"Kéo dài" tuổi của pin laptop như thế nào ? phần 1 ppt

Cách sử dụng và bảo quản pin laptop

Sau đây tôi sẽ trình bày những gì tôi tìm được có liên quan đến việc sử
dụng và bảo quản pin lithium/ion.

Sử dụng lần đầu : ngay khi nhận được máy tính xách tay yêu thích, các
bạn phải xạc đầy pin. Việc này có thể thực hiện khi máy tính tắt hoặc
đang chạy cũng được những sẽ phải chờ lâu hơn. Thực tế là do lý do kinh
tế mà hệ thống xạc pin được thiết kế để cung cấp một lượng điện hạn chế,
khi chia ra cho máy dùng và xạc pin cùng lúc, việc xạc pin sẽ lâu hơn
bình thường. Nếu thiết kế hệ thống xạc pin thực hiện được cả hai chức
năng này một lúc thì nó sẽ phải to và nặng hơn nhiều.
Cũng vì lý do này mà nhiều khi bạn thấy cục xạc nóng một cách ghê gớm
(giảm tải kích thước)

Một khi pin của bạn được xạc đầy, bạn phải dùng đến mức giới hạn của
laptop mặc định. Việc này có thể thực hiện bằng cách sử dụng nhiều lần
hoặc 1 lần. Việc sử dụng không được dùng đến 0% vì như vậy các bạn sẽ
phải trả giá rất đắt, pin sẽ mất 20% dung lượng và ko phục hồi lại được.
Nghĩa là bạn lúc nào cũng phải để lại một ít điện. Laptop đã chú ý đến
điều này nên hệ điều hành tự động tắt máy khi pin còn 3%.

Mạch điện của pin lithium/ion rất phức tạp và luôn đòi được cung cấp
điện, và hơn nữa sự phân huỷ hóa học xảy ra làm hỏng một phần pin nếu
dùng pin về 0%.
Với những vấn đề liên quan đến chạy rô đa cho pin lithium-ion, SAFT
khẳng định đây không phải là việc làm phổ biến, nó phụ thuộc vào loại
pin li-ion và hãng sản xuất pin.

Làm thế nào để giữ pin nếu tôi không dùng :
Bạn hãy xạc pin khỏang 40% rồi cho vào bao lyon giữ chỗ khô ráo. Tại

sao ? Bạn có thể tìm câu trả lời ở
: pin xạc đầy tăng khả
năng hao mòn pin do tăng mất mát thành phần hóa học.

Lưu ý : phần trăm pin còn lại được tính theo mức độ sử dụng của ngừoi
dùng tại thời điểm đo. Vi vậy muốn giữ pin ở 40%, bạn nên xạc pin từ
thấp hơn và dừng khi nó được 40%.
Pin được lưu giữ sẽ mất dần điện ( 5 hay 10% theo tháng tùy theo tuổi
của pin và nhiệt độ xung quanh). Đấy là lý do tại sao lâu lâu bạn phải
đem nó ra xạc và sử dụng nó để tránh việc pin bị về 0%, nếu việc này xảy
ra pin của bạn có thể không còn khả năng xạc lại được nữa. Không giống
như pin Ni/Mh, sự mất dần pin khi bảo quản không tuyến tính trong pin
lithium-ion.

Tôi có phải tháo pin khi dùng máy với nguồn điện không ?
Việc này là tùy bạn, thường thì máy sẽ ngắt việc xạc khi pin đầy, và dùng
trực tiếp từ nguồn nên việc này ko ảnh hưởng.
Nếu bạn nhận thấy pin nóng đột ngột sau khỏang 1H dùng, tốt nhất hãy
thóa ngay pin ra, pin bạn có thể bốc hỏa và hiện tượng pin sony có thể
xảy ra với nhà của bạn, hãy cẩn thận.

Pin được giữ sẽ mất dần điện như tôi đã nói trên, lời khuyên là bạn nên
dùng pin toàn bộ (95%) mỗi tháng một lần để giữ pin luôn ở phong độ tốt
nhất.
Lưu ý : một lần sử dụng pin toàn bộ được tính là sử dụng toàn bộ điện
năng của pin. Nghĩa là bạn dùng 50% rồi xạc đầy, sau đấy lại dùng 50%
thì được tính là sử dụng 1 lần, không phải 2 lần.
Pin li-ion có thể dùng được 500 đến 600 lần.

Một số câu hỏi thường gặp :

Pin của tôi có dấu hiệu chai, có cách nào cứu không ?
Trả lời : bạn hãy mua một pin mới thay vì cứu pin cũ. Thực ra việc cứu
pin hiện nay cũng chỉ là thay toàn bộ lõi pin ở trong, và việc này ko an
toàn cho pin, có thể gây chập. Tất nhiên việc bảo hành là ko thể.

