Luận văn : KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA LOÀI TẦM GỬI Macrosolen cochinchinensis TRÊN CÂY CAO SU (Hevea brasiliensis) part 1 pdf

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
***000***








KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP



KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ CHU TRÌNH PHÁT
TRIỂN CỦA LOÀI TẦM GỬI Macrosolen cochinchinensis TRÊN
CÂY CAO SU (Hevea brasiliensis)




Ngành học : CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Niên khóa : 2003 – 2007
Sinh viên thực hiện : BÙI NGUYÊN LÝ

Thành Phố Hồ Chí Minh
Tháng 8/2007

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
***000***




KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP VĂN BẰNG KỸ SƢ



KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ CHU TRÌNH PHÁT
TRIỂN CỦA LOÀI TẦM GỬI Macrosolen cochinchinensis TRÊN
CÂY CAO SU (Hevea brasiliensis)





Giáo viên hƣớng dẫn: Sinh viên thực hiện:
TS. TRẦN VĂN CẢNH BÙI NGUYÊN LÝ
TS. PHAN PHƢỚC HIỀN
ThS.PHAN THÀNH DŨNG

Thành Phố Hồ Chí Minh
Tháng 8/2007
iii
LỜI CẢM TẠ


Tôi xin chân thành cảm tạ:
 Ban Giám Hiệu trƣờng Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, Ban chủ
nhiệm Bộ môn Công Nghệ Sinh Học, cùng tất cả Quý Thầy Cô đã truyền đạt kiến
thức cho tôi trong suốt quá trình học tại trƣờng.
 Bộ Môn Bảo vệ Thực vật, Khoa Lâm nghiệp, Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ
Chí Minh; Viện nghiên cứu cao su Việt Nam – Lai Khê - Bến Cát - Bình Dƣơng, đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian thực tập để hoàn thành khóa
luận tốt nghiệp này.
 Thầy Trần Văn Cảnh, thầy Phan Phƣớc Hiền, thầy Phan Thành Dũng đã tận tình
hƣớng dẫn, tạo mọi điều kiện giúp đỡ chúng tôi hoàn thành khóa luận này.
Thầy Phan Thành Dũng đã tạo điều kiện cho chúng tôi thực tập tại Viện nghiên
cứu cao su và nông trƣờng Ông Quế - Đồng Nai.
 Cô Nguyệt Khoa Lâm nghiệp trƣờng Đại học nông Lâm đã tạo điều kiện giúp đỡ
chúng tôi thực tập tại phòng thí nghiệm khoa lâm nghiệp.
 Thầy Lê Văn Việt khoa Sinh học trƣờng Đại học Khoa Học Tự Nhiên đã giúp đỡ
chúng tôi tận tình.
 Ban giám đốc Công ty cao su Đồng Nai, ban giám đốc và nhân viên nông
trƣờng Ông Quế.
 Các anh chị ở bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, Viện nghiên cứu cao su, các cô chú ở
nông trƣờng Ông Quế - Đồng Nai, các bạn ở phòng thí nghiệm khoa lâm nghiệp đã
nhiệt tình giúp đỡ chúng tôi hoàn thành khóa luận.
 Các thành viên lớp Công Nghệ Sinh Học 29 đã động viên, giúp đỡ chúng tôi trong

thời gian thực tập.
Sinh viên thực hiện
BÙI NGUYÊN LÝ



iv
TÓM TẮT KHÓA LUẬN
BÙI NGUYÊN LÝ, Đại học Nông Lâm thành Phố Hồ Chí Minh. Tháng
8/2007. “Khảo sát đặc tính sinh học và chu trình phat triển của loài tầm gửi
Macrosolen cochinchinensis trên cây cao su (Hevea brasiliensis)”.
Đề tài do Bùi Nguyên Lý thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của:
TS Trần Văn Cảnh
TS Phan Phƣớc Hiền
ThS Phan Thành Dũng
Cây tầm gửi Macrosolen cochinchinensis là loài tầm gửi có lá lớn, thuộc họ
Loranthaceae phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Là bụi ký sinh trên
những cây có hạt khác, đa số là những cây lâu năm. Chúng bám trên các cành cây
nhờ bộ rễ thọc sâu vào trong thân cây, hút nƣớc và chất dinh dƣỡng của cây. Vì vậy
làm cho sức sống của cây giảm, cây còi cọc và chết. Cây tầm gửi hiện nay đang là
mối quan tâm lớn của ngành nông nghiệp nƣớc ta. Đặc biệt là chúng đang làm tổn
thất đến sản lƣợng cao su ở vùng Đông Nam Bộ cụ thể là nông trƣờng Ông Quế -
Đồng Nai.
Đề tài đƣợc thực hiện từ tháng 3/2007 đến tháng 7/2007 với các nội dung:
Điều tra mức độ nhiễm bệnh tầm gửi trên cây cao su ở Ông Quế - Đồng Nai.
Định danh các loài tầm gửi gây bệnh trên cây cao su thuộc họ Loranthaceae.
Khảo sát chu trình phát triển của loài tầm gửi Macrsolen cochinchinensis.
Giải phẫu mô, so sánh giữa mô bị nhiễm bệnh và không nhiễm bệnh.
Bƣớc đầu thử nghiệm với hóa chất để xử lý tầm gửi.
Kết quả thu đƣợc nhƣ sau:

