 111
Bng 3.19. ng ca pH ti TLPT, hiu sut thu hng
c cacboxyl, cacbonyl 112
Bng 3.20. ng ca n tinh b 113
Bng 3.21. Nhi h
0
, T
p
e
) ca tinh bt t n
117
Bng 3.22. t trng ca tinh b 119
Bng 3.23. ng ct liu h t ca si 121
Bng 3.24. a th
t 123
Bng 3.25. a nhi
t 124
Bng 3.26. a n u suu
qu . 125
Bng 3.27. a n cht kh 126
Bng 3.28. a t l lng/rn ti hiu su 126
139
140
140
141
vii
Trang
C 6
Cu amylopectin 6
thu t bng axit 32
ng ca t l tng
tro 79
ng ca t l tan ca
tinh bt. 80
ng c th n kh a tinh bt 80
ng ca t l nht ca
tinh bt. 82
.5. ng c th trong ca dung dch h tinh bt 84
nh SEM ca tinh bt cha bin tính 85
nh SEM ca TB photphat monoeste (t l mol
85
Gi t trng ca tinh bn
87
Gi t tr ng ca tinh bt photphat
l 87
ng ca lo nht tinh bt sn
bi 89
ng ca long tro ca
tinh bt sn bi 91
. ng ca lo tan ca tinh bt sn
bi 92
viii
ng ca nhi s nht sn phm 97
ng ca thi gian s nht sn phm 98
n t a tinh bt sn t
bii t l khng axit/tinh bt l
99
Gi t ca TB sn t n
i t l axit/tinh bt l; 0,06 (3); 0,08
100
Gi nhiu x tia X ca tinh bt sn t n
i t l axit/tinh bt l
0,10 (4). 102
S c ht ca TB sn t n
i t l axit/tinh bt l
0,10 (D). 103
S theo thi gian phn ng
nhi 106
ng cng clo hong t
th 108
ng ca pH t 111
nh SEM ca tinh bt s
ng clo ho 115
Gi nhiu x tia X ca tinh bt st oxy
i t l clo hong so vi tinh b
115
Gi DSC ca tinh b 116
Gi t ca tinh bt st oxy
i t l clo hong so vi tinh b
118
ix
c ht ca tinh bt st oxy
i t l clo hong so vi tinh b
120
ng ca thi gian phn ng tp
127
H ng ca nhi phn ng t p
128
ng ca n monome AM tp
129
ng ca n KPS t 130
ng ca t l pha lng/tinh bt tp
131
Ph hng ngoi ca tinh b 132
Ph hng ngoi ca tinh b 132
a tinh b 134
Gi t vi sai (DTA) ca tinh b
136
nh SEM ca tinh b 137
Gi nhiu x tia X c 138
x
Trang
L i
LI C ii
DANH M HI VIT TT iii
DANH MNG v
DANH M TH vii
MC LC x
M U 1
NG QUAN 3
1.1. Gii thiu chung v tinh bt 3
1.2. Cu ca tinh bt 5
1.3. Mt s t ca tinh bt 7
t vt lý 7
t hóa hc 9
1.4. Mt s t 11
1.4.1. Mt s t
11
1.4.1.1. Bing h 11
1.4.1.2. X t m 12
c 12
ng enzym 13
1.4.3. Bit bng mt s c 14
t 14
1.4.3.2. Tt ngang 15
xi
18
t 20
1.4.3.5. Bit bng axit 31
t 40
1.4.3.7. Bin t b 48
u bic 58
C NGHIM 61
u, hoá cht 61
2.2. Dng c, thit b u 62
67
2.3.1. Ti 67
2.3.2. Tin hành bin tính bng axit 69
2.3.3. Tit bng hypoclorit 70
2.3.4. Ti 72
ng s ghép 73
T QU O LUN 75
3.1. Pht bng natri hydrophotphat 75
3.1.1. ng ca thi gian phn ng 75
3.1.2. ng ca nhi 76
3.1.3. ng ca pH 77
3.1.4. ng ca t l 77
3.1.5. ng c th tt ca tinh bt
photphat monoeste 78
a tinh bt photphat monoeste 85
3.1.6.1. hin t 85
t trng (TGA) 86
xii
3.2. Tht bng axit 88
3.2.1. ng ca loi axit 88
3.2.2. ng ca t l axit/tinh bt 92
3.2.3. ng ca nhi phn ng 93
3.2.4. ng ca t l c/tinh bt 94
3.2.5. ng c 95
3.2.6. sn ph
chuc dng 96
3.2.7. ng ca nhi i gian s nht
ca sn phm 97
3.2.8. Ct nhit ca tinh bt bing
axit 98
c 98
3.2.8.2. Gi t 100
3.2.8.3. Nhiu x tia X 101
3.2.8.4. c ht 102
3.2.9. Th nghim ch t 103
natri hypoclorit 106
3.3.1. ng ca nhi i gian phn ng 106
3.3.2. nh hng ca hàm lng clo hot đng 108
3.3.3. ng ca pH 111
3.3.4. nh hng ca nng đ tinh bt 113
3.3.5. Mt s đc trng lý hoá ca tinh bt oxy hoá 113
c b mt 113
3.3.5.2. Nhiu x tia X 115
116
xiii
t trng (TGA) 117
3.3.5.4. c ht 119
120
3.4. Bi 122
3.4.1. Bin tính bng axit acrylic 122
3.4.1.1. a thi gian 122
3.4.1.2. g ca nhi 123
3.4.1.3. a t l tinh bt: monome 124
3.4.1.4. a cht khu 125
3.4.2. Bing acrylamit 127
3.4.2.1. ng ca thi gian phn ng 127
3.4.2.2. ng ca nhi phn ng 128
3.4.2.3. ng ca n monome AM 129
3.4.2.4. ng ca n cht 129
3.4.2.5. ng ca t l pha lng/tinh bt 130
131
3.4.2.7. X c thi b
keo t 138
KT LUN CHUNG 142
144
U THAM KHO 145
1
Tinh bi, ht, c, qu c
long. n.