Pin của tôi được xạc đầy và bị hết sạch sau khi đánh máy 30 phút ?
Trả lời : không phải băn khoăn, 99% là pin của bạn yêu cầu được thay
rồi.

Tôi có thể thay đồ xạc cũ bằng một cái xạc khác mạnh hơn không ?
Trả lời : có thể được. Vấn đề là hiệu điện thế các xạc mới không được
vượt quá cái xạc cũ. Ví dụ bạn có thể dùng cái 20V 4.5A thay thế cho cái
20V 3.25A. Bạn cũng nên để ý vị trí của các cực, thường là cực dương
nằm trong.

Tôi có thể tự sửa pin được không ?
Trả lời : cho dù bạn là kỹ thuật viên cũng nên cẩn thận. Một số pin quy
định khi vượt qua ngưỡng hiệu điện thế rất thấp khỏang 1.5v pin sẽ ngắt
kết nối hòan toàn với các lõi pin. Việc này để tránh pin vẫn tiếp tục sạc
sau khi đã gần hỏng. Nó có thể gây ra sự chuyển động của tấm đồng và
tạo chập mạch dẫn đến bùm

Đây là ảnh một pin cũ của sony 2001 được tháo ra, bạn để ý là có khá
nhiều thứ dưới nắp pin, bản mạch đóng vai trò quan trọng trong việc duy
trì pin và sự an toàn cho người dùng :

Công nghệ kéo dài tuổi thọ cho pin laptop
Sau khoảng 30 phút thao tác, pin thay lõi có thể đạt thời gian sử dụng đến
2 giờ. Dịch vụ này đang dần phổ biến để phục vụ những người sở hữu
máy laptop quá cũ hoặc hàng xách tay quá "độc", không có hỗ trợ kỹ
thuật từ chính hãng.
Pin cho máy tính xách tay là yếu tố quan trọng
tạo nên tính cơ động và sự khác biệt so với máy
để bàn. Những model được bán phổ biến tại Việt
Nam hiện nay thường đi kèm với pin loại 6 lõi
(cell) với thời gian cơ bản khoảng 2,5 - 3 giờ, và
con số đó dường như chưa thỏa mãn yêu cầu của
những “chiến binh đường phố”. Theo khảo sát
trên trang VnExpress, 45% người dùng cho rằng
thời lượng của pin là hạn chế lớn nhất khi sử dụng laptop. Một số người
dùng sẵn sàng “hy sinh” sự gọn nhẹ để đổi sang loại pin 9 cell có thời
lượng dài hơn.
Tuy quan trọng nhưng pin lại là loại linh kiện nhạy cảm, thời gian bảo
hành nhiều nhất chỉ 1 năm, kể cả với những laptop cao cấp có thân máy




được bảo hành tới 3 năm. Sau một thời gian sử dụng, khả năng lưu và cấp
điện của pin tự động giảm xuống. Quá trình “lão hóa” nhanh hay chậm
phụ thuộc vào quá trình dùng và xạc của người sử dụng. Khi thời gian
dùng chỉ còn vài phút là các viên pin đã “chai” hoàn toàn, phải thay lõi
hoặc mua mới.
Công nghệ hồi sinh pin chết
“Công nghệ” làm sống pin chai gồm 3 giai đoạn. Đối với pin đã chết hẳn,
người thợ phải kiểm tra xem mạch pin còn hoạt động hay không. Việc

này có thể bỏ qua nếu pin vẫn dùng được vài phút. Sau đó, vỏ nhựa của
nhà sản xuất được bóc tách, từng lõi pin bên trong được kiểm tra khả
năng lưu/phát điện, cell nào “chết” sẽ được thay. Cuối cùng, người thợ
phải cập nhật lại bộ nhớ ROM (reset ROM) bằng phần mềm chuyên dụng
để pin nhận lại dung lượng của những cell đã thay. Toàn bộ công đoạn
trên được tiến hành trong khoảng 20 - 30 phút nếu không gặp trục trặc
đặc biệt gì khác. Giá mỗi cell pin mới khoảng 75.000 đồng, chi phí phục
hồi một viên pin 6 cell đã chết hẳn khoảng 450.000 - 500.000 đồng.

