vai trò kinh tế của nhà nước trong nên kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Đất nớc ta đang bớc vào một thời kỳ phát triển mới, thời kỳ tiến tới công
nghiệp hoá và hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu, nớc mạnh xã hội công bằng
dân chủ văn minh từng bớc đi lên chủ nghĩa xã hội. Với nhiệm vụ đặt ra hiện
nay là xác định nội dung của thể chế thị trờng và định hớng xã hội chủ nghĩa
trớc hết chúng ta phải nhận thức đợc vai trò của thị trờng và quan hệ thị tr-
ờng. Nó có tính quyết định đối với sản xuất kinh doanh và phân phối tài
nguyên quốc gia dới sự quản lý vĩ mô của nhà nớc nhằm phát huy vai trò tích
cực, hạn chế và ngăn ngừa tiêu cực của nền kinh tế thị trờng. Chúng ta đang
đẩy nhanh, mạnh việc liên kết hợp tác giữa các nền kinh tế có trình độ xã hội
hoá cao, thúc đẩy hài hoà giữa sản xuất và nhu cầu; mở rộng, phục vụ các
mục tiêu tăng trởng, hiệu quả, cân bằng và ổn định. Xây dựng vững chắc hệ
thống pháp luật, kế hoạch định hớng và chính sách kinh tế dẫn dắt thị trờng
phát triển lành mạnh, đảm bảo phúc lợi cho toàn dân. Nh vậy nền kinh tế
hàng hoá và kinh tế thị trờng đòi hỏi tăng cờng chứ không làm giảm nhẹ vai
trò quản lý của nhà nớc bất luận là nhà nớc t bản chủ nghĩa hay nhà nớc xã
hội chủ nghĩa. Và thực tế đã chứng minh vai trò quản lý kinh tế của nhà nớc
trong nền kinh tế thị trờng ở nớc ta hết sức quan trọng, đặc biệt là trong
những năm gần đây, sự quản lý vĩ mô của nhà nớc đã và đang tạo điều kiện
cho nền kinh tế thị trờng phát huy mặt tích cực và khắc phục dần những mặt
hạn chế.
Do đó việc nghiên cứu vai trò kinh tế của nhà nớc trong nên kinh
tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở nớc ta hiện nay đợc đề ra hết
sức nghiêm túc và cần thiết.
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ch ơng I
Kinh tế Nhà nớc và vai trò của nó trong nền
kinh tế thị trờng định hớng XHCN
1. Quan niệm về Kinh tế Nhà n ớc:

Kinh tế nhà nớc là thành phần kinh tế bao gồm các doanh nghiệp nhà
nớc, ngân sách ngân hàng nhà nớc, các quỹ dự trữ quốc gia, các quỹ bảo
hiểm nhà nớc, cơ sở vật chất của quốc phòng, an ninh và các tài sản thuộc sở
hữu nhà nớc có thể đa vào vòng chu chuyển kinh tế. Kinh tế nhà nớc dựa trên
chế độ sở hữu công cộng (công hữu) về t liêuh sản xuất (sở hữu toàn dân và
sở hữu nhà nớc). Kinh tế nhà nớc giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc
dân, là nhân tố mở đờng cho sự phát triển kinh tế, là lực lợng vật chất quan
trọng và công cụ để nhà nớc định hớng và điều tiết vị mô nền kinh tế.
Cần nhận thức đợc rằng kinh tế Nhà nớc rộng và mạnh hơn bộ phận
doanh nghiệp nhà nớc. Xây dựng khu vực kinh tế nhà nớc để thực sự giữ đợc
vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, tạo sức mạnh vất chất cần thiết để nhà nớc
có thực lực hữu hiệu làm chức năng định hớng. Phân biệt đợc hai phạm trù
này và nhận thức đầy đủ hơn vai trò kinh tế nhà nớc là một bớc phát triển về
nhận thức thực tiễn nền kinh tế nớc ta trong quá trình đổi mới.