Tinh b n quan trng bc nht
trong ch ng cng v
t trong nhng nguu, r tic ng
dng ru ngp giy, thc phm,
di nht cy, tinh bt t
n ch nhic nhng mch
s dc lnh, m
nhm kh c sau khi n y ra sau khi
mt s sp xp ct h t qu c trong h
thng thc phm cha nhiu tinh by, vic bic
t ln nhm ci thit cng nhu cu s d
rt nhi
vc, enzym. Vit Nc np, tinh bt rt
dt sn rn. Tuy vy, ch yu s
dng d. Do vy, cn phi bin
u k thuc s d
Xu thc t u bit bng mt
s ng d nhm bii ct v
thu m rng kh ng dng ca tinh bt s
tr cho vt li
Vi nu bao gm:
- Bit b nghim trong
thc phu mt s yu t , nng
2
,
- Bih bt sn bu mt s yu t
th nghic.
- t sn bu mt s yu t nh
, n, ng dng th
nghim h vi.
- Bit
nghim trong x c.
a lu
L Vit Nng hc tinh bt ph
s to vt liu sch s dng trong thc phm.
to ra tinh b p b
th n. Sn ph
c s dng tt.
t bng natri hypoclorit (sn phm ph c
cht Vio ra sn phm trung gian ch t si.
t sn b
n nay, to ra sn phm mi s d x
c cho kt qu t y sinh hc.
3
Tinh bi polysaccarit thc vt tn ti trong t ng
cao, g c ni vi nhau b -
gly ca tinh b
6
H
10
O
5
)
n
n trong khong
t c tng hp nh p ca
c d tr trong ci dng ti
ng tinh b i theo
thi ti, th ng [5].
Lo
Tinh bt, % tr
66-84
Sn
93-97
70-80
75-80
ch
70-75
60-75
60-66
Trong t p cht ht ph bi
3, 5]. Trong thc vt, tinh b i dng
mc ln trong t
vt thm th c mng
ln tinh bt t nhiu ngu i din cho 60-
90% tng s n
u, mt s qu i, 5-9].
4
n xu tinh bt s git Nam
n 30/6, ti th n ra hi
ngh s i biu quc t tham d. S
kic ch n vc gia sn xu
xut khu th gii v sn phn sn.
c, k t p ch bi
c khong 120 tri nhp khu bt m
bt sn thay thu quan tra triu
n ph u so vi
nhp khung xut khu su, k
t Nam. Th ng xut khu sn ch yu c
Quc t B i t trng xut khu sn
khong 40% bt s
Vit Nam, s bin hu hnh c
p. Din ng sn Vi
n nhiu nht c Trung
b i min xut sn
ln th hai ca c c, tp trung ch yu bn t
n ct 150.100 ha [9].
Nhn thy u qu kinh t do si, nhi bin
sn m vi c
bin tinh bt s p vi tt ch bin
ma triu tn tinh bt sng vi nhu cu s dng gn 2,5
triu tn c sng 30% sng c
gp 3 v t so v
T n nay, sng xut
khch xut khnh. Theo s ng th
ci (B
5
t khc 2,66 triu tn st
st kim ngch 408 trin v sn v
kim ngch so v 2008.
u ca tinh t
Tinh bt tn ti dng hc trong khong t 2-120nm, ht
tinh bt cu du t
ht ph thuu kin trng c
Ht tinh bt c
t loi tinh bt, hc ca tt c
ng nhau [5].
ch
5 - 50
5 - 25
3 - 35
4 - 40
Bu dc
Khoai lang
5 - 50
Bu dc
2 - 10
3 - 30
Tinh bt g
ch thng g t vi
nhau b-1,4-
u kh . ng
ch hoc tr
t
ti chuyng xon c.
