VĂN HỌC ẤN ĐỘ, NHẬT BẢN LÀO, CAMPUCHIA, Ả RẬP - CHƯƠNG 5. TRUYỆN CỔ TÍCH DÂN GIAN ẤN ĐỘ pot
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (230.95 KB, 14 trang )
CH
Ư
Ơ
NG
V
–
TRUYỆN
CỔ
T
Í
CH
DÂN
G
I
AN
ẤN
ĐỘ
1.
Khái
quát
Nói
Ấn
Độ
l
à
kho
tàng
c
ổ
tí
ch
g
i
àu
nh
ấ
t
trên
th
ế
g
i
ớ
i
đ
i
ề
u
đó
r
ấ
t
đúng.
Kh
o
t
à
ng
đó,
t
ừ
t
h
ế
hệ
n
à
y
đ
ế
n
t
hế
h
ệ
k
h
á
c
k
h
a
i
t
h
á
c
k
hông
ba
o
gi
ờ
h
ế
t
.
Đó
l
à
thành
qu
ả
t
uy
ệ
t
d
i
ệ
u
c
ủa
s
ự
t
hông
m
i
nh,
đầ
y
m
ưu
trí
,
g
i
à
u
óc
t
ưở
ng
t
ượ
ng
c
ủa
nh
â
n
dâ
n
Ấn
Độ
.
Ngay
t
ừ
tr
ướ
c
công
ngu
y
ê
n
cho
đ
ế
n
v
ề
s
a
u
tr
ả
i
q
ua
h
àng
th
ế
kỷ
,
tr
u
y
ệ
n
k
ể
Ấn
Độ
đ
ã
đư
ợ
c
g
hi
ch
é
p,
đ
ượ
c
biên
so
ạ
n
l
ạ
i
t
h
ành
nhi
ề
u
h
ợ
p
t
u
y
ể
n
b
ằ
ng
nhi
ề
u
t
h
ứ
ngôn
n
gữ
k
h
á
c
nhau
r
ấ
t
có
gi
á
tr
ị
v
à
đư
ợ
c
l
ưu
h
à
nh
kh
ắ
p
đấ
t
n
ướ
c
Ấn
Độ
và
trên
th
ế
g
i
ớ
i
,
đặ
c
bi
ệ
t
ở
Đô
ng
Nam
Á
và
Trung
-
c
ậ
n
Đô
ng.
C
ũng
vì
s
ự
g
i
à
u
có
v
à
đư
ợ
c
l
ưu
h
à
nh
r
ộng
rãi
nh
ư
v
ậ
y
m
à
có
nhi
ề
u
nh
à
h
ọc
g
i
ả
nghiên
c
ứu
v
ề
v
ă
n
học
dâ
n
g
i
a
n
trên
th
ế
g
i
ớ
i
cho
r
ằ
ng
m
ộ
t
s
ố
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
đ
ượ
c
l
ưu
hành
trên
th
ế
gi
ớ
i
có
nh
ữ
ng
m
ô
tí
p
g
i
ống
nh
a
u
đề
u
b
ắ
t
nguồn
t
ừ
Ấ
n
Độ
.
Đ
i
ề
u
n
à
y
đ
ã
gây
ra
nh
ữ
ng
cuộc
tr
a
nh
l
uậ
n
s
ô
i
nổ
i
v
à
đ
ầ
y
l
ý
t
hú
tr
ong
l
ĩ
nh
v
ực
nghiên
c
ứu
f
o
l
k
l
o
r
e
học.
Do
qua
tay
nhi
ề
u
ng
ườ
i
s
a
o
ch
é
p,
biên
so
ạ
n
ở
nhi
ề
u
t
h
ờ
i
đạ
i
k
h
á
c
nh
a
u
m
à
làm
cho
truy
ệ
n
cổ
Ấ
n
Độ
m
a
ng
nh
ữ
ng
đ
ặ
c
đ
i
ể
m
s
a
u
đâ
y:
Trong
m
ộ
t
s
ố
tr
uy
ệ
n
có
t
h
a
y
đổ
i
ít
nhi
ề
u
cố
t
tr
uy
ệ
n,
đô
i
khi
h
a
i
ba
tr
uy
ệ
n
gộp
l
ạ
i
thành
m
ộ
t
tr
uy
ệ
n,
có
khi
m
ộ
t
tr
uy
ệ
n
đ
ượ
c
ph
â
n
r
a
t
h
ành
hai
ba
truy
ệ
n
r
i
êng
bi
ệ
t
.
Ngay
trong
m
ộ
t
s
ố
h
ợ
p
t
uy
ể
n
ng
ườ
i
biên
so
ạ
n
cũng
nh
ư
n
gư
ờ
i
p
hiên
d
ị
ch
r
a
các
ti
ế
ng
dâ
n
t
ộc
kh
á
c
nh
a
u,
nhi
ề
u
l
úc
cũng
t
ự
ý
t
h
êm
b
ớ
t
đô
i
chỗ
l
àm
cho
truy
ệ
n
ho
àn
ch
ỉ
nh
t
h
ê
m
như
ng
l
ạ
i
m
ấ
t
đi
tí
nh
ch
ấ
t
ngu
yên
thuỷ
c
ủa
nó.
Có
nh
ữ
ng
cố
t
tr
uy
ệ
n
bị
t
h
a
y
đổ
i
t
h
ành
nhi
ề
u
d
ị
b
ả
n,
l
ạ
i
có
tr
uy
ệ
n
x
e
n
kẽ
tr
u
y
ề
n
thuy
ế
t
,
t
h
ầ
n
t
ho
ạ
i
,
l
ạ
i
có
tr
uy
ệ
n
mang
dáng
d
ấ
p
tr
u
y
ệ
n
n
gắ
n
hi
ệ
n
đạ
i
,
v
.
v
.
M
ặ
c
d
ù
tr
ả
i
qua
nhi
ề
u
s
ự
bi
ế
n
đổ
i
v
ề
nộ
i
dung
và
hình
th
ứ
c,
m
ặ
c
dầ
u
kh
o
á
c
t
ấ
m
á
o
khác
nhau
c
ủa
nhi
ề
u
t
h
ờ
i
đ
ạ
i
,
nh
ư
ng
tr
uy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
c
ă
n
bả
n
v
ẫ
n
g
i
ữ
đ
ượ
c
c
á
i
v
ẻ
tr
ẻ
trung,
h
ồn
n
hiên,
chân
th
ực
,
hó
m
hỉ
nh,
đầ
y
tí
nh
l
ạ
c
qua
n
c
ủa
nó.
2.
N
ội
dun
g
v
à
ý
nghĩ
a
t
r
u
yệ
n
cổ
tí
c
h
Nhìn
vào
kho
tàng
truy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
chúng
t
a
t
h
ấ
y
nhâ
n
v
ậ
t
c
ủa
tr
uy
ệ
n
k
h
á
phong
phú.
M
ỗ
i
l
o
ạ
i
nh
â
n
v
ậ
t
đề
u
đạ
i
bi
ể
u
cho
m
ỗ
i
g
i
a
i
c
ấ
p
tr
ong
xã
h
ộ
i
Ấn
Độ
.
Đó
l
à
các
v
ị
v
ươ
ng
h
ầ
u
công
t
ướ
c,
c
á
c
t
u
s
ĩ
B
a
-la-môn,
các
v
ị
qua
n
t
o
à,
các
quan
hành
chính,
th
ầ
y
c
ò, th
ầ
y
k
i
ệ
n,
c
á
c
hi
ề
n
tr
i
ế
t
,
c
á
c
ẩ
n
s
ĩ
,
ng
ườ
i
đ
i
buôn,
kẻ
ă
n
m
à
y
,
n
gư
ờ
i
t
h
ợ
c
à
y
,
n
gư
ờ
i
t
hợ
t
hủ
công,
v.v.
