Đề tài “Mâu thuẫn biên chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở Việt Nam” docx

Tiểu luận triết
Luận văn
Mâu thuẫn biên chứng trong quá trình
xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều
thành phần ở Việt Nam
1
1
Tiểu luận triết
MỤC LỤC
A-Giới thiệu đề tài:
* Lý do chon đề tài:
* Phạm vi nghiên cứu:
B - Nội dung chính:
I - Cơ sở đề tài:
1) Cơ sở lý luận:
2) Cơ sở thưc tiễn:
* Khái niệm kinh tế hành hóa:
* Một số đặc trưng của nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta:
II - Thực trạng và giải pháp những vấn đề nghiên cứu:
a)Mâu thuẫn giữa yêu cầu ổn định và phát triển nền kinh tế với tình trạng
trì trệ của nền kinh tế.
b) Mâu thuẫn giữa trình độ phát triển xã hội còn thấp với yêu cầu tích luỹ,
tiêu dùng cao.
c) Mâu thuẫn trong quá trình mở cửa kinh tế với bên ngoài với tính
phức tạp về kinh tế, chính trị, xã hội ngày càng gia tăng, năng lực điều
hành, quản lý còn thấp kém.
d) Mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển nền kinh tế với việc giải quyết các
vấn đề xã hội. Mâu thuẫn giữa các tầng lớp khác nhau trong xã hội.
C - Kết luận

2

2
Tiểu luận triết
A- GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
* Lý do chon đề tài:
Như ta đã biết theo lí luận của chủ nghĩa Mác-Lênin thì tất cả các nước
trên thế giới đều phải trải qua thời kỳ quá độ lên CNXH.
Nước ta đang trong thời kỳ quá độ lên CNXH,từ đại hội Đảng lần 6 đến đại
hội Đảng lần 10 đã khẳng định việc phát triển nền kinh tế nhiều thành phần
là một chủ chương chiến lược lâu dài và là mồt đặc trưng của thời kỳ quá
độ lên CNXH. Mô hình nền kinh tế Việt Nam được xác định là nền kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý
của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa.
Là một sinh viên thuộc chuyên ngành kinh tế. Việc tìm hiểu cũng như
nắm được chủ chương chính sách của Đảng và nhà nước ta, nắm bắt được
những mặt thuận lợi, khó khăn, những yếu tố khách quan, chủ quan trong
quá trình cải tạo nền kinh tế nhằm thoát khỏi tình trạng thấp kém trì trệ là
một yếu tố cần thiết không thể thiếu được. Chính những kiến thức, phương
pháp luận đó sẽ giúp đỡ ta rất nhiều trong quá trình học tập cũng như công
tác sau này.
Chính vì vậy nên em đã chọn đề tài: “Mâu thuẫn biên chứng trong quá
trình xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở Việt Nam”
*Phạm vi nghiên cứu:
Thực trạng mối quan hệ một số nghành, lĩnh vực kinh tế nước ta hiện
nay
Công tác chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta trong thòi kỳ mới.

3
3
Tiểu luận triết
B NỘI DUNG CHÍNH:

I - Cơ sở đề tài:
1)Cơ sở lý luận:
Tất cả những sự vật hiện tượng trên thế giới đều chứa đựng những mặt
trái ngược mâu thuẫn với nhau. Những mặt trái ngược nhau đó theo phép
biên chứng duy vật gọi là các mặt đối lập.
Mặt đối lập là những mặt có những đặc điểm,những thuộc tính những
quy định có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau. Sự tồn tại các mặt đối
lập là khách quan và là phổ biến trong tất cả các sự vật
Các mặt đối lập nằm trong liên hệ tác động qua lại lẫn nhau tạo thành
mâu thuẫn biên chứng. Mâu thuẫn biện chứng tồn tại một cách khách quan
và phổ biến trong tự nhiên,xã hội và tư duy.Mâu thuẫn biện chứng trong tư
duy là phản ánh mâu thuẫn trong hiện thực và là nguồn gốc phát triển của
nhận thức.
Các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau lại vùa đấu tranh với nhau.
Sự thống nhất giữa các mặt đối lập là sự nương tựa vào nhau, không
tách rời nhau giữa các mặt đối lập, sự tồn tại của các mặt này phải láy sự
tồn tại của các mặt kia làm tìên đề.
Đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lại theo xu hướng
bài trừ phủ định lẫn nhau. Hình thức đấu tranh của các mặt đối lập hết sức
phong phú đa dạng, tuỳ thuộc vào tính chất vào mối quan hệ qua lại giữa
các mặt đối lập và tuỳ điều kiện cụ thể diễn ra cuuộc đấu trang giữa chúng.
Sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là h
ai xu hướng tác động khác nhau của các mặt đối lập tạo thành mâu
thuẫn. Như vậy mâu thuẫn biên chứng bao hàm cả sự thống nhất lẫn đấu
tranh của các mặt đối lập. Sự thống nhất gắn liền với sự đứng im sự ổn định
tạm thời của sự vật. Sự đấu tranh gán liền với tính tuyệt đối của sự vận
động và phát triển điều đó có nghĩa là sự đấu tranh của các mặt đối lập bài
trừ lẫn nhau là tuyệt đối cũng như sự phát triển sự vận động là tuyệt đối.
Trong sự tác động qua lại của các mặt đối lập thì đấu tranh của các
mặt đối lập quy định một cách tất yếu sự thay đổi của các mặt đang tác