Ngoài ra cũng cần phân biệt sở hữu Nhà nớc với thành phần kinh tế
nhà nớc. Phạm trù sở hữu Nhà nớc rộng hơn phạm trù thành phần kinh tế nhà
nớc, thành phần kinh tế Nhà nớc trớc hết phải thuộc sở hữu Nhà nớc, nhng sở
hữu nhà nớc có thể do các thành phần kinh tế khác sử dụng. Thí dụ: đất đai,
Nhà nớc đại biểu cho toàn dân sở hữu, nhng kinh tế hộ, hợp tác xã nông
nghiệp, các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác sử dụng. Ngợc
lại, sở hữu Nhà nớc không phải là kinh tế Nhà nớc, chẳng hạn Nhà nớc góp
vốn cổ phần chiếm tỷ lệ thấp vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần
kinh tế khác, thông qua liên doanh, liên kết gọi là thành phần kinh tế t bản
Nhà nớc.
2. Vai trò chủ đạo của Kinh tế Nhà n ớc:
2.1.Vai trò quản lý kinh tế của Nhà n ớc trong lịch sử :
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nhà nớc luôn là vấn đề trung tâm của nhng cuộc đấu tranh chính trị.
Mọi Đảng trong cơng lĩnh hoạt động của mình bao giờ cũng hớng mục tiêu

vào việc giành lấy chính quyền nhà nớc. Trong lịch sử phát triển có nhiều
cách giải quyết khác nhau về nguồn gốc và bản chất của nhà nớc. Theo quan
điểm tôn giáo là quyền lực của Thợng Đế ở trần gian, khi giai cấp t sản làm
cách mạng đã lên án quan điểm này, họ cho rằng nhà nớc xuất phát từ xã hội,
họ lý giải các thành viên trong xã hội cần có tổ chức nhà nớc đề điều khiển
và quản lý xã hội. Theo quan điểm của Mác, ông thừa nhận nhà nớc sinh ra
từ xã hội nhng không phải là khế ớc của xã hội mà nó xuất phát từ những
mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà. Mâu thuẫn này dẫn đến cuộc đấu
tranh giai cấp quyết liệt để đi đến nhu cầu của xã hội là phải có một tổ chức
quyền lực đủ mạnh để duy trì xã hội tồn tại trong một trật tự nhất định sao
cho phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị, tổ chức ấy chính là nhà nớc.
Nh vậy nhà nớc kà công cụ bạo lực để thống trị về mặt nhà nớc. Nhà nớc
chính là công cụ để bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị.
Trong lịch sử phát triển của mình các nhà nớc đã có các phơng pháp
khác nhau để nắm giữ kinh tế nhằm phục vụ chức năng quản lý của mình.
Nhà nớc chủ nô - kiểu nhà nớc đầu tiên trong lịch sử loài ngời chỉ bảo vệc
cho quyền lợi của giai cấp chủ nô là giai cấp chiếm đoạt khối lợng của cải đ-
ợc sản xuất ra bởi những ngời nô lệ, đàn áp, thống trị họ bằng bạo lực. Trong
thời đại phong kiến nhà nớc phong kiến không chỉ can thiệp vào việc phân
phối của cải mà còn đứng ra tập hợp lực lợng nhân dân xây dựng kết cấu hạ
tầng cho sản xuất nông nghiệp, khuyến khích quan lại di dân đi mở hoang
các vùng đất mới đề ra các chính sách ruộng đất thích hợp với từng thời kỳ.
Tuy nhiên, trong sự khác biệt với các nhà nớc phong kiến phơng Tây,
chức năng quản lý kinh tế đợc các nhà nớc phong kiến phơng Đông nhận
thức sớm hơn.
