VĂN HỌC ẤN ĐỘ, NHẬT BẢN LÀO, CAMPUCHIA, Ả RẬP - CHƯƠNG 14. VĂN HỌC DÂN GIAN LÀO doc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (216.81 KB, 12 trang )
CH
Ư
Ơ
NG
XI
V
VĂN
H
ỌC
DÂN
G
I
AN
L
ÀO L
Ờ
I
NÓ
I
ĐẦU
Vă
n
học
Ấn
Độ
có
c
ả
nh
h
ưở
ng
r
ộng
k
h
ắ
p
trên
khu
v
ực
Đô
ng
N
a
m
Á
nh
ư
ng
s
ự
ả
nh
h
ưở
ng
ở
m
ỗ
i
n
ướ
c
k
h
á
c
nh
a
u
.
Vi
ệ
t
Na
m
và
Lào
ch
ủ
y
ế
u
t
i
ế
p
t
hu
Đạo
P
h
ậ
t
,
c
òn
Cam
pu
chia
,
Mi
ế
n
Đ
i
ệ
n
(
M
y
a
nm
a
r
)
và
Champa
ti
ế
p
t
hu
đạ
o
Bà
la
môn
s
ớ
m
h
ơ
n
đ
ạ
o
P
h
ậ
t
.
Nh
ữ
ng
dấ
u
tí
ch
đề
n
t
hờ
t
h
ầ
n
Br
a
hm
a
,
t
h
ầ
n
I
n
dr
a
,
t
h
ầ
n
V
i
s
nu,
n
gẫ
u
t
ượ
ng
L
i
nga
,
I
o
ni
.
.
và
nh
ữ
ng
bi
a
đá
g
hi
k
i
nh
V
ê
đa
tìm
th
ấ
y
khá
nhi
ề
u
ở
k
hu
v
ự
c
đề
n
An
gko
r
ở
C
a
m
pu
c
hi
a
và
đ
ề
n
t
h
á
p
C
h
ă
m
(
C
h
ă
m
)
ở
m
i
ề
n
Na
m
V
i
ệ
t
Na
m
.
T
u
y
v
à
o
s
a
u
nh
ư
ng
đ
ạ
o
P
h
ậ
t
v
ẫ
n
ả
nh
h
ưở
ng
r
ộng
rãi
và
sâu
s
ắ
c
h
ơ
n
đ
ạ
o
Bà
la
môn
ở
v
ùng
Đô
ng
Na
m
Á
.
T
ư
t
ưở
ng
t
ừ
bi
b
á
c
á
i
vị
t
h
a
và
m
ục
đ
í
ch
c
ứu
k
hổ
c
ứu
n
ạ
n
củ
a
Đạo
P
h
ậ
t
nh
ư
l
uồng
gió
mát
lành
lan
t
ỏ
a
kh
ắ
p
v
ùng
Đô
ng
Na
m
Á
.
N
h
ữ
ng
vị
s
ư
t
ă
ng
đ
i
tr
u
y
ề
n
đạ
o
đ
ượ
c
nh
â
n
dâ
n
Đô
ng
Na
m
Á
co
i
nh
ư
s
ứ
g
i
ả
h
òa
bình
h
ữu
nghị
.
Nhi
ề
u
ch
ùa
chi
ề
n
đ
ượ
c
dự
ng
l
ê
n
đ
ể
c
ầ
u
k
i
nh
ni
ệ
m
Phậ
t
và
d
ạ
y
học
.
Ki
nh
kệ
b
ằ
ng
c
hữ
P
a
li
đ
ượ
c
d
ị
ch
r
a
ch
ữ
V
i
ệ
t,
ch
ữ
L
ào
ch
ữ
Mi
ế
n
,
ch
ữ
T
h
á
i
.
.
.
T
ư
t
ưở
ng
P
h
ậ
t
g
i
á
o
đ
ã
tr
ở
t
h
ành
kho
báu
tinh
th
ầ
n
và
bi
ế
n
đổ
i
t
h
ành
b
ả
n
s
ắ
c
v
ă
n
hó
a
c
á
c
dâ
n
t
ộc
Đô
ng
Na
m
Á
.
Nhi
ề
u
n
ướ
c
đ
ã
xác
đ
ị
nh
P
h
ậ
t
g
i
á
o
l
à
qu
ốc
g
i
á
o
(
Lào
,
Thái
Lan
,
Cam
pu
chia
,
Mi
ế
n
đ
i
ệ
n
,
Vi
ệ
t
Na
m
t
h
ờ
i
N
h
à
Lý
-
Tr
ầ
n
)
.
Tôn
giáo
Ấn
Độ
đế
n
vớ
i
Đô
ng
Na
m
Á
c
òn
mang
theo
các
hình
th
ức
v
ă
n
hó
a
n
ghệ
thu
ậ
t
kh
á
c
,
tr
ướ
c
h
ế
t
l
à
ngh
ệ
t
h
uậ
t
k
i
ế
n
tr
úc
,
ng
hệ
t
h
uậ
t
t
ạ
o
h
ình
,
âm
nh
ạ
c
,
m
úa
và
t
ạ
o
r
a
m
ộ
t
s
ố
phong
t
ục
,
l
ễ
hộ
i
m
ớ
i
.
M
ặ
t
kh
á
c
,
c
á
c
dâ
n
t
ộc
Đ
ông
Na
m
Á
cũng
đó
ng
góp
sáng t
ạ
o
l
àm
cho
các
hình
th
ức
văn
hó
a
ấ
y
ph
ù
h
ợ
p
v
ớ
i
b
ả
n
đ
ị
a
c
ủa
m
ình
.
Nhi
ề
u
l
ă
ng
m
ộ
đề
n
đà
i
t
h
á
p
xâ
y
t
h
e
o
k
i
ể
u
ho
a
s
e
n
(
s
t
upa
)
gốc
Ấ
n
Độ
.
H
o
a
v
ă
n
ho
a
s
e
n
k
h
á
que
n
t
huộc
trên v
á
ch
t
ườ
ng
,
đề
n
,
m
á
i
ch
ùa
,
v
ớ
i
c
á
c
phù
đ
i
ê
u
t
h
ầ
n
V
i
s
nu
,
S
hi
va
,
r
ắ
n
Naga
,
chim
Garuda
, v
ũ
nữ
A
p
s
a
r
a
,
t
ượ
ng
bốn
m
ặ
t
B
a
y
on
ở
đề
n
An
gko
Vá
t
,
đề
n
T
h
ạ
p
L
uổng
ở
L
ào
,
chùa Vàng
ở
M
i
ế
n
Đ
i
ệ
n
,
c
á
c
t
h
á
p
C
h
ă
m
ở
V
i
ệ
t
Na
m
.