Bên
c
ạ
nh
l
ạ
i
có
c
ả
m
ộ
t
t
h
ế
gi
ớ
i
s
úc
v
ậ
t
đ
ượ
c
x
â
y
d
ựn
g
t
h
e
o
s
ự
t
ưở
ng
t
ượ
ng
c
ủa
con
n
gư
ờ
i
,
dùng
l
à
m
t
ượ
ng
tr
ưn
g,
á
m
ch
ỉ
,
ngụ
ý
,
ẩ
n
dụ,
v
.
v
.
Nh
ữ
ng
con
v
ậ
t
đó
đề
u
gi
ữ
đúng
đặ
c
tính
c
ủa
nó,
ví
nh
ư
r
ắ
n
độc
á
c,
l
ừa
ngu
dố
t
,
c
á
o
r
a
nh
m
ãnh.
Xây
d
ự
ng
nh
ữ
ng
nh
â
n
v
ậ
t
đó
c
á
c
t
á
c
gi
ả
dâ
n
g
i
a
n
m
uốn
ph
ê
p
há
n
t
hó
i
h
ư
t
ậ
t
x
ấ
u
c
ủa
con
ng
ườ
i
và
s
ự
b
ấ
t
công
tr
ong
xã
h
ộ
i
.
Truy
ệ
n
cổ
tí
ch
Ấn
Độ
cũng
g
i
ống
nh
ư
c
á
c
tr
u
y
ệ
n
cổ
c
ủa
c
á
c
dâ
n
t
ộc
kh
á
c
đề
u
ph
ả
n
ả
nh
hi
ệ
n
t
h
ực
cuộc
s
ống
xã
h
ộ
i
.
T
hó
i
h
ư
t
ậ
t
x
ấ
u
c
ủa
con
ng
ườ
i
b
a
o
g
i
ờ
cũng
bị
đả
kí
ch,
bị
tr
ừn
g
ph
ạ
t
,
l
òng
t
ốt
b
a
o
gi
ờ
cũng
đ
ượ
c
ph
á
t
hu
y
và
ca
ng
ợ
i
.
Thi
ệ
n
b
a
o
g
i
ờ
cũng
t
h
ắ
ng
á
c,
chính
nghĩ
a
b
a
o
g
i
ờ
cũng
t
h
ắ
ng
hung
tàn
và
b
ạ
o
ng
ượ
c.
C
á
c
tr
u
y
ệ
n
đề
u
ngụ
ý
g
i
á
o
dục
và
kh
u
y
ê
n
r
ă
n
n
gư
ờ
i
đờ
i
.
K
ẻ
m
ạ
nh
b
a
o
g
i
ờ
cũng
c
hi
ế
n
t
h
ắ
ng
kẻ
y
ế
u,
nh
ư
ng
kh
ông
h
ẳ
n
nh
ư
v
ậ
y
n
ế
u
kẻ
y
ế
u
bi
ế
t
dùng
m
ưu
trí
,
bi
ế
t
đo
àn
k
ế
t
t
ươ
ng
tr
ợ
v
ớ
i
nh
a
u
t
h
ì
nh
ấ
t
đ
ị
nh
c
hi
ế
n
th
ắ
ng
đ
ượ
c
kẻ
m
ạ
nh.
Ch
ẳ
ng
h
ạ
n
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Đoàn
k
ế
t
t
h
ì
s
ống
”
miêu
t
ả
l
ũ
nhá
i
,
ong
vò
v
ẽ
v
à
c
hi
m
đ
ã
đo
à
n
k
ế
t
đá
nh
c
hế
t
đ
ượ
c
v
o
i
.
Qua
truy
ệ
n
“
Nhà
vua
bi
ế
t
gi
á
m
ình
nh
ư
t
h
ế
n
ào”
,
chúng
ta
s
ẽ
hi
ể
u
r
ằ
ng
g
i
á
nh
à
vua
kh
ông
đ
á
ng
m
ộ
t
tr
i
nh,
ho
ặ
c
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Nhà
vua
v
ớ
i
quan
đại
t
hần
”
thì
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
t
u
ỳ t
ùng
đố
i
vớ
i
v
ua
t
ốt
h
ơ
n
l
à
v
ua
đố
i
l
ạ
i
vớ
i
họ.
Tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Nhà
vua
v
ớ
i
t
ê
n
c
ư
ớp
”
tên
c
ướ
p
đ
ã
ví
mình
nh
ư
nh
à
v
ua
,
nh
ư
ng
t
ộ
i
c
ủa
y
c
òn
nh
ẹ
h
ơ
n
t
ộ
i
c
ủa
nh
à
vua
vì
nhà
vua
đ
i
c
ướ
p
đấ
t
đa
i
c
ủa
thiên
h
ạ
.
Nhi
ề
u
truy
ệ
n
đ
ã
gi
ễ
u
c
ợ
t
bọn
t
u
s
ĩ
.
Tr
ong
t
h
ực
t
ế
t
u
s
ĩ
Ấn
Độ
kh
ông
ph
ả
i
đề
u
l
à
nh
ữ
ng
k
ẻ
t
u
h
à
nh
ch
â
n
c
hí
nh,
ng
ượ
c
l
ạ
i
có
m
ộ
t
s
ố
kh
o
á
c
á
o
t
h
ầ
y
t
u
để
l
ừa
p
hỉ
nh,
dụ
dỗ
dâ
n
l
à
nh
đ
ể
tr
ục
l
ợ
i
và
làm
nh
ữ
ng
đ
i
ề
u
x
ằ
ng
b
ậ
y
.
C
ó
tr
u
y
ệ
n
ch
â
m
bi
ế
m
t
u
s
ĩ
l
ừa
đả
o
kẻ
kh
á
c
để
c
ướ
p
v
ợ
,
có
t
u
s
ĩ
l
òng
tham
vô
đá
y
.
Tr
u
y
ệ
n
“
Tu
sĩ
v
à
b
ốn
t
ê
n
l
ư
u
manh
”
đ
ã
gi
ễ
u
c
ợ
t
s
ự
cu
ồng
t
i
n
và
ngu
ng
ốc
c
ủa
bọn
t
u
s
ĩ
.
Tr
u
y
ệ
n
“
Đô
i
c
hi
m
s
ẻ
v
ớ
i
t
u
s
ĩ
”
có
kèm
theo
m
ộ
t
đo
ạ
n
nh
ậ
n
x
é
t
,
b
ình
lu
ậ
n
s
â
u
s
ắ
c
vạch
tr
ầ
n
s
ự
t
i
t
i
ệ
n,
nhỏ
nhe
n
c
ủa
g
i
ớ
i
t
u
s
ĩ
.
Tr
u
y
ệ
n
“
Con
mèo
ngoan
đạo
”
,
dư
ớ
i
h
ình
th
ức
l
o
ài
v
ậ
t
đ
ã
ch
ỉ
trí
ch
r
a
b
ả
n
ch
ấ
t
“
k
h
ẩ
u
ph
ậ
t
t
â
m
xà”
c
ủa
g
i
ớ
i
t
u
sĩ
.
Đ
ố
i
vớ
i
c
á
c
vị
qua
n
t
o
à,
quan
hành
chính,
nh
ữ
ng
kẻ
c
ầ
m
c
â
n
n
ả
y
m
ực
,
đ
i
ề
u
khi
ể
n
công
lý
trong
xã
h
ộ
i
bị
l
ên
án,
b
ị
v
ạ
ch
m
ặ
t
l
à
nh
ữ
ng
kẻ
t
h
a
m
l
a
m
,
bóc
l
ộ
t
r
ấ
t
t
h
ậ
m
t
ệ
.
C
ó
tên quan
toà
l
ợ
i
dụng
qu
y
ề
n
h
ành
c
ủa
m
ình
l
ậ
p
m
ưu
c
ướ
p
đo
ạ
t
ng
ườ
i
đ
à
n
b
à
đ
ẹ
p
có
t
ê
n
ă
n
hố
i
l
ộ
c
ă
n
c
ứ
vào
l
ờ
i
k
h
a
i
dố
i
tr
á
c
ủa
t
ê
n
l
á
i
buôn
đ
ể
k
ế
t
t
ộ
i
ng
ườ
i
t
hợ
c
ạ
o
nh
ư
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Gã lái
buôn
v
ớ
i
ng
ư
ờ
i
t
hợ
cạo
”.
