Phân tích Người trong bao của Sê Khốp ppt

Phân tích Người trong bao của Sê Khốp


I. Tác giả Sê-khốp qua truyện ngắn Người trong bao đã
phơi bày lối sống hèn nhát, co cụm, thủ tiêu đấu tranh, tự
hạ thấp nhân phẩm và nhân cách con người của một bộ
phận trí thức Nga cuối TK XIX, sự trì trệ, thụ động, lối
sống co mình được thể hiện qua các nhân vật mà ông
miêu tả trong truyện ngắn này là sản phẩm gắn liền với
thời kì lịch sử đó. Lối sống đó đã làm hạ thấp giá trị nhân
phẩm của con người, biến con người thành một nô lệ tự
nguyện, chỉ răm rắp phục tùng mà không hề biết phân biệt
đúng sai, thật giả, tạo ra một cơ chế sống giả tạo, máy
móc, rập khuôn. Nhà văn cho rằng “không thể sống như
thế mãi được”. Ông phủ nhận xã hội đương thời và nhiệt
tình cổ vũ cho một xã hội mới tốt đẹp hơn. Ông chứng
minh một cách thuyết phục về những cái xấu xa đang tồn
tại để chỉ cho mọi người thấy trách nhiệm của họ là phải
thanh toán những cái xấu xa, lạc hậu ấy.
Truyện ngắn của Sê-khốp có dáng vẻ độc đáo riêng.
Đó là hình thức nhỏ, nhưng mang nội dung lớn, không
rườm lời nhưng ý thì lại sâu sắc, có sức gợi lớn, nhằm tạo
ra khả năng liên tưởng giữa độc giả và văn bản, giữa tác
giả và độc giả. Truyện ngắn Người trong bao được sáng
tác năm 1898, trong thời gian Sê-khốp đi dưỡng bênh tại
thành phố I-an-ta trên bán đảo Crưm thuộc biển Hắc Hải.
Trước hết, câu chuyện được kể trong truyện ngắn Người
trong bao về nhân vật kì cục Bê-li-cốp là do nhân vật Bu-
rơ-kin, một GV và là đồng nghiệp của Bê-li-cốp, kể lại cho
bạn anh ta, bác sĩ thú y I-van I-va-nứt.
Trong đoạn trích, nhân vật chủ yếu được tái hiện từ

góc nhìn của người kể chuyện, của tác giả và người nghe
kể chuyện là Bê-li-cốp. Qua cuộc trò chuyện giữa hai trí
thức - một thầy giáo trường làng Bu-rơ-kin và bạn ông ta,
bác sĩ thú y I-van I-va-nứt – nhân vật Người trong bao
hiện ra. Đó là thầy giáo dạy tiếng Hi Lạp cổ Bê-li-cốp, tác
giả dường như chỉ là người ghi chép lại một cách tình cờ
câu chuyện nghe được. Song đây là cách kể khách quan.
Bê-li-cốp xuất hiện qua lời kể như là một điển hình
cho loại người trong bao, loại người luôn tự tìm cho mình
một cách thức bao gói để tự co mình lại vì sợ cuộc sống
đang diến ra ồn ã xung quanh. Y sợ và “ghê tởm” hiện tại
cho nên hướng về quá khứ, “luôn ngợi ca những gì không
có thật”. Nghề nghiệp của y là dạy tiếng Hi Lạp cổ, thứ
tiếng này cũng là một hình thức bao gói, giúp anh ta ẩn
sâu hơn vào quá khứ mà trách đi cái hiện thực đang diễn
ra. Chạy trốn hiện tại cũng có nghĩa là từ chối tương lai,
từ chối cái sẽ đến hoặc sẽ phải đến. Tìm về quá khứ, kể
cả quá khứ không có thật, chính là sự vô trách nhiệm với
bản thân, với cuộc đời. Chui vào bao, tự tìm cho mình
những cái bao để che chở đã trở thành lối sống của Bê-li-
cốp, trở thành “thói quen kì cục” của nhân vật này. Lối
sống đó trở thành nỗi ám ảnh triền miên đối với mọi
người, vì chẳng ai biết là y muốn gì, cần gì và lại càng
không biết phải nói với y thế nào. Y đã khống chế cả
trường học, cả thành phố “suốt mười lăm năm trời”.
Trong việc khắc hoạ nhân vật, Sê-khốp thường sử
dụng nhiều chi tiết tưởng chừng “vặt vãnh”, “nhỏ nhoi”,
“tầm thường” như giày, ô, mũ, bông nhét tai, Và đặc biệt
là hình ảnh “cái bao” .
Có thể phân tích hình ảnh cái bao qua ba cấp độ :