Tr
ong
c
á
c
k
i
ế
n
tr
úc
ấ
y
,
nh
ữ
ng
cố
t
l
õi
Ấn Đ
ộ
v
ẫ
n
đ
ượ
c
l
àm
n
ề
n
k
ế
t
h
ợ
p
v
ớ
i
s
á
ng
t
ạ
o
dâ
n
t
ộc
c
ủa
ngh
ệ
nh
â
n
Đô
ng
Nam
Á
.
Ch
ẳ
ng
h
ạ
n
t
ượ
ng
v
à
phù
đ
i
ê
u
v
ũ
n
ữ
A
p
s
a
r
a
ở
C
a
m
pu
c
hi
a
và
Vi
ệ
t
Na
m
cũng
có
n
é
t
kh
á
c
nha
u
vớ
i
nh
ữ
ng
c
á
ch
đ
i
ệ
u
m
a
ng
tí
nh
dâ
n
t
ộc
m
ình
.
Phù
đ
i
ê
u
tr
ê
n
t
h
á
p
C
hă
m
ở
Trà
Ki
ệ
u
t
ỉ
nh
Quảng
Nam
Vi
ệ
t
Na
m
k
hông
c
ứ
ng
c
á
p
và
nghiêm
ngh
ị
nh
ư
ở
C
a
m
pu
c
hi
a
,
c
ặ
p
vú
Apsara
không
t
o
nh
ư
ở
Ấn
Độ
v
à
c
á
c
n
ướ
c
kh
á
c
m
à
thon
m
ề
m
,
uy
ể
n
chu
y
ể
n
,
c
â
n
đố
i
du
y
ê
n
dá
ng
hơ
n
.
Ngôn
ng
ữ
v
à
v
ă
n
t
ự
P
a
li
và
ch
ữ
S
a
ns
kr
i
t
(
ch
ữ
P
h
ạ
n
)
tr
u
y
ề
n
b
á
c
ùng
kinh
Ph
ậ
t
,
k
i
nh
B
à
l
a
m
ôn
đ
ã
ả
nh
h
ưở
ng
đ
ế
n
v
ă
n
t
ự
và
ngôn
ng
ữ
ở
T
h
á
i
L
a
n
,
M
i
ế
n
đ
i
ệ
n
,
Cam
pu
c
hi
a
,
L
à
o
.
.
.
Và
đ
i
ề
u
đá
ng
chú
ý
l
à
v
ă
n
học
Ấn
Độ
cũng
phổ
bi
ế
n
và
thâm
nh
ậ
p
k
há
s
â
n
vào
các
n
ề
n
văn
học
Đô
ng
Na
m
Á
.
C
ũng
nh
ư
c
á
c
hi
ệ
n
t
ượ
ng
v
ă
n
hó
a
kh
á
c
,
v
ă
n
học
Ấn
Đ
ộ
cũng
đ
ượ
c
b
ả
n
đ
ị
a
hó
a
.
C
h
ẳ
ng
h
ạ
n
s
ử
thi
R
a
m
a
y
a
n
a
,
M
a
h
a
bh
a
r
a
t
h
a
đế
n
đâ
y
đư
ợ
c
c
ả
i
biên
cho
phù
h
ợ
p
b
ả
n
s
ắ
c
dâ
n
t
ộc
v
à
tí
nh
đ
ị
a
ph
ươ
ng
.
Ở
V
i
ệ
t
Na
m
,
tr
ong
kh
u
v
ực
Vă
n
hó
a
C
hă
m
c
òn
l
ưu
g
i
ữ
s
ử
thi
tr
ườ
ng
c
a
R
a
m
a
y
a
na
vi
ế
t
b
ằ
ng
ngôn
n
gữ
C
h
ă
m
.
Tr
uy
ệ
n
cổ
tí
ch
Vi
ệ
t
Na
m
Dạ
t
ho
a
v
ươ
ng
tr
ong
cuốn
L
ĩ
nh
Na
m
c
hí
ch
quá
i
có
ả
nh
h
ưở
ng
c
ủa
R
a
mayana
, Thái
lan
có
truy
ệ
n
R
a
m
a
k
i
e
n
,
L
ào
có
Pha
l
ặ
c
P
hAl
l
a
hm
,
I
ndon
e
s
i
a
có
S
e
r
l
R
a
m
a
,
P
hi
li
pp
i
ne
s
có
Al
l
m
,
C
a
m
pu
c
hi
a
có
R
i
ê
m
kê
.
.
.
x
o
a
y
qu
a
nh
đ
ề
t
à
i
x
ung
độ
t
thi
ệ
n
-
ác
và
b
ộ
b
a
nh
â
n
v
ậ
t
:
ng
ườ
i
con
tr
a
i
-
n
gư
ờ
i
con
gá
i
-
ác
quỷ
.
Vă
n
học
Ấn
Độ
c
òn
đư
ợ
c
tr
uy
ề
n
b
á
qua
h
ình
th
ức
d
i
ễ
n
x
ướ
ng
dâ
n
g
i
a
n
và
sân
kh
ấ
u
.
Th
ế
k
ỉ
XI
c
á
c
v
ua
ch
úa
C
a
m
pu
c
hi
a
r
ấ
t
t
h
í
ch
ngh
e
kể
nh
ữ
ng
m
ẩ
u
chu
y
ệ
n
l
ấ
y
t
ừ
s
ử
thi
Mahabharatha
,
có
nh
ữ
ng
n
ghệ
nhâ
n
chu
y
ê
n
đ
i
k
ể
chu
y
ệ
n
.
.
.
S
ử
thi
R
a
m
a
y
a
na
đ
ượ
c
c
ả
i
biên
chuy
ể
n
t
h
ể
t
h
ành
k
ị
ch
,
m
úa
,
v
ẽ
m
i
nh
họ
a
tr
ê
n
c
á
c
v
á
ch
t
ườ
ng
,
vòm
cung
đ
i
ệ
n
l
â
u
đ
ài
.
.
.
Ở
I
ndon
e
s
i
a
,
có
một
nh
à
hát
k
ị
ch
m
úa
r
ố
i
tên
Vayang
chuyên
bi
ể
u
d
i
ễ
n
c
á
c
nộ
i
dung
c
ủa
s
ử
thi
R
a
m
a
y
a
n
a
và
Mahabharatha
.
Nhi
ề
u
tr
u
y
ệ
n
cổ
c
ủa
Ấn
Độ
đ
ượ
c
phổ
bi
ế
n
và
c
ả
i
biên
khi
vào
các
n
ề
n
v
ă
n
học
ở
Đô
ng
Na
m
Á
1.
Đ
ẤT
N
Ư
Ớ
C
L
ÀO
(
Nư
ớ
c
L
ào
còn
g
ọ
i
l
à:
Ai
Lao,
V
ạ
n
T
ượ
ng,
Tr
i
ệ
u
Vo
i
,
L
a
o
s
)
Nư
ớ
c
L
ào
n
ằ
m
s
â
u
vào
l
ục
đ
ị
a
tr
ong
b
á
n
đả
o
Đô
ng
D
ươ
ng
,
t
i
ế
p
g
i
á
p
vớ
i
V
i
ệ
t
Na
m
Trung
Qu
ốc,
C
a
m
pu
c
hi
a
,
T
h
á
i
L
a
n
và
Mi
ế
n
Đ
i
ệ
n
.