Truy
ệ
n
“
Lão
ăn
mày
và
đàn
chu
ột
”
đ
ã
v
ạ
ch
tr
ầ
n
b
ả
n
c
hấ
t
l
ừa
đả
o,
hống
há
ch,
để
u
trá
c
ủa
nh
ữ
ng
tên
th
ủ
qu
ỹ
,
nh
ữ
ng
tên
xã
tr
ưở
ng
ở
nông
t
hôn
Ấn
Độ
.
M
ột
đố
i
t
ượ
ng
k
h
á
c
t
h
ườ
ng
đ
ượ
c
t
á
c
g
i
ả
nh
ữ
ng
tr
u
y
ệ
n
cổ
tí
ch
t
ậ
p
tr
ung
đả
kí
ch
l
à
b
ọn
phú
t
h
ươ
ng,
bọn
l
á
i
buôn
g
i
a
n
x
ả
o,
l
ắ
m
m
á
nh
k
ho
é
tr
ụ
c
l
ợ
i
,
l
ừa
m
ua
r
ẻ
b
á
n
đắ
t
,
nh
ư
trong
truy
ệ
n
“
Gã
lái
buôn
v
ớ
i
ng
ư
ờ
i
bạn
của
y
”,
truy
ệ
n
“
Nhà
hi
ề
n
t
r
i
ế
t
,
nhà
vua
và
ng
ư
ờ
i
bán
hương
t
r
ầm
”.
Nh
â
n
d
â
n
l
a
o
động,
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
cùng
đ
i
nh
t
h
ườ
ng
đóng
v
a
i
trò
quan
tr
ọng
tr
ong
truy
ệ
n
cổ
tí
ch
Ấn
Độ
.
Tr
ướ
c
h
ế
t
tr
uy
ệ
n
t
h
ườ
ng
t
ậ
p
tr
ung
c
a
n
gợ
i
,
đề
c
a
o
ngh
èo
kh
ổ
nh
ư
ng
không
h
ề
c
hị
u
k
h
uấ
t
phục,
k
hông
h
ề
l
uồn
cú
i
,
họ
c
ă
m
ph
ẫ
n,
và
ph
ả
n
k
h
á
ng
nh
ữ
ng
kẻ
chuyên
ức
hi
ế
p
và
áp
b
ức
họ.
Truy
ệ
n
“
Ng
ự
a
v
à
trâu
”
đ
ã
nói
lên
chân
lý:
“Ai
có
lao
động
đề
u
m
a
ng
l
ạ
i
l
ợ
i
í
ch
cho
l
o
à
i
n
gư
ờ
i
”
.
C
á
nh
tay
rám
n
ắ
ng
vì
lao
động
c
ủa
cô
gá
i
nông
dâ
n
ngh
è
o
đ
ẹ
p
h
ơ
n
l
à
nh
ững
cánh
tay
nõn
nà
c
ủa
nhữ
ng
cô
gá
i
qu
ý
t
ộc
nh
ư
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Ba
cô
gái
qúy
t
ộc
v
à
bà
lão
ăn
mày
”.
Nh
â
n
dâ
n
l
a
o
động
tr
ong
tr
uy
ệ
n
ba
o
gồ
m
nhi
ề
u
t
h
ành
ph
ầ
n
nh
ư
t
h
ợ
m
ộc,
t
h
ợ
n
ề
,
t
h
ợ
d
ệ
t
,
t
h
ợ
m
a
y
,
t
h
ợ
đồ
gố
m
,
t
h
ợ
c
ạ
o,
ng
ườ
i
đ
i
s
ă
n,
kẻ
đốn
củ
i
,
v
.
v
.
Họ
đ
ượ
c
m
i
êu
t
ả
nh
ư
l
à
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
t
h
ợ
l
ành
ngh
ề
,
t
hông
m
i
nh
và
giàu
trí
tu
ệ
,
c
ầ
n
m
ẫ
n,
ch
â
n
t
h
ực
,
kh
é
o
t
a
y
và t
h
á
o
v
á
t
nh
ư
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Tu
sĩ
,
ng
ư
ờ
i
t
hợ
k
i
m
ho
àn,
th
ợ
mộc
v
à
th
ợ
may
”.
Các
tay
th
ợ
vàng
b
ạ
c
v
ốn
l
à
nh
ữ
ng
tên
khét
ti
ế
ng
h
á
m
tài,
x
ả
o
qu
y
ệ
t
,
l
ừa
l
ọc
l
à
đố
i
t
ượ
ng
t
h
ườ
ng
bị
đả
kí
ch
kh
ông
t
h
ươ
ng
t
i
ế
c.
Hoàn
c
ả
nh
ngh
èo
kh
ổ
c
ủa
nh
ữ
ng
con
ng
ườ
i
l
a
o
động
s
ống
tr
ong
xã
h
ộ
i
phong
k
i
ế
n
t
h
ườ
ng
đ
ượ
c
m
i
êu
t
ả
m
ộ
t
c
á
ch
s
â
u
s
ắ
c
và
c
ả
m
động.
Tr
uy
ệ
n
t
h
ườ
ng
b
ắ
t
đầ
u
b
ằ
ng
c
ả
nh
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
ngh
è
o
đó
i
l
a
ng
t
ha
ng
r
ờ
i
bỏ
qu
ê
h
ươ
ng
l
à
ng
m
ạ
c
đ
i
k
i
ế
m
ă
n
ở
n
ơ
i
k
há
c.
S
â
u
s
ắ
c
nh
ấ
t
l
à
truy
ệ
n
ng
ườ
i
t
h
ợ
Da
r
i
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
N
gườ
i
t
hợ
dệ
t
không
may
”.
M
ặ
c
dầ
u
có
tài, Dari
s
ống
tr
ong
k
i
nh
t
h
ành
c
ủa
m
ình
không
tìm
đư
ợ
c
c
á
ch
b
á
n
n
h
ữ
ng
t
ấ
m
v
ả
i
đ
ắ
t
t
i
ề
n
vì
n
gư
ờ
i
ngh
èo
không
có
ti
ề
n
m
ua
.
33
Truy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
c
òn
nêu
lên
nh
ữ
ng
b
ài
h
ọc
x
ử
t
h
ế
tr
ong
qua
n
h
ệ
b
ạ
n
b
è,
anh
em,
quan
h
ệ
g
i
ữa
ng
ườ
i
vớ
i
ng
ườ
i
,
nh
ằ
m
g
i
á
o
dục
nh
ữ
ng
đức
tí
nh
t
ốt
chống
l
ạ
i
nh
ữ
ng
t
hó
i
k
i
êu
c
ă
ng,
t
ự
c
a
o
t
ự
đạ
i
,
í
ch
kỷ
,
h
ẹ
p
hòi,
ti
ti
ệ
n,
l
ừa
t
h
ầ
y
ph
ả
n
b
ạ
n,
v
.
v
.
Truy
ệ
n
“
Vua
Xuhayman
và
con
s
ế
u
”
t
ậ
p
tr
ung
c
a
ng
ợ
i
tình
b
ạ
n,
n
ế
u
k
hông
có
b
ạ
n
bè
thì
cu
ộc
s
ống
kh
ông
có
ý
ng
hĩ
a
.
B
ạ
n
b
è
ph
ả
i
c
hi
a
b
ùi
x
ẻ
ngọ
t
v
ớ
i
nh
a
u,
v
u
i
buồn
có
nh
a
u nh
ư
tr
ong
tr
uy
ệ
n
“
Hai
ngườ
i
bạn
v
à
túi
ti
ề
n
”.
S
ự
cãi
c
ọ,
m
â
u
t
h
uẫ
n
l
ẫ
n
nh
a
u
c
hi
a
r
ẽ
nh
a
u
s
ẽ
kh
ông
đ
e
m
l
ạ
i
l
ợ
i
í
ch
g
ì
cho
nhau,
ch
ỉ
khi
ế
n
cho
kẻ
k
h
á
c
“
đục
n
ướ
c
bé
o
c
ò”
mà
thôi,
nh
ư
trong
truy
ệ
n
“
C
ủa
tôi
v
à
c
ủa
cô
”,
“
Chó,
mèo
và
kh
ỉ
.
”
Tình
nghĩ
a
bạ
n
b
è
có
s
â
u
đ
ậ
m
l
à
do tính
trung
th
ực
,
chung
t
hu
ỷ
và
bi
ế
t
y
ê
u
t
h
ươ
ng
nh
a
u.
Tr
u
y
ệ
n
“
N
gườ
i
t
hợ
k
i
m
ho
àn
và
th
ợ
m
ộc
”
đ
ã
lên
án
nh
ữ
ng
kẻ
ph
ả
n
bộ
i
l
ạ
i
tình
b
ạ
n
vì
hám
l
ợ
i
.
Tr
u
y
ệ
n
“
Tính
vênh
váo
”
v
ạ
ch
tr
ầ
n
nh
ữ
ng
kẻ
khi
đ
ã
có
đ
ị
a
vị
da
nh
v
ọng
tr
ong
xã
h
ộ
i
r
ồ
i
t
h
ì
lên
m
ặ
t
,
khi
nh
t
h
ườ
ng
b
ạ
n
b
è, quên
c
ả
c
ả
nh
s
ống
t
h
uở
h
àn
vi
v
ớ
i
nh
a
u.
3.
Ngh
ệ
t
huậ
t
t
r
u
yệ
n
cổ
Ấn
Độ
Nhìn
chung
k
ế
t
c
ấ
u
tr
uy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
t
h
ườ
ng
ch
ặ
t
ch
ẽ
cô
đọng,
s
úc
tí
ch,
n
gắ
n
gọn.
Có
truy
ệ
n
v
ẻ
n
v
ẹ
n
5,
6
d
òng.
T
hông
t
h
ườ
ng
có
2
c
á
ch
bố
cục
:
M
ột
l
à,
b
ố
cục
t
h
ườ
ng
b
ắ
t
đầ
u
cố
t
tr
uy
ệ
n
c
hí
nh,
s
a
u
đó
để
nh
â
n
v
ậ
t
c
hí
nh
trong
truy
ệ
n
k
ể
,
ng
ừ
ng
k
ể
l
à
k
ế
t
t
húc.
C
uố
i
tr
u
y
ệ
n
thỉ
nh
t
ho
ả
ng
có
nh
ữ
ng
c
â
u
t
h
ơ
b
ình
lu
ậ
n
n
gắ
n,
ho
ặ
c
ngụ
ngôn,
ho
ặ
c
ch
â
m
ngôn,
ho
ặ
c
m
ộ
t
l
ờ
i
b
ình
rút
ra
cho
ng
ườ
i
đọc
m
ộ
t
b
ài
h
ọc
ki
nh
ng
hi
ệ
m
.
Cách
b
ố
cục
t
h
ứ
h
a
i
,
t
h
ườ
ng
m
ở
đầ
u
b
ằ
ng
l
ờ
i
g
i
ớ
i
thi
ệ
u
c
ủa
ng
ườ
i
k
ể
tr
u
y
ệ
n
v
ề
đề
tài
chuy
ệ
n,
ng
ườ
i
kể
chu
y
ệ
n
có
t
h
ể
l
à
m
ộ
t
con
v
ậ
t
h
a
y
ng
ườ
i
.
S
a
u
đó
l
à
c
ốt
tr
uy
ệ
n,
kế
t
t
húc
truy
ệ
n
có
t
h
ể
l
à
c
ả
m
t
ưở
ng
c
ủa
ng
ườ
i
ng
he
,
ha
y
l
ờ
i
b
ình
v
ề
t
há
i
độ
và
tâm
tr
ạ
ng
c
ủa
ng
ườ
i
nghe.
N
ế
u
ng
ườ
i
ngh
e
yêu
c
ầ
u
kể
t
i
ế
p
t
h
ì
truy
ệ
n
l
ạ
i
đ
ượ
c
n
ố
i
t
i
ế
p
bằ
ng
m
ộ
t
tr
uy
ệ
n
k
h
á
c.
V
ề
ngôn
n
gữ
t
h
ì
l
ờ
i
ít
ý
nhi
ề
u,
l
ờ
i
l
ẽ
g
i
ả
n
d
ị
,
dễ
hi
ể
u
có
l
úc
bóng
bả
y
,
hó
m
hỉ
nh
h
ài
h
ướ
c
t
ạ
o
r
a
m
ộ
t
m
ỹ
c
ả
m
s
ả
ng
kh
o
á
i
,
l
ạ
c
qua
n.
Vă
n
ch
ươ
ng
t
h
ườ
ng
u
y
ể
n
chu
y
ể
n
và
sinh
động.
Có
nhi
ề
u
tr
uy
ệ
n,
nh
â
n
v
ậ
t
đ
ượ
c
kh
ắ
c
ho
ạ
t
h
ành
nh
ữn
g
nhân
v
ậ
t
đi
ể
n
h
ình
t
ạ
o
n
ên
ấ
n
t
ượ
ng
s
â
u
s
ắ
c
cho
ng
ườ
i
đọc,
ng
ườ
i
ngh
e
.
Giàu
ch
ấ
t
tr
i
ế
t
l
ý
,
dồ
i
d
ào
trí
tu
ệ
,
n
hi
ề
u
ngụ
ngôn
l
à
đ
ặ
c
đ
i
ể
m
nổ
i
b
ậ
t
tr
ong
tr
uy
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
.
Đi
ề
u
n
ày
c
ũng
ph
ả
n
ả
nh
rõ
đ
ặ
c
tí
nh
dâ
n
t
ộc
Ấn
Độ
.
Tuy
v
ậ
y
,
tr
u
y
ệ
n
cổ
Ấn
Độ
cũng
bộc
l
ộ
m
ộ
t
s
ố
nh
ượ
c
đ
i
ể
m
c
ủa
nó,
có
n
hi
ề
u
tr
uy
ệ
n
mang
n
ặ
ng
m
àu
s
ắ
c
hu
y
ề
n
bí
,
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
nhi
ề
u
t
ư
t
ưở
ng
t
ôn
gi
á
o
đặ
c
bi
ệ
t
l
à
Ph
ậ
t
g
i
á
o
làm
cho
m
ộ
t
s
ố
tr
uy
ệ
n
ké
m
ph
ầ
n
g
i
á
tr
ị
hi
ệ
n
t
h
ực
c
ủa
nó.
4.
GI
Ớ
I
THIỆU
MỘT
SỐ
TẬP
TRUYỆN
CỔ
Truy
ệ
n
Con
Vẹ
t
.
Quá
trình
hình
thành
truy
ệ
n
C
on
V
ẹ
t
Đâ
y
l
à
tr
uy
ệ
n
cổ
tí
ch
c
ỡ
d
ài
n
ổ
i
t
i
ế
ng
c
ủa
Ấn
Độ
.
Nhi
ề
u
nh
à
nghiên
c
ứu
c
ủa
Ấn
Độ
và
th
ế
g
i
ớ
i
cho
r
ằ
ng
t
ậ
p
tr
uy
ệ
n
n
ày
có
t
ừ
l
â
u,
phổ
b
i
ế
n
r
ộng
rãi
nh
ấ
t
vào
th
ế
kỷ
XI
I
.
So
ạ
n
g
i
ả
đầ
u
t
i
ên
là
ai
không
rõ,
nh
ư
ng
tr
ả
i
qua
nhi
ề
u
t
h
ế
kỷ
đ
ã
có
nhi
ề
u
b
àn
tay
s
ưu
t
ậ
p,
chọn
l
ọc,
s
a
o
ch
é
p
bổ
s
ung
nhi
ề
u
l
ầ
n
l
àm
m
ấ
t
dầ
n
nộ
i
dung
c
ủa
ngu
yên
b
ả
n.
Dù
v
ậ
y
,
đế
n
na
y
t
á
c
ph
ẩ
m
v
ẫ
n
c
òn
gi
ữ
ngu
yên
v
ẹ
n
g
i
á
tr
ị
c
ủa
nó,
đ
ượ
c
nhi
ề
u
ng
ườ
i
ưa
t
hí
ch,
đư
ợ
c
l
ưu
hà
nh
r
ộng
rãi
trên
th
ế
g
i
ớ
i
.
Tr
u
y
ệ
n
đ
ã
đư
ợ
c
d
ị
ch
r
a
t
i
ế
ng
Nga,
Af
gh
a
nixt
a
n,
Anh
,
P
h
á
p,
Đ
ức
,
v
.
v
.
Truy
ệ
n
C
on
Vẹ
t
b
ắ
t
nguồn
t
ừ
t
ậ
p
S
uc
a
x
a
pt
a
t
i
gồ
m
70
tr
uy
ệ
n
t
ậ
p
n
ày
in
ra
không
bao
lâu,
b
ị
t
hấ
t
l
ạ
c,
s
a
u
n
ày
Nahsabi
biên
so
ạ
n
l
ạ
i
l
ấ
y
t
ê
n
l
à
T
ut
i
n
a
n
v
à
o
n
ă
m
1330
b
ằ
ng
ti
ế
ng
I
r
a
n.
C
ó
n
hi
ề
u
chỗ
kh
á
c
x
a
t
ậ
p
Sucaxaptati,
s
ố
tr
uy
ệ
n
r
út
l
ạ
i
c
òn
52.
S
a
u
đó
đư
ợ
c
M
ôh
a
m
e
t
C
a
d
i
r
i
,
nh
à
v
ă
n
Ấn
Độ
ở
t
h
ế
kỷ
XVI
II
c
ả
i
bi
ế
n
l
ạ
i
l
ấ
y
tên
là
“
Quy
ể
n
s
ách
của
C
on
V
ẹ
t
”
n
ổ
i
t
i
ế
ng
t
ừ
đó.
S
ố
tr
uy
ệ
n
r
út
l
ạ
i
c
òn
38.
Ti
ế
p
s
a
u
C
a
d
i
r
i
l
ạ
i
có
bả
n
c
ủa
Ha
i
daba
s
e
Ha
i
d
a
r
i
s
o
ạ
n
l
ạ
i
n
ă
m
1801
đ
ế
n
n
ă
m
1803
xu
ấ
t
b
ả
n
ở
C
a
l
c
ut
a
l
ấ
y
t
ê
n
T
ô
t
a
x
ơ
h
a
ni
(
C
on
V
ẹ
t)
.
T
ậ
p
tr
uy
ệ
n
n
ày
tuy
v
ẫ
n
g
i
ữ
ngu
yên
các
c
ốt
tr
uy
ệ
n
tr
ướ
c,
nh
ư
ng
s
o
ạ
n
g
i
ả
chú
tr
ọng
x
â
y
d
ự
ng
tí
nh
c
á
ch
và
l
ờ
i
đố
i
t
ho
ạ
i
g
i
ữa
con
Vẹ
t v
à
n
à
ng
Huda
xt
a
s
i
nh
động
h
ơ
n.
V
ẹ
t
t
h
ì
mang
tính
cách
ranh
mãnh,
tinh
khôn,
nàng
Hudaxta
thì
nh
ẹ
dạ
,
bồng
bộ
t
s
i
tình.
Truy
ệ
n
có
nhi
ề
u
c
hi
t
i
ế
t
v
à
phong
phú
h
ơ
n.
S
o
ạ
n
g
i
ả
còn
bi
ế
t
v
ậ
n
dụng
nhi
ề
u
ph
ươ
ng
ngôn,
t
ục
n
gữ,
c
á
ch
ngôn,
đo
ạ
n
t
h
ơ
m
ở
đầ
u
và
k
ế
t
t
húc.
Chuy
ệ
n
kể
r
ấ
t
h
ấ
p
dẫ
n
và
lý
thú.
K
ế
t
c
ấ
u
ch
ặ
t
ch
ẽ
.
Nh
ờ
t
à
i
n
ă
n
g
c
ủa
Ha
i
da
r
i
m
à
truy
ệ
n
C
on
Vẹ
t
đ
ượ
c
nhi
ề
u
ng
ườ
i
bi
ế
t
t
ớ
i
v
à
ưa
t
hí
ch.
Truy
ệ
n
đ
ượ
c
l
ưu
tr
uy
ề
n
k
h
ắ
p
tr
ê
n
đ
ấ
t
n
ướ
c
Ấn
Độ
và
th
ế
g
i
ớ
i
,
tr
ở
t
h
ành
tác
ph
ẩ
m
v
ă
n
học
dân
gian
có
giá
tr
ị
.
Tóm
t
ắt
c
ốt
t
r
uy
ệ
n
“
Ngà
y
x
ưa
có
ông
v
ua
t
ê
n
l
à
Ah
ơ
m
a
t
g
i
à
u
có
v
à
qu
y
ề
n
t
h
ế
,
hi
ề
m
m
ộ
t
nổ
i
l
à
không
có
con
trai
n
ố
i
d
õi
tông
đư
ờ
ng
n
ên
hoàng
h
ậ
u
ph
ả
i
đế
n
c
á
c
ch
ùa
chi
ề
n
c
ầ
u
t
ự.
M
a
y
s
a
o
s
a
u
đó
v
ua
s
i
nh
r
a
đư
ợ
c
m
ộ
t
ho
àng
t
ử
kh
ô
i
ngô
t
uấ
n
t
ú
đặ
t
tên
là
Maimun.
L
ớ
n
l
ên
nhà
vua
c
ướ
i
cho
ho
àng
t
ử
m
ộ
t
cô
v
ợ
nh
a
n
s
ắ
c
l
ộng
l
ẫ
y
t
ê
n
l
à
Huđa
xt
a
.
Đô
i
v
ợ
chồng
s
ống
r
ấ
t
h
ạ
nh
phúc,
không
h
ề
r
ờ
i
nh
a
u
m
ộ
t
b
ướ
c.
Nhân
m
ộ
t
hô
m
M
a
i
m
un
c
ưỡ
i
n
gự
a
r
a
kh
ỏ
i
k
i
nh
t
h
ành
ghé
vào
xem
ch
ợ
,
b
ắ
t
gặ
p
m
ộ
t
n
gư
ờ
i
đa
ng
x
á
ch
c
hi
ế
c
l
ồng
có
con
vẹ
t
m
uốn
bá
n.
M
a
i
m
un
hỏ
i
m
u
a
,
nh
ư
ng
g
i
á
n
gà
n
đồng
quá
đ
ắ
t
,
v
ừa
t
i
ế
c
t
i
ề
n,
v
ừa
m
u
ốn
m
ua
v
ẹ
t
,
đa
ng
đắ
n
đo
n
gậ
p
n
gừ
ng
t
h
ì
b
ỗng
v
ẹ
t
t
a
l
ên
ti
ế
ng
b
ả
o
vớ
i
ch
àng
r
ằ
ng
s
ắ
p
t
ớ
i
s
ẽ
có
m
ộ
t
t
o
á
n
l
á
i
buôn
g
i
à
u
có
đ
ế
n
k
i
nh
t
h
ành
tìm
mua
qu
ế
.
Hoàng
t
ử
n
ên
mua
t
ấ
t
c
ả
quế
tí
ch
tr
ữ
vào
kho,
khi
h
ọ
đế
n
m
u
a
c
á
c
c
ửa
h
àng
bán
qu
ế
kh
ông
có
qu
ế
để
b
á
n
cho
họ,
l
úc
b
ấ
y
g
i
ờ
buộc
họ
ph
ả
i
tìm
mua
qu
ế
c
ủa
ho
àng
t
ử,
ho
àng
t
ử
m
uốn
bán
giá
cao
bao
nhiêu
h
ọ
cũng
ph
ả
i
m
u
a
,
nh
ư
v
ậ
y
ho
àng
t
ử
s
ẽ
có
một
m
ón
t
i
ề
n
t
o.
