VĂN HỌC ẤN ĐỘ, NHẬT BẢN LÀO, CAMPUCHIA, Ả RẬP - CHƯƠNG 15. VĂN HỌC DÂN GIAN CAM PU CHIA pps
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (203.08 KB, 13 trang )
CH
Ư
Ơ
NG
XV
VĂN
H
ỌC
DÂN
G
I
AN
C
AM
P
U
CH
I
A
1
.
Đ
ất
n
ư
ớ
c
Cam
pu
c
h
i
a
Đ
ặc
đ
i
ể
m
lị
c
h
s
ử
và
văn
h
óa
Cam
pu
chia
là
m
ộ
t
lãnh
th
ổ
h
ình
đa
g
i
á
c
k
hông
đ
ề
u
,
r
ừ
ng
r
ậ
m
g
i
á
p
T
há
i
L
a
n
,
sông
Mekong
ch
ả
y
d
à
i
x
u
y
ê
n
đ
ấ
t
n
ướ
c
,
có
B
i
ể
n
Hồ
r
ộng
l
ớ
n
n
ằ
m
g
i
ữa
tr
ung
t
â
m
có
c
ửa
thông
v
ớ
i
B
i
ể
n
Đô
ng,
đồng
b
ằ
ng
m
àu
m
ỡ
,
t
h
uậ
n
l
ợ
i
cho
c
ư
dâ
n
nông
ng
hi
ệ
p
và
ngh
ề
c
á
,
ch
ă
n
nuô
i
t
ừ
s
ớ
m
.
Cam
pu
chia
có
n
ề
n
v
ă
n
m
i
nh
An
gko
r
r
ực
r
ỡ
góp
ph
ầ
n
ph
á
t
tr
i
ể
n
v
ùng
v
ă
n
hó
a
Đô
ng
Na
m
Á
.
N
h
ữ
ng
d
i
c
hỉ
đồ
đá
cũ
s
ơ
kì
đ
ã
đ
ượ
c
ph
t
hi
ệ
n
dọc
l
ưu
v
ực
s
ông
M
e
ko
ng
gi
ữa
t
h
ế
k
ỉ
XX
ch
ứ
ng
t
ỏ
ng
ườ
i
C
a
m
pu
c
hi
a
cổ
đạ
i
đ
ã
s
ống
ở
P
hno
m
L
uông
t
ừ
r
ấ
t
s
ớ
m
,
có
th
ể
tr
ê
n
2000
n
ă
m
tr
ướ
c
công
ngu
yên
.
Dân
t
ộc
K
hm
e
r
v
ốn
gốc
ng
ườ
i
I
ndon
e
s
i
a
l
à
ch
ủ
nh
â
n
đầ
u
t
i
ên
ở
đấ
t
n
ướ
c
C
a
m
pu
chia,
v
ề
s
a
u
có
t
h
ê
m
n
gư
ờ
i
C
h
ă
m
,
ng
ườ
i
M
ôn
và
m
ộ
t
s
ố
t
ộc
kh
á
c
tr
ong
đó
có
ng
ườ
i
Dravidian
t
ừ
vùng
Nam
Ấn
Độ
v
à
n
gư
ờ
i
J
a
v
a
ở
I
ndon
e
s
i
a
đế
n
hộ
i
c
ư.
Qua
c
á
c
ch
ặ
ng
đ
ườ
ng
lị
ch
s
ử,
quốc
g
i
a
C
a
m
pu
c
hi
a
đ
ã
t
ừn
g
m
a
ng
c
á
c
tên
Phù
Nam,
Chân
L
ạ
p,
C
a
o
M
i
ên.
N
ế
u
đọc
tên
chính
xác
nh
ấ
t
l
à
Cambuja
(nghĩ
a
l
à
con
cháu
c
ủa
C
a
mbu)
.
T
u
y
n
gư
ờ
i
C
a
m
pu
c
hi
a
x
uấ
t
hi
ệ
n
s
ớ
m
nh
ư
ng
đ
ế
n
t
h
ế
k
ỉ
I
m
ớ
i
t
h
ành
l
ậ
p
quốc
gi
a
tên
là
Phù
Nam.
Th
ậ
t
r
a
tr
ướ
c
đó
đ
ã
có
các
ti
ể
u
v
ươ
ng
quốc
S
r
e
s
t
h
pur
a
(t
huộc
vùng
Bát
X
ắ
c
ng
ày
nay),
ti
ể
u
quốc
I
s
a
n
a
un
a
(vùng
CôngpôngThom
ngày
nay),
ti
ể
u
quốc
Sambhupura
(vùng
Cratiê
ngày
nay)
và
ti
ể
u
quốc
V
y
a
đh
a
pur
a
,
vùng
Ba
Nam
trái
h
ạ
l
ưu
sông
Mekong
Trong
5
th
ế
k
ỉ
đầ
u
,
v
ươ
ng
quốc
ph
ù
Nam
t
ồn
t
ạ
i
và
phát
tri
ể
n
(
t
h
ế
k
ỉ
I
đế
n
VI
) kinh
t
ế
gồ
m
ngh
ề
đ
á
nh
c
á
,
tr
ồng
l
úa
n
ướ
c
,
công
trình
th
ủ
y
l
ợ
i
,
ngh
ề
t
hủ
công
cũng
ph
á
t tri
ể
n
,
kĩ
t
h
uậ
t
l
àm
vàng
b
ạ
c,
đúc
đồng.
P
h
ù
Nam
c
ũng
có
qua
n
h
ệ
buôn
bá
n
vớ
i
n
ướ
c
ngo
ài khá
s
ớ
m
,
nh
ữ
ng
d
i
ch
ỉ
tìm
th
ấ
y
ở
v
ùng
Óc
Eo
(
A
n
G
i
a
ng
)
đ
ã
ch
ứn
g
m
i
nh
đ
i
ề
u
ấ
y
.