4
4
Tiểu luận triết
động và làm cho mâu thuẫn phát triển. Lúc đầu mới xuất hiện mâu thuẫn
chỉ là sự khác nhau căn bản nhưng theo khuynh hướng trái ngược nhau. Sự
khác nhau đó càng ngày càng phát triển và đi đến đối lập. Khi hai mặt đối
lập xung đột gay gắt đã đủ điều kện chúng sẽ chuyển hoá lẫn nhau, mâu
thuẫn được giải quyết. Nhờ đó mà thể thống nhất cũ được thay thế bằng thể
thống nhất mới,sự vật cũ được thay thế bởi sự vật mới.
2- Cơ sở thưc tiễn:
Trong quá trình phát triển, xã hội luôn nảy sinh các mâu thuẫn. Khi
một lớp mâu thuẫn được giải quyết hoặc dịu đi thì một lớp mâu thuẫn khác
xuất hiện, lớp nọ kế tiếp lớp kia đòi hỏi giải quyết. Giải quyết mâu thuẫn
chính là động lực của sự phát triển và phải đạt mục tiêu hài hòa về lợi ích
giữa các nhóm, giai tầng xã hội chứ không phải triệt tiêu lợi ích của bất cứ
nhóm, giai tầng nào. Lợi ích của tất cả các nhóm, giai tầng trong xã hội đều
cần được tôn trọng và bảo vệ nhưng lợi ích dân tộc vẫn phải được đặt lên
trên hết.
Nếu giải quyết tốt những mâu thuẫn không đối kháng thì xã hội sẽ
phát triển, nếu giải quyết không tốt thì mâu thuẫn có thể trở thành đối
kháng và có thể dẫn xã hội đi tới thoái hóa, thậm chí suy sụp. Giải quyết tốt
mâu thuẫn chính là làm tăng sự thống nhất hài hòa giữa lợi ích đối lập đến
tột đỉnh, triệt giảm sự xung đột đấu tranh giữa chúng đến mức nhỏ nhất có
thể. Cơ sở để giải quyết tốt mọi mâu thuẫn trong xã hội chính là văn hóa và
do đó biện pháp dân chủ sẽ là thích hợp và hiệu quả nhất.
* Khái niệm kinh tế hành hóa:
Kinh tế hàng hoá là một kiểu tổ chức kinh tế xã hội mà trong đó sản
phẩm làm ra dùng để trao đổi hoặc để bán trên thị trường. Kinh tế thị
trường là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hoá trong đó toàn bộ các
yếu tố đầu vào và đầu ra của sản xuất đều thông qua thị trường.

Theo C.Mác sản xuất lưu thông hàng hoá là hiện tượng vốn có của
nhiều hình thái kinh tế xã hội. Những điều kiện ra đời và tồn tại của kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần cũng như trình độ phát triển của nó do sự phát
triển của lực lượng sản xuất tạo ra. Mục đích của kinh tế thị trường chính là
phát triển lực lượng sản xuất phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất
kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.
5
5
Tiểu luận triết
Chính vì vậy đậi hội đảng lần IX của đảng cộng sản Việt Nam đã chỉ
rõ: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là một kiểu
tổ chức kinh tế vừa tuân theo những quy luật kinh tế thị trường vùa dựa
trên cơ sở vừa dẫn dắt , chi phối bởi các nguyên tắc và bẩn chất của chủ
nghĩa xã hội, thể hiên cả trên ba mặt: sở hữu tổ chức quản lý và phân phối.
Nói cách khác, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chíng là nền
kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự
quản lý của nhà nước nhằm mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh
* Một số đặc trưng của nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước
ta:
a)Việc xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần hiện nay ở
nước ta mới ở giai đoạn đầu, xuất phát điểm còn thấp, nền kinh tế hàng hoá
chưa phát triển; sản xuất còn mang nặng tính tự nhiên, tự cung, tự cấp. Thể
hiện ở cơ sở vật chất, kỹ thuật nghèo nàn lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu
cầu phát triển kinh tế nói chung và từng thành phần kinh tế nói riêng. Nhìn
chung, sản xuất còn thủ công; năng suất lao động thấp, khối lượng ít, chất
lượng và tỷ suất hàng hoá thấp, chưa đủ sức cạnh tranh với hàng ngoại.
Việc hình thành các thành phần kinh tế mang nặng tính tự phát.
b) Cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chưa được xoá bỏ triệt để, tác
phong, lề lối, thói quen cũ trong quản lý của cơ quan nhà nước ảnh hưởng