Tính đƣợc tỷ lệ nhiễm bệnh, chỉ số bệnh, tỷ lệ nhiễm bệnh trên các vị trí tán
cây từ đó đánh giá đƣợc mức độ nhiễm bệnh.
Định danh đƣợc 6 loài tầm gửi.
Theo dõi khả năng nảy mầm của hạt tầm gửi.
Kết quả thử nghiệm với thuốc diệt cỏ Garlon 250 EC.



v
THESIS SUMMARY
BUI NGUYEN LY, University of Agriculture and Forestry, Ho Chi Minh
City, August 2007. “Investigation of biological characteristic and development cycle
of the mistletoe Macrosolen cochinchinensis in the rubber tree (Hevea brasiliensis)”.
This investigation has been undertaken by Bui Nguyen Ly with the guidance
of: Dr Tran Van Canh
Dr Phan Phuoc Hien
Mr Phan Thanh Dung, MSc
The mistletoe Macrosolen cochinchinensis is of broadleaf mistletoe type,
belonging to Loranthaceae family, predominantly distributed in the tropical and
subtropical areas. It parasitizes on other seed plants, mostly long-term trees. They
hang on the tree branch by having the roots striking deeply into the trunk, absorbing
water and nutrition of the tree. Therefore it makes the tree life shortened, stunted and
died. The mistletoe is currently in great consideration of the national agricultural
industry. Especially, it creates the loss of rubber production in the South Eastern
Area, in particular the Ong Que farm in Dong Nai.
The topis has been undertaken from 2/2007 to 7/2007 with the following contents:
- Investigate the mistletoe effect level on the rubber trees in Ong Que, Dong
Nai province.
- Determine the pathogenic mistletoe in rubber tree, belonging to the
Loranthaceae family.

- Survey the development cycle of Macrsolen cochinchinensis.
- Tissue surgery, comparison between diseased and non-diseased tissues
- Initial experiment with chemicals to treat the mistletoe
The result is as follows:
- Able to calculate the disease ratio, disease parameters on the tree canopy,
then assess the disease level.
- Determine 6 types of mistletoe
- Monitor the sprout ability of mistletoe seed
- Experiment results with weed-killer Garlon 250EC
vi
MỤC LỤC
Trang tựa Trang
Lời cảm tạ iii
Tóm tắt iv
Thesis summry v
Mục lục vi
Danh sách các chữ viết tắt viii
Danh sách các hình ix
Danh sách các bảng x
Chƣơng1: GIỚI THIỆU 1
1.1. Đặt vấn đề 1
1.2. Mục đích đề tài 3
1.3.Yêu cầu 3
1.4.Giới hạn đề tài 3
Chƣơng 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
2.1. Giới thiệu về cây cao su Hevea brasiliensis 4
2.1.1. Tên họ và nguồn gốc 4
2.1.2. Đặc điểm sinhhọc, sinh thái 5
2.1.3.Nguồn gốc và quá trình phát triển cao su thiên nhiên ở Việt Nam 6
2.1.4. Hiệu quả của cây cao su 8

2.2. Giới thiệu về họ tầm gửi Loranthaceae 10
2.2.1. Tầm gửi là gì? 10
2.2.2. Vòng đời và đặc điểm sinh học của họ Loranthaceae 14
2.2.3. Các phƣơng pháp kiểm soát và quản lý cây tầm gửi 14
2.2.4. Giới thiệu về loài tầm gửi lá lớn Macrosolen cochinchinensis 18
2.3. Giới thiệu sơ lƣợc về các loại thuốc thí nghiệm 20
2.3.1. 2,4–D . 20
2.3.2. Ethephon 21
2.3.3. Tryclopyr butoxyethyl ester 22
Chƣơng 3: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP TIẾN HÀNH 24
3.1. Thời gian và địa điểm tiến hành 24
vii
3.2. Nội dung nghiên cứu . 24
3.3. Vật liệu thí nghiệm 24
3.3.1. Cây tầm gởi Macrosolen cochinchinensis 24
3.3.2. Hóa chất và thiết bị cần thiết 24
3.4. Phƣơng pháp 25
3.4.1. Nội dung 1: Điều tra mức độ nhiễm bệnh tầm gởi trên cây cao su tại
nông trƣờng ÔngQuế - Đồng Nai 25
3.4.2. Nội dung 2: Định danh các loài tầm gởi gây bệnh họ Loranthacea 27
3.4.3. Nội dung 3: Khảo sát sự nảy mầm và chu trình phát triển của loài tầm
gửi Macrosolen cochinchinensis 27
3.4.4. Nội dung 4: Giải phẫu hình thái . 28
3.4.5. Nội dung 5: Bƣớc đầu thử nghiệm với hóa chất Garlon 250 EC 28
Chƣơng 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 30
4.1. Kết quả điều tra mức độ nhiễm bệnh tầm gởi trên cây cao su tại nông trƣờng
Ông Quế - Đồng Nai 30
4.2. Kết quả định danh các loài tầm gửi họ Loranthacea 33
4.2.1. Macrosolen cochinchinensis 33
4.2.2. Viscum articulatum 34

