Luận văn tốt nghiệp đề tài " Tìm hiểu lý luận về sự tuần hoàn của kinh tế" phần 2 docx

6

là rất khác nhau. Để so snáh đợc cần tính tốc độ chu chuyển t bản. Tăng
tốc độ chu chuyển của t bản có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng hiệu quả
họat động của t bản.
Trớc hết tăng tốc độ chu chuyển của t bản cố định sẽ tiết kiệm đợc
chi phí bảo quản, sửa chữa t bản cố định trong quá trình hoạt động, tránh
đợc hao mòn vô hình và hao mòn hữu hình, cho phép đổi mới nhanh máy
móc, thiết bị có thể sử dụng quỹ khấu hao làm quỹ dự trữ sản xuất để mở
rộng sản xuất mà không cần có t bản phụ thêm.
Đối với t bản lu động, việc tăng tốc độ chu chuyển hay rút ngắn thời
gian chu chuyển sẽ cho phép trết kiệm đợc t bản ứng trớc khi quy mô sản
xuất nh cũ hay có thể mở rộng thêm sản xuất mà không cần có t bản phụ
thêm.
Ví dụ , một t bản có thời gian chu chuyển là `10 tuần gồm 5 tuần sản
xuất và 5 tuần lu thông. Quy mô sản xuất đòi hỏi một lợng t bản lu
động cho 5 tuần sản xuất là: 100x5=500. Nhng sau đó sản phẩm làm ra
phải qua 5 tuần lu thông. Do vậy, để sản xuất liên tục phải cần một lợng t
bản lu động khác cho 5 tuần là 100x 5 = 500, tổng cộng là 1000. Nếu do
những nhuyên nhân nào, thời gian chu chuyển rút ngắn lại còn 9 tuần với
quy mô sản xuất không đổi thì t bản lu động cần thiết cho sản xuất cần
thiết cho sanr xuất liên tục chỉ là 100x9 = 900, tiết kiệm đợc 100 t bản
ứng trớc. Chính vì vậy khi mới bắt đầu kinh doanh, thực lực kinh tế còn
yếu, t bản thờng đợc đầu t vào những ngành có thời gian chu chuyển
ngắn nh công nghiệp nhẹ, công nghiệp thực phẩm. Chỉ khi đã trởng
thành, có vốn lớn thì t bản với đầu t vào những ngành có chu kỳ kinh
doanh dài nh công nghiệp nặng. Đối với t bản khả biến, việc tăng thêm tỷ
suất giá trị thặng d hàng năm.
Ví dụ: có hai t bản A và B, đều có tỷ suất giá trị thặng d là m =
100%, chỉ khác nhau ỏ thời gian chu chuyển t bản. T bản A là 5 tuần (

ngành dệt) còn t bản B là 50 tuần ( ngành đóng tàu). Để sản xuất liên tục, t
bản A cần một lợng t bản khả biến ứng trớc là100x5 = 500, còn t bản
khả biến ứng trớc là 100x 50 = 5000. Cùng với m = 100, sau 5 tuần, t bản
A tạo ra một giá trị thặng d là 5x100= 500, sau 50 tuần tạo ra giá trị thặng
d là 100x50= 5000( hay 500x10 vòng=5000), nhng luôn luôn chỉ cần một
lợng t bản khả biến ứng trớc là 500 còn t bản B, sau 50 tuần cũng tạo ra

7

niith gúa trị thặng d là 100x 50 =5000, nhng cần một lợng t bản khả
biến ứng trớc là 5000.
Tỷ suất giá trị thặng d hang năm là M với t bản khả biến ứng trớc V.
M' =M/V x100% = mxn/Vx 100% =m'.n
Trong đó: m là giá trị thặng d tạo ra trong 1 vòng chu chuyển
m/v là tỷ suất giá trị thăngh d thực tế
n: là số vòng chu chuyển trong năm
ở t bản Am tỷ suất giá trị thặng d hàng năm là:
M' = 5000/500 x 100%= 100%
Nh vậy mặc dù có tỷ suất giá trị thặng d m' phản ánh trình độn bóc
lột ở t bản A và B nh nhau, nhng tỷ suất giá trị thăng d hàng năm M'
phản ánh hiệu quả hoạt động của hai t bản đó lại khác nhau. Bởi vậy, việc
lựa chọn ngành có thời gian chu chuyển chắn hơn và tìm mọi cách rút ngắn
thời gian của một vòng chu chuyểnlà một trong những biện pháp để nâng
cao hiệu quả sử dụng của các doanh nghiệp. Điều đó gây ra ảo tởng rằng
lu thông cũng tạo ra giá trị thặng d dho t bản. Song thực tế không phải
vậy, chu chuyển nhanh vì do đã thu hút đợc nhiều lao động hơn, nhờ đó mà
tạo ra đợc nhiều giá trị mới trong đó có giá trị thặng d.
Tốc độ chu chuyển t bản bằng số vòng chu chuyển thực hiện đợc
trong một khoảng thời gian nhất định, ví dụ nh một năm.
2. Các nhân tố ảnh hởng đến chu chuyển t bản.