trực tiếp đến các thành phần kinh tế. Sự đan xen cơ chế quản lý cũ và cơ
chế quản lý mới vừa cản trở sự phát triển các thành phần kinh tế, vừa tạo
môi trường cạnh tranh không bình đẳng, phát sinh nhiều hiện tượng tiêu
cực, trong các đơn vị kinh tế cũng như trong bộ máy các cơ quan quản lý
nhà nước.
c) Thành phần kinh tế quốc doanh đã nhiều năm tồn tại trong chế độ
bao cấp, chưa kịp chuyển sang cơ chế mới, độ nhạy cảm với thị trường còn
thấp. Không ít các xí nghiệp quốc doanh trì trệ, bế tắc, không đứng vững
trong cơ chế mới, đây cũng là mảnh đất cho các hiện tượng tiêu cực nảy
sinh và phát triển. Thành phần kinh tế tập thể giảm đi nhanh chóng cả trong
lĩnh vực sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp,
lĩnh vực lưu thông.
6
6
Tiểu luận triết
Các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh tuy có phát triển nhưng mới
chỉ tập trung vào các ngành không cần vốn lớn, thu lợi nhanh như dịch vụ
ăn uống, khách sạn, thương nghiệp. Các thành phần kinh tế này chưa thực
sự bình đẳng trong cạnh tranh. Do còn có sự can thiệp về hành chính của cơ
quan nhà nước, nhất là các thủ tục hành chính nên họ thường chú trọng đến
việc tranh thủ các cơ quan, viên chức nhà nước để có những lợi thế trong
cạnh tranh và thu nguồn lợi không từ sản xuất, kinh doanh.
d) Mức độ hình thành và hoàn thiện thị trường ở nước ta mới ở giai
đoạn sơ khai, thiếu đồng bộ về thị trường vốn, thị trường tư liệu sản xuất,
thị trường sức lao động, thị trường tư liệu tiêu dùng. Điều đó dẫn tới các
thành phần kinh tế chưa có môi trường thực sự cạnh tranh theo cơ chế thị
trường. Nói một cách khác, hiện nay nền kinh tế của nước ta mới chỉ là giai
đoạn đầu của nền kinh tế hàng hoá (nhiều thành phần) chưa phải nền kinh
tế thị trường; chưa có cơ chế thị thực sự điều tiết nó.
II - Thực trạng và giải pháp những vấn đề nghiên cứu:

Từ những đặc điểm trên cho thấy để phát triển nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vận hành theo cơ chế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước đòi hỏi tổ chức, hoạt động thanh tra
phải được đổi mới trên cơ sở nhận thức đúng thực chất nền kinh tế hiện
nay ở nước ta. Đó là việc nhận thức những mâu thuẫn đặt ra trong cải cách
kinh tế, xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần và mục tiêu, biện
pháp phát triển kinh tế hàng hoá ở nước ta mà Đại hội VII đã đề ra.
Mâu thuẫn đó là:
a)Mâu thuẫn giữa yêu cầu ổn định và phát triển nền kinh tế với tình
trạng trì trệ của nền kinh tế.
Nước ta quá độ lên CNXH từ một nước phong kiến với trình độ lao
động sản xuất, lực lượng sản xuất còn thấp kém, nền kinh tế hàng hóa còn
chưa phát triển, cơ sở vật chất kỹ thuật, máy móc còn nghèo nàn lạc
hậu không đáp úng được những yêu cầu phát triển của nền kinh tế nói
chung và từng thành phần kinh tế nói riêng. Do vậy yêu cầu để có một nền
kinh tế phát triển ổn định với mức tăng trưởng cao là một vấn đề khó khăn.
Cần phải có những chính sách phù hợp vói tình trạng và hoàn cảnh của nên
kinh tế và khắc phục những mâu thuẫn nội tại .
7
7
Tiểu luận triết
Mâu thuẫn giữa yêu cầu tăng trưởng, phát triển kinh tế với sự bất cập
của cơ chế, chính sách khai thác nguồn lực hiện nay.
Để đạt mục tiêu đến năm 2010 thoát khỏi tình trạng một nước kém
phát triển, tốc độ phát triển kinh tế thời gian tới phải đạt mức trung bình
khoảng 8%/năm
(1)
. Chỉ bằng cơ chế, chính sách như hiện nay, chúng ta khó
có thể thực hiện phát triển đột biến về khả năng khai thác những tiềm năng
lớn về tài nguyên, lao động trong nước, về khả năng tận dụng những cơ hội