M
a
i
m
un
nghe
v
ậ
y
t
hí
ch
c
hí
qu
á
bỏ
n
ga
y
ng
à
n
đồng
để
m
ua
Vẹ
t
.
Đún
g
nh
ư
l
ờ
i
Vẹ
t
nó
i
,
M
a
i
m
un
l
àm
theo
và
qu
ả
t
hậ
t
t
hu
đư
ợ
c
m
ộ
t
m
ón
t
i
ề
n
l
ãi
k
ế
ch
xù
làm
cho
hoàng
t
ử
t
h
êm
giàu
có,
t
ừ
đó
M
a
i
m
un
c
àng
tin
con
V
ẹ
t
.
Đư
ợ
c
ít
l
â
u,
M
a
i
m
un
t
ạ
m
bi
ệ
t
v
ợ
đ
i
chu
du
k
h
ắ
p
c
á
c
đô
t
h
à
nh.
Tr
ướ
c
khi
đ
i
dặ
n
v
ợ
l
ạ
i
n
ế
u
ở
nh
à
mu
ốn
đ
i
ề
u
g
ì,
c
ầ
n
hỏ
i
c
á
i
g
ì
thì
h
ỏ
i
ý
k
i
ế
n
Vẹ
t
.
Xa
chồng
đ
ã
lâ
u,
Huđa
xt
a
t
h
ấ
y
bu
ồn
p
hi
ề
n,
nh
ớ
nhung,
cô
đ
ơ
n,
nh
â
n
có
m
ộ
t
ch
àng
công
t
ử
qua
l
ạ
i
tr
ướ
c
k
i
nh
t
h
ành
th
ấ
y
n
à
ng
đ
ẹ
p,
tìm
cách
r
ủ
r
ê
n
à
ng.
Huđa
xt
a
v
ốn
s
i
tình
nên
ph
ả
i
l
òng
chàng
công
t
ử
n
à
y
.
Đê
m
nào
nàng
c
ũng
tr
a
ng
đ
i
ể
m
t
h
ậ
t
đẹ
p
để
đi
đế
n
v
ớ
i
nh
â
n
tình.
V
ẹ
t
bi
ế
t
v
ậ
y
,
cho
n
ên
m
ỗ
i
l
ầ
n
nàng
c
ấ
t
b
ướ
c
r
a
đ
i
Vẹ
t
t
a
l
ạ
i
gọ
i
n
àng
l
ạ
i
kể
cho
n
àng
nghe
m
ộ
t
c
â
u
tr
u
y
ệ
n
t
hậ
t
l
ý
t
hú
và
h
ấ
p
dẫ
n.
M
ỗ
i
l
ầ
n
Huda
xt
a
ngh
e
kể
n
àng
l
ấ
y
l
àm
thích
thú
không
mu
ốn
r
ờ
i
b
ướ
c.
N
ế
u
m
uốn
r
ờ
i
b
ướ
c
t
h
ì
chuy
ệ
n
cũng
đ
ã
k
ế
t
t
húc
và
tr
ờ
i
cũng
đ
ã
sáng
r
ồ
i
.
C
ứ
nh
ư
v
ậ
y
tr
ong
38
đ
êm
li
ề
n,
m
ỗ
i
đ
êm
m
ộ
t
chuyện
Vẹ
t
g
i
ữ
ch
â
n
n
à
ng
Huđa
xt
a
s
i
tình
này
l
ạ
i
cho
đế
n
l
úc
ng
ườ
i
chủ
c
ủa
m
ình
là
Maimun
tr
ở
v
ề
”
.
Jataka
(Nh
ữn
g
tr
uy
ệ
n
t
i
ề
n
k
i
ế
p
c
ủa
đức
P
h
ậ
t)
.
Đâ
y
k
hông
ch
ỉ
l
à
quy
ể
n
s
á
ch
k
i
nh
đ
i
ể
n
vi
ế
t
về
đạ
o
P
h
ậ
t
c
ủa
ng
ườ
i
Ấn
Độ
m
à
còn
là
m
ộ
t
t
á
c
ph
ẩ
m
v
ă
n
học
có
gi
á
tr
ị
m
a
ng
nhi
ề
u
y
ế
u
t
ố
hi
ệ
n
t
h
ực
đầ
y
s
i
nh
động.
N
ộ
i
dung
gồ
m
547
c
â
u
tr
u
y
ệ
n
kể
l
ạ
i
cuộc
đờ
i
củ
a
P
h
ậ
t
,
t
ừ
khi
P
h
ậ
t
s
i
nh
r
a
đ
i
t
ìm
đ
ạ
o
để
c
ứu
nh
â
n
độ
t
h
ế
cho
đế
n
l
úc
l
ên
ch
ốn
c
ực
l
ạ
c.
Nh
â
n
v
ậ
t
tr
ong
tr
uy
ệ
n
x
u
ấ
t
hi
ệ
n
d
ướ
i
nhi
ề
u
d
ạ
ng
k
h
á
c
nh
a
u,
khi
s
úc
v
ậ
t
,
khi
con
ng
ườ
i
khi
t
h
ầ
n
t
h
á
nh.
M
ỗ
i
nhâ
n
v
ậ
t
đề
u
có
m
ộ
t
cu
ộc
đờ
i
r
i
êng
bi
ệ
t
.
Tr
ong
c
â
u
chu
y
ệ
n
kể
ba
o
g
i
ờ
cũng
có
m
ặ
t
c
ủa
P
h
ậ
t
,
có
l
úc
Phậ
t
l
à
m
ộ
t
nhân
v
ậ
t
c
hí
nh
d
i
ệ
n,
có
l
úc
l
à
th
ứ
y
ế
u,
có
l
úc
l
à
ng
ườ
i
đứ
ng
ch
ứ
ng
k
i
ế
n
c
â
u
chu
y
ệ
n
ấ
y
.
Trong
s
ố
trên
547
câu
chuy
ệ
n
đ
ượ
c
g
hi
l
ạ
i
tr
ong
Gi
a
t
a
c
a
có
tr
uy
ệ
n
r
ấ
t
x
ưa
,
có
t
h
ể
r
a
đ
ờ
i
vào
th
ế
kỷ
I
V
tr
ướ
c
công
ngu
yên.
Truy
ệ
n
k
h
á
phong
phú,
s
úc
tí
ch,
uẩ
n
k
húc,
bóng
b
ả
y
.
Hình
th
ức
t
h
ườ
ng
l
à
truy
ệ
n
kể,
t
h
ầ
n
t
h
o
ạ
i
,
cổ
tí
ch,
ngụ
ngôn.
P
h
ầ
n
nhi
ề
u
c
á
c
tr
uy
ệ
n
đó
có
giá
tr
ị
v
ề
v
ă
n
ho
á
ngh
ệ
t
h
uậ
t
r
ấ
t
l
ớ
n,
nh
ư
ng
v
ề
s
a
u
đạ
o
P
h
ậ
t
đ
ã
l
ợ
i
dụng
nó,
c
ả
i
bi
ế
n
m
ộ
t
s
ố
n
ộ
i
dung
cho
ph
ù
h
ợ
p
v
ớ
i
g
i
á
o
l
ý
v
à
t
ư
t
ưở
ng
c
ủa
đạ
o
P
h
ậ
t
để
l
à
m
ph
ươ
ng
t
i
ệ
n
tr
u
y
ề
n
b
á
đ
ạ
o
P
h
ậ
t…
Nguyên
do
tron
g
phong
tr
à
o
đ
ấ
u
tr
a
nh
c
ủa
nh
â
n
d
â
n
Ấn
Độ
t
h
ờ
i
cổ
đạ
i
t
ừ
t
h
ế
kỷ
VI
tr
ướ
c
công
ngu
yên,
ch
ống
ch
ế
độ
đẳ
ng
c
ấ
p
xã
h
ộ
i
,
ph
ê
ph
á
n
đ
ạ
o
B
a
-la-
m
ôn,
đ
ả
kí
ch
tr
i
ế
t
l
ý
huy
ề
n
bí
c
ủa
đạ
o
ấ
y
,
ng
ườ
i
t
a
đ
ã
v
ậ
n
dụng
v
ă
n
học
dâ
n
g
i
a
n
đặ
c
bi
ệ
t
l
à
truy
ệ
n
cổ
tí
ch
và
ng
ụ
ngôn
đ
ể
m
i
nh
ho
ạ
l
ý
t
hu
y
ế
t
,
tr
á
nh
d
ùng
hình
ả
nh
k
hô
k
h
a
n
tr
ừu
t
ượ
ng,
l
à
m
cho
t
ư
t
ưở
ng
dễ
t
h
â
m
nh
ậ
p
vào
lòng
ng
ườ
i
.
Ph
ậ
t
gi
á
o
ngu
yên
th
ủ
y
chống
đạ
o
B
a
-la-
m
ôn
đ
ã
th
ể
hi
ệ
n
rõ
tính
ch
ấ
t
nh
â
n
dâ
n
qua
các
phong
trào
ấ
y
.
C
á
ch
tr
uy
ề
n
đạ
o
c
ủa
P
h
ậ
t
t
ừ
nh
ữ
ng
chu
y
ệ
n
đờ
i
cụ
th
ể
qu
i
n
ạ
p
t
h
ành
l
ờ
i
kh
u
y
ê
n
r
ă
n
l
uâ
n
l
ý.
B
ả
n
t
h
â
n
tr
u
y
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
có
g
i
á
tr
ị
ph
ê
phán
xã
h
ộ
i
,
v
ă
n
học
P
h
ậ
t
g
i
á
o
đ
ã
ch
ị
u
ả
nh
h
ưở
ng
dâ
n
g
i
a
n
v
ề
nộ
i
dung
và
hình
th
ứ
c.
Nh
ư
ng
ph
ầ
n
kế
t
l
uậ
n
c
ủa
c
á
c
tr
uy
ệ
n
P
h
ậ
t
g
i
á
o
l
ạ
i
t
h
ườ
ng
t
h
e
o
qua
n
đ
i
ể
m
đạ
o
đức
t
ôn
g
i
á
o,
xuyên
t
ạ
c
ý
ng
hĩ
a
k
h
á
ch
qua
n
c
ủa
c
á
c
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
nh
ư
ngụ
ngôn
m
à
nó
dùng
đ
ể
m
i
nh
ho
ạ
.
Nội
dung
đó
đ
ã
t
ạ
o
n
ên
m
ộ
t
l
ố
i
bố
cục
đặ
c
bi
ệ
t
c
ủa
c
á
c
tr
uy
ệ
n
tr
ong
t
ậ
p
Gi
a
t
a
c
a
.
Cách
b
ố
cục
tr
ong
m
ỗ
i
tr
uy
ệ
n
gồ
m
ba
ph
ầ
n
:
1.
Ph
ầ
n
m
ở
đầ
u,
kể
v
ề
t
i
ề
n
k
i
ế
p
c
ủa
P
h
ậ
t:
B
ồ
t
á
t
(
bô
đhi
s
a
tv
a
)
x
ưa
s
ống
l
ẫ
n
v
ớ
i
ng
ườ
i
,
c
â
y
cỏ
s
úc
v
ậ
t
,
qua
n
hi
ề
u
k
i
ế
p
n
ên
đ
ã
ch
ứ
ng
k
i
ế
n
đ
ượ
c
m
uôn
h
ình
v
ạ
n
tr
ạ
ng
cuộc
đờ
i
tr
ầ
n
t
ục.
2.
C
ốt
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
ho
ặ
c
đ
ượ
c
g
i
ữ
ngu
yên
ho
ặ
c
đ
ượ
c
c
ả
i
biên
hay
b
ổ
s
ung
t
h
ê
m
đ
ể
m
i
nh
ho
ạ
l
uâ
n
l
ý
.
3.
K
ế
t
l
uậ
n;
L
uâ
n
l
ý
t
ôn
g
i
áo
rút
ra
t
ừ
c
ốt
tr
uy
ệ
n
trên
(ph
ầ
n
nhi
ề
u
l
à
xuyên
t
ạ
c
ý
nghĩ
a
k
h
á
ch
qua
n
c
ủa
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
)
.
L
ấ
y
tr
u
y
ệ
n
“
Con
cò,
con
cua
v
ớ
i
đ
àn
tép
”,
trong
t
ậ
p
Gi
a
c
a
t
a
để
l
àm
ví
d
ụ,
chúng
t
a
cũng
th
ấ
y
r
ấ
t
rõ
cách
b
ố
cục
đó
:
1.
Ph
ầ
n
m
ở
đầ
u:
B
ồ
t
á
t
x
ưa
k
i
a
l
à
m
ộ
t
vị
t
h
ầ
n
c
â
y
ở
b
ên
h
ồ,
đ
ượ
c
ch
ứn
g
k
i
ế
n
m
ộ
t
c
â
u
chu
y
ệ
n
x
ả
y
r
a
gầ
n
đó
gi
ữa
con
c
ò,
con
cua
và
đà
n
t
é
p.
2.
C
ốt
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
(
kể
cụ
t
h
ể
tình
ti
ế
t
c
â
u
tr
uy
ệ
n
trên).
3.
K
ế
t
l
uậ
n
t
h
e
o
l
uâ
n
l
ý
t
ôn
gi
á
o
(t
h
ườ
ng
b
ằ
ng
v
ă
n
v
ầ
n
)
“Ác
gi
ả
ác
báo
xoay
vần
Hại
nhân
nhân
hại
x
ư
a
nay
l
ẽ
t
h
ư
ờ
ng”
.
Jiataca
là
m
ộ
t
tr
uy
ệ
n
dâ
n
g
i
a
n
nổ
i
t
i
ế
ng
có
t
h
ể
s
o
s
á
nh
vớ
i
t
ậ
p
P
a
nc
ha
t
a
n
tr
a
(
n
ă
m
t
ậ
p
s
á
ch
g
i
á
o
hu
ấ
n
)
ho
ặ
c
bộ
H
i
t
ô
pa
đ
êslna
(L
ờ
i
kh
u
yên
t
ốt
)
.
Gi
a
t
a
c
a
tr
ở
t
h
ành
sách
Ph
ậ
t
k
i
nh
đ
i
ể
n
củ
a
ng
ườ
i
P
a
li
,
đ
ã
đư
ợ
c
tr
uy
ề
n
b
á
k
h
ắ
p
c
á
c
n
ướ
c
có
đạ
o
P
h
ậ
t
th
ị
nh
h
à
nh,
đ
ặ
c
bi
ệ
t
c
á
c
n
ướ
c
ch
â
u
Á
nh
ư
T
h
á
i
L
a
n,
C
a
m
pu
c
hi
a
,
L
à
o,
Vi
ệ
t
Na
m
,
Tr
ung
Quốc,
M
ông
C
ổ,
S
r
i
L
a
nka,
Ne
pa
l
,
v
.
v
.
(
G
i
a
t
a
c
a
đư
ợ
c
d
ị
ch
r
a
nhi
ề
u
t
h
ứ
t
i
ế
ng
nh
ư
Anh
,
P
h
á
p,
Đ
ức
,
Tr
ung
Quốc,
v.v.)
Panchatantra
(
Nă
m
t
ậ
p
s
á
ch
g
i
á
o
h
uấ
n
)
Panchatantra
(
Nă
m
t
ậ
p
s
á
ch
g
i
á
o
h
uấ
n
)
l
à
b
ộ
tr
uy
ệ
n
ngụ
ngôn
c
ủa
ng
ườ
i
Ấn
Độ
,
b
ắ
t
ngu
ồn
t
ừ
m
ộ
t
tr
uy
ệ
n
kể
cổ
nh
ấ
t
vi
ế
t
b
ằ
ng
t
i
ế
ng
Xă
ngc
ơ
r
i
t
có
t
ê
n
Tr
a
n
tr
â
kh
uâ
y
i
ka
h
a
y
gọ
i
l
à
“truy
ệ
n
kể
v
ề
l
uâ
n
l
ý
”
r
a
đờ
i
vào
kho
ả
ng
g
i
ữa
t
h
ế
kỷ
II
đ
ượ
c
c
ả
i
biên
d
ầ
n
cho
đế
n
t
hế
kỷ
th
ứ
VI
m
ớ
i
hoàn
ch
ỉ
nh.
Đó
l
à
nguồn
s
á
ng
t
á
c
tr
uy
ề
n
m
i
ệ
ng
c
ủa
nông
dâ
n,
t
h
ợ
t
hủ
công,
bi
nh
l
í
nh,
ng
hệ
nhân,
có
c
ả
t
u
s
ĩ
,
đạ
o
s
ĩ
,
nh
ữ
ng
ng
ườ
i
h
ành
kh
ấ
t
ở
Ấn
Độ
đ
ã
b
ấ
t
m
ãn
v
ớ
i
xã
h
ộ
i
,
v
ề
s
a
u
đư
ợ
c
c
á
c
nh
à
hi
ề
n
tr
i
ế
t
s
ưu
t
ậ
p
và
biên
so
ạ
n.
B
ộ
P
a
nch
a
t
a
n
tr
a
gồ
m
trên
70
truy
ệ
n,
c
hi
a
5
t
ậ
p,
m
ỗ
i
t
ậ
p
m
a
ng
m
ộ
t
chủ
đề
r
i
êng.
N
ộ
i
dung
c
ủa
tr
u
y
ệ
n
r
ấ
t
phong
phú
và
nói
chung
mang
ý
nghĩ
a
xã
h
ộ
i
r
ấ
t
t
i
ế
n
bộ,
có
t
i
nh
th
ầ
n
chống
t
ôn
g
i
á
o,
ph
ả
n
đố
i
v
ua
qu
a
n
c
a
i
tr
ị
,
đả
kí
ch
con
buôn,
bọn
g
i
àu
sang
phú
quý, nêu
cao
nh
ữ
ng
b
ài
h
ọc
đạ
o
đức
l
uân
lý,
nêu
cao
lòng
nhân
đ
ạ
o
công
b
ằ
ng,
b
á
c
á
i
,
đề
r
a
nh
ữ
ng
c
á
ch
ă
n
ở
,
c
á
ch
x
ử
t
h
ế
tr
ong
m
ố
i
qua
n
h
ệ
xã
h
ộ
i
,
v
.
v
.
Panchatantra
có
giá
tr
ị
l
ớ
n
v
ề
h
ình
th
ức
,
đúc
kế
t
đ
ượ
c
nhi
ề
u
c
â
u
c
á
ch
ngôn,
ch
â
m
ngôn,
ng
ụ
ngôn.
Tr
uy
ệ
n
kể
chủ
y
ế
u
b
ằ
ng
v
ă
n
x
uô
i
v
ớ
i
g
i
ọng
văn
hà
i
h
ướ
c
d
í
dỏ
m
,
ch
â
m
bi
ế
m
đ
ả
kí
ch
s
â
u
c
a
y
d
ùng
ám
d
ụ,
ẩ
n
dụ
r
ấ
t
s
â
u
s
ắ
c.
C
â
u
v
ă
n
b
a
o
g
i
ờ
cũng
n
gắ
n
gọn
và
súc tích.
Cu
ố
i
tr
uy
ệ
n
t
h
ườ
ng
kế
t
t
húc
b
ằ
ng
m
ộ
t
c
â
u
v
ă
n
vần
đúc
kế
t
ý
c
ủa
t
o
àn
truy
ệ
n.
T
ừ
khi
r
a
đờ
i
,
P
a
nch
a
t
a
n
tr
a
đ
ã
đư
ợ
c
hi
ệ
n
đạ
i
ho
á
dầ
n
dầ
n
b
ằ
ng
nhi
ề
u
ngôn
n
gữ
k
h
á
c
nhau
c
ủa
Ấn
Độ
.
Tác
ph
ẩ
m
c
òn
đư
ợ
c
d
ị
ch
r
a
nhi
ề
u
t
h
ứ
t
i
ế
ng,
đầ
u
t
i
ên
d
ị
ch
r
a
t
i
ế
ng
P
ê
k
hơ
li
v
i
củ
a
Iran,
t
ừ
đó
dị
ch
r
a
t
i
ế
ng
Ả
r
ậ
p,
t
i
ế
ng
X
yr
i
và
các
th
ứ
t
i
ế
ng
k
h
á
c
ở
t
h
ờ
i
tr
ung
cổ,
đ
ượ
c
dị
ch
ra
ti
ế
ng
I
r
a
n
t
ừ
t
h
ế
kỷ
t
h
ứ
VI
,
t
i
ế
ng
Ả
r
ậ
p
t
h
ế
kỷ
t
hứ
VI
II
,
t
i
ế
ng
L
a
t
i
n
vào
th
ế
kỷ
VI
II
.
P
a
nch
a
t
a
n
tr
a
đư
ợ
c
phổ
bi
ế
n
r
ộng
rãi
kh
ắ
p
n
ơ
i
tr
ê
n
t
h
ế
g
i
ớ
i
t
ừ
Đô
ng
s
a
ng
T
â
y
,
nó
tr
ở
thành
m
ộ
t
bộ
tr
uy
ệ
n
ngụ
ngôn
m
ẫ
u
m
ực
c
ủa
t
h
ế
g
i
ớ
i
k
hông
ké
m
g
ì
truy
ệ
n
ngụ
ngôn
L
a
Phông
ten
và
c
ủa
Êd
ốp.
Pancharantra
tr
ở
t
h
ành
m
ộ
t
hi
ệ
n
t
ượ
ng
v
ă
n
học
t
h
ế
g
i
ớ
i
đ
ượ
c
nhi
ề
u
ng
ườ
i
ng
hiên c
ứu
nh
ư
T
ê
ôđo
B
e
nph
â
y
(
1809
-
1881),
n
gư
ờ
i
Đức,
chu
yên
nghiên
c
ứu
t
á
c
ph
ẩ
m
Panchatantra.
Nhi
ề
u
nh
à
nghiên
c
ứu
văn
học
dâ
n
g
i
a
n
cho
r
ằ
ng
nhi
ề
u
tr
u
y
ệ
n
cổ
c
ủa
nhi
ề
u
dâ
n
t
ộc
trên
th
ế
g
i
ớ
i
đặ
c
bi
ệ
t
c
á
c
n
ướ
c
ở
ch
â
u
Á
c
hị
u
ả
nh
h
ưở
ng
s
â
u
s
ắ
c
tr
uy
ệ
n
P
a
nch
a
t
a
n
tr
a
.
Ở
L
à
o
v
à
C
a
m
pu
c
hi
a
đ
ã
d
ị
ch
và
ph
ổ
bi
ế
n
t
ừ
l
â
u.
C
á
c
t
ậ
p
tr
uy
ệ
n
cổ
C
a
m
pu
c
hi
a
và
Lào
ph
ầ
n
nhi
ề
u
dự
a
vào
c
ố
t
tr
uy
ệ
n
c
ủa
P
a
nc
ha
t
a
n
tr
a
r
ồ
i
bi
ế
n
ho
á
t
h
êm.
M
ộ
t
s
ố
tr
uy
ệ
n
cổ
Vi
ệ
t
Na
m
cũng
có
ả
nh
h
ưở
ng
nh
ư
ng
không
ph
ả
i
l
à
nhi
ề
u
l
ắ
m
,
t
i
êu
bi
ể
u
nh
ấ
t
có
tr
uy
ệ
n
“Mèo
l
ạ
i
ho
àn
mèo”.
Ngoài
ra
trong
kho
tàng
truy
ệ
n
cổ
Ấ
n
Độ
c
òn
có
m
ộ
t
s
ố
t
ậ
p
tr
uy
ệ
n
đá
ng
chú
ý
nh
ư
Tripitica
(Tam
t
ạ
n
g)
,
K
ơ
t
has
ar
i
t
s
aga
(Bi
ể
n
tr
uy
ệ
n)
,
Hi
t
opađê
s
a
(L
ờ
i
k
hu
yên
t
ốt
)
,
v
.
v
.
.
.