Gồm : Quá trình sản xuất và quá trình lu thông
2.1 Quá trình sản xuất
Quá trình sản xuất chịu rất nhiều ảnh hởng bởi hai nhân tố: T bản
cố định và t bản lu động.
a. T bản cố định
T bản cố định là bộ phận tham gia vào toàn bộ quá trình sản xuất
nhng giá trị của nó đợc chuyển dần vào từng phần của sản phẩm lao động
bao gồm : Nhà máy, máy móc, các công trình phục vụ sản xuất. Đặc điểm
của t bản cố định là hiện vật, nó luôn luôn bị cố định trong quá trình sản
xuất, chỉ có giá trị của nó là thời gian vào quá trình lu thông cùng sảnphẩm
và nó vũng chỉ lu thông từng phần, còn một phần vẫn bị cố định trong t
liệu lao động, phần này không ngừng giảm xuống cho tới khi nó chuyển hết
giá trị vào sản phẩm

8

b. T bản lu động
Là bộ phận t bản khi tham gia vào quá trình nó chuyển hoá oang bộ
giá trị sang sản phẩm. Đó là bộ phận t bản bất biến dới hình thái nguyên
liệu, nhiên liệu, vật liệu phụ, và đặc biệt quan trọng là sức lao động
Bộ phận t bản này có thể hoàn lại hoàn toàn cho nhà t bản dới hình thái
tiền tệ sau khi đã bán hàng hoá xong
T bản cố định và t bản lu động đều có ảnh hởng trực tiếp đến tốc
độ chu chuyển t bản, cũng có nghĩa là ảnh hởng trực tiếp đến hiệu quả sản
xuất của t bản. Vậy hai yếu tố càng hoàn hảo thì quá trình chu chuyển t
bản càng gặp thuận lợi, tốc độ chu chuyển t bản càng nhanh. Và ngợc lại
sự không hoàn hảo của từng yếu tố sẽ cản trở tốc độ chu chuyển.
2.2. Quá trình lu thông
Đây là giai đoạn không tạo ra sản phẩm nhng là quá trình không thể
thiếu đợc. Càng rút ngắn đợc quá trình này tốc độ chu chuyển của t bản

càng nhanh chóng. Quá trình lu thông bao gồm qúa trình bán hàng và mua
hàng.Quá trình mua hàng: mua các nguồn đầu vào, các nguyên vật liệu, lao
động. Quá trình này nhanh hay chậm phụ thuộc vào khoảng cách từ nguồn
cung cấp đầu vào đến nơi sản xuất, thông thờng các công ty thờng xây
dựng xí nghiệp sản xuất ở ngay tại nơi cung cấp nguồn nguyên liệu để hạn
chế chi phí vận chuyển cũng nh thời gian vận chuyển. Quá trình bán hàng
là quá trình hàng hoá sản xuất lu thông trên thị trờng, quá trình này phụ
thuộc vào chất lợng hàng hoá và khả năng quảng cáo của từng công ty.
Công việc đó càng thuận lợi thì hàng hoá lu thông càng nhanh. Nhng
trong giai đoạn hiện nay do toàn cầu hoá, phân công lao động quốc tế diễn ra
rất mạnh mẽ nên xuất hiện các công ty đa quốc gia, các công ty xuyên quốc
gia. Sản phẩm không chỉ lu thông trong một quốc gia, một khu vực mà nó
còn tràn ngập trên toàn thế giới. Ví dụ nh: Các sản phẩm nớc giải khát
Cocacola, Pepsi của Mỹ. Các sản phẩm điện tử của Nhật rất đợc nhiều tiêu
dùng trên toàn thế giới yêu thích. Cũng do khoảng cách về không gian rất
rộng, nên quá trình lu thông sẽ diễn ra chậm hơn so với ngày trớc, nhng
đó không phải là điều thể hiện sự đi xuống của kinh tế mà nó là hiện tợng
khách quan, cũng nh sự phát triển lớn mạnh của các tập đoàn kinh tế.
3. Biện pháp đẩy nhanh tốc độ chu chuyển t bản
Trong quá trình sản xuất cần rút ngắn thời gian gián đoạn lao động và