Hơn
3/
4
đ
ấ
t
đa
i
L
ào
là
r
ừ
ng
nú
i
Dãy
núi
Phu
Lu
ổng
h
ùng
vĩ
ở
p
hí
a
Đô
ng
k
h
ở
i
ngu
ồn
cho
m
ộ
t
h
ệ
t
hống
s
ông
s
uố
i
c
hằ
ng
c
hịt
p
hầ
n
l
ớ
n
đổ
v
ề
p
hí
a
t
â
y
,
r
ồ
i
nh
ậ
p
vào
sông Mé
n
ậ
m
k
hoỏng
(t
ức
M
e
k
on
g)
,
ch
ả
y
dọc
t
h
e
o
h
ướ
ng
B
ắ
c
Na
m
tr
ê
n
đ
ấ
t
L
ào
dài
1
500
km
Khí
h
ậ
u
L
ào
chia
hai
mùa
rõ
r
ệ
t
.
M
ùa
kh
ô
kéo
dà
i
7,8
t
h
á
ng
l
à
m
cho
đ
ấ
t
đa
i
c
ằ
n
cỗ
i
cây
c
ố
i
k
é
m
ph
á
t
tr
i
ể
n
.
M
ùa
m
ưa
dà
i
4
,
5
t
h
á
ng
l
à
l
úc
c
â
y
cố
i
và
muôn
v
ậ
t
s
i
nh
s
ô
i
.
Đâ
y
là
th
ờ
i
v
ụ
c
hí
nh
c
ủa
nông
ng
hi
ệ
p
(
đồng
r
uộng
l
úa
v
à
n
ươ
ng
r
ẫ
y
.
Dân
s
ố
L
ào
g
ầ
n
b
a
tr
i
ệ
u
r
ưỡ
i
ng
ườ
i
,
s
i
nh
s
ốn
g
trong
ba
c
ộng
đồng
:
L
à
o
T
hơ
ng
,
Lào
Lùm
và
Lào
X
ủng
.
B
a
cộng
đồng
n
ày
g
ồ
m
h
ơ
n
60
dâ
n
t
ộc
nhỏ
s
ống
x
e
n
kẽ
v
ớ
i
nh
a
u
chung
l
ư
ng
góp
s
ức
x
â
y
dự
ng
đấ
t
n
ướ
c
và
n
ề
n
v
ă
n
hó
a
đậ
m
đ
à
s
ắ
c
t
h
á
i
L
ào
.
Dân
t
ộc
L
ào
T
h
ơ
ng
nó
i
ng
ữ
h
ệ
M
ôn
-
Khmer
.H
ọ
l
à
dân
b
ả
n
đ
ị
a
l
â
u
đ
ờ
i
nhấ
t
,
s
ống
b
ằ
ng
n
ươ
ng
r
ẫ
y
,
s
ă
n
b
ắ
t
v
à
h
á
i
l
ượ
m
-
ch
ủ
nhâ
n
c
ủa
t
h
ờ
i
kỳ
đồ
đá
.
Dân
t
ộc
L
ào
Lùm
nói
ng
ữ
h
ệ
L
ào
-
Thái
s
ống
chủ
y
ế
u
ở
đồng
b
ằ
ng
s
ông
s
uố
i
,
tr
ồng
l
úa
n
ướ
c
v
à
ch
ă
n
nuô
i
,
l
à
dâ
n
t
ộc
đông
nh
ấ
t
chủ
y
ế
u
x
â
y
dự
ng
nề
n
v
ă
n
hó
a
tr
uy
ề
n
t
hống
Lào
.
Dân
t
ộc
L
ào
X
ủng
nó
i
n
gữ
hệ
M
ôn
-
Dao
và
Mi
ế
n
-
T
ạ
ng
t
ừ
phí
a
t
â
y
n
a
m
Tr
ung
Qu
ốc
di
c
ư
x
uống
L
ào
,
s
ống
ở
vùng
núi
cao
B
ắ
c
L
à
o
,
t
h
ườ
ng
tr
ồng
t
huốc
phi
ệ
n
.
L
ị
ch
s
ử
L
à
o
đư
ợ
c
g
hi
t
h
ành
chính
s
ử
t
ừ
t
h
ế
k
ỉ
XI
V
khi
xuấ
t
hi
ệ
n
nh
à
n
ướ
c
phong
ki
ế
n
tr
ung
ươ
ng
L
ạ
n
X
ạ
ng
do
v
ua
P
h
ạ
Ngừ
m
s
á
ng
l
ậ
p
n
ă
m
1353
.
T
ừ
t
h
ế
k
ỉ
XI
V
đế
n
XI
X
,
ch
ế
độ
phong
ki
ế
n
L
ào
tr
ả
i
qua
3
g
i
a
i
đo
ạ
n
:
G
i
a
i
đo
ạ
n
x
â
y
dự
ng
,
củng
cố
nh
à
n
ướ
c
phong
k
i
ế
n
tr
ung
ươ
ng
(
XI
V
-
XV
)
G
i
a
i
đo
ạ
n
t
o
àn
th
ị
nh
(
XV
-
XVII
)
G
i
a
i
đo
ạ
n
s
u
y
t
ho
á
i
và
m
ấ
t
chủ
qu
y
ề
n
(
X
VIII-
XIX
) Ph
ạ
Ngừ
m
l
à
n
gư
ờ
i
s
á
ng
l
ậ
p
V
ươ
ng
quốc
L
ào
L
ạ
n
Xạ
ng
,
l
ê
n
ngô
i
v
u
a
n
ă
m
1353
l
úc
37
tu
ổ
i
,
đóng
đô
ở
L
ua
ngph
r
a
b
a
ng
,
x
â
y
dự
ng
đấ
t
n
ướ
c
t
hống
nh
ấ
t
t
ừ
T
h
ượ
ng
L
à
o
đ
ế
n
Hạ
L
ào
.
Đ
ó
l
à
m
ộ
t
n
hâ
n
vậ
t
kì
l
ạ
v
à
p
hi
t
h
ườ
ng
x
u
ấ
t
hi
ệ
n
tr
ong
lị
ch
s
ử
c
ủa
m
ộ
t
dâ
n
t
ộc
yêu
chu
ộng
hòa
bình
,
yên
ổn
.
Vua
đặ
t
qua
n
h
ệ
b
a
ng
g
i
a
o
v
ớ
i
c
á
c
n
ướ
c
l
â
n
c
ậ
n
tr
ong
đó
có
Đạ
i
V
i
ệ
t
.