ở Trung Quốc từ học thuyết Bình dân kinh tế chủ nghĩa, Mạnh Tử
cho rằng: chính sách kinh tế của nhà nớc phong kiến phải hớng vào làm giàu
cho dân. Dân giàu thì nớc mạnh. Hơn nữa, cả Mạnh Tử và Ađam Smit đều
cho rằng về bản chất lợi ích cá nhân thống nhất lợi ích toàn xã hội, mọi ngời
trong khi làm giàu cho mình cũng đồng thời làm giàu cho xã hội từ đó đặt lên

vai trò cuả nhà nớc là phải điều hoà, sắp xếp các quan hệ lợi ích sao cho sự
xung đột lợi ích cá nhân không làm thủ tiêu lợi ích xã hội mà ngợc lại.
ở Việt Nam t tởng nhà nớc can thiệp vào nền kinh tế cũng hình thành
từ rất sớm. Trên thực tế nhà nớc phong kiến đã can thiệp và thu đợc cả những
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thành công và không thành công, trong đó có sự can thiệp sớm nhất xuất hiện
vào triều đại nhà Lý thế kỷ X trớc công nguyên.
Chế độ phong cấp ruộng đất của nhà Lý đã dẫn đến sự hình thành các
thái ấp. Việc ban cấp thái ấp tiến hành vào lúc nhà nớc trung ơng tập quyền
đã phát triển vì vậy tất cả các thái ấp phải chịu sự kiểm soát của triều đình và
phần lớn ruộng đất phong cấp vào thuộc quyền sở hữu của nhà nớc phong
kiến. Ngời đợc phong chỉ có quyền chiếm giữ và sử dụng. Đó là nguyên tắc
phong cấp không triệt để nhằm bảo vệ chế độ sở hữu của nhà nớc về ruộng
đất và duy trì quyền lực của chính quyền trung ơng. Tuy vậy, sự bóc lột của
chủ thái ấp không phải là vô hạn độ mà về cơ bản vẫn chịu sự khống chế của
nhà nớc.
Nh vậy, ngoài những đặc điểm chung với các nhà nớc phong kiến ph-
ơng Tây, nhà nớc phong kiến Việt Nam ngay từ buổi đầu đã ý thức rất rõ về
quyền sở hữu và quyền sử dụng ruộng đất nói riêng và của cải nói chung. Tuy
nhiên, mặc dù nhà nớc phong kiến đã có ý thức kiểm soát hoạt động trong
các điền trang thái ấp của quý tộc quan lại, nhng vẫn không sao kiểm soát nổi
tình trạng cát cứ độc quyền và bóc lột hà khắc của quan lại đối với nhân dân
trong các điền trang thái ấp. Chính vì vậy liên tiếp trong nhiều thế kỷ nhà nớc
phong kiến Việt Nam tiếp tục đa ra nhiều biện pháp để kiểm soát, duy trì và
củng cố quyền lực của nhà nớc trung ơng.
Không chỉ dừng lại ở đó, trên thế giới kỳ này cho rằng: nền kinh tế
phát triển càng cao, xã hội hoá sản xuất càng mở rộng, thị trờng càng phát
triển, càng cần có sự quản lý của nhà nớc vào quá trình hoạt động của nền
kinh tế, điều tiết nền kinh tế.

Các nhà kinh tế học cổ điển mà nổi bật là Ađam Smith (1723-1730)
một kinh tế gia nổi tiếng ngời Anh - đa đa ra thuyết Bàn tay vô hình và
nguyên lý Nhà nớc không can thiệp vào hoạt động của nền kinh tế. Ađam
Smith cho rằng việc tổ chức nền kinh tế hàng hoá cần theo nguyên tắc tự do.
Sự hoạt động của toàn bộ nền kinh tế là do các quy luật khách quan tự phát
chi phối.
