Vận dụng quy luật Quan hệ sản xuất - lực lượng sản xuất của Đảng trong đổi mới - 2 docx

Từ năm 1975 sau khi giành được độc lập và thống nhất đất nước chúng ta đ• đi lên
x• hội chủ nghĩa với một lực lượng sản xuất lớn và tiềm năng mọi mặt còn non trẻ,
đòi hỏi nước ta phải có một chế độ kinh tế phù hợp, và do đó nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần đ• ra đời. Nhìn thẳng vào sự thật chúng ta thấy rằng, trong thời
gian qua do đề cao vai trò của quan hệ sản xuất do quan niệm không đúng về mối
quan hệ sản xuất, và quan hệ khác, do quên mất điều cơ bản là nước ta quá độ đi
lên chủ nghĩa x• hội từ một x• hội tiền tư bản chủ nghĩa. Đồng nhất chế độ công
hưu với chủ nghĩa x• hội lẫn lộn giữa hợp tác hoá và tập thể hoá. Không thấy rõ
các bước có tính quy luật trên con đường tiến lên chủ nghĩa x• hội nên đ• tiến hành
ngay cuộc cải tạo x• hội chủ nghĩa đối với nền kinh tế quốc dân. Và xét về thực
chất là theo đường lối “đẩy mạnh cải tạo x• hội chủ nghĩa, đưa quan hệ sản xuất đi
trước, mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển. Thiết lập chế độ công hữu
thuần nhất giữa hai hình thức sở hữu toàn dân và tập thể”. Quan niệm cho rằng có
thể đưa quan hệ sản xuất đi trước để mở đường thúc đẩy lực lượng sản xuất phát
triển đ• bị bác bỏ. Sự phát triển của lực lượng sản xuất x• hội này đ• mâu thuẫn với
những phân tích trên. Trên con đường tìm tòi lối thoát của mình từ trong lòng nền
x• hội đ• nảy sinh những hiện tượng trái với ý muốn chủ quan của chúng ta. Có
những hiện tượng tiêu cực nổi lên trong đời sống kinh tế như quản lý kém, tham ô,
tham nhũng,…, Nhưng thực ra mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển lực lượng sản
xuất với những hình thức kinh tế – x• hội xa lạ được áp đặt một cách chủ quan, cần
thiết cho lực lượng sản xuất mới nảy sinh và phát triển. Khắc phục những mặt tiêu
cực trên là cần thiết, nhưng trên thực tế chúng ta chưa thực hiện tốt các nhiệm vụ
mình phải làm. Phải giải quyết đúng đắn mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất với
quan hệ sản xuất, từ đó khắc phục những khó khăn và tiêu cực của nền kinh tế.
Thiết lập quan hệ sản xuất mới và với những hình thức và bước đi phù hợp với
trình độ phát triển của lực lượng sản xuất phát triển với hiệu quả kinh tế cao. Trên
cơ sở củng cố những đỉnh cao kinh tế trong tay nhà nước cách mạng. Cho phép
phục hồi và phát triển chủ nghĩa tư bản và buôn bán tự do rộng r•i, có lợi cho sự
phát triển sản xuất. Cách đây không lâu các nhà báo của nước ngoài phỏng vấn
Tổng bí thư Lê Khả Phiêu rằng “với một người có bằng cấp về quân sự nhưng
không có bằng cấp về kinh tế. Ông có thể đưa đất nước Việt Nam tiến nên không”

trả lời phỏng vấn Tổng bí thư khẳng định rằng “Việt Nam chúng tôi khác với các
nước ở chỗ chúng tôi đào tạo một người lính thì người lính ấy phải có khả năng
cầm súng và làm kinh tế giỏi ”, và Ông còn khẳng định và không chấp nhận Việt
Nam theo con đường chủ nghĩa tư bản, nhưng không phải triệt tiêu tư bản trên đất
nước Việt Nam mà vẫn quan hệ với chủ nghĩa tư bản trên cơ sở đòi hỏi các bên
cùng có lợi, và như vậy cho phép phát triển nền kinh tế tư bản là sáng suốt. Quan
điểm từ đại hội VI cũng đ• khẳng định không những khôi phục thành phần kinh tế
tư bản tư nhân mà còn phát triên chúng rộng r•i theo chính sách của Đảng và Nhà
nước. Nhưng quan trọng là phải nhận thức được vai trò thành phần kinh tế nhà
nước trong thời kỳ quá độ. Để thực hiện vai trò này một mặt nó phải thông qua sự
nêu gương về các mặt năng suất, chất lượng và hiệu quả. Thực hiện đầy đủ đối với
nhà nước. Đối với thành phần kinh tế tư bản tư nhân và kinh tế cá thể thực hiện
chính sách khuyến khích phát triển. Tuy nhiên với thành phần kinh tế này cần phải
có những biện pháp để cho quan hệ sản xuất thực hiên phù hợp với tính chất và
trình độ phát triển của lực lượng sản xuất trong thời kỳ quá độ. Vì như thế mới
thực sự thúc đẩy sự phát triển của lực lượng lao động.
II. Sự vận dụng quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát
triển của lực lượng sản xuất trong sự nghiệp đổi mới nước ta hiện nay.
Trước khi đi vào công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước và muốn đạt được thành
công thì nhất thiết phải có tiềm lực về kinh tế và con người, trong đó lực lượng lao
động là một yếu tố quan trọng. Ngoài ra còn phải có sự phù hợp giữa quan hệ sản
xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đây là nhân tố cơ bản nhất.
Đất nước ta đang trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá với tiềm năng lao
động lớn, cần cù, thông minh,sáng tạo và có kinh nghiệm lao động nhưng công cụ
lao động của chúng ta còn thô sơ. Nguy cơ tụt hậu của đất nước ngày càng được
khắc phục. Đảng ta đang triển khai mạnh mẽ một số vấn đề của đất nước về công
nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước trước hết trên cơ sở một cơ cấu sở hữu hợp quy
luật, gắn liền với một cơ cấu các thành phần kinh tế hợp quy luật, cũng như cơ cấu
một x• hội hợp giai cấp cùng với thời cơ lớn thì cũng có rất nhiều thách thức phải
vượt qua để hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, vì dân

giàu nước mạnh x• hội công bằng văn minh. Nhưng điều đó còn ở phía trước mà
nội dung cơ bản trong việc thực hiện là phải nhận thức đúng đắn về quy luật quan
hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất trong giai đoạn
hiên nay của nước ta.
III. Học thuyết Mác về hình thái kinh tế x• hội cơ sở lý luận của sự nghiệp công
nghiệp hoá - hiện đại hoá
Thực tế từ trước đến nay đ• chứng minh rằng công nghiệp hoá – hiện đại hoá là
khuynh hướng phát triển tất yếu của các nước. Đối với nước ta từ một nền kinh tế
tiểu nông muốn thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, nhanh chóng đạt tới trình độ một
nước phát triển tất yếu phải đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá toàn diện và sâu
sắc. Đại hội đ• biểu lần thứ VIII của Đảng đ• khẳng định “xây dựng nước ra thành
một nước công nghiệp có cơ sở vật chất – kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế phù
hợp, quan hệ sản xuất tiến bộ và phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản
xuất, đời sống vật chất và tinh thần phải được nâng cao, quốc phòng an ninh vững
chắc dân giàu nước mạnh x• hội công bằng văn minh”. Theo quan niệm của các
nhà sáng lập chủ nghĩa Mác thì lịch sử sản xuất vật chất của nhân loại đ• hình
thành mối quan hệ khách quan phổ biến: một mặt con người phải quan hệ với tự
nhiên nhằm biến đổi giới tự nhiên đó, quan hệ này được biểu hiển ở lực lượng sản
xuất. Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai mặt đối lập nhau biện chứng
của một thể thống nhất không thể tách rời. Tuy nhiên nếu lực lượng sản xuất là cái
cấu thành của toàn bộ lịch sử của nhân loại thì quan hệ sản xuất là cái tạo thành cơ
sở kinh tế của x• hội, là cơ sở hiện thực của hoạt động sản xuất tinh thần và những
thiết chế tương ứng trong x• hội.
Mác đ• đưa ra kết luận rằng x• hội loài người phát triển trải qua nhiều giai đoạn kế
tiếp nhau, ứng với mỗi giai đoạn của lịch sử phát triển đó là một hình thái kinh tế –
x• hội nhất định rằng tiến bộ x• hội là sự vận động theo đúng hướng tiến lên của
các hình thái kinh tế x• hội khác mà gốc rễ sâu xa của nó là sự phát triển của sản
xuất. Rằng sự vận động của các hình thái kinh tế – x• hội là do tác động của các
quy luận khách quan. Mác và Angen đ• đưa ra nhiều lý luận, nhiều tư tưởng.
Những lý luận tư tưởng cơ bản đó trong học thuyết Mác về hình thái kinh tế – x•