Th
ế
k
ỉ
XVI
quốc
g
i
a
phong
k
i
ế
n
L
ào
toàn
th
ị
nh
,
v
ua
Xu
li
nha
Voo
ngxả
tr
a
nh
ngô
i
bá
ch
ủ
vớ
i
v
ua
M
i
ế
n
Đ
i
ệ
n
.
Nă
m
1533
dờ
i
t
hủ
đô
t
ừ
L
ua
nph
r
a
b
a
n
đế
n
V
i
e
n
t
i
a
n
e
(
V
i
ê
n
ch
ă
n
)
đ
ể
tr
á
nh
nh
ữ
ng
cuộc
t
ấ
n
công
bấ
t
n
gờ
c
ủa
quâ
n
M
i
ế
n
,
n
ơ
i
n
à
y
ở
tr
ung
độ
đấ
t
n
ướ
c
và
s
ẽ
thích
h
ợ
p
chống
x
â
m
l
ượ
c
n
ă
m
1535
,1540
v
à
1564
.
T
h
ươ
ng
nh
â
n
v
à
g
i
á
o
s
ĩ
ch
â
u
Â
u
ở
k
i
nh
đô
V
i
e
n
t
i
a
ne
l
úc
b
ấ
y
g
i
ờ
đ
ã
ca
ng
ợ
i
t
à
i
n
ă
ng
đúc
độ
c
ủa
nh
à
vua
Voongx
ả
.
Nă
m
1690
v
ua
qua
đ
ờ
i
,
m
ướ
c
L
ào
suy
thoái
.
Giai
c
ấ
p
t
hống
tr
ị
tr
a
nh
g
i
ành
quy
ề
n
l
ợ
i
đ
ị
a
vị
.
Nh
â
n
đó,
tr
i
ề
u
đ
ình
Thái
lan
(
Xiêm)
mu
ốn
t
hôn
tí
nh
n
ướ
c
L
ào
.
M
ột
a
nh
h
ùng
dân
t
ộc
tên
Ch
ậ
u
An
ụ
b
ên
ngoài
th
ầ
n
phục
X
i
êm
,
và
ng
ấ
m
n
gầ
m
c
huẩ
n
bị
k
h
ở
i
nghĩ
a
g
i
ả
i
phóng
đấ
t
n
ướ
c
. Nă
m
1825
v
ua
X
i
ê
m
ch
ế
t
,
quâ
n
Anh
u
y
hi
ế
p
n
ướ
c
X
i
êm
ở
p
hí
a
Na
m
,
tr
a
nh
t
hủ
t
h
ờ
i
c
ơ
,
Ch
ậ
u
A
nụ
t
ấ
n
công
v
à
o
đ
ấ
t
T
h
á
i
.
Kh
ở
i
ng
hĩ
a
t
h
ấ
t
b
ạ
i
,
C
hậ
u
A
nụ
c
hạ
y
s
a
ng
l
á
nh
n
ạ
n
ở
V
i
ệ
t
Na
m
.
Nă
m
1827
t
ừ
Ngh
ệ
An
,
ông
kéo
quân
tr
ở
v
ề
L
ào
ti
ế
p
t
ục
kh
ở
i
ng
hĩ
a
.
Ông
bị
bọn
qu
ý
t
ộc
L
ào
ở
Xi
êng
Kho
ả
ng
ph
ả
n
bộ
i
b
ắ
t
g
i
a
o
cho
gi
ặ
c
x
â
m
l
ượ
c
.
Sau
g
ầ
n
100
n
ă
m
bị
x
â
m
l
ượ
c
,
đế
n
hi
ệ
p
ướ
c
P
h
á
p
-
Xiêm
kí
ngày
3-10-1893
m
ộ
t
b
ộ
ph
ậ
n
đấ
t
L
ào
bên
kia
sông
Mekong
b
ị
nh
ậ
p
v
à
o
đ
ấ
t
T
h
á
i
,
ph
ầ
n
c
òn
l
ạ
i
l
à
thu
ộc
đ
ị
a
c
ủa
th
ực
dâ
n
P
h
á
p
.
Nhi
ề
u
cuộc
kh
ở
i
ng
hĩ
a
c
ủa
c
á
c
dâ
n
t
ộc
L
ào
n
ổ
r
a
chống
P
h
á
p
.
Nă
m
1930,
Đ
ả
ng
C
ộng
S
ả
n
Đô
ng
D
ươ
ng
t
i
ề
n
t
h
â
n
c
ủa
Đ
ả
ng
N
h
â
n
dâ
n
C
á
ch
m
ạ
ng
L
ào
ra
đ
ờ
i
đ
ã
lãnh
đ
ạ
o
cuộc
đấ
u
tr
a
nh
g
i
ả
i
phóng
dâ
n
t
ộc
,
t
ạ
o
r
a
b
ướ
c
ngo
ặ
t
l
ớ
n
l
a
o
cho
lị
ch
s
ử
n
ướ
c
L
ào
.
Ch
ủ
t
ị
ch
Hồ
Chí
M
i
nh
đ
ã
sáng
l
ậ
p
và
lãnh
đ
ạ
o
Đảng
cộng
s
ả
n
Đô
ng
D
ươ
ng
t
ừ
n
ă
m
1930
.
Nă
m
1945
ph
e
ph
á
t
xít
b
ị
đ
á
nh
b
ạ
i
,
nhâ
n
c
ơ
hộ
i
t
h
uậ
n
l
ợ
i
,
Đảng
C
ộng
S
ả
n
Đô
ng
dươ
ng
v
à
đ
ả
ng
bộ
L
à
o
đ
ã
lãnh
đ
ạ
o
nh
â
n
dâ
n
nổ
i
dậ
y
g
i
ành
chính
quy
ề
n
(
cùng
n
ă
m
v
ớ
i
Cách
M
ạ
ng
T
h
á
ng
T
á
m
ở
V
i
ệ
t
Na
m
)
.
N
ướ
c
L
ào
tuyên
b
ố
độc
l
ậ
p
ng
ày
12.10.1945
.
B
ọn đ
ế
quốc
M
ỹ
và
Anh
làm
ch
ỗ
n
ấ
p
cho
bọn
t
h
ực
dâ
n
P
h
á
p
qua
y
l
ạ
i
xâ
m
l
ượ
c
c
ả
b
a
n
ướ
c
Đô
ng
Dươ
ng
.
N
h
â
n
dâ
n
L
à
o
,
C
a
m
pu
c
hi
a
v
à
V
i
ệ
t
Na
m
l
ạ
i
đứ
ng
l
ên
quy
ế
t
t
â
m
k
h
á
ng
chi
ế
n
,
k
ề
v
a
i
s
á
t
c
á
nh
đá
nh
đuổ
i
t
h
ực
dâ
n
P
h
á
p
b
ả
o
v
ệ
n
ề
n
độc
l
ậ
p
dâ
n
t
ộc
m
ình
.