quốc tế để gia tăng mạnh và sử dụng tốt các nguồn lực từ bên ngoài. Nền
kinh tế hiện vẫn rất dễ bị tổn thương trước tác động không lớn lắm của
những biến đổi kinh tế bên ngoài. Khoảng cách về kinh tế giữa nước ta với
nhiều nước trong khu vực và thế giới ngày càng mở rộng. Sự tụt hậu trên
lĩnh vực này chưa được ngăn chặn. Quy mô nền kinh tế còn nhỏ. Các cân
đối vĩ mô trong nền kinh tế chưa thật vững chắc, dễ bị ảnh hưởng bởi
những biến động từ bên ngoài. Trình độ khoa học, công nghệ, năng suất lao
động còn thấp; giá thành nhiều sản phẩm cao hơn so với khu vực và thế
giới. Nhiều nguồn lực và tiềm năng trong nước chưa được huy động và
khai thác tốt. Ðầu tư của Nhà nước dàn trải, bị thất thoát nhiều. Một số
công trình xây dựng lớn, quan trọng của quốc gia không hoàn thành theo kế
hoạch. Lãng phí trong chi tiêu ngân sách nhà nước và tiêu dùng xã hội còn
nghiêm trọng. Môi trường sinh thái ở nhiều nơi ô nhiễm nặng. Việc khai
thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên, nhìn chung chưa hợp lý.
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại
hóa còn chậm, chất lượng thấp, nhất là lĩnh vực dịch vụ. Nội dung và các
biện pháp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong nông nghiệp và nông thôn
chưa cụ thể. Sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh
nghiệp nhà nước, nhất là cổ phần hóa chưa đạt yêu cầu đề ra. Chất lượng
nguồn nhân lực thấp, lao động chưa qua đào tạo vẫn là phổ biến, lao động
nông nghiệp còn chiếm tỉ lệ cao. Kinh tế đối ngoại chưa phát huy đầy đủ
các khả năng; doanh nghiệp trong nước chưa đủ sức vượt qua những khó
khăn về cạnh tranh và thị trường. Việc hoạch định và thực hiện các chủ
trương, chính sách thúc đẩy phát triển và vận hành hệ thống thị trường
chưa đồng bộ; một số nguyên tắc của thị trường bị vi phạm; tư duy bao cấp
chưa được khắc phục triệt để.
8
8
Tiểu luận triết
Yêu cầu đặt ra: Để ổn định sản xuất, giữ tốc độ tăng trưởng trong

những thời gian tới, một số chính sách đã được Chính phủ đưa ra: Trước
hết, cần phải thống nhất quan điểm tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao gắn
liền với biện pháp kiềm chế lạm phát, kiểm soát tăng giá để ổn định và cải
thiện đời sống nhân dân. Trước mắt phải ưu tiên các giải pháp ngắn hạn
chống lạm phát; những giải pháp dài hạn có thể được thực hiện chậm hơn.
b) Mâu thuẫn giữa trình độ phát triển xã hội còn thấp với yêu cầu tích
luỹ, tiêu dùng cao.
Trong thời kỳ nền kinh tế thế giới đang tăng trưởng cao, các thành
tựư khoa học kỹ thuật được đưa vào ứng dụng phúc vụ lọi ích của người
dân khiến đời sống vật chất của những người ở các nước phát triển ngày
càng trở nên sung túc.
Nước ta đang trong thời kỳ xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng của thời
kỳ quá độ vói lực lượng sản xuất con thấp, trình độ phát triển xã hội chưa
cao được thể hiên ở các mặt như:
Trong khi GDP bình quân đầu người ở các nước trong khu vực lên tới
vài nghìn USD thì tính đến năm 2007 đạt mức 750 USD.
Các chính sách hộ trợ, phát triển xã hội chưa cao, được thể hiện ở các
quỹ phúc lợi xã hội, quỹ trợ cấp, trình độ dân trí còn thấp và chưa đồng
đều, nhất là tỷ lệ biết chữ ở những nơi vùng sâu vùng xa còn thấp
trong quá trình xây dựng nền kinh tế phát triển cao theo hướng hiện
đại hóa đòi hỏi con người phải đạt tới một trình độ nhận thức nhất định tức
là phải đào tạo người công nhân tri thức cao, ngoài ra để phát triển nền kinh
tế còn cần phải có một nền móng, tức là yêu cầu phải có nguồn vốn tích
lũy cao dùng nó để xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng phát triển kinh tế, điều
này mâu thuẫn với chính thu nhập hiện tại của người dân.
Từ những vấn đề trên ta thấy yêu cầu đặt ra cấp thiết là phải phát huy
nguồn lực con người, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phẩm chất tốt
bằng cách chăm lo cho nền giáo dục đào tạo con người, chuẩn hóa đội ngũ
giảng dạy và phòng chống các vấn đề tiêu cực trong giáo dục.
c) Mâu thuẫn trong quá trình mở cửa kinh tế với bên ngoài với