Kiểm tra và thay lõi pin. Ảnh: Hưng Hải.
Theo đánh giá của dân trong nghề, việc khôi phục pin khó nhất ở công
đoạn thứ 3. Mỗi viên pin đều có bản mạch để quản lý nguồn điện từng
cell. Trong máy tính cũ, những mạch này khá đơn giản và bản ROM của
chúng cũng sẵn có trên Internet. Những viên pin mới có mạch điện quản
lý chặt chẽ hơn, chip nhớ và chip quản lý nhiều khi tích hợp chung trên
cùng IC, có loại còn có cả mạch bảo mật pin nên việc can thiệp khó khăn.
“Đa phần pin mang đến sửa là của những model cũ, nhiều nhất là máy
IBM vì người dùng Việt Nam chuộng dòng máy này. Cũng có người đến
sửa pin của máy tính mới vì đó là hàng xách tay, không thể mang đi bảo
hành hoặc linh kiện chính hãng quá đắt”, anh Trần Duy Anh, Giám đốc
công ty HTT (Hà Nội) chuyên sửa chữa laptop, nói.
Duy Anh cho biết mỗi tháng công ty anh sửa đến hơn 200 viên pin laptop
các loại do khách hàng lẻ mang đến, chưa kể những đơn đặt hàng do một
số doanh nghiệp buôn bán máy tính cũ đem đến. Hà Nội hiện nay có
khoảng 10 điểm sửa chữa pin chuyên nghiệp. Dân chơi laptop TP HCM
quá quen thuộc với tên tuổi của 2 công ty Nghĩa Thăng và Không Gian
bởi thâm niên và tay nghề “phù thủy” với pin máy tính xách tay.

Mạch quản lý trên pin mới (trái) có tính năng bảo mật phức tạp hơn nhiều
so với các loại cũ (phải). Ảnh: Hưng Hải.

Nhiều người am hiểu thừa nhận rằng chất lượng của pin "hồi sinh" không
thể bằng với pin chính hãng vì cũng chỉ phát điện được trên dưới 2 giờ.
Tuy nhiên, giá tiền thì chỉ bằng phân nửa so với việc bỏ ra 70 - 80 USD
cho viên pin xịn từ chính hãng. Những cell pin mới và linh kiện để thay
được nhập khẩu từ Trung Quốc, chất lượng phụ thuộc vào trình độ và
"lương tâm" của cửa hàng cộng thêm một ít may rủi. Dịch vụ này vốn
dành cho người dùng laptop cũ nhưng một số cửa hàng bán máy tính
cũng "đặt hàng" để giảm chi phí cho những lô hàng lỗi đã nhập. Người
mua laptop cũ (hàng refurbished) nếu không tinh ý gặp phải loại pin "độ"
lại này thì coi như gặp vận đen.
Dùng và bảo quản pin
Theo ý kiến của giới kỹ thuật, thời lượng pin bị giảm nhanh phần nhiều
do người dùng chưa đúng cách. Hai nguyên nhân thường gặp nhất là cắm
nguyên xạc điện khi không dùng hoặc để chế độ ngủ (Standby hoặc
Hibernate) quá lâu khiến pin bị suy kiệt.
“Pin Ni-Cd cũ thì hay gặp hiện tượng chai pin, nếu cắm xạc liên tục thì
nó sẽ ‘nhớ’vị trí đầy ảo nên hay suy giảm. Pin Li-Ion thế hệ mới không
gặp hiện tượng trên nhưng không được để suy kiệt, nếu điện áp sụt xuống
dưới mức cho phép thì sẽ hỏng luôn”, kỹ thuật viên công ty HTT nói.
Kinh nghiệm cho thấy chính những máy hay được người dùng mang đi
mang lại thì giữ được thời gian dùng pin lâu hơn.

Xạc IBM hàng nhái (trên) rất giống với xạc
xịn (dưới). Ảnh: Hưng Hải.
Ngoài ra, trên thị trường hiện nay cũng có nhiều loại xạc (adapter) là
hàng nhái trôi nổi. Bộ xạc chất lượng kém, cung cấp nguồn không ổn
định, cũng gây hại cho pin, tệ hại hơn là làm hỏng mạch xạc trên máy.
Việc phân biệt xạc xịn và nhái bằng mắt thường sẽ hơi khó vì vẻ bề ngoài
khá giống nhau. Dân chuyên nghiệp thường dựa trên trọng lượng, độ sắc
nét và khít của tem nhãn trên adapter để phân biệt.

Để thời gian dùng pin tốt, người dùng nên để pin được hoạt động, rút
nguồn điện khi không dùng máy. Lập kế hoạch để “xả hết, nạp đầy” pin
mỗi tuần 1 lần, tức là rút điện dùng máy tính đến khi hệ thống báo hết
nguồn điện, sau đó cắm nguồn cho đến khi pin báo đầy. Những máy
laptop được dùng thay cho desktop thường không cần đến pin có thể lấy
ra bảo quản riêng. Tuy nhiên, trước khi tháo nên xạc đầy điện, kiểm tra và
xạc lại theo chu kỳ từ 3-5 tháng.