Việc đề cao bàn tay vô hình và xem nhẹ bàn tay nhà nớc đã thực
hiện ở các nớc t bản chủ nghĩa trong giai đoạn tự do cạnh tranh đã đem lại sự
tăng trởng nhất định trong kinh tế. Tuy nhiên với một thị trờng tự do cạnh
tranh hoạt động không có sự can thiệp của nhà nớc ngày càng bộc lộ nhiều
khiếm khuyết nh tình trạng độc quyền, ô nhiễm môi trờng, hoạt động kinh tế
chồng chéo triệt tiêu nhau và đặc biệt là các chu kỳ kinh tế thể hiện thông
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
qua khủng hoảng kinh tế liên tục mà rõ nhất là thời kỳ đại suy thoái nên kinh
tế t bản chủ nghĩa (1929 - 1933). Hơn nữa trình độ xã hội sản xuất ngày càng
cao đã chỉ cho các nhà kinh tế học thấy rằng cần phải có sự can thiệp của nhà
nớc vào quá trình hoạt động kinh tế, điều tiết nền kinh tế. Nhà kinh tế học
ngời Anh Meynard Keynes (1884 - 1946) ngời đợc coi là đã cứu sống CNTB
thì lập luận rằng nguyên nhân đa đến khủng hoảng kinh tế và thất nghiệp
gia tăng đó là nhà nớc không can thiệp vào kinh tế hoặc can thiệp nhng chính
sách kinh tế lạc hậu bảo thủ. Do vậy theo ông để hạn chế, ngăn chặn khủng
hoảng kinh tế, thất nghiệp thì phải can thiệp vào kinh tế bằng những chính
sách kinh tế vĩ mô và vi mô thích hợp ở tầm vĩ mô đó là các chính sách về tài
chính tiền tệ lãi suất, lạm phát, thuế, bảo hiểm, trợ cấp, đầu t phát triển ở tầm
vĩ mô. Nhà nớc trực tiếp phát triển các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và
làm dịch vụ công cộng. Quan điểm này xuất phát từ chỗ cho rằng sự tăng lên
của thu nhập sẽ làm tăng lên tiêu dùng so với tiêu dùng giới hạn nhng sự tăng
của tiêu dùng chậm hơn sự tăng của thu nhập dẫn tới cầu giảm điều này sẽ
dẫn tới hàng hoá ế thừa từ đó sẽ dẫn tới tỉ suất lợi nhuận giảm. Nếu tỉ suất lợi

nhuận nhỏ hơn hoặc bằng lãi suất thì chủ doanh nghiệp sẽ không có lãi khi
vay vốn đầu t nh vậy họ sẽ tháo lui đầu t. Điều này đa nền kinh tế vào tình
trạng trì trệ khủng hoảng. Vì vậy theo Keynes nhà nớc phải can thiệp vào nền
kinh tế, can thiệp vào thị trờng. Song khi đánh giá cao vai trò kinh tế của nhà
nớc ông lại bỏ qua vai trò của thị trờng tự do, bỏ qua vai trò của bàn tay vô
hình và cân bằng tổng quát. Hơn nữa, thêm vào đó là tình trạng khủng hoảng,
thất nghiệp, lạm phát xảy ra ngày càng trầm trọng. Điều này đã làm tăng
sóng phê phán lý thuyết của Keynes và xuất hiện t tởng phối hợp bàn tay vô
hình với nhà nớc để điều chỉnh nền kinh tế thị trờng cũng nh sự quản lý của
nhà nớc. Nổi bật là quan điểm kinh tế hỗn hợp của Paul Samuelson một
nhà kinh tế học ngời Mỹ. ông lại cho rằng điều hành một nền kinh tế không
có cả chính phủ lẫn thị trờng cũng nh định vỗ tay bằng một tay. Cơ chế thị tr-
ờng xác định giá cả và sản lợng trong nhiều lĩnh vực trong khi đó chính phủ
điều tiết thị trờng bằng các chơng trình thuế chỉ tiêu và luật lệ. Cả hai bên thị
trờng và chính phủ đều có tính chất thiết yếu. Theo xu hớng hỗn hợp ngày
nay các nhà kinh tế đã thừa nhận rằng các nền kinh tế hiện đại muốn phát
triển phải dựa vào cả cơ chế thị trờng cũng nh sự quản lý của nhà nớc. Khác
hẳn với các thành phần kinh tế khác chủ nghia Mác Lênin dựa trên cơ sở sự
sở hữu toàn dân về t liệu sản xuất vì vậy nhà nớc XHCN có vai trò kinh tế
đặc biệt, nó không còn là bộ máy ăn bám đứng trên quá trình sản xuất. Nó
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phải chuyển sang tổ chức thực hiện chức năng quản lý nền kinh tế quốc dân.