tính phức tạp về kinh tế, chính trị, xã hội ngày càng gia tăng, năng lực
điều hành, quản lý còn thấp kém.
9
9
Tiểu luận triết
Trong thời đại ngày nay, quá trình giao lưu mở cửa nền kinh tế
với các nước trong khu vực cũng như các nước trên thế giới là một
vấn đề không thể thiếu được. Nó thúc đảy nền kinh tế ở những nước
đó phát triển tránh lạc hậu và mau chóng theo kịp với các cường quốc
kinh tế trên thế giới.Tuy nhiên quá trình mở của và hội nhâp cũng gây
không ít khó khăn và tiêu cực cho nền kinh tế- xã hôi nước ta:
+ Mâu thuẫn giữa tích cực, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế với khả
năng giữ vững độc lập tự chủ trong hội nhập và khắc phục những tác động
tiêu cực của hội nhập. Hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế là một nhân tố
tất yếu để phát triển, nhưng chúng ta còn thiếu nhất quán và lúng túng, bị
động trong việc xử lý mối quan hệ giữa mặt tích cực và tiêu cực của quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữa độc lập tự chủ về kinh tế và hội nhập
kinh tế quốc tế, lúng túng trong việc giải quyết mối quan hệ giữa hội nhập
đồng thời nhiều cấp độ hơn, sâu hơn, rộng hơn, đa dạng hơn với việc giữ
vững bản sắc văn hoá dân tộc. trong bối cảnh nước ta đã hội nhập sâu hơn
và thực chất hơn vào kinh tế thế giới và khu vực sau khi đã trở thành thành
viên của WTO, điều quan trọng trước tiên là Ngoại giao cần khẩn trương
phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề ra một chiến lược tổng thể về hội
nhập với các lộ trình và bước đi phù hợp để chủ động nắm bắt thời cơ, đẩy
lùi và giảm thiểu những tác động không thuận mà quá trình này tạo ra .phát
huy những thành tựu đạt được, chúng ta cần tiếp tục củng cố, xây dựng
khuôn khổ quan hệ hợp tác nhiều mặt với các nước, nhất là láng giềng khu
vực, các nước lớn và các đối tác quan trọng khác; tạo bước chuyển biến
mới theo hướng đưa các mối quan hệ hợp tác giữa nước ta và các nước đi
vào chiều sâu, ổn định, bền vững, tạo ra sự tin cậy lẫn nhau. phải đẩy mạnh

hơn nữa công tác ngoại giao nhiệm vụ phục vụ kinh tế để công tác này thực
sự trở thành nhiệm vụ trọng tâm và mang lại hiệu quả lớn hơn, nhằm thu
hút tối đa các nguồn lực bên ngoài phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Ngoại giao phải chủ động hơn nữa để góp phần vào mở rộng
thị trường, gia tăng hợp tác viện trợ, đầu tư, nhất là đón đầu làn sóng đầu tư
mới; hỗ trợ đắc lực cho các địa phương, các doanh nghiệp trong hợp tác với
các đối tác nước ngoài.
10
10
Tiểu luận triết
+Mâu thuẫn giữa tính ưu việt của quá trình phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa phải được thể hiện ngày càng đậm nét
trước hết và chủ yếu ở khả năng bảo đảm sự kết hợp hài hoà giữa tăng
trưởng kinh tế với phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội, trong khi đó, chúng ta chưa tìm được những giải pháp hữu hiệu để giải
quyết những hậu quả xã hội do tác động tiêu cực của những mặt trái thuộc
kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế gây ra. Nhiều vấn đề xã hội
có xu hướng ngày càng gay gắt. Đặc biệt, điều làm cho nhân dân hết sức
bất bình, lo lắng là tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhũng nhiễu dân,
suy thoái về tư tưởng chính trị và phẩm chất đạo đức, lối sống của .một bộ
phận không nhỏ cán bộ, đảng viên rất nghiêm trọng. Văn hoá lai căng có xu
hướng phát triển. Hiện tượng ma chay, cưới xin, hội hè với nhiều hủ tục
được khôi phục ở nhiều nơi. Đạo lý xã hội, gia đình xuống cấp. Tình huống
mất ổn định cục bộ có khả năng xảy ra nhiều hơn, mức độ phức tạp của
tình hình gia tăng hơn
+ Mâu thuẫn giữa tính tất yếu khách quan phải nâng cao sự đồng
thuận xã hội trong đổi đất nước với sự tấn công của các thế lực thù địch
trong và ngoài nước nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.Sự thống
nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân là một điều kiện tất yếu để
đưa công cuộc đổi mới tiến lên mạnh mẽ hơn. Nhưng, cùng với những yếu

kém của chính chúng ta, thì sự tác động của các thế lực thù địch nhằm thực
hiện chiến lược “diễn biến hoà bình" đối với nước ta bằng nhiều con
đường, nhiều biện pháp và phương tiện, cả trực tiếp lẫn gián tiếp qua một
số phần tử cơ hội về chính trị để chống phá trên lĩnh vực tư tưởng - lý luận
đã làm cho một bộ phận cán bộ, Đảng viên và nhân dân phân tâm Chúng
ta có phần còn lúng túng, hữu khuynh trong cuộc đấu tranh trên lĩnh vực
này.
+ Mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao tính tích cực chính trị với lối sống
thực dụng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân.Trong khi cuộc
sống đòi hỏi phải thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của nhân dân, phát huy
đóng góp của nhân dân vào việc hoàn thiện và tổ chức thực hiện đường lối
đổi mới, thì tình trạng thờ Ơ chính trị, chỉ lo vun vén cho lợi ích của bản
thân và gia đình, lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền của một bộ phận
11
11
Tiểu luận triết
cán bộ, đảng viên và nhân dân có chiều hướng gia tăng. Chúng ta chưa tìm
được cách để khắc phục tình hình này với hiệu quả cao.
Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối
sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, thiếu trung thực và tệ quan liêu, tham
nhũng, lãng phí, sách nhiễu trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, công
chức diễn ra nghiêm trọng. Nhiều tổ chức cơ sở đảng thiếu sức chiến đấu
và không đủ năng lực giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh. Công tác
tư tưởng còn thiếu tính chiến đấu, tính thuyết phục. Công tác lý luận chưa
làm sáng tỏ được một số vấn đề quan trọng trong công cuộc đổi mới. Việc
kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và công tác tổ chức cán bộ
trên một số mặt còn yếu kém. Chất lượng và hiệu quả kiểm tra, giám sát
chưa cao.
Có những khuyết điểm đó là do nhiều nguyên nhân khách quan và
chủ quan, song chủ yếu là do những nguyên nhân chủ quan:

Tư duy của Ðảng trên một số lĩnh vực chậm đổi mới. Một số vấn đề ở
tầm quan điểm, chủ trương lớn chưa được làm rõ nên chưa đạt được sự
thống nhất cao về nhận thức và thiếu dứt khoát trong hoạch định chính
sách, chỉ đạo điều hành, như các vấn đề : sở hữu và thành phần kinh tế; cổ
phần hóa doanh nghiệp nhà nước và phát triển doanh nghiệp cổ phần;
hướng đầu tư xây dựng cơ bản; xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ; đổi
mới chính sách, cơ chế quản lý giáo dục, y tế, văn hóa; đổi mới tổ chức,
phương thức hoạt động của hệ thống chính trị
Chỉ đạo tổ chức thực hiện chưa tốt. Ba lĩnh vực được coi là ba khâu
đột phá (xây dựng đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa mà trọng tâm là đổi mới cơ chế, chính sách; tạo bước chuyển
mạnh về phát triển nguồn nhân lực; đổi mới tổ chức bộ máy và phương
thức hoạt động của hệ thống chính trị mà trọng tâm là cải cách hành chính)
cũng như việc xây dựng một số công trình trọng điểm lớn của quốc gia
chưa được chỉ đạo tập trung, thực hiện thiếu tinh thần trách nhiệm. Tình
trạng nói nhiều làm ít, làm không đến nơi đến chốn hoặc không làm còn
diễn ra ở nhiều nơi. Hiệu lực quản lý nhà nước còn thấp đối với một số lĩnh
vực như: quy hoạch, đất đai, xây dựng cơ bản, giá cả, tài chính, ngân hàng,
tài nguyên quốc gia, quyền sở hữu trí tuệ, vệ sinh an toàn thực phẩm, an
12
12
Tiểu luận triết
toàn giao thông, báo chí, xuất bản Công tác kiểm tra, thanh tra chưa
thường xuyên và còn thiếu hiệu lực.
Một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán bộ chủ chốt các cấp
yếu kém về phẩm chất và năng lực, vừa thiếu tính tiên phong, gương mẫu
vừa không đủ trình độ, năng lực hoàn thành nhiệm vụ.
Yêu cầu đặt ra để giải quyết những mâu thuẫn vướng mắc trên là phải
nâng cao năng lực phẩm chất cũng như trình độ tri thức của người dân, dặc
biệt là các cán bộ nhà nước. Trong sự phát triển kinh tế- xã hội hiện nay

vấn đề đạo đức cần phải được nhấn mạnh trong mội con người, đặc biệt đối
với đội ngũ cán bộ của đảng, nhà nước và các tổ chức đoàn thể.
Phải chống lại thái độ bảo thủ, đề cao quá mức truyền thống mà coi
nhẹ hoặc phủ nhận cái mới.
Chống lại thái độ hư vô khi đi cào cền kinh tế thị trường mà coi nhẹ đi
đạo đức truyền thống, làm mất đi bản sắc dân tộc, đánh mất bản thân.
Những hiện tượng yêu nước, lòng nhân ái, ý chí kiên cường, siêng
năng tận tụy, liêm khiết cần được tăng cường đổi mới và hoàn thiện cả về
nội dung phương hướng.
Cần phải tuyên truyền và nêu ra các phong trào thi đua thực hiện tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh thực hiện những tư tưởng và ý thức cách
mạng của Người từ đó mà nâng cao nhận thức lý luậnkhông mắc phải
những lời tuyên truyền phản động, chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các
thế lực thù địch hòng chống phá sự nghiệp cách mạng của đảng, nhân dân
ta.
d) Mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển nền kinh tế với việc giải quyết
các vấn đề xã hội. Mâu thuẫn giữa các tầng lớp khác nhau trong xã hội.
Trước hết là xu hướng gia tăng sự phân hóa giàu nghèo giữa tầng lớp có
thu nhập cao và tầng lớp có thu nhập thấp trong nước… Khoảng cách
chênh lệch giàu nghèo ngày càng gia tăng do cơ hội và thành quả tăng
trưởng kinh tế không được chia sẻ một cách đồng đều mà lại theo hướng có
lợi cho nhóm người vốn đã có cuộc sống dư dật, khá giả hơn…
Thứ hai là sự phân hóa thu nhập có xu hướng gia tăng giữa các vùng miền
khác nhau, đặc biệt là giữa thành thị và nông thôn, giữa vùng đồng bằng
với vùng sâu, vùng xa, vùng núi, vùng dân tộc thiểu số…
13
13
Tiểu luận triết
Thứ ba là trong xu hướng gia tăng khoảng cách giàu nghèo, trong
20% số hộ thu nhập cao nhất xuất hiện ngày càng nhiều những biểu hiện