N
ề
n
văn
hó
a
C
a
m
pu
c
hi
a
t
ừn
g
b
ướ
c
p
há
t
tr
i
ể
n.
Đạo
Bà
la
môn
t
ừ
Ấn
Độ
đ
ượ
c
truy
ề
n
b
á
vào
Phù
Nam
t
ừ
đầ
u
công
ngu
yên,
th
ờ
n
gẫ
u
t
ượ
ng
L
i
nhga
,
t
h
ầ
n
S
hi
va
và
Visnu
khá
ph
ổ
bi
ế
n.
Về
s
a
u,
Đạo
P
h
ậ
t
dầ
n
d
ầ
n
c
hi
ế
m
ưu
t
h
ế
tr
ê
n
đ
ấ
t
n
ướ
c
n
ày
.
Gi
ữa
t
hế
k
ỉ
VI
,
g
i
a
i
c
ấ
p
t
hống
tr
ị
ph
â
n
hó
a
,
tr
a
nh
g
i
ành
quy
ề
n
l
ực
.
M
ộ
t
t
i
ể
u
v
ươ
ng
kéo
quâ
n
đá
nh
v
ươ
ng
tr
i
ề
u
P
hù
Na
m
,
đổ
i
tên
là
qu
ốc
gi
a
C
hâ
n
L
ạ
p
t
hống
tr
ị
t
o
àn
cõi
Cam
pu
chia.
Th
ờ
i
kì
Chân
L
ạ
p
l
à
th
ờ
i
kì
th
ị
nh
v
ượ
ng,
b
ộ
m
á
y
c
hí
nh
phủ
tr
ung
ươ
ng
t
ậ
p
qu
y
ề
n
đư
ợ
c
xâ
y
dự
ng,
v
ươ
ng
quốc
C
h
â
n
L
ạ
p
c
àng
hùng
m
ạ
nh
,
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
m
ạ
nh
c
ủa
văn
hó
a
Ấn
Độ
.
C
á
c
bộ
s
ự
thi
R
a
m
a
y
a
na
,
M
a
h
a
bh
a
r
a
t
h
a
,
t
h
ầ
n
tí
ch
P
ur
a
n
a
đ
ượ
c
d
ùng
làm
tác
ph
ẩ
m
giáo
hu
ấ
n
c
ủa
g
i
a
i
c
ấ
p
t
hống
tr
ị
và
quí
t
ộc.
S
a
n
g
th
ế
k
ỉ
VI
I
,
m
ượ
n
v
ă
n
t
ự
S
a
n
s
kr
i
t
,
họ
c
hế
t
ạ
o
r
a
ch
ữ
Khm
e
r
dùng
đ
ể
vi
ế
t
v
ă
n
bi
a
.
.
.
Sang
th
ế
k
ỉ
VI
II
,
nộ
i
bộ
t
hống
tr
ị
C
h
â
n
L
ạ
p
l
ạ
i
c
hi
a
r
ẽ
,
x
ung
độ
t
.
Ng
ườ
i
J
a
v
a
t
ừ
Indonesia
kéo
sang
xâm
chi
ế
m
cuố
i
t
h
ế
k
ỉ
VI
II
c
a
i
tr
ị
qua
m
ấ
y
chục
n
ă
m
.
Nă
m
802
m
ở
đầ
u
tri
ề
u
đạ
i
m
ớ
i
-
th
ờ
i
kì
Angkor
huy
hoàng
do
nhà
vua
Cam
pu
chia
là
G
i
a
y
va
a
c
m
a
n
đá
nh
đuổ
i
ng
ườ
i
J
a
v
a
,
k
hô
i
phục
v
ươ
ng
tr
i
ề
u.
Ô
ng
có
công
xâ
y
dự
ng
k
i
nh
đô
An
gko
r
v
à
dùng
l
à
m
tr
ung
t
â
m
văn
hó
a
c
ủa
đấ
t
n
ướ
c
.
Ba
th
ế
k
ỉ
s
a
u
đó
đấ
t
n
ướ
c
kh
á
thị
nh
v
ượ
ng
đặ
c
bi
ệ
t
v
ớ
i
công
l
a
o
c
ủa
v
ua
S
ur
y
a
v
a
m
a
n
II
,
đ
ấ
t
n
ướ
c
b
à
nh
tr
ướ
ng
r
a
c
á
c
p
hí
a
.
Nhi
ề
u
đế
n
m
i
ế
u
v
à
đ
ặ
c
bi
ệ
t
nh
ữ
ng
công
trình
ki
ế
n
tr
úc
và
ngh
ệ
t
h
uậ
t
t
ạ
o
h
ình
đ
ặ
c
s
ắ
c
An
gk
o
r
Va
t
.
Nă
m
1165
,
v
ươ
ng
tr
i
ề
u
bị
m
ộ
t
kẻ
c
ướ
p
ngô
i
l
à
m
đ
ả
o
l
ộn
quốc
g
i
a
,
đ
ấ
t
n
ướ
c
r
ố
i
lo
ạ
n.
Vua
C
hampa
th
ừa
c
ơ
kéo
quâ
n
s
a
ng
x
â
m
c
hi
ế
m
,
g
i
ế
t
v
ua
,
c
ướ
p
k
i
nh
đ
ô
,
đ
ặ
t
á
ch
c
a
i
tr
ị
…
M
ườ
i
l
ă
m
nă
m
s
a
u,
e
m
c
ủa
nh
à
vua
c
ũ
đ
ã
kh
ở
i
bi
nh
đá
nh
đuổ
i
C
h
a
m
pa
g
i
ành
l
ạ
i
đấ
t
n
ướ
c
n
ă
m
1190
.
Vua
l
ạ
i
cho
x
â
y
t
h
êm
công
trình
Angkor
Thom,
xung
quanh
có
b
ức
t
ườ
ng
d
ài
12
km bao
b
ọc,
xâ
y
5
con
đ
ườ
ng
l
ớ
n
đ
i
r
a
nh
ư
5
c
ửa
ô
và
nhi
ề
u
t
ượ
ng
t
h
á
p
B
a
y
on
bốn
m
ặ
t
ng
ườ
i
v
ớ
i
nụ
c
ườ
i
bí
ẩ
n
nh
ìn
ra
b
ốn
h
ướ
ng
đ
ượ
c
x
â
y
bằ
ng
đá
t
ả
ng,
nhi
ề
u
t
h
á
p
c
a
o
v
út
t
ượ
ng
tr
ưn
g cho
đ
ỉ
nh
nú
i
M
e
r
u
tr
ong
t
h
ầ
n
t
ho
ạ
i
Ấn
Độ
.
Ki
ế
n
tr
úc,
điêu
kh
ắ
c,
t
ạ
o
h
ình
r
ấ
t
đẹ
p
nh
ữ
ng
hình
ả
nh,
đặ
c
bi
ệ
t
v
ũ
n
ữ
a
ps
a
r
a
m
ề
m
m
ạ
i
u
y
ể
n
chu
y
ể
n
đầ
y
s
ức
s
ống
ch
ạ
m
k
h
ắ
c
công
phu
.
Ngày
nay
công
trình
ngh
ệ
t
h
uậ
t
An
gko
r
đ
ã
tr
ở
t
h
ành
m
ộ
t
kỳ
qua
n
c
ủa
t
h
ế
g
i
ớ
i
,
ch
ứ
ng
tí
ch
m
ộ
t
t
h
ờ
i
v
ă
n
m
i
nh
v
ă
n
hó
a
hu
y
ho
àng
c
ủa
đấ
t
n
ướ
c
C
a
m
pu
c
hi
a
ng
à
y
x
ưa
.
Ca
múa
nh
ạ
c
đ
ượ
c
nh
â
n
dâ
n
C
a
m
pu
c
hi
a
ưa
t
hí
ch,
nhi
ề
u
nh
ạ
c
cụ
dâ
n
g
i
a
n
đ
ượ
c
ch
ế
t
ạ
o
.
Vă
n
học
ngh
ệ
t
h
uậ
t
nó
i
chung
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
Ấn
Độ
nh
ư
ng
v
ẫ
n
có
tí
nh
dâ
n
t
ộc
Cam
pu
chia
khá
rõ
và
có
nét
độc
đá
o
(
nh
ư
L
à
o
cũng
vậ
y)
T
ừ
t
h
ế
k
ỉ
XI
II
đế
n
XV,
nhi
ề
u
s
ự
cố
l
ớ
n
ở
Đô
ng
N
a
m
Á
cũng
ả
nh
h
ưở
ng
t
ớ
i
C
a
m
pu
chia
:
quân
Mông
c
ổ
đá
nh
l
ấ
n
x
uống
ph
ươ
ng
Na
m
,
n
gư
ờ
i
T
h
á
i
ở
T
â
y
N
a
m
Tr
ung
Quốc
bị
d
ồn
đuổ
i
,
t
a
n
rã
ồ
ạ
t
t
ả
n
x
uống
vùng
sông
Mekong
s
ống
l
ẫ
n
v
ớ
i
ng
ườ
i
Khm
e
r
.
Nă
m
1405
v
ua
C
a
m
pu
c
hi
a
ph
ả
i
d
ờ
i
đô
v
ề
P
hno
m
P
ênh
k
ế
t
t
húc
th
ờ
i
kì
Angkor
phát
tri
ể
n
hu
y
ho
àng.
T
ừ
đó
tr
ở
đi
,
đấ
t
n
ướ
c
C
a
m
pu
c
hi
a
t
h
ườ
ng
x
u
yên
b
ấ
t
ổn,
nộ
i
bộ
l
ục
đục,
nông
dâ
n
nghèo
kh
ổ.
Quân
T
h
á
i
l
a
n
l
uôn
quấ
y
nhi
ễ
u.
Chí
nh
s
á
ch
c
a
i
tr
ị
ở
C
a
m
pu
c
hi
a
h
à
kh
ắ
c
đ
ã
đ
ẩ
y
đấ
t
n
ướ
c
ng
ày
càng
suy
thoái.
Nă
m
1811,
v
ua
C
a
m
pu
chia
c
ầ
u
c
ứu
ng
ườ
i
Phá
p
(
g
i
ống
nh
ư
G
i
a
L
ong
đ
ể
g
i
ữ
quy
ề
n
l
ực
).Th
ực
dâ
n
Phá
p
nh
ả
y
vào
th
ực
hi
ệ
n
â
m
m
ưu
x
â
m
c
hi
ế
m
t
huộc
đ
ị
a
C
a
m
pu
c
hi
a
nh
ư
ở
V
i
ệ
t
Na
m
.
Dân
t
ộc
C
a
m
pu
c
hi
a
c
ầ
n
cù
l
a
o
động,
dũng
c
ả
m
chống
g
i
ặ
c
ngo
ạ
i
x
â
m
li
ên
t
ục
đấ
u
tranh
.
Tiêu
bi
ể
u
nh
ấ
t
là
cu
ộc
khở
i
ng
hĩ
a
c
ủa
ho
àng
thân
Sivêthan
t
ừ
n
ă
m
1861
c
òn
vua Norodom
r
ục
r
ị
ch
đầ
u
h
àng
b
ọn
x
â
m
l
ượ
c
P
h
á
p
.
Khi
Sevêthan
già
y
ế
u
ố
m
n
ặ
ng
ch
ế
t
t
h
ì
kh
ở
i
ng
hĩ
a
t
a
n
rã.
Sau
đó
cuộc
kh
ở
i
ng
hĩ
a
c
ủa
A
ch
a
S
ea
có
s
ự
t
h
a
m
g
i
a
c
ủa
nhi
ề
u
dâ
n
t
ộc
tr
ong
đó
có
ng
ườ
i
V
i
ệ
t
Na
m
.
Nh
ữ
ng
cuộc
đấ
u
tr
a
nh
đó
đề
u
bị
t
h
ực
d
â
n
P
h
á
p
kh
ủng
bố.
C
ũng
nh
ư
ở
V
i
ệ
t
Na
m
qua
g
ầ
n
tr
ă
m
n
ă
m
c
a
i
tr
ị
,
t
h
ực
dâ
n
P
h
á
p
bóc
l
ộ
t
v
ơ
v
é
t
,
ph
á
ho
ạ
i
văn
hó
a
dâ
n
t
ộc
,
ch
ẳ
ng
"
kh
a
i
hó
a
v
ă
n
m
i
nh
"
đư
ợ
c
b
a
o
nhi
êu
!
Gi
ữa
t
h
ế
k
ỉ
XX,
cuộc
đấ
u
tr
a
nh
g
i
à
nh
độ
c
l
ậ
p
d
â
n
t
ộc
c
ủa
nh
â
n
dâ
n
C
a
m
pu
c
hi
a
nhìn
chung
t
ươ
ng
t
ự
nh
ư
L
à
o
v
à
V
i
ệ
t
Na
m
nh
ư
ng
có
nh
ữ
ng
v
ấ
n
đề
ph
ức
t
ạ
p
h
ơ
n
.
2.
VĂN
H
ỌC
DÂN
G
I
AN
CAM
P
U
CH
I
A
2.1
Khái
quát
Th
ế
k
ỉ
t
h
ứ
V
trí
t
uệ
và
bàn
tay
khéo
léo
c
ủa
nh
â
n
dâ
n
C
a
m
pu
c
hi
a
đ
ã
xây
d
ự
ng
đư
ợ
c
kì
quan
Angkor
vĩ
đạ
i
đá
nh
dấ
u
m
ộ
t
gi
a
i
đo
ạ
n
v
ă
n
m
i
nh
r
ực
r
ỡ
.
T
ừ
đó
v
ề
s
a
u
,
n
ề
n
v
ă
n
hó
a
C
a
m
pu
c
hi
a
ph
á
t
tr
i
ể
n
li
ên
t
ục
và
s
ớ
m
đ
ị
nh
h
ình
h
ơ
n
m
ộ
t
s
ố
dâ
n
t
ộc
qua
nh
vùng
Đô
ng
Na
m
Á
.
Vă
n
t
ự
x
uấ
t
hi
ệ
n
t
hế
k
ỉ
VI
nh
ư
t
h
ế
l
à
khá
s
ớ
m
v
ớ
i
n
gữ
h
ệ
M
ôn
-Khm
e
r
v
à
v
ă
n
t
ự
Sanskrit
(Ấn
Độ
)
.
Vă
n
học
t
i
ế
p
t
hu
ả
nh
h
ưở
ng
đạ
o
Bà
la
môn
sâu
s
ắ
c
t
ừ
đầ
u
t
h
ế
k
ỉ
m
ãi
đ
ế
n
th
ế
kỉ
XV
m
ớ
i
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
c
ủa
v
ă
n
hó
a
-
v
ă
n
học
P
h
ậ
t
Gi
á
o
.
R
ấ
t
t
i
ế
c
nh
ữ
ng
t
á
c
phẩ
m
v
ă
n
học
c
ủa
g
i
a
i
đo
ạ
n
đó
vi
ế
t
trên
v
ỏ
c
â
y
bồ
đề
,
l
á
cọ,
da
thu
ộc
,
gi
ấ
y
cổ
đ
ã
b
ị
h
ư
hỏng
,
m
ấ
t
m
t
kh
nhi
ề
u
.
Còn
v
ă
n
học
dâ
n
g
i
a
n
t
h
ì
l
ạ
i
bị
l
ẫ
n
l
ộn
v
ớ
i
văn
học
vi
ế
t
n
ên
r
ấ
t
kh
ó
ph
â
n
bi
ệ
t
.
Vă
n
h
ọc
dâ
n
g
i
a
n
v
à
v
ă
n
học
vi
ế
t
đề
u
do
nh
à
chùa
Ph
ậ
t
l
ưu
g
i
ữ
v
à
đ
ị
nh
h
ình
.
Vă
n
học
dâ
n
g
i
a
n
phong
phú,
đậ
m
đ
ã
ch
ấ
t
tr
ữ
tình
ngân
vang
ti
ế
ng
nó
i
yêu
t
ự
do,
yêu
hòa
bình
và
tr
ọng
c
hí
nh
ng
hĩ
a
.
Vă
n
ch
ươ
ng
dâ
n
g
i
a
n
l
a
n
t
ỏ
a
trên
các
phum,
sóc
d
ọc
dòng
sông
Mekong
xanh
bi
ế
c
ê
m
đ
ề
m
,
nh
ữ
ng
b
ài
Cam
pu
chia
ti
ế
ng
há
t
và
nh
ữ
ng
c
â
u
chuy
ệ
n
kể
đ
ượ
c
l
ưu
tr
uy
ề
n
t
ừ
đờ
i
n
à
y
s
a
ng
đ
ờ
i
k
há
c
.
2
.
2.
Các
th
ể
l
oại
văn
h
ọc
dân
gian
2.
2.1
.
Th
ần
t
hoại
-
truy
ề
n
t
hu
yế
t
Tr
ướ
c
khi
t
i
ế
p
nh
ậ
n
c
á
c
nh
â
n
v
ậ
t
t
h
ầ
n
li
nh
Ấn
Đ
ộ,
ng
ườ
i
C
a
m
pu
c
hi
a
đ
ã
th
ờ
c
á
c
v
ậ
t
t
ổ
c
ủa
đấ
t
n
ướ
c
m
ình
nh
ư
t
h
ầ
n
R
ắ
n
N
i
e
k,
t
h
ầ
n
T
hủ
y
t
ề
,
t
h
ầ
n
A
r
e
k
(
hộ
m
ệ
nh
)
.
.
.
tr
ong
đó
t
h
ầ
n
Ne
kt
a
l
à
v
ị
t
h
ầ
n
qua
n
tr
ọng
n
h
ấ
t
,
đ
ượ
c
x
â
y
đề
n
t
h
ờ
tr
ê
n
c
á
c
đồ
i
c
a
o
(
phno
m
)
.
Truy
ề
n
t
hu
y
ế
t
P
r
ea
T
hong
đ
ượ
c
dâ
n
C
a
m
pu
c
hi
a
ghi
nhớ
tr
uy
ề
n
t
ụng
nhi
ề
u
nh
ấ
t
,
đư
ợ
c
x
e
m
nh
ư
tr
a
ng
s
ử
m
ở
đầ
u
cho
lị
ch
s
ử
C
a
m
pu
c
hi
a
.
Hoàng
t
ử
P
r
ea
T
hong
con
v
ua
x
ứ
I
n
t
a
pa
t
a
(vùng
Angkor
ngày
nay)
k
ế
t
hôn
vớ
i
công
chúa
Soma
con
gái
c
ủ
a
v
ua
R
ắ
n
c
hí
n
đ
ầ
u
ở
phí
a
n
a
m
.
Ho
àng
t
ử
t
ự
x
ung
l
à
Cambu
svay
ambuva,
v
ề
s
a
u
con
c
há
u
nố
i
ng
hi
ệ
p
gọ
i
v
ươ
ng
quốc
m
ình
là
Cambujedesa
(nghĩ
a
l
à con
cháu
c
ủa
C
a
mbu)
t
ừ
đó
đọc
t
h
ành
Cam
pu
chia.
Truy
ề
n
t
hu
y
ế
t
n
ày
ch
ứ
ng
m
i
nh
r
ằ
ng
dâ
n
t
ộc
K
hm
e
r
b
a
n
đầ
u
s
ống
ở
m
i
ề
n
B
ắ
c
s
a
u
chuy
ể
n
dầ
n
x
uống
ph
ươ
ng
Na
m
k
h
a
i
ph
á
đ
ấ
t
đa
i
n
gậ
p
n
ướ
c
để
s
i
nh
s
ống
C
uộc
hôn
nh
â
n
c
ủa
ho
àng
t
ử
ph
ươ
ng
b
ắ
c
v
à
công
chú
a
ph
ươ
ng
na
m
nó
i
l
ê
n
m
ố
i
qua
n
h
ệ
g
i
ữa
c
á
c
bộ
t
ộc
trong
quá
trình
hình
thành
đ
ấ
t
n
ướ
c.
D
ị
bả
n
c
ủa
tr
u
y
ề
n
t
hu
y
ế
t
tr
ê
n
nó
i
Ka
unđ
i
ny
a
n
ằ
m
m
ơ
th
ấ
y
m
ình
theo
đư
ờ
ng
bi
ể
n
tr
ô
i
đế
n
đ
ấ
t
P
hù
Na
m
,
đụng
ph
ả
i
ng
ườ
i
đ
ị
a
ph
ươ
ng
,
ông
dùng
phép
thu
ậ
t
ch
ế
ng
ự
đ
ượ
c
họ
và
k
ế
t
hôn
v
ớ
i
công
ch
úa
S
o
m
a
con
v
ua
R
ắ
n.
K
a
unđ
i
n
y
a
có
t
h
ể
l
à
n
gư
ờ
i
Bà
la
môn
Ấn
Độ
đ
ã
truy
ề
n
b
á
k
i
nh
b
àla
m
ôn
cho
dâ
n
đ
ị
a
ph
ươ
ng
(
K
a
unđ
i
n
y
a
v
ốn
là
tên
c
ủa
m
ộ
t
ki
nh
t
h
ành
c
ổ
ở
Ấn
Độ
)
.
Í
t
r
a
đi
ề
u
n
ày
ch
ứ
ng
t
ỏ
ng
ườ
i
Ấ
N
Độ
cũng
đ
ã
nh
ậ
p c
ư
v
à
hộ
i
c
ư,
tr
ộn
hu
y
ế
t
ở
đấ
t
n
ướ
c
n
ày
.
Ngoài
ra
còn
nhi
ề
u
tr
uy
ề
n
t
hu
y
ế
t
kh
á
c
về
s
ự
tí
ch
nú
i
non,
đồ
i
P
hno
m
P
ênh,
h
ồ
T
ông
lê
Sá
p,
đ
ề
n
An
gko
r
và
truy
ề
n
t
hu
y
ế
t
v
ề
v
ua
P
ênh,
t
ục
l
ệ
l
ễ
n
ă
m
m
ớ
i
.
S
ự
tí
ch
nú
i
Đàn
ông
Đàn
bà
nó
i
v
ề
t
i
nh
t
h
ầ
n
l
a
o
động
s
á
ng
t
ạ
o
t
hông
m
i
nh
c
ủa
phụ
n
ữ
và
t
ục
l
ệ
c
ướ
i
hỏ
i
ở
,
thi
tài
ở
C
a
m
pu
c
hi
a
.
2.2.2
Truy
ệ
n
cổ
tí
c
h
Truy
ệ
n
cổ
tí
ch
C
a
m
pu
c
hi
a
r
a
đờ
i
t
ừ
h
a
i
nguồn
c
hí
nh.
M
ộ
t
l
à
c
ả
i
biên
các
t
ậ
p
truy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
J
a
kac
t
a
,
P
a
nch
t
a
n
tr
a
,
Tr
i
p
i
t
a
c
a
,
B
i
ể
n
tr
u
y
ệ
n.
.
.
c
ủa
Ấn
Độ
,
nguồn
t
h
ứ
h
a
i
xu
ấ
t
s
i
nh
t
ạ
i
chỗ
(
b
ả
n
đ
ị
a
)
t
ử
đấ
t
n
ướ
c,
lị
ch
s
ử
C
a
m
pu
c
hi
a
.
Đ
ặ
c
đ
i
ể
m
chung
c
ủa
tr
u
y
ệ
n
cổ
C
a
m
pu
c
hi
a
l
à
th
ấ
m
nh
uầ
n
t
ư
t
ưở
ng
P
h
ậ
t
G
i
á
o.
Ngư
ờ
i
dâ
n
Khm
e
r
đ
ã
bi
ế
t
chọn
l
ựa
,
ch
ắ
t
l
ọc
nh
ữ
ng
qua
n
ni
ệ
m
,
ni
ề
m
t
i
n
t
ốt
đẹ
p
c
ủa
P
h
ậ
t
G
i
á
o
nh
ư
t
ừ
bi
,
b
á
c
á
i
,
l
ẽ
ph
ả
i
,
công
b
ằ
ng,
yêu
t
ốt
gh
é
t
x
ấ
u
.
.
.
H
ọ
bi
ế
t
l
o
ạ
i
bỏ
nh
ữ
ng
t
ư
t
ưở
ng
l
ạ
c
h
ậ
u
,
ph
ả
n
k
ho
a
học
và
ti
ế
n
bộ
c
ủa
Ấn
Độ
để
nổ
i
b
ậ
t
tí
nh
c
hi
ế
n
đấ
u
và
b
ả
n
ch
ấ
t
thu
ầ
n
h
ậ
u
c
ủa
dâ
n
t
ộc
.
Nhi
ề
u
chu
y
ệ
n
c
òn
lên
án
nh
ữ
ng
t
hó
i
x
ấ
u
t
h
a
m
l
a
m
í
ch
k
ỉ
g
he
n
t
ị
độc
á
c
…
để
g
i
á
o
hóa
l
ẽ
ph
ả
i
cho
ng
ườ
i
ng
he
.
Nh
ữ
ng
tr
uy
ệ
n
C
ô
gá
i
hi
ế
u
t
h
ả
o
,
Tình
m
ẫ
u
t
ử
,
Ne
a
ng
C
a
n
t
oc
và
Neang
Songanat
gi
ống
nh
ư
tr
u
y
ệ
n
T
ấ
m
C
á
m
c
ủa
V
i
ệ
t
Na
m
.
C
á
c
n
ữ
nh
â
n
v
ậ
t
nh
ờ
ă
n
ở
hi
ề
n
l
ành
hi
ế
u
t
h
ả
o
c
ầ
n
cù
l
a
o
động
n
ê
n
đư
ợ
c
t
h
ầ
n
ph
ậ
t
ph
ù
h
ộ
gặ
p
m
a
y
m
ắ
n
,
h
ạ
nh
phúc
.
C
á
c
cô
gá
i
ngh
èo
b
ị
khinh
b
ỉ
bị
r
uồng
bỏ
đ
ã
tr
ở
t
h
ành
hoàng
h
ậ
u
.
Nh
ữ
ng
tr
uy
ệ
n
k
h
á
c
nh
ư:
Anh
ch
à
ng
đà
o
c
ua
,
P
hú
ông
ứ
c
hi
ế
p
ng
ườ
i
ngh
èo,
B
ốn
nhà
tu
và
túi
ti
ề
n
vàng
,
N
g
ư
ờ
i
l
í
nh
cận
v
ệ
của
nh
à
vua
,
Con
h
ổ
t
r
i
ề
u
đ
ình,
Mối
tình
chàng V
ẹ
t
và
nàng
Sáo,
Đ
ứ
a
con
n
ày
c
ủa
ai
?,
Ông
vua
cơ
m
cháy,
Hoàng
t
ử
v
à
cô
gái
thổi
t
i
êu, Ki
ế
p
l
uân
hồi
của
con
đa
đa,
Bốn
anh
e
m
tài
giỏi
,
Bố
v
ợ
chọn
con
r
ể
,
T
r
uy
ệ
n
vua
v
à
em
bé
chăn
t
r
âu
.
vớ
i
các
chủ
đề
cuộc
s
ống
r
ất
phong
phú
.
2.2.3.Truy
ệ
n
cư
ờ
i
11
7
Ngay
trong
c
ổ
tí
ch
đ
ã
ch
ứa
đự
ng
m
ộ
t
ph
ầ
n
tr
u
y
ệ
n
c
ườ
i
,
t
i
ế
ng
c
ườ
i
t
hú
vị
nh
ấ
t
l
à
các
t
ậ
p
truy
ệ
n
c
ườ
i
T
h
ơ
M
ê
nh
C
h
â
y
,
C
h
à
ng
A
L
ê
u,
C
h
à
n
g
S
ọ
Dừa
.
.
.
T
h
ơ
M
ê
nh
C
h
â
y
g
i
ống
nh
ư
tr
uy
ệ
n
Tr
ạ
ng
Qu
ỳ
nh
ở
V
i
ệ
t
Na
m
,
X
i
êng
Mi
ể
ng
ở
L
ào,
Tanon
Chaj
ở
T
h
á
i
L
a
n.
M
ột
ch
àng
trai
nghèo
kh
ổ
t
ê
n
l
à
T
h
ơ
M
ê
nh
C
h
â
y
đ
ã
dùng
tài
trí
di
ễ
u
c
ợ
t
ch
â
m
bi
ế
m
bọn
phú
ông
giàu
có,
b
ọn
v
ua
ch
úa
t
h
a
m
l
a
m
,
kể
c
ả
s
ứ
g
i
ả
Tr
u
ng
Qu
ốc.
Ngay
khi
nhân
v
ậ
t
t
h
ơ
m
ê
nh
ch
â
y
đ
ã
ch
ế
t
,
bọn
v
ua
qua
n
v
ẫ
n
c
òn
lo
s
ợ
.
2.2.4.
Truy
ệ
n
n
gụ
n
gô
n
C
ũng
l
à
nh
ữ
ng
tr
u
y
ệ
n
kể
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
ngụ
ngôn
ấ
n
Độ
(
P
h
ậ
t
t
ho
ạ
i
ngụ
ngôn
)
.
Truy
ệ
n
nhằ
m
b
àn
v
ề
t
hó
i
h
ư
t
ậ
t
x
ấ
u
c
ủa
con
ng
ườ
i
,
nh
ắ
c
nhở
l
u
â
n
t
h
ườ
ng
đạ
o
l
í
xã
h
ộ
i
,
phát
huy
trí
tu
ệ
t
à
i
n
ă
ng
.
Tuy
ch
ị
u
ả
nh
h
ưở
ng
P
h
ậ
t
G
i
á
o
Ấn
Độ
nh
ư
ng
tr
uy
ệ
n
ngụ
ngôn
C
a
m
pu
c
hi
a
v
ẫ
n
dựa
vào
th
ực
t
ế
cuộc
s
ống
tr
ê
n
đ
ấ
t
n
ướ
c
C
a
m
pu
c
hi
a
.
N
h
ư
tr
u
y
ệ
n
Quan
tòa
th
ỏ
,
T
i
ế
ng
t
ăm
của
quan
tòa
th
ỏ
,
Thỏ
x
ử
k
i
ệ
n
hai
r
ái
cá
,
Th
ỏ
c
ứ
u
ng
ư
ờ
i
v
à
tr
ừ
ng
phạt
cá
s
ấu
.
M
ột
b
ài
h
ọc
hay
c
ủa
con
ốc
già
.
.
.
Nhìn
chung
ng
ụ
ngôn
C
a
m
pu
c
hi
a
cũng
nh
ư
ngụ
ngôn
P
h
á
p
d
ùng
loài
v
ậ
t
để
r
ă
n
đờ
i
nh
ư
ng
cũng
m
a
ng
ý
t
h
ức
g
i
a
i
c
ấ
p
rõ
nét
2.2.5.
Dân
ca
Dân
t
ộc
C
a
m
pu
c
hi
a
t
hí
ch
múa
hát.
Nhi
ề
u
b
à
i
C
a
m
pu
c
hi
a
đ
i
ệ
u
m
úa
l
ưu
tr
uy
ề
n
t
ừ
x
a
x
ưa
đ
ế
n
ng
ày
nay.
Bên
ng
ọn
l
ữa
hồng
s
a
u
m
ộ
t
ng
à
y
l
a
o
động
s
ă
n
b
ắ
t
tr
ong
r
ừn
g
,
b
ên
b
ờ
sông
sau
khi
b
ắ
t
nhi
ề
u
c
á
t
ô
m
,
nh
ữ
ng
nhị
p
đ
i
ệ
u
l
ờ
i
C
a
m
pu
c
hi
a
ba
n
đầ
u
c
òn
b
ắ
t
ch
ướ
c
t
hô
s
ơ
công
vi
ệ
c
l
a
o
động,
v
ề
s
a
u
c
á
ch
đ
i
ệ
u
,
uy
ể
n
chu
y
ể
n
h
ơ
n
,n
ê
n
g
i
à
u
nh
ạ
c
đ
i
ệ
u
h
ơ
n
,
l
ờ
i
C
a
m
pu
c
hi
a
đư
ợ
c
tr
a
u
chuố
t
.
Nhi
ề
u
l
ễ
hộ
i
d
i
ễ
n
r
a
tr
ê
n
đ
ấ
t
n
ướ
c
g
i
à
u
tí
n
n
gư
ỡ
ng
.
T
h
á
ng
Giêng
h
ộ
i
t
h
ả
d
i
ề
u,
t
h
á
ng
ha
i
hộ
i
n
é
m
c
ầ
u
l
ửa
,
t
h
á
ng
t
ư
hộ
i
n
ă
m
m
ớ
i
,
t
h
á
ng
b
ả
y
t
h
á
ng
t
á
m
cúng
th
ổ
t
h
ầ
n
và
c
ầ
u
m
ưa
,
t
h
á
ng
c
hí
n
hộ
i
du
ngo
ạ
n
tr
ê
n
s
ông,
t
h
á
ng
m
ườ
i
m
ộ
t
t
h
á
ng
ch
ạ
p
h
ộ
i
N
ƯỚC
Tr
ong
khi
l
ễ
hộ
i
,
ng
ườ
i
dâ
n
đá
nh
tr
ống
đồng,
đá
nh
cồng
ho
ặ
c
đâ
m
tr
â
u,
chọ
i
gà
,
đua
t
hu
y
ề
n,
t
ục
l
ệ
g
i
ã
c
ố
i
,
trò
ch
ơ
i
h
á
t
gi
a
o
du
y
ê
n
đố
i
đá
p,
l
ễ
c
ầ
u
ngu
y
ệ
n
s
i
nh
s
ả
n
.
.
.
M
ặ
c
dù
thi
ê
n
nhi
ê
n
kh
á
ưu
đ
ãi
ng
ườ
i
d
â
n
Khm
e
r
v
ớ
i
đấ
t
đa
i
ph
ì
nhiêu
m
ưa
t
hu
ậ
n
gió
hòa
nh
ư
ng
họ
v
ẫ
n
l
a
o
động
c
ầ
n
cù
ch
ă
m
l
o
r
uộng
đồng
.
Ng
ườ
i
phụ
n
ữ
C
a
m
pu
c
hi
a
v
ừa
s
ả
n
x
uấ
t
v
ừa
nộ
i
tr
ợ
nuô
i
con
,
Nhi
ề
u
b
ài
dân
Cam
pu
chia
nh
ắ
n
nhủ
phụ
n
ữ
nh
ớ
bổn
ph
ậ
n
.
Bài
Giã
G
ạ
o
:
H
ỡ
i
cô
giã
g
ạo
đ
ừ
ng
nghỉ
nhị
p
ch
ày
hãy
giã
đêm
ngày
đ
ể
nuôi
chồng
con
h
ỡ
i
cô
giã
g
ạo
cho
g
ạo
t
r
ắng
r
a và
đem
đi
đ
ổi
l
ấy
đ
ư
ờng
t
hốt
l
ốt
đ
ể
l
àm
bánh
ng
ọt
g
ạo
cũ
để
ăn
g
ạo
mớ
i
để
d
ành
.
L
ờ
i
d
ặ
n
d
ò
th
ậ
t
m
ộc
m
ạ
c
ch
â
n
t
h
ành.
Ngoài
ra
còn
nhi
ề
u
b
à
i
dâ
n
c
a
s
ông
n
ướ
c
t
ả
c
ả
nh
ch
èo
thuy
ề
n
đ
i
l
a
o
động
,
đi
tr
ả
y
hộ
i
,
ch
ở
ng
ườ
i
đ
i
x
a
buôn
b
á
n
m
ô
t
ả
cuộc
s
ống
l
a
o
động
s
ô
i
nổ
i
v
u
i
m
à
quên
m
ệ
t
nhọc
,
g
i
àu
ch
ấ
t
tr
ữ
tình
.
Dân
ca
tình
yêu
c
ũng
r
ấ
t
phong
phú.
Hãy
nghe
ng
ườ
i
t
h
ợ
l
àm
g
ố
m
ở
C
ô
m
pông
C
hn
ă
ng
hát
v
ớ
i
ng
ườ
i
y
ê
u
khi
đô
i
t
a
y
a
nh
đa
ng
m
i
ệ
t
m
ài
n
ặ
n
gố
m
:
Anh
quay
xung
quanh
em anh
làm
cái
bình
m
ảnh
ma
i
anh
l
à
ngườ
i
l
àm
đồ
gốm anh
cho
đ
ất
s
é
t
có
li
nh
hồn
anh
là
bình
minh
và
chi
ề
u
xung
quanh
chân
tr
ờ
i
anh
l
à
nước
t
hủy
t
r
i
ề
u
đi
r
ồi
l
ại
đế
n
Anh
là
bài
ca bay
lên
rồi
t
ắt
Cho
trái
tim
em
nh
ữ
ng
nhị
p
đập
khác
l
ạ cho
đôi
v
ai
e
m
s
ự
gúp
đỡ
của
tình
anh
.
Khi
anh
đ
ế
n
nhà
ngườ
i
y
êu
hát
: Em
khéo
m
ở
đừng
để
c
ử
a
k
êu anh
m
ớ
i
có
đ
ư
ờng
v
ào
Em
khéo
m
ở
đừng
cho
c
ử
a
động
anh
m
ớ
i
có
l
ối
đế
n
.
Cô
gái
m
ở
c
ử
a
,
t
i
ế
ng
k
êu
c
ạch
l
àm
bà
m
ẹ
hỏi
c
ái
g
ì
.
Cô
nhanh
trí
hát
:
Em
th
ư
a
r
ằng
con
m
ở
c
ử
a
,
c
ử
a
k
êu
ba
ti
ế
ng
con
m
ở
khóa
,
khóa
k
êu
ba
hồi Con
m
ở
c
ử
a
x
e
m
t
r
ờ
i
tr
ờ
i
s
ắp
mư
a
có
ph
ải con
m
ở
c
ử
a
x
e
m
l
ại tr
ờ
i
s
ắp
s
áng
đó
m
à
Nh
ữ
ng
b
ài
dân
ca
Cam
pu
chia
v
ừa
bộc
l
ộ
tình
c
ả
m
l
ạ
i
v
ừa
nh
ắ
c
nhở
c
á
ch
ứ
ng
x
ử
khi
yêu
và
nh
ữ
ng
k
i
nh
ng
hi
ệ
m
y
ê
u
s
a
o
cho
đúng
m
ức
.
2.2.6.
T
ụ
c
n
gữ
T
ục
n
gữ
C
a
m
pu
c
hi
a
r
ấ
t
phong
phú
,
d
i
ễ
n
đạ
t
m
ọ
i
k
i
nh
ng
hi
ệ
m
đờ
i
s
ống
t
ự
nhi
ên và
xã
h
ộ
i
,
h
àm
súc
giàu
tri
ế
t
l
í
và
t
ế
nhị
.
T
h
ử
đọc
m
ộ
t
s
ố
câu
:
Chó
s
ủa
không
cắn
,
s
ấm
động
không
mư
a
Nghe
s
ấm
động
chớ
v
ội
đổ
n
ư
ớc
đ
i
(
v
ừ
a
t
ự
nhi
ên
v
ừ
a
x
ã
hội
)
-
C
ử
c
hỉ
l
ộ
d
òng
h
ọ
-
Nhi
ề
u
cá
t
h
ì
n
ư
ớc
đục
ti
ề
n
nhi
ề
u
khổ
công
gi
ữ
-
Đ
ừ
ng
v
ãi
vã
v
ớ
i
đ
àn
bà
đ
ừ
ng
buôn
bán
vớ
i
ng
ư
ờ
i
Hoa
đ
ừ
ng
k
i
ệ
n
cáo
quan
ch
ứ
c
-
G
ặp
nạn
mớ
i
hi
ể
u
bạn
-
Th
ầy
bói
nói
l
áo
-
Đ
ừ
ng
l
ấy
chân
cản
n
ư
ớc
-
M
ất
t
i
ề
n
con
hơn
nu
ốt
l
ờ
i
-
Khi
gi
ận
cố
né
n
,
-
khi
nghèo
c
ố
gi
úp
,
k
hi
ngườ
i
cho
nhi
ề
u
chớ
nhận
,
-
S
ợ
chó
chớ
xông
v
ào
.
-
V
ớ
i
r
ư
ợu
x
ã
giao
,
v
ớ
i
cơ
m
bè
bạn