Chức năng này gắn liền với quá trình kế hoạch hoá tập trung thống nhất quản
lý sản xuất và phân phối sản phẩm, kiểm tra chặt chẽ mức lao động và mức
độ tiêu dùng (tổng cung và tổng cầu). Nh vậy sẽ tránh đợc khuyết tật của cơ
chế thị trờng, thực hiện đợc tốt các chính sách xã hội. Tuy nhiên với một bộ
máy nhà nớc quá cồng kềnh kế hoạch hoá quá sát sao đã dẫn đến tình trạng
dựa dẫm ý lại, thiếu sáng tạo đối với cấp dới, không khai thác và phát huy đ-
ợc hiệu quả cao nhất các nguồn lực nh vậy nền kinh tế sẽ có tốc độ tăng trởng

thấp. Do đó các nớc theo cơ chế kế hoạch hoá tập trung nh Liên Xô (cũ) và
các nớc XHCN đã phải chuyển sang cơ chế thị trờng và phải đổi mới cách
thức quản lý của nhà nớc.
Trên thực tế qua các giai đoạn phân tích đánh giá các quan điểm của
các trờng phái, chúng ta rút ra đợc tính tất yếu khách quan của vai trò quản lý
kinh tế vĩ mô của nhà nớc. Nếu nh chỉ thuần tuý sử dụng bàn tay vô hình
hay bàn tay nhà nớc thì đều không thể đảm bảo cho nền kinh tế tăng trởng
và phát triển lâu dài, muốn đạt đợc điều đó thì phải biết sử dụng chúng hoà
hợp, cần thiết phải có cả hai cùng tham gia vào hoạt động kinh tế, đó là thị
trờng và nhà nớc. Vì vậy nhà nớc giữ một vai trò rất quan trọng trong nền
kinh tế tự nhiên, sự can thiệp của nhà nớc ở đây chỉ là tầm vĩ mô.
2.2. Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà n ớc trong nền kinh tế n ớc
ta hiện nay:
Nớc ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nền kinh tế hiện nay
là nền kinh tế nhiều thành phần đang trong quá trình chuyển đổi. Các thành
phần kinh tế tồn tại, hoạt động đan xen lẫn nhau, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh
với nhau, luôn vận động và có sự chuyển hoá trong quá trình phát triển.
Thành phần kinh tế Nhà nớc có vai trò mở đờng dẫn dắt cho nền kinh tế Việt
Nam phát triển theo định hớng xã hội chủ nghĩa. Để giữ vững định hớng xã
hội chủ nghĩa đối với nền kinh tế, cần phải tạo điều kiện cho thành phần kinh
tế Nhà nớc lên nắm vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, là nhân tố
chính thúc đẩy tăng trởng kinh tế nhanh và lâu bền. Phát huy lợi thế nguồn
vốn lớn từ ngân sách; lực lợng đào tạo chuyên sâu về trình độ quản lý, trình
độ kỹ thuật; trình độ kỹ thuật, công nghệ hiện đại; quan hệ kinh tế rộng lớn
trong và ngoài nớc, kinh tế Nhà nớc có chức năng tạo lập cơ sở vật chất hạ
tầng, sản xuất các hàng hoá dịch vụ công cộng, hỗ trợ, chi phối các thành
phần kinh tế khác. Tuy nhiên vai trò chủ đạo ở đây không có nghĩa là chiếm
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
tỷ trọng lớn mà để giữ vai trò này thành phần kinh tế Nhà nớc phải nắm đợc

những ngành then chốt, những lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế quốc
dân nh công nghiệp nặng, giao thông vận tải, cơ sở hạ tầng
Trong hơn 10 năm đổi mới, thành phần kinh tế nhà nớc thực sự trở
thành thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo, làm đầu tầu trong quá trình phát
triển nền kinh tế nớc nhà.
ch ơng II
Thực trạng của thành phần Kinh tế
Nhà nớc ở Việt nam hiện nay.