Hình ảnh “cái bao” qua các vận dụng hàng ngày của
Bê-li-cốp.
Hình ảnh “cái bao” qua công việc hàng ngày.
Hình ảnh “cái bao” thường trực trong tư tưởng.
Cách kể của tác giả qua đoạn trích tỉ mỉ, chậm rãi thể
hiện qua giọng văn mỉa mai, giễu cợt, vừa hài hước vừa
ngậm ngùi, chua xót đã tạo ra hiệu quả nghệ thuật lớn, tác
động thức tỉnh độc giả mọi thời đại.
II. Để hiểu rõ ý nghĩa người trong bao, đầu tiên ta cần
tìm hiểu ý nghĩa của cái bao:
1. Xét về nghĩa đen: Vật dùng để bao gói bảo vệ đồ
dùng khỏi những tác nhân có hại
2. Xét về nghĩa bóng: Lối sống tính cách cần phê
phán và bài trừ của Bê-li-côp
Tú đó ta có thể rút ra "ý nghĩa hình tượng người trang
bao là điển hình cho một kiểu người, một hiện tượng xã
hội đã và đang tồn tại trong cuộc sống của bộ phận trí
thức Nga đương thời, có ý nghĩa phổ quát cao mang tính
quy luật".
III. "Người trong bao"- Sêkhốp là một trong những tác
phẩm mới được đưa vàp trong chương trình Ngữ văn lớp
11. Bởi đây là một tác phẩm văn học nước ngoài mới
được đưa vào trong chương trình nên chúng ta gặp khá
nhiều khó khăn trong việc tiếp cận tác phẩm. Trong phạm
vi bài viết này, người viết sẽ tìm hiểu nghệ thuật xây dựng
nhân vật Bê-li-cốp.
Nhân vật Bê-li-cốp được xây dựng bằng 2 nghệ thuật
cơ bản: nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình và nghệ
thuật xây dựng nhân vật lưỡng diện.
Trước hết là nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình.

Theo từ điển tiếng Việt thì điển hình được hiểu là kiểu
mẫu và có khả năng tập trung nhiều tính chất tiêu biểu.
Như vậy, một nhân vật điển hình phải là một nhân vật vừa
mang những nét chung, khái quát lạ vừa mang những nét
riêng, đặc biệt. Bê-li-cốp là kiểu người trong bao: ô trong
bao, dao trong bao, suy nghĩ trong bao, khuôn mặt trong
bao Nét riêng của nhân vật này là tính cách trong bao, lối
sống trong bao được đẩy đến đỉnh điểm. Như vậy, Bê-li-
cóp là nhân vật có khả năng đại diện cho một kiểu người
trong bao, một lối sống Mêsian- lối sống tiểu tư sản tầm
thường, dung tục đã và đang tồn tại trong xã hội NGA cuối
TK XIX-đầu TK XX.
Thứ hai, Bê-li-cốp là nhân vật lưỡng diện(2 mặt). Ở
Bê-li-cốp tồn tại cả mặt tích cực và mặt tiêu cực. Mặt tích
cực: Bê-li-cốp luôn tuân theo những chỉ thị, thông tư của
cấp trên. Như vậy, hắn là một thầy giáo chuẩn mực của
nhà trường, một viên chức tận tuỵ với cấp trên và một
công dân gương mẫu của nhà nước. Mặt tiêu cực: lối
sông trong bao, thu mìnhmột cách thái quá, việc máy móc
tuân theo những chỉ thị, thông tư của Bê-li-cốp biến hắn
thành một con ốc hèn nhát trong xã hội. KHông chỉ vậy,
tính lưỡng diện của nhân vật này còn được thể hiện ở
điểm: Bê-li-cốp vừa là nạn nhân, vừa là tội nhân.Bê-li-cóp
là tội nhânb vì hắn gieo rắc lối sống ấy vào tất cả mọi
người. Mặt khác Bê là nạn nhân, là sản phẩm tất yếu của
XH chuyên chế Nga cuôí TK XIX - đầu TK XX.