4.2.3. Dendrophtoe pentandra 34
4.2.4. Helixanthera cylindrica 35
4.2.5. Macrosolen tricolor 35
4.2.6. Taxillus chinensis . 36
4.3. Khảo sát sự nảy mầm và chu trình phát triển của loài tầm gởi Macrosolen
Cochinchinensis 37
4.4. Kết quả giải phẫu hình thái 39
4.5. Bƣớc đầu thửn ghiệm xử lý tầm gửi với hóa chất Garlon 250 EC 40
Chƣơng 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 45
5.1. Kết luận 45
5.2. Đề nghị . 45
Chƣơng 6: TÀI LIỆU THAM KHẢO 46
PHỤ LỤC 49
viii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

2,4 – D: 2,4 – dichloriphenoxy acetic acid
TLB: Tỷ lệ bệnh
CSB: Chỉ số bệnh
SALB: South American Leaf Blight

ix
DANH SÁCH CÁC BẢNG
BẢNG
TRANG
Bảng 2.1. Diện tích và sản lƣợng cao su Việt Nam từ năm 2001 đến 2006 9
Bảng 2.2. Diện tích và sản lƣợng cao su Việt Nam năm 2006 theo vùng 9
Bảng 2.3. Phân loại họ tầm gửi Loranthaceaeở Việt Nam 13
Bảng 2.4. Một số loại cây ký chủ của cây tầm gửi họ Loranthaceae 16
Bảng 4.1. Kết quả điều tra mức độ nhiễm bệnh tầm gửi trên cây cao su tại nông
trƣờng Ông Quế - Đồng Nai 30
Bảng 4.2. Kết quả điều tra tỷ lệ nhiễm bệnh trên các vị trí tán cây 32

x
DANH SÁCH CÁC HÌNH – BIỂU ĐỒ
HÌNH
TRANG
Hình 1.1. Vƣờn cao su ở nông trƣờng Ông Quế 1
Hình 2.1. Công thức cấu tạo cao su thiên nhiên 4
Hình 2.2. Lá, hoa và quả cây cao su 5
Hình 2.3. Loài Nuytsiaf loribunda 12
Hình 2.4. Loài Atkinsonia ligustrina 12
Hình 2.5. Loài Gaiadendron punctatum 12
Hình 2.6. Bản đồ phân bố loài Macrosolen cochinchinensis ở Cuba 18
Hình 2.7. M. cochinchinensis.A – Cành có quả, B – Cành hoa, C – Hoa , D – Hoa cắt
dọc.(Barlow,1981) 19
Hình 3.1. Sơ đồ vị trí phân bố vết bệnh trên cây 26
Hình 3.2. Các bƣớc trong phƣơng pháp thí nghiệm hóa chất 29
Hình 4.1. Loài Macrosolen cochinchinensis 33
Hình 4.2. Loài Viscum articulatum 34
Hình 4.3. Loài Dendrophtoe pentandra 34
Hình 4.4. Loài Helixanthera cylindrica 35
Hình 4.5. Loài Macrosolen tricolor 35
Hình 4.6. Loài Taxillus chinensis 36
Hình 4.7. Quát rình nảy mầm và phát triển của Macrosolen cochinchinensis 37
Hình 4.8. Hạt nảy mầm 38

Hình 4.9. Vết bệnh cắt ngang – A: cây tầm gửi, B: cây cao su 39
Hình 4.10. A – Mô cây bị nhiễm bênh, B – Mô cây không bị nhiễm bệnh 39
Hình 4.11. (a), (b), (c), (d) Biểu hiện của cây tầm gửi và cây cao su 44
Biểu đồ 4.1. Biểu đồ thể hiện mức độ nhiễm bệnh tầm gửi trên cây cao su 31
Biểu đồ 4.2. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ phân bố vết bệnh trêy tán cây cao su 32