Ch
ủ
t
ị
ch
S
uph
a
nu
v
on
t
ư
l
ệ
nh
t
ố
i
c
a
o
L
ào
,
lãnh
đ
ạ
o
c
á
c
l
ực
l
ượ
ng
y
ê
u
n
ướ
c
c
hi
ế
n
đ
ấ
u
tr
ườ
ng
kì
kháng
chi
ế
n
chống
P
h
á
p
r
ồ
i
M
ỹ
s
u
ốt
t
ừ
1945
đế
n
1975
,
s
á
t
c
á
nh
c
ùng
nhân
dân
Vi
ệ
t
Na
m
và
Cam
pu
chia
c
ực
kì
gian
kh
ổ
,
li
ên
ti
ế
p
c
hi
ế
n
t
h
ắ
ng
qua
h
a
i
cuộc
kháng
chi
ế
n
vĩ
đ
ạ
i
.
Vớ
i
tr
u
y
ề
n
t
hống
k
i
ê
n
c
ườ
ng
chống
ngo
ạ
i
x
â
m
,
l
ạ
i
đ
ượ
c
s
ự
ủng
hộ
đo
àn
k
ế
t
c
ủa
nh
â
n
dâ
n
c
á
c
n
ướ
c
Đô
ng
D
ươ
ng
v
à
cộng
đồng
xã
h
ộ
i
chủ
ng
hĩ
a
trên
th
ế
g
i
ớ
i
,
n
ă
m
1975
nhân
dâ
n
L
à
o
đ
ã
giành
l
ạ
i
chủ
qu
y
ề
n
và
toàn
v
ẹ
n
l
ãnh
th
ổ
.
Ng
à
y
2
t
há
ng
12
n
ă
m
1975
n
ướ
c
C
ộng
h
òa
Dân
ch
ủ
N
hâ
n
dâ
n
L
ào
thành
l
ậ
p
,
t
i
ế
n
vào
xây
d
ự
ng
chủ
ng
hĩ
a
xã
h
ộ
i
.
2-
VÀI
NÉ
T
VĂN
H
ÓA
L
ÀO
Ngư
ờ
i
L
ào
có
nh
ữ
ng
phong
t
ục
t
ậ
p
quá
n
t
ốt
đẹ
p
h
ình
thành
t
ừ
tr
uy
ề
n
t
hống
l
â
u
đ
ờ
i
l
a
o
động
và
b
ả
o
v
ệ
t
ổ
quốc
qua
m
ấ
y
chục
t
h
ế
k
ỉ
.
Họ
t
ôn
tr
ọng
,
yêu
thích
sinh
ho
ạ
t
t
ậ
p
t
h
ể
mà
trung
tâm
là
b
ả
n
l
à
ng
,
n
gư
ờ
i
L
ào
s
ống
t
h
ẳ
ng
t
h
ắ
n
c
ở
i
m
ở
vị
t
h
a
nh
ư
ng
k
i
ê
n
qu
y
ế
t
dũng
c
ả
m
và
s
ẳ
n
s
àng
x
ả
t
h
â
n
vì
c
ộng
đồng
.
Cu
ộc
s
ống
b
ả
n
l
àng
tuy
còn
nghèo
v
ậ
t
ch
ấ
t
nh
ư
ng
cuộc
s
ống
t
i
nh
t
h
ầ
n
ấ
m
cúng
,
t
ươ
i
v
u
i
.
T
h
á
ng
n
à
o
cũng
có
l
ễ
hộ
i
ch
ùa
náo
n
ức
vớ
i
nhi
ề
u
ngô
i
ch
ùa
Ph
ậ
t
nổ
i
t
i
ế
ng
.
Tr
ung
tâm
c
ủa
b
ả
n
l
àng
là
các
ngôi
chùa
th
ờ
P
h
ậ
t
,
đồng
t
h
ờ
i
l
à
l
ớ
p
học
,
t
h
ư
vi
ệ
n
v
à
n
ơ
i
g
i
a
o
l
ưu
sinh
ho
ạ
t
.
Vă
n
hó
a
v
ă
n
ngh
ệ
d
â
n
g
i
a
n
k
h
á
ph
á
t
tr
i
ể
n
.
N
h
ữ
ng
công
trình
ki
ế
n
tr
úc
đặ
c
s
ắ
c
g
ắ
n
li
ề
n
lị
ch
s
ử
và
tôn
giáo
.
Đ
ạ
o
B
à
l
a
m
ôn
v
à
đ
ạ
o
P
h
ậ
t
t
h
â
m
nh
ậ
p
vào
Lào
t
ừ
đầ
u
công
ngu
y
ê
n
.
Đ
ạ
o
P
h
ậ
t
đ
ượ
c
coi
là
qu
ốc
g
i
á
o
,
tr
uy
ề
n
b
á
r
ộng
k
h
ắ
p
,
c
hí
nh
qu
y
ề
n
phong
k
i
ế
n
đề
c
a
o
,nh
â
n
dân
kính
c
ẩ
n
.
Đ
ạ
o
P
h
ậ
t
c
òn
kéo
theo
và
kích
thích
ngh
ệ
t
h
uậ
t
,
v
ă
n
học
,
ngôn
ng
ữ
v
à
v
ă
n
t
ự
cũng
ph
á
t
tri
ể
n
t
h
e
o
.
Đến
t
h
ế
k
ỉ
16
ng
ườ
i
L
ào
có
ch
ữ
vi
ế
t
dầ
n
d
ầ
n
t
h
a
y
t
h
ế
ch
ữ
S
a
ns
kr
i
t
v
a
y
m
ượ
n
c
ủa
Ấn
Độ
ghi
k
i
nh
Phậ
t
.
Đạo
P
h
ậ
t
cũng
s
ả
n
s
i
nh
m
ộ
t
độ
i
ngũ
trí
th
ức
,
họ
l
à
tác
gi
ả
d
òng
v
ă
n
học
vi
ế
t
v
ớ
i
nguồn
gốc
Ấ
n
Độ
à
Di
s
ả
n
v
ă
n
hó
a
L
ào
còn
nh
ữ
ng
đ
i
ề
u
bí
ẩ
n
ch
ưa
l
í
g
i
ả
i
đư
ợ
c
,
c
hẳ
ng
hạ
n
h
à
ng
tr
ă
m
chu
m
b
ằ
ng
đá
ở
t
ỉ
nh
X
i
êng
Kho
ả
ng
.
N
h
à
nghiên
c
ứ
g
i
ả
i
t
hí
ch
r
ằ
ng
đó
l
à
nh
ữ
ng
vò
r
ượ
u
k
hổng
l
ồ
củ
a
t
h
ờ
i
x
ưa
m
à
t
ướ
ng
Kh
ủn
C
h
ươ
ng
l
à
m
đ
ể
k
ha
o
quâ
n
.
Nh
ậ
n
đ
ị
nh
k
h
á
c
cho
r
ằ
ng
đó
l
à
nh
ữ
ng
ngô
i
m
ộ
cổ
b
ằ
ng
đá
.
Ho
ặ
c
có
t
h
ể
c
hỉ
l
à
chum
v
ạ
i
ch
ứa
đự
ng
l
ươ
ng
t
h
ực
.
C
ông
tr
ườ
ng
đá
bị
bỏ
dở
à
còn
đ
ể
l
ạ
i
d
ấ
u
tí
ch
rõ
r
ệ
t
.
Di
s
ả
n
n
ày
ch
ứ
ng
t
ỏ
tài
ngh
ệ
c
ủa
t
h
ợ
t
hu
y
ề
n
ng
hệ
nhâ
n
L
ào
n
gà
y
x
ưa
đ
ạ
t
độ
t
i
nh
vi
.
Ở
Na
m
L
ào
có
m
ộ
t
công
trình
ki
ế
n
tr
úc
đá
đồ
s
ộ
vớ
i
kĩ
t
h
uậ
t
t
i
nh
xảo
.
Hàng
ngàn
chùa
tháp
trên
ba
mi
ề
n
T
h
ượ
ng
,
Tr
ung
và
H
ạ
L
ào
v
ớ
i
nh
ữ
ng
b
ức
phù
đ
i
ê
u
,
tr
a
nh
t
ườ
ng
c
á
c
c
ỡ
l
ớ
n
nhỏ
d
i
ễ
n
t
ả
c
á
c
tích
Ph
ậ
t
,
t
h
ầ
n
li
nh
,
phong
c
ả
nh
thiên
nhiên
hi
ệ
n
t
h
ực
v
à
t
ưở
ng
t
ượ
ng
.
N
h
ữ
ng
b
ức
t
ượ
ng
Ph
ậ
t
ngồ
i
n
ằ
m
đứ
ng
c
á
c
t
ư
t
h
ế
đủ
c
ỡ
.
Ở
t
hủ
đô
có
pho
t
ượ
ng
Phậ
t
n
ằ
m
d
ài
h
ế
t
n
ă
m
g
i
a
n
chùa
.
Nh
ữ
ng
hi
ệ
n
v
ậ
t
cổ
b
ằ
ng
đá
đồng
gỗ
gắ
n
li
ề
n
vớ
i
t
ôn
g
i
á
o
nh
ư
ng
cũng
ph
ả
n
á
nh
s
ự
phát
tri
ể
n
v
ă
n
hó
a
c
ủa
dâ
n
t
ộc
L
ào
trong
quá
kh
ứ
.
3-
VĂN
CH
Ư
Ơ
NG
DÂN
G
I
AN
L
ÀO
Hàng
ch
ục
t
h
ế
k
ỉ
khi
ch
ưa
có
v
ă
n
học
vi
ế
t
,
n
hâ
n
dâ
n
L
à
o
đ
ã
sáng
tác
nhi
ề
u
v
ă
n
ch
ươ
ng
dâ
n
g
i
a
n
tr
ong
cuộc
s
ống
l
a
o
động
c
ầ
n
cù
và
đ
ấ
u
tr
a
nh
bả
o
v
ệ
đấ
t
n
ướ
c
.
Về
s
a
u
,
khi
đ
ã
có
v
ă
n
học
vi
ế
t
t
h
ì
nh
ữ
ng
t
á
c
ph
ẩ
m
ấ
y
v
ẫ
n
b
ắ
t
nguồn
t
ừ
v
ă
n
ch
ươ
ng
dâ
n
g
i
a
n
(
nh
ư
các
truy
ệ
n
T
h
a
o
Hùng
,
Xiêng
Mi
ệ
ng
,
Kh
ủn
B
u
l
ô
m
.
Truy
ệ
n
cổ
L
ào
ph
ả
n
á
nh
s
i
nh
động
cuộc
s
ống
dâ
n
L
ào
t
ừ
khi
dự
ng
n
ướ
c
tr
ả
i
qua
bao
cu
ộc
đấ
u
tr
a
nh
g
i
a
i
c
ấ
p
và
ch
ống
ngo
ạ
i
x
â
m
t
ừ
x
a
x
ưa
đ
ế
n
t
h
ế
k
ỉ
20
.
T
h
ơ
c
a
dâ
n
gian
Lào
nhi
ề
u
t
h
ể
l
o
ạ
i
:
c
â
u
đố
(
kh
ă
m
t
ho
ả
i
)
,
c
â
u
h
á
t
ví
g
i
a
o
duy
ên
(
ph
ạ
nhá
)
,
t
ục
n
gữ
c
a
da
o
(x
úph
a
xi
t
)
,
dâ
n
c
a
(
l
ă
m
k
h
ắ
p
)
và
hò
t
ậ
p
t
h
ể
(
x
ợ
ng
)
.
Ngày
nay
nhân
dân
Lào
c
ũng
đa
ng
s
ưu
t
ầ
m
biên
so
ạ
n
c
hỉ
nh
l
í
văn
học
dâ
n
g
i
a
n
c
ủa
dân
t
ộc
để
kh
a
i
t
h
á
c
phát
huy
giá
tr
ị
tr
ong
vi
ệ
c
x
â
y
dựn
g
n
ề
n
v
ă
n
hó
a
m
ớ
i
.
3.I-
TRUYỆN
CỔ
3.1.1
Truy
ệ
n
t
hần
t
hoại
Nhân
v
ậ
t
c
hí
nh
l
à
các
v
ị
t
h
ầ
n
l
ậ
p
công
tí
ch
t
ạ
o
dự
ng
t
h
ế
g
i
ớ
i
v
ậ
t
ch
ấ
t
và
xã
h
ộ
i
l
o
ài
n
gư
ờ
i
nh
ư
S
i
nh
đ
ấ
t
đẻ
n
ướ
c
,
P
unh
ơ
-
Nhanh
ơ
.
.
.
L
ạ
i
có
nh
ữ
ng
tr
uy
ệ
n
không
có
bóng
dáng
th
ần
li
nh
nh
ư
N
guồn
gốc
s
i
nh
r
a
đất
L
ào
,
N
gườ
i
Lào
.
Nhìn
chung
đ
ặ
c
đ
i
ể
m
t
hầ
n
tho
ạ
i
L
ào
c
ũng
g
i
ống
nh
ư
c
á
c
dâ
n
t
ộc
l
à
:
b
ă
n
k
ho
ă
n
tìm
hi
ể
u
nguồn
gốc
t
h
ế
g
i
ớ
i
,
d
i
ễ
n
t
ả
m
ộc
m
ạ
c
g
i
ả
n
đ
ơ
n
,
trình
độ
t
ư
duy
h
ạ
n
ch
ế
,
đ
i
ề
u
c
ơ
b
ả
n
l
à
khát
v
ọng
và
ý
th
ức
v
ươ
n
l
ê
n
c
ủa
dâ
n
t
ộc
.