làm giàu bất chính như tham nhũng, buôn lậu, làm ăn phi pháp, gây ảnh
hưởng xấu đến tăng trưởng kinh tế, thực hiện công bằng xã hội, gây bất
bình, phẫn nộ trong quần chúng…
Thứ tư là sự đầu tư và sự hưởng thụ về giáo dục, sức khỏe và các dịch
vụ khác ngày càng nghiêng về phía người có nhiều tiền sống ở thành thị…
Để giải quyết gia tăng phân hóa giàu nghèo trong các tầng lớp dân
cư, cần nhiều biện pháp đồng bộ: Thực hiện chiến lược xóa đói giảm
nghèo, trong đó chú trọng việc tạo cơ hội và năng lực cho người nghèo; đẩy
mạnh đầu tư giáo dục, y tế và các công trình công cộng, đầu tư cơ sở hạ
tầng cho vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số; đẩy mạnh chống tham
nhũng, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí, tinh giảm biên chế, cơ cấu lại tổ
chức bộ máy quản lý hành chính nhà nước, thực hiện cải cách tiền lương
Cấp vi mô:
Hiện nay, mâu thuẫn giữa người lao động với người sử dụng lao động
biểu hiện rất đa dạng và phức tạp nhưng đều xuất phát từ lợi ích kinh tế:
hiện tại, tay nghề của nhung người lao đong dược đáng giá là khá cao,
đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Mặc dù
vậy, do hiểu biết về pháp luật lao động đặc biệt là luạt lao động còn hạn chế
đã ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình lao động sản xuất. Trong điều kiện
đó, tời gian qua nhiều chủ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có
vốn đàu tư nước ngoài đã có hành vi vi phạm pháp luật như hành hung
công nhân, tùy tiện cho nghỉ việc bên cạnh đó việc trốn tránh mua bảo
hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, tăng thêm giờ lao động, ký hợp đồng tùy tiện,
không thực hiện đúng luật lao động, trả tiền lương, tiền thưởng, làm thêm
giờ không hợp lý còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp. Chính những vấn đề
trên đã làm cho mối quan hệ giữa giới chủ và người lao động ngày càng trở
nên phức tạp.
Để hạn chế mâu thuẫn này, cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp
nhằm cải thiện và nâng cao vị thế của người lao động. Dung hòa những
mâu thuẫn lợi ích để cả hai bên đều tìm được tiếng nói chung là cơ sở để có

được sự phát triển bền vững, ổn định.
14
14
Tiểu luận triết
Mâu thuẫn của yêu cầu phát triển nền kinh tế với các chính sách trợ
cấp đãi ngộ: Chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội và trợ cấp ưu đãi
người có công giai đoạn 2003-2007 đã tiếp tục thể chế hoá quan điểm của
Đảng về tiền lương và an sinh xã hội trong nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, đặt trong tổng thể bảo đảm các cân đối kinh tế vĩ
mô, có tác động tích cực đến quốc phòng, an ninh và cải thiện đáng kể đời
sống người hưởng lương, người nghỉ hưu và người có công với cách mạng.
Tuy nhiên, chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội và trợ cấp ưu đãi người
có công cũng còn bộc lộ nhiều hạn chế. Tiền lương chưa bảo đảm cho
người lao động, đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức sống được bằng
tiền lương ở mức trung bình khá trong xã hội; chưa khuyến khích, thu hút
được người tài, người làm việc giỏi; chưa góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu
quả hoạt động của bộ máy nhà nước và của hệ thống chính trị.
Mâu thuẫn giữa yêu cầu đẩy mạnh đổi mới hệ thống chính trị với sự
thiếu hụt trong những biện pháp mang tính đột phá trên lĩnh vực này.Công
cuộc đổi mới kinh tế đã phát triển tới mức đòi hỏi phải đẩy mạnh hơn nữa
việc đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động của hệ thống chính trị, sự kết
hợp hài hoà hơn nữa giữa các bộ phận cấu thành hệ thống đó, song, chúng
ta chưa có những đột phá trên lĩnh vực này. Đã có nhiều nghị quyết, nhiều
chủ trương chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhưng hiệu quả thực
tiễn còn thấp. Bộ máy của hệ thống chính trị còn quá cồng kềnh, cơ chế vận
hành chưa thật khoa học, tình trạng lẫn lộn chức năng, nhiệm vụ giữa các
bộ phận cấu thành hệ thống chính trị còn xuất hiện ở nhiều cấp, nhiều địa
phương. Việc thực hiện luật pháp, kỷ cương không nghiêm. Nhiều nơi còn
vi phạm quyền làm chủ của nhân dân. Đội ngũ cán bộ, công chức chưa đủ
mạnh, phương pháp hoạt động của nhiều cán bộ đảng, đoàn thể còn trong