9

thời gian dự trữ sản xuất.Đây là thời gian không tạo ra gía trị cho sản phẩm,
nhng không thể thiếu đợc. Trong thời gian gián đoạn sản xuất và thời gian
dự trữ lao động có thể xảy ra hao mòn vô hình và hao mòn hữu hình. Vì vậy
càng rút ngắn đợc quá trình này càng hạn chế đợc thiệt hại do hai loại hao
mòn này gây ra, và rút ngắn đợc thời gian chu chuyển t bản. Còn thời
gian sản xuất thì cần rút ngắn bằng cách nâng cao năng suất lao động và
hiệu quả lao động. Để tăng đợc năng suất lao động cần phải sử dụng máy

móc phù hợp với mục đích kinh doanh để đạt đợc hiệu quả cao nhất. Máy
móc không đợc quá lạc hậu nhng cũng không quá hiện đại mà không có
khả năng khai thác hết chức năng của nó. Trong quá trình sản xuất cần tạo ra
khâu sản xuất liên hoàn, nh vậy sẽ hạn chế đợc "thời gian chết". Vì nh
vậy sẽ đánh vào trách nhiệm của mọi ngời hơn, chỉ cần nghẽn ở một khâu
thôi sẽ gây ra cả quy trình sản xuất bị đình trệ, nên sẽ nâng cao đợc hiệu
quả sản xuất. Đối với thời gian lu thông để tăng tốc độ chu chuyển cần rút
ngắn khoảng cách từ nơi cung cấp đầu vào đến nơi sản xuất. Và hàng hoá
sản xuất ra lu thông thông suốt, không bị d thừa, ế ẩm. Muốn làm vậy phải
nâng cao chất lợng sản phẩm. Việc nâng cao chất lợng sản phẩm đóng vai
trò quyết định nhng bên cạnh đó cần chú trọng khâu bán hàng. Để bán
hàng đợc thuận lợi cần quan tâm đến Marketing, quảng cáo. Đây là cầu nối
giữa ngời sản xuất và ngời tiêu dùng. Nó có vai trò đặc biệt quan trọng
trong giai đoạn hiện nay khi mà hàng hoá tràn ngập thị trờng, có rất nhiều
sự lựa chọn cho ngời tiêu dùng. Vì vậy để ngời tiêu dùng biết đến sản
phẩm và tin tởng về chất lợng sản phẩm đòi hỏi phải thực hiện tốt khâu
này. Trong khâu này cần chú ý đến đặc điểm tôn giáo, phong tục của từng
địa phơng, từng quốc gia để phù hợp đợc với ngời sử dụng. Đó là bí
quyết thành công của các doanh nghiệp.

10

B. Giải pháp nâng cao việc sử dụng có hiệu quả nguồn
vốn của doanh nghiệp nhà nớc

I. Doanh nghiệp nhà nứơc (DNNN). Vai trò của DNNN và thực
trạng còn tồn tại ở Việt Nam
1. DNNN. Vai trò của DNNN
1.1. Khái niệm
DNNN là các tổ chức kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh dới sự

quản lý của nhà nớc bằng các công cụ trực tiếp ( mệnh lệnh hành chính)
hoặc các công cụ gián tiếp ( các công cụ kinh tế ) để định hớng sự phát
triển của doanh nghiệp phù hợp với yêu cầu , đòi hỏi của đất nớc.
1.2. Vai trò của DNNN
Là lực lợng nòng cốt, chủ yếu của nền kinh tế quốc dân, biểu hiện ở
mặt số lợng, chất lợng và loại hình. Hoạt động của DNNN giữ vai trò quan
trọng đối với nền kinh tế. Nó là bộ phận nắm giữ cơ sở vật chất chủ yếu,
huyết mạch chính của nền kinh tế quốc dân, nơi tập trungchủ yếu những
công trình, những cán bộ quản lú của đất nớc, nơi đa lại nguồn thu đáng
kể cho ngân sách nhà nớc.
Hiện nay nứơc ta có khoảng 5280 DNNN với tổng số vốn gần 116 tỉ
đồng. Xét về mặt số lợng chỉ chiếm khoảng 17% tổng số doanh nghiệp
nhng hàng năm đóng góp từ 40%-46% trong tỉ trọng GDP cả nớc. Các
DNNNlà lực lợng nắm hầu hết các nguồn lực cơ bản trong xã hội: 86,6%
tổng số vốn, 85% tài sản cố định, 100% mỏ, 80% rừng, 90% lao động đợc
đào tạohệ thống và nhận đợc hầu hết các u đãi của nhà nớc so với các
thành phần kinh tế khác. Lực lợng DNNN đang là lực lợng then chốt trong
sản xuất công nghiệp, trong hoạt đọng xuất- nhập khẩu, trong lĩnh vực tài
chính-ngân hàng-tín dụng. Và trong một số ngành khác nh: Bu chính viễn
thôngm diện DNNN giữ vai trò độc quyền
Vài năm trở lại đây, xét về mặt số lợng thì số DNNN giảm đi nhiều
nhng về mặ chất lợng lại tăng lên đáng kể do sự năng động hơn trong cơ
cấu quản lý. DNNN luôn thể hiện vai trò chủ đạo của mình, là động lực của
sự phát triển kinh tế của nứơc ta.
DNNN gồm có hai loại hình hoạt động với hai mục đích khác nhau.
Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh với mục đích tối đa hoá lợi nhuận. Doanh