Khắc phục hậu quả do thói quen cắn môi doc

Khắc phục hậu quả do thói quen cắn môi
Những thói quen liên quan đến hoạt động của môi và
các cấu trúc xung quanh được gọi là thói quen ở môi.
Các thói quen này có thể gặp ở cả trẻ em và người
lớn, bao gồm mút môi, cắn môi và liếm môi. Ở từng
lứa tuổi, các thói quen này xuất hiện khác nhau và
ảnh hưởng đến răng hàm cũng rất khác nhau.

Cắn và liếm môi là thói quen của cả người lớn và trẻ
em
Liếm môi và cắn môi
Cắn môi và liếm môi là một thói quen thường gặp ở
cả người lớn và trẻ em. Thói quen này thường xảy ra
lúc căng thẳng hoặc lo lắng và thậm chí không nhận
biết được là mình đang cắn hay liếm môi. Trong hầu
hết các trường hợp, hành động này là vô hại, tuy
nhiên, một số người làm thường xuyên tới mức gây
ra các tổn thương, thường thấy là môi khô, bong tróc
và đau, có thể hình thành các vết loét và bội nhiễm.
Hay gặp bệnh nhân cắn và liếm môi dưới hơn là môi
trên, vì vậy tổn thương ở môi dưới thường nặng nề
hơn. Mức độ các triệu chứng có thể từ rất nhẹ tới rất
nặng. Những trường hợp bệnh nhân làm tổn thương
môi trầm trọng thường là do có các vấn đề tâm lý.
Cắn môi đột ngột cũng có thể là nguyên nhân gây ra
các vết loét còn có tên gọi theo dân gian là nhiệt.

Làm thế nào khi mắc thói quen cắn môi?
Một số người có thể tự ngừng thói quen này khi họ
nhận thức được nó và không cần điều trị gì, môi sẽ tự
hồi phục khi thói quen chấm dứt. Với những người

không thể tự từ bỏ thói quen một cách dễ dàng, nha sĩ
có thể sử dụng các khí cụ hỗ trợ như lip bumper để
bảo vệ môi. Ngoài ra, kem dưỡng môi giữ ẩm và kem
steroid tại chỗ bôi khi môi bị viêm nhiễm có tác dụng
hỗ trợ tổn thương mau hồi phục. Một số trường hợp
thuốc an thần là cần thiết để ổn định tình trạng toàn
thân.
Mút môi có thể gây lệch khớp cắn
Mút môi có thể là nguyên nhân tiên phát gây nên lệch
lạc khớp cắn hoặc cũng có thể là thứ phát do vẩu chìa
hàm trên hoặc bất đối xứng theo chiều trước sau.
Thói quen mút môi có thể gây nên những sai lạc vĩnh
viễn ở khớp cắn nếu trẻ duy trì thói quen này với mức
độ trung bình nhưng liên tục và kéo dài. Trẻ có thể
mút môi trên hoặc mút môi dưới gây ra những triệu
chứng lâm sàng khác nhau, tuy nhiên thường gặp là
trẻ mút môi dưới. Những thay đổi này xuất hiện ở cả
răng sữa và răng vĩnh viễn.
Trẻ mút môi dưới có môi dưới nằm gọn giữa các răng
cửa trên và dưới, in dấu răng cửa hàm trên lên môi
dưới, tăng trương lực cơ vùng cằm. Thói quen này
khó thay đổi và tạo ra những tổn thương hình bán
nguyệt ở môi dưới. Tổn thương nứt nẻ và dễ bị bội
nhiễm như chốc lở. Có thể gặp cắn hở vùng cửa
(nhưng mức độ ít hơn rất nhiều so với trường hợp
mút ngón tay). Răng cửa hàm trên ngả môi, răng cửa
hàm dưới ngả lưỡi và mọc chen chúc, độ cắn chìa
lớn; kém phát triển xương hàm dưới làm khuôn mặt
lõm.
Trẻ có thói quen mút hoặc cắn môi trên thường kết

hợp với đẩy hàm dưới ra trước gây nên khớp cắn
ngược.
Để chẩn đoán thói quen mút môi cần thăm khám lâm
sàng và hỏi bố mẹ, đặc biệt người chăm sóc trẻ. Trẻ
thường mút môi lúc trẻ vô ý thức như trong lúc ngủ,
khi tập trung học bài, nghe giảng hay xem phim, đọc
truyện Do vậy nha sĩ cần phải rất tinh tế khi quan
sát trẻ. Ngay từ lúc trẻ ngồi đợi đến lượt khám hay
lúc trẻ ngồi chơi, chúng ta cần quan sát trẻ đến nhìn
thấy động tác mút môi của trẻ. Thời gian mút môi
cũng như tần suất mút môi giúp cho nha sĩ tiên lượng
việc tái giáo dục lại động tác của môi dễ hay khó.

Khí cụ lip bumper giúp bỏ thói quen mút môi
Để bỏ thói quen mút môi
Luyện tập để bỏ thói quen hoặc can thiệp bằng khí
cụ: lip bumper. Để điều trị có hiệu quả cần phải có sự
phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nha sĩ. Nha sĩ cần
phải giải thích rõ cho trẻ và gia đình hiểu hậu quả của
việc mút môi, vai trò của một bộ răng khỏe, đẹp để
bản thân trẻ ý thức được rằng cần phải bỏ thói quen
này. Nếu trẻ ý thức được và chấp nhận luyện tập
cũng như chấp nhận đeo các khí cụ can thiệp thì việc
điều trị sẽ có kết quả tốt, nếu không sẽ không đạt
được kết quả như mong muốn. Nhiều trường hợp các
cháu không hợp tác, ở nhà không chịu đeo các khí cụ,
tự ý tháo bỏ hoặc cất giấu, nếu bố mẹ không để ý thì
không phát hiện được. Do vậy gia đình cần phải quan
tâm đến trẻ để kiểm soát cũng như động viên trẻ tự
giác đeo hàm và không tiếp tục cắn môi. Nha sĩ cũng

như bố mẹ cần có các biện pháp động viên và khen
thưởng để trẻ quyết tâm từ bỏ các thói quen xấu.
ThS. Võ Trương Như Ngọc