C
á
c
vị
t
h
ầ
n
và
anh
hùng
trong
th
ầ
n
t
ho
ạ
i
ấ
y
đ
ề
u
l
à
c
á
c
d
a
nh
nh
â
n
v
ă
n
hó
a
c
ủa
dâ
n
t
ộc
,
tr
ở
n
ên
b
ấ
t
t
ử
.
3.1.2
Truy
ề
n
t
hu
yế
t
G
ồ
m
ha
i
nhó
m
.
11
Nhóm
th
ứ
nh
ấ
t
:
trình
bày
quá
trình
hình
thành
các
n
ươ
ng
(
b
ả
n
l
àng
)c
ổ
đạ
i
,
d
ầ
n
d
ầ
n
h
ình
thành
các
ti
ể
u
v
ươ
ng
quốc
tr
ướ
c
khi
v
ươ
ng
quốc
r
a
đờ
i
.
Đó
l
à
Kh
ủa
B
u
l
ô
m
,
Vua
Xkh
ố
t
T
a
boong
,
C
h
à
ng
C
h
ă
n
t
h
a
,
Qu
ả
b
ầ
u
.
.
.
Nhóm
th
ứ
h
a
i
:
các
nhân
v
ậ
t
lị
ch
s
ử
v
ớ
i
p
hẩ
m
c
hấ
t
c
a
o
đẹ
p
c
hi
ế
n
đấ
u
b
ả
o
v
ệ
b
ả
n
làng
và
nh
ữ
ng
bi
k
ị
ch
lị
ch
s
ử
dâ
n
t
ộc
n
ả
y
s
i
nh
tr
ong
quá
trình
liên
hi
ệ
p
c
á
c
bộ
t
ộc
và
s
ự
b
à
nh
tr
ướ
ng
c
ủa
b
ê
n
ngo
à
i
.
Đ
ó
l
à
Kh
ủa
C
h
ươ
ng
,
L
a
tx
a
v
oong
3.1.3
Truy
ệ
n
cổ
tí
c
h
Khá
phong
phú
,
ngoài
nh
ữ
ng
tr
u
y
ệ
n
đ
ã
s
ưu
t
ầ
m
đ
ượ
c
phổ
bi
ế
n
r
ộng
kh
ắ
p
tr
ong
n
ướ
c
và
d
ị
ch
r
a
n
ướ
c
ngo
ài
còn
nhi
ề
u
tr
uy
ệ
n
v
ẫ
n
l
ưu
h
à
nh
r
i
ê
ng
ở
m
ỗ
i
đ
ị
a
ph
ươ
ng
v
à
nh
ữ
ng
t
á
c
ph
ẩ
m
ch
ưa
ph
á
t
hi
ệ
n
đ
ượ
c
.
M
ặ
c
d
ù
truy
ệ
n
cổ
L
ào
ch
ị
u
ả
nh
h
ưở
ng
s
â
u
c
ủa
tr
uy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
nh
ư
ng
nộ
i
dung
v
ẫ
n
l
à b
ức
tr
a
nh
t
o
àn
c
ả
nh
c
ủa
đấ
t
n
ướ
c
L
à
o
qua
c
á
c
g
i
a
i
đo
ạ
n
p
há
t
tr
i
ể
n
d
â
n
t
ộc
.
Nh
ữ
ng
c
ả
nh
thiên
nhiên
kì
thú
,
hùng
vĩ
v
ớ
i
ng
ườ
i
v
ậ
t
và
xã
h
ộ
i
L
ào
,
nh
ữ
ng
con
ng
ườ
i
v
ươ
n
l
ê
n
c
hi
ế
n
th
ắ
ng
s
ố
ph
ậ
n
,
ngh
èo
hèn
,
chi
ế
n
t
h
ắ
ng
kẽ
t
hù
đ
ị
ch
,
hi
ế
u
t
h
ào
th
ủ
y
chung
vớ
i
g
i
a
đ
ình
và làng
b
ả
n
.
Truy
ệ
n
cổ
L
ào
c
ũng
nh
ư
tr
uy
ệ
n
cổ
c
á
c
dâ
n
t
ộc
Đ
ông
Na
m
Á
m
i
êu
t
ả
và
coi
các
ma
qu
ỉ
y
ê
u
t
i
nh
l
à
đ
ạ
i
d
i
ệ
n
t
h
ế
l
ực
đe
n
t
ố
i
tàn
b
ạ
o
.
C
hỉ
có
Tr
ờ
i
l
à
đ
ạ
i
d
i
ệ
n
l
ẽ
công
bằ
ng
nh
â
n
á
i
.
Riêng
truy
ệ
n
cổ
L
ào
có
ngo
ạ
i
l
ệ
-
nhân
v
ậ
t
yêu
quỷ
đô
i
khi
cũng
có
tình
ng
ườ
i
(
Nàng
Rùa Vàng
,
K
ẻ
m
ồ
cô
i
và
con
ma
nh
ỏ
)
.
V
à
đô
i
khi
Tr
ờ
i
và
th
ầ
n
li
nh
tr
ở
thành
k
ẻ
t
h
ù
c
ủa
con n
gư
ờ
i
(
Vợ
chồng
P
hô
nx
a
n
ga
)
.
L
ạ
i
có
h
a
i
nh
â
n
v
ậ
t
đặ
c
bi
ệ
t
l
à
n
gư
ờ
i
k
hổng
l
ồ
và
K
ẻ
m
ồ
côi
(
T
ức
kh
ức
,
B
ả
y
C
hu
m
,
C
on
b
ò
đỏ
,
P
huh
a
y
.
.
.
)
.
Nhìn
chung
truy
ệ
n
cổ
L
ào
xoay
quanh
ba
ch
ủ
đề
:
L
a
o
động
s
ả
n
x
uấ
t
Đ
ấ
u
tr
a
nh
xã
h
ộ
i
Tình
c
ả
m
và
ph
ẩ
m
ch
ấ
t
con
ng
ườ
i
.
3.2
Truy
ệ
n
cư
ờ
i
Truy
ệ
n
c
ườ
i
L
ào
là
v
ũ
k
hí
s
ắ
c
b
é
n
v
ạ
ch
tr
ầ
n
b
ả
n
ch
ấ
t
x
ấ
u
x
a
c
ủa
g
i
a
i
c
ấ
p
t
hống
tr
ị
phong
ki
ế
n
và
u
ốn
n
ắ
n
nh
ữ
ng
t
hó
i
x
ấ
u
c
ủa
con
ng
ườ
i
l
a
o
động
,
đồng
t
h
ờ
i
l
à
ph
ươ
ng
t
i
ệ
n
gi
ả
i
trí
l
ành
m
ạ
nh
.
N
h
â
n
v
ậ
t
tr
uy
ệ
n
c
ườ
i
đủ
m
ọ
i
t
ầ
ng
l
ớ
p
g
i
a
i
c
ấ
p
xã
h
ộ
i
t
ừ
v
ua
ch
úa
,
s
ư
sãi
,
quan
lãi
đ
ế
n
dâ
n
qu
ê
ch
ấ
t
ph
á
c
.
M
ột
t
ậ
p
tr
uy
ệ
n
c
ườ
i
nổ
i
t
i
ế
ng
nh
ấ
t
hi
ệ
n
n
a
y
l
à
Xiêng mi
ể
ng
(
gầ
n
g
i
ống
nh
ư
Truy
ệ
n
T
r
ạng
Quỳnh
c
ủa
V
i
ệ
t
Na
m
,
Thơ
mê
nh
chây
c
ủa
C
a
m
pu
chia)
3.3
Truy
ệ
n
n
gụ
n
gôn
Còn
g
ọ
i
l
à
truy
ệ
n
l
o
ài
v
ậ
t
,
m
a
ng
m
àu
s
ắ
c
L
ào
rõ
nét
nh
ư
ng
ch
ị
u
ả
nh
h
ưở
ng
tr
uy
ệ
n
n
g
ụ
ngôn
c
ủa
Ấn
Độ
.
3.4
T
h
ơ
c
a
dân
g
i
an
Xú
pha
xít
Gi
ống
nh
ư
t
ục
n
gữ
c
a
da
o
V
i
ệ
t
Na
m
,
t
ục
n
gữ
L
ào
là
nh
ữ
ng
l
ờ
i
nó
i
bóng
b
ả
y
có
ng
hĩ
a
l
í
,
d
ễ
nh
ớ
.
Hình
th
ức
c
â
u
ch
ữ
k
hông
qu
i
đ
ị
nh
k
hông
c
ầ
n
g
i
e
o
v
ầ
n,
đ
ượ
c
co
i
nh
ư
ch
â
m
ngôn
tri
ế
t
l
í
.
Ví
d
ụ
:
Chí
n
tr
ướ
c
ươ
ng
(
V
i
ệ
t
Na
m
:
ă
n
c
ơ
m
tr
ướ
c
kẻn
g)
Th
ấ
y
v
o
i
"
ị
"
đừ
ng
"
ị
"
t
h
e
o
.
Rét
vì
gió
,
đ
ắ
p
ch
ă
n
rét
vì
m
ưa
,
s
ưở
i
l
ửa
rét
vì
lòng
ng
ườ
i
,
kh
ó
ở
U
ốn
l
ư
ng
l
ê
n
tr
ờ
i
,
c
ắ
m
m
ặ
t
x
uống
đ
ấ
t
,
cuố
i
c
ùng
m
ớ
i
có
ă
n
Mu
ốn
ă
n
c
ơ
m
ph
ả
i
l
a
o
động
mu
ốn
ă
n
c
á
ph
ả
i
qu
ă
ng
ch
ài
Ch
ế
t
l
à
m
m
a
h
ơ
n
s
ống
l
àm
tôi
m
ọ
i
Đ
ừn
g
r
ướ
c
g
i
ặ
c
vào
làng
Đ
ừn
g
bỏ
hồng
ho
àng
vào
ru
ộng
Voi
vào
ru
ộng
ch
ẳ
ng
b
ằ
ng
qua
n
vào
b
ả
n
L
ợ
n
l
àm
ru
ộng
,
chó
ă
n
c
ơ
m
Không
d
ũng
c
ả
m
k
hông
c
ưỡ
i
đ
ượ
c
v
o
i
có
ng
à
Đ
ừn
g
co
m
ình
nh
ư
con
s
â
u
,
qu
ạ
s
ẽ
m
ổ
L
ăm
và
K
hắp
Là
hai
ki
ể
u
h
á
t
dâ
n
g
i
a
n
phổ
bi
ế
n
tr
ong
nh
ữ
ng
đ
êm
h
ộ
i
,
s
i
nh
ho
ạ
t
t
ậ
p
t
h
ể
,
v
u
i
ch
ơ
i
,
tình
b
ạ
n
gắ
n
v
ớ
i
â
m
nh
ạ
c
.
Tr
ướ
c
hế
t
c
ầ
n
có
b
à
i
l
ă
m
(
v
ă
n
ch
ươ
ng
)
v
à
kèn
,
tr
ống
đô
i
khi c
ả
m
ú
a
n
ữa
.
M
ộ
t
bộ
ph
ậ
n
l
ă
m
x
uấ
t
phá
t
t
ừ
tr
u
y
ệ
n
cổ
,
tr
ườ
ng
c
a
.
Đề
tài
t
hường
xoay
quanh
chuy
ệ
n
y
ê
u
đ
ư
ơng
đôi
l
ứ
a
.
L
ờ
i
t
hơ
uy
ể
n
chuy
ể
n
nhi
ề
u
h
ình
ảnh
v
í
von
m
ộc
m
ạ
c
chân
tình
và
th
ơ
m
ộng
.
C
h
ẳ
ng
h
ạ
n
,
một
cô
gá
i
h
á
t
:
N
ế
u
anh
t
hí
ch
e
m
,
nhờ
bố
mẹ
t
ớ
i
x
i
n
Mang
thêm
cái
s
ọt
đựng
cô
n
àng
v
ề
ở Ăn
không
được
,
cô
n
àng
s
ẽ
bón
Ng
ủ
không
y
ên
,
cô
nàng
s
ẽ
r
u
N
gườ
i
có
h
ư
ơng
t
hơ
m
hay
không
,
cô
nàng
cũng
k
è
sát hôn
anh
su
ốt
đ
êm
,
th
ật
đấy
,
ơ
i
ngườ
i
t
r
ai
h
ỡ
i
ng
ư
ờ
i
cổ
t
r
òn
ơ
(…)
N
ế
u
e
m
c
hế
t
,
s
ẽ
hóa
t
h
ành
con
gà
r
ừ
ng
anh
s
ẽ
chăng
bẫy
bắt
N
ế
u
e
m
t
hành
con
thi
ê
n
nga
bay
l
ư
ợn
l
ư
ợn
l
ờ
t
r
ên
tr
ờ
i
anh
s
ẽ
hóa
t
h
ành
dây
thòng
l
ọng
chăng
khắp
nơ
i
M
ột
ch
àng
trai
hát
:
Phải
r
ồi
anh
y
êu
em
không
phải
mớ
i
ng
ày
hôm
nay
hay
hôm
qua
Yêu
t
ừ
k
hi
quả
d
ư
a
chưa
có
phấn
yêu
t
ừ
k
hi
quả
mây
ch
ư
a
có
hoa
yêu
t
ừ
k
hi
cha
mẹ
e
m
bế
ẵm
m
ớ
m
cơ
m
gi
ữ
a
t
r
ờ
i
e
m
d
ãy
n
ảy
anh
yêu
em
t
ừ
đó
t
ớ
i
nay
ch
ư
a
quê
n
đâu
.
.
.
