XUẤT ÐỘ VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA UNG THƯ VÚ pot

XUẤT ÐỘ VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA UNG THƯ VÚ

TÓM TẮT
Trong năm 1995 - 1996, chúng tôi đã tiến hành việc ghi nhận ung thư quần
thể tại 26 trung tâm, bệnh viện tại thành phố Hồ Chí Minh với 533 ca ung
thư vú ở nữ giới mới xuất hiện trên tổng số 8.418 ca (chiếm tỉ lệ 6,3%) và
4.338 ca ở nữ giới (12,2%). Ung thư vú ở nữ giới tại TP. Hồ Chí Minh có
xuất độ thấp (ASR = 12,2/100.000 dân) so với Hà nội (ASR = 18,2 / 100.000
dân), các nước trong vùng Ðông Nam Á cũng như trên thế giới. Trong khi
tình trạng có kinh sớm làm tăng nguy cơ mắc bệnh thì sanh con đầu lòng
sớm, sanh đẻ nhiều lại là những yếu tố bảo vệ của ung thư vú tại TP. Hồ
Chí Minh.
SUMMARY
INCIDENCE RATES AND RISK FACTORS FOR FEMALE BREAST
CANCER
IN HO CHI MINH CITY. 1995 - 1996
Nguyen Manh Quoc, Nguyen Sao Trung * Y hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 3
- N
o
2 - 1999: 114-119
In 1995 - 1996, we developed the population - based cancer registry in 26
hospitals in Ho Chi Minh City with 533 new female breast cancer cases in a
total of 8,418 cases in both sexes (6.3%) and 4,338 cases in females
(12.2%). The incidence of female breast cancer in Ho Chi Minh City is low
(ASR = 12.2) in comparison with the data from Hanoi cancer registry (ASR
= 18.2), from South East Asia and in the world. Early age at menarche was
positively associated with female breast cancer risk in Ho Chi Minh City
whereas early age at full term pregnancy, high parity. were negatively
associated.
ÐẶT VẤN ÐỀ
Ung thư vú ở nữ giới có xuất độ đứng hàng thứ ba trên thế giới, tương

đương ung thư đại-trực tràng, sau ung thư phổi và dạ dày. Ước tính hàng
năm 1980 có 572.000 ca ung thư mới xuất hiện, chiếm tỉ lệ 9% trong gánh
nặng ung thư trên thế giới (global cancer burden)
(3,4)
.
Xuất độ chuẩn tuổi (ASR) của ung thư vú ở phụ nữ tại Hawaii cũng như ở
người Mỹ da trắng cao nhất trên thế giới. Các nước công nghiệp phát triển
(không kể Nhật bản) và tại miền Nam Braxin, Achentina cũng có xuất độ
cao về loại bệnh này
(9,10)
.
Tại Việt Nam, các dữ liệu về xuất độ của ung thư nói chung và của ung thư
vú nói riêng còn hạn chế, chủ yếu dựa trên tần suất tương đối (relative
frequency) từ ghi nhận ung thư tại bệnh viện (hospital based cancer
registry)
(2)
.
Giữa năm 1993, Trung Tâm Ung Bướu đã tiến hành ghi nhận ung thư quần
thể tại 26 trung tâm, bệnh viện trong thành phố Hồ Chí Minh với 4,8 triệu cư
dân (1996).
Trong bài này, chúng tôi trình bày kết quả ghi nhận ung thư vú ở nữ giới tại
thành phố Hồ Chí Minh trong 2 năm 1995 - 1996 với 533 ca ung thư mới
trong tổng số 8.418 ca ung thư, chiếm tỉ lệ 6,3% các ung thư, 12,2% ở nữ
giới. Các số liệu được so sánh với các số liệu của các nước trong vùng Ðông
Nam Á và trên thế giới nhằm phân tích một số đặc điểm về xuất độ và các
yếu tố nguy cơ của ung thư vú tại thành phố Hồ Chí Minh.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Năm 1990, ghi nhận ung thư thành phố Hồ Chí Minh được thành lập, trụ sở
đặt tại Trung Tâm Ung Bướu là một trung tâm chuyên khoa ung thư tiếp
nhận chủ yếu bệnh nhân ung thư của các tỉnh phía Nam. Tháng 6 năm 1993,

dựa vào số liệu của Trung tâm Lao và bệnh phổi Phạm Ngọc Thạch, Trung
tâm Tai-Mũi-Họng, bệnh viện Bình Dân, Bộ Môn Giải phẫu bệnh trường
Ðại học Y Dược thành phố HCM và Trung tâm Ung Bướu, bước đầu tiến
hành ghi nhận ung thư quần thể. Ðến năm 1996 thì việc ghi nhận ung thư
được tiến hành rộng rãi trên toàn thành phố Hồ Chí Minh (dựa trên số liệu
của 26 đơn vị y tế trên địa bàn thành phố. Phạm vi hoạt động của ghi nhận
ung thư là thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm 18 quận, huyện với khoảng 4,8
triệu cư dân.
Cách thức ghi nhận là ghi nhận chủ động kết hợp với ghi nhận thụ động.
Nguồn thông tin chủ yếu là thống kê y vụ, nguồn thống kê bệnh nhân nội
trú, ngoại trú, sổ sách giải phẫu bệnh (dựa trên sổ giải phẫu bệnh của trường
Ðại học Y Dược). Hiện nay vẫn chưa thực hiện được sổ tử vong ở nước ta.
Ðiều này cũng là một nguyên nhân làm chúng ta không đánh giá hết được
tình hình ung thư tại thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam cũng như
cả nước.
Các thông tin ghi nhận được mã hóa theo "Bảng phân loại quốc tế về bệnh
tật" (ICD-O), ấn bản 1976, với chữ số cuối cùng của mã mô học là /3, bao
gồm những ca ung thư có chẩn đoán chỉ dựa trên lâm sàng. Ghi nhận ung
thư sử dụng phần vi tính CANREG để nhập và xử lý số liệu. Thông tin ghi
nhận sau khi mã hóa sẽ được xử lý tuân theo các bước trong "Ung thư: Các
nguyên tắc và phương pháp xử lý" (O. M. Jensen; D. M. Parkin, 1991).
Chất lượng dữ liệu tuân theo phương pháp kiểm tra tính toàn vẹn và chất
lượng của Parkin (1994). Các ca trùng lắp (trên cùng một bệnh nhân với lý
do nhiều bệnh nhân có thể có tên, họ, giới tính, mã vị trí, mã mô học. trùng
nhau) được xử lý bằng phần mềm "Duplicate Programme".
Xuất độ thô (Crude rate = CR), xuất độ chuẩn tuổi (Age-standardised Rate =
ASR) trên 100.000 dân số (Breslow, Day, 1987) được tính theo phương
pháp chuẩn trực tiếp
(9,10)
.