Cảm Hứng Lãng Mạn & Tinh Thần Bi
Tráng Của Bài Tây Tiến [Q.Dũng]
Phân tích đề:
- Đề yêu cầu phân tích về một khía cạnh nội dung
của bài thơ Tây Tiến: cảm hứng lãng mạn và tính
chất bi tráng.
- Để đáp ứng yêu cầu của đề, người viết cần hiểu rõ
cá khái niệm: cảm hứng lãng mạn, bi tráng. Mặc dù
bản thân chất “lãng mạn” luôn bao hàm chất “bi
tráng”, nhưng cả hai khơng phải là một. Nói một cách
dễ hiẻu, ở bài thơ Tây Tiến, tính chất bi tráng xuất
phát từ cảm hứng lãng mạn của tác giả, là sự thêư
hiện ở mức cao nhất và đẹp nhất của cảm hứng đó.
Gợi ý làm bài:
1.Cảm hứng lãng mạn:
- Lãng mạn là cảm hứng chủ đạo của nhà thơ Quang
Dũng ở bài thơ Tây Tiến. Chính nguồn cảm hứng ấy
đã biến thành nguồn cảm xúc tuôn trào, thôi thúc nhà
thơ sáng tác. Do đó, bài thơ viết về Tây Bắc và
những người lính Tây Tiến nhưng lại là một tác phẩm
trữ tình, một cái tơi cá nhân đầy cảm xúc, với nỗi nhớ
khi đong đầy, tràn ngập, khi bâng khuâng, luyến tiếc.
- Cảm hứng lãng mạn thể hiện ở cái nhìn đối với
thiên nhiên:
+Thiên nhiên Tây Bắc với núi đồi trùng điệp, hiểm
trở, nhưng với con mắt của những người lính Tây
Tiến, những cảnh tượng ấy lại có vẻ đẹp tươi mới,
hấp dẫn của sự khám phá, kiếm tìm.
+Hơn nữa, người lính Tây Tiến cịn tìm thấy ở đó
những cảnh thơ mộng.
- Cảm hứng lãng mạn thể hiện ở chân dung người
lính lãng mạn, hào hoa:
+Xem thường nguy nan, xem thường bệnh tật, cái
chết.
+Ấp ủ nhiều ước mơ tươi đẹp.
- Cảm hứng lãng mạn thể hiện ở giọng điệu (khi mềm
mại, thiết tha, lúc hùng tráng, khoẻ mạnh), ở thủ
pháp tương phản (hình ảnh), từ ngữ ước lệ… Đây là
những hình thức nghệ thuật rất đặc thù của thơ ca
lãng mạn nói chung.
2.Tính chất bi tráng:
Tính chất bi tráng luôn bao hàm cả hai yếu tố “bi” và
“tráng”, đau thương và cao cả. Cả hai yếu tố này gắn
bó, cái bi hàm nền, tôn vinh sự hùng tráng, cao cả.
Tính chất bi tráng ở bài thơ Tây Tiến thể hiện ở:
- Sự miêu tả trực tiếp, không né tránh những khắc
nghiệt, nguy nan ln rình rập người lính Tây Tiến
trên những bước đường hành quân (địa hình hiểm
trở, thú rừng hung dũ, bệnh tật…). Đặc biệt, Quang
Dũng đã không ngần ngại khi nói đến cái chết, điều
mà văn học kháng chiến trong thời gian dài thường
né tránh:
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
……………………………….
Áo bào thay chiếu anh về đất
- Nhưng khi miêu tả những cảnh đau thương, kể cả
cái chết, lời thơ Quang Dũng khơng làm mềm lịng
người đọc. Trái lại, tính chất hùng tráng đã bật lên từ
cái bi, bởi đó là cái chết vì lys tưởng cao cả (Chiến
trường đi chẳng tiếc đời xanh); cái chết đã hoá thành
bất tử (Áo bào thay chiếu anh về đất).
- Góp phần tạo nên vẻ đẹp bi tráng ở Tây Tiến là
những nét đặc sắc về nghệ thuật. Hàng loạt từ Hán
Việt (biên giới, biên cương, viễn xứ, chiến trường…),
âm thanh gầm thét của sơng Mã đã góp phần mang
tính chất nghi lễ. Cần lưu ý là khi nói đến cái chết,
nhưng Quang Dũng khơng dùng động từ đó. Cái chết
đối với người lính Tây Tiến là một sự dâng hiến và
khi đã dâng hiến thì họ trở về với đất nước, ở trong
sự chở che, đùm bọc của Tổ quốc.
3. Đánh giá
- Cảm hứng lãng mạn là ngọn nguồn thôi thức sáng
tác đối với Quang Dũng, cũng là vẻ đẹp riêng có ở
Tây Tiến.
- Tinh thần bi tráng là sự thể hiện cao nhất của nguồn
cảm hứng lãng mạn. Chính tính chất bi tráng ấy đã
tạo nên tượng đài bất tử về người lính Tây Tiến.