hội chính là cơ sở lý luận cho phép chúng ta khẳng định sự công nghiệp hoá, hiện
đại hoá theo định hướng x• hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay là phù hợp với quy
luật khách quan trong quá trình phát triển của dân tộc ta, của thời đại. Đối với
nước ta để phù hợp với lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Đảng ta đ• chỉ ra
rằng công nghiệp hoá phải đi đôi với hiện đại hoá kết hợp những bước tiến tuần tự
về công nghiệp với việc tranh thủ những cơ hội đi tắt, đón đầu, hình thành những
mũi nhọn phát triển theo trình độ tiến lên của khoa học công nghệ mới. Mặt khác
chúng ta chú trọng xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần,
vận dụng theo cơ chế thị trường, có sự điều tiết của nhà nước và theo định hướng
x• hội chủ nghĩa đây là hai nhiệm vụ được thực hiện đồng thời chúng luôn tác
động thúc đẩy hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển. Bởi lẽ nếu công nghiệp hoá, hiện
đại hoá tạo nên lực lượng sản xuất cần thiết cho chế độ x• hội thì việc xây dựng
nền kinh tế nhiều thành phần chính là để xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp, đưa
nước ta ngày một đi lên như Đảng và nhà nước ta mong muốn.

C. Kết luận
Có thể nói giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất có mối quan hệ biện
chứng, hữu cơ không thể tách rời trong đó lực lượng sản xuất giữ vai trò quan
trọng quyết định, nó là nội dung còn quan hệ sản xuất giữ vai trò hình thức của
phương thức sản xuất. Vì thế chúng ta cần phải hiểu và vận dụng một cách tốt nhất
những quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản
xuất. Trên thực tế không phải lúc nào cũng có được sự phù hợp tuyệt đối giữa quan
hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Nhưng phải tuỳ theo tình
hình thực tế mà chọn giải pháp phù hợp. Đặc biệt sản xuất giữa lực lượng sản xuất
và quan hệ sản xuất còn nhiều lộn xộn trong việc nghiên cứu sử dụng và phát triển
các phương thức sản xuất. Nhưng nếu chúng ta sử dụng đúng các quy luật trên
cộng với điều hoà quan hệ lực lượng sản xuất thì không lâu sau nước ta sẽ tiến
nhanh cùng với các nước trên con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá mà Đảng
và Nhà nước đ• chọn.
- Một số kiến nghị

Qua bài viết này giúp em phần nào hiểu được tình hình kinh tế nước nhà đồng thời
cũng biết được những việc mà Đảng và nhà nước ta đang làm để phát triển đất
nước. Và qua đây em có một số kiến nghị như sau:
+ Không ngừng phát triển lực lượng sản xuất bằng việc nhanh chóng đưa những
tiến bộ khoa học của các nước đi trước và tăng cường sự giáo dục, định hướng cho
người lao động để có thể tiếp thu những thành tựu của khoa học công nghệ.
+ Bình thường hoá quan hệ sản xuất có cách nhìn đúng đắn giữa người làm
thuê với ông chủ của mình. Đây là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng chất lượng
của sản phẩm làm ra. Quan hệ sản xuất tốt người lao động được hưởng mọi quyền
lợi họ sẽ tích cực làm việc từ đó năng xuất và chất lượng sản phẩm không ngừng
tăng lên.
Mong rằng những kiến nghị của em có thể đóng góp một phần nhỏ bé để
cùng đất nước đi lên theo con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá hiện nay.

D. Danh mục tài liệu tham khảo

1. Tài liệu Lênin toàn tập – Tập 38 NXB Maxcơva 1977
2. Góp phần hướng dẫn học tập môn triết học Mác – Lênin. Tập 2 – NXB
chính trị quốc gia năm 2003
3. Giáo trình triết học Mác – Lênin – NXB chính trị quốc gia
4. Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII
5. Tạp chí cộng sản số 13 tháng 6/1996
6. Tạp chí phát triển kinh tế
“Công nghiệp hoá nhìn từ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản
xuất”. PTS- Lưu Hà Vi