6
O
H
H
H
OHH
OH
CH
2
OH
O
O
O
CH
2
OH
OH
H OH
H
H
H
O
O
CH
2
OH
OH
H OH
H
H
H
O
-
1,4- t vi m -1,6-
O
H
H
H
OHH
OH
CH
2
OH
O
O
O
CH
2
OH
H OH
H
H
H
O
O
CH
2
OH
OH
H OH
H
H
H
O
O
O
H
H
H
OHH
OH
CH
2
OH
c. B
ng cng 8,10
7
cha tt tri u
a chui mi ch ng 25-
d gm dng tinh th bin
ng bn m hin ma c
dng bn tinh thch xon
n m
li vi nhau. gi
dng bn mng, tinh
7
th n m
tng hp sinh hc tinh bt, c c
c xp cht tinh bt.
T l ng t
cht tinh bt ca sn phm cu
chung, t l ng trong tinh bt s
l n gc tinh bu kin
ng. Trong tinh bt np (go np), g
amylopectin, trong tinh b u xanh, dong ri ng m
1.3. Một số ủa tinh bột
1.3.1. Tính chất vật lý
t hp th
Ht tinh bu to l xt hp th
ma tinh bu tham dy trong quo
qun, s bin thu nhit cn phi ht si v
t vi tinh bng n kh p th ca
tinh bu kh p th n li h
a tinh bi ta nhn thy rng tinh bt
hp th xanh metylen rt t ng nhit hp th ci tinh bt
ng nhit hp th ci tinh bt ph thuc cu
ta h ng n c
a tinh bt
tinh b n nhanh
c nhi
Trong mng axit tinh bt b thu
8
tan". Nng axit mnh sn phm cung
kim, tinh bt b ng ph t b kt
ta trong cy ct d u qu thu hi bt [19].
* S ng h a tinh bt
t do s hp th
t tinh b
n ca tinh b 70t tinh bt s ng do hp
th nht ca dung d
mi gian x v ht tinh bt, thu
tng ph n t ca tinh b
gi nht ca dung dy nhi ht, chuyn tinh bt t
tr ch keo gt h
Nhi h mt khong,
nhi thp nh t tinh bt bu mng
chi cao nh tng 10% ht tinh b
mng chit [15, 24]. Tu thuu kin h hi, ngun
gc tinh bc hng, nhi ht
bii trong mt khong [22, 5, 25, 26].
nht ca h tinh bt
Mt trong nht quan trng ca tinh bn cht
t cu ca nhiu sn phm thc ph nh d
tinh bt cha nhi c v
tinh bt tp hp l s c nhin cho dung dch
do nh di chuy
Yu t nht ca dung dch tinh b
biu kin c hoc ca tinh
bc, th u tr bi xng c. N
tinh bt, pH, nhi, ion Ca
2+
c th cu
9
tinh b
nhi theo [29, nht ca tinh bng kim
tinh bt khi
[34, mui, n ng rt l
nht ca dung dch [15].
* Kh o gel, t h bt
Tinh bt sau khi h ngu s p xp
li vi nhau mt t tt vi cng 3
chi tch tinh bt ph va phi, phc
h chuyn tinh bi
trt ch
ni trc ti ch polyglucozit ho c
[118,120].
Khi gel tinh b ngui mt th co lng
dch th s nh nu gel
l m
nhi t ci khi pH=7. T tho gic
gim pH. S c li cn phm
dng na lng ln ph
tinh b t t t tinh bt s
phng ra, sp xp lc tip vi nhau b
ti c.
1.3.2. Tính chất hóa học
- Mt quan trng ca tinh b t gia
thu t dng hu
hoc dng h ng past. Tt c i tinh bu b thu i
-n n ng ph bi to ra
ng hn hp ch
l
10
- b
i ph thu
u kin tin nt
ng kim b t trong nh
c gn n o ra
t s ng nh
cm chich tinh b c
bing ki
- tit
s c thc
hic t do tc t t
n ng
vy ra phn tt
ngang gi tinh bt gn nhau. Sn phm t
khi phn ng vi tinh bn ph. Nu
m t ngang thp (1 li n
ph b ng past.
- Phn ng ra tinh bn ng v
v cho phy i
thuc th c t ng Am trong tinh bt b
tr phn c v Am phng xon
ng xon
n ng vi
xon t s mui KI, Na
2
SO
4
phn ng.
ct s chi c ch phn i
xon c hp th c 20% khng vi mon
c m I
2
-
a xon c. Vi Ap khi x. V