tình trạng viên chức hoá Sự yếu kém đó, nếu không được khắc phục có
hiệu quả, thì một số phương diện của hệ thống chính trị sẽ trở thành lực cản
lớn đối với đổi mới trên lĩnh vực kinh tế.
Mâu thuẫn giữa quá trình phát triển dân chủ với tình trạng thiếu giá
đỡ về lý luận và thực tiễn cho quá trình đó.Dân chủ hoá đời sống xã hội
vừa là mục tiêu, vừa là động lực của đổi mới. Nhưng chúng ta chưa tìm
được những giải pháp tất nhất để xác lập vững chắc quan điểm khoa học về
15
15
Tiểu luận triết
dân chủ phù hợp với điều kiện một Đảng duy nhất cầm quyền, không đa
nguyên về chính trị, không tổ chức quyền lực Nhà nước theo nguyên tắc
phân quyền, chưa tìm được những cơ chế và hình thức thực hiện dân chủ
thích hợp với truyền thống văn hoá chính trị, với trình độ dân trí, trình độ
văn hoá chung của nhân dân. Dân chủ trong Đảng, trong xã hội và ở cơ sở
tuy đã được nhấn mạnh trong nhiều nghị quyết, chỉ thị của Đảng và các văn
bản pháp quy của Nhà nước, nhưng kết quả đạt được trên thực tế còn nhiều
hạn chế. Cải cách hành chính tiến hành chậm, thiếu kiên quyết, hiệu quả
thấp. Chưa có cơ chế để bảo đảm quyền lực Nhà nước thực sự thuộc về
nhân dân, vai trò giám sát thực hiện quyền kiểm tra của nhân dân đối với
chính quyền và cán bộ, Đảng viên còn mờ nhạt.
Qua những mặt mâu thuẫn yếu kếm trên, cần phải nâng cao năng lực
lãnh đạo quản lý của đảng, phải thể hiện một cách toàn diện từ năng lực
họch định đường lối chủ chương và các chính sách đến năng lực tổ chức và
chỉ đạo thực hiện, năng lực kiểm tra giám sát toàn bộ của đảng sao cho các
chư trương chính sách của Đảng luôn phản ánh được yêu cầu phát triển của
thực tiễn và quy luật khách quan, thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa đảng
với nhân dân.
Trên đây là những mâu thuẫn còn tồn tại trong quá trình xây dựng nền
kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở nước ta. phát hiện và giải quyết những

mâu thuẫn còn tồn tại là vấn đề cấp thiết đạt ra đối với đảng và nhà nước ta.
Nmgoài ra không thể thiếu được sự tham gia góp ý và ủng hộ của toàn thể
nhân dân nhằm đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp hóa hiện đại
hóa, vững bước tiến lên xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội.



16
16
Tiểu luận triết
17
17
Tiểu luận triết
C) KẾT LUẬN
Cơ sở của sự vận động của mọi sự vật sự việc là đi phát hiện và giải
quyết những mặt mâu thuẫn nội tại bên trong nó.
Việc xác định và giải quyết những mâu thuẫn trong quá trình xây
dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta trong thời kỳ quá độ
lên CNXH sẽ giúp ta cải tiến được mối quan hệ giữa LLSX và QHSX sao
cho “ Lực lượng sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ của quan
hệ sản xuất” Khi đó nền kinh tế nước ta sẽ thực sự đi trên đà phát triển,
đem lại thắng lợi cho CNXH. Đưa đất nước ta thêm giàu mạnh, cuộc sống
nhân dân thêm ấm no, tự do, hạnh phúc.
Qua quá trình học tập tìm tòi cũng như nắm bắt thông tin, em đã hiểu
được những quy luật của sự vận động, phát triển chung của sự vật-hiên
tượng cũng như sự vận động, phát triển của kinh tế nước ta để từ đó có
khuynh hứng phấn đấu cũng như học tập.
Tìm hiểu cũng như viết đề tài gúp cho mỗi sinh viên chúng em củng
cố, rèn luyện thêm kiến thức môn học. Rèn luyện khả năng vận dụng tri
thức vào cuộc sống cũng như khả năng sàng lọc, đón nhận thông tin.

Tóm lại việc tham gia viết tiểu luận môn học đã trở thành một yếu tố
cần thiết không thể thiếu được cho mỗi sinh viên. Đó cũng là bước đầu của
quá trình rèn luyện phẩm chất của một nhà khoa học trong tương lai.
18
18
Tiểu luận triết
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1) Tạp trí cộng sản
2) Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội X của Đảng
3) Báo điện tử Việt Nam Net
4) Báo diễn đàn Doanh Ngiệp Điện Tử
5) Giáo trình Kinh Tế Chính Trị
6) Giáo trình Triết Học Mác-Lênin
19
19