1. Vai trò của kinh tế nhà n ớc tr ớc thời kỳ đổi mới:
Những năm trớc giải phóng do điều kiện lịch sử lúc đó cho nên cơ chế
quản lý kinh tế của nớc ta đợc sao chép gần nh nguyên vẹn mô hình phát
triển kinh tế xã hội và cơ chế quản lý kinh tế của các nớc XHCN với điển
hình là Liên Xô cũ. Cơ chế quản lý kinh tế của nớc ta trong giai đoạn này đề
cao công cụ kế hoạch hoá, kế hoạch hoá mang tính pháp lệnh bắt buộc mọi
ngành mọi cấp mọi cơ quan đơn vị và các nhân phải tuân theo thông qua hệ
thống chỉ tiêu kế hoạch để quyết định tất cả các vấn đề kinh tế xã hội. Cơ chế
quản lý kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp mang những đặc
điểm cơ bản:
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Nhà nớc quản lý kinh tế bằng mệnh lệnh hành chính là chủ yếu, điều
này đợc thể hiện ở sự chi tiết hoá các nhiệm vụ do Trung Ương giao bằng
một hệ thống chi tiêu pháp lệnh từ một trung tâm.
Các doanh nghiệp, xí nghiệp cố gắng hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch đề
ra, lãi nhà nớc thu, lỗ nhà nớc bù, không kinh tế.
- Các cơ quan hành chính - kinh tế cấp trên can thiệp quá sâu vào hoạt
động kinh doanh của các đơn vị kinh tế cơ sở nhng lại không chịu trách
nhiệm gì về mặt vật chất đối với các quyết định của mình.
- Bỏ qua quan hệ hàng hoá tiền tệ, hiệu quả kinh tế quản lý và kế
hoạch hoá bằng chế độ cấp phát và giao nộp sản phẩm, quan hệ hiện vật là

chủ yếu do đó hoạch toán kinh tế chỉ là hình thức. Chế độ bao cấp đợc thực
hiện dới các hình thức bao cấp qua giá, bao cấp qua tièn lơng hiện vật (chế
độ tem phiếu) và bao cấp qua cấp phát vốn của ngân sách mà không ràng
buộc vật chất với ngời đợc cấp phát vốn.
Đi từ những đặc điểm trên dẫn tới bộ máy quản lý rất cồng kềnh có
nhiều cấp trung gian và kém năng động từ đó sinh ra một đội ngũ cán bộ kém
năng lực quản lý thông thạo nghiệp vụ kinh doanh nhng phóng cách thì quan
liêu cửa quyền.
Song trong thời kỳ chiến tranh cơ chế này đã động viên tích cực lợng
tình nguyện lên đờng chiến đấu, họ yên tâm hơn bởi ngời thân của họ ở hậu
phơng vẫn đảm bảo mức lợng thực, họ vững tin vào sản xuất chiến đấu phục
vụ sản xuất. Sau ngày chiến tranh kết thúc, áp dụng cơ chế này không còn
phù hợp ở Việt Nam, điều này chúng ta cha nhận ra nên trong suốt một thời
gian dài cơ chế cũ đã kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế nớc ta gây nhiều
tác hại xấu cho cộng đồng.
Do có sự bình quân về phân phối nên đã không khuyến khích đợc ngời
sản xuất phát huy đợc khả năng sáng tạo, sự năng động hăng say nhiệt tình
trong công tác. Vì có sự bao cấp của nhà nớc, bao tiêu sản phẩm nên sản
phẩm sản xuất ra với chất lợng kém, làm ăn lãng phí, chi phí đầu ta cao nhng
hiệu quả kinh tế lại thấp. Do sản xuất theo kế hoạch nên thiếu sự linh hoạt
nhạy bén với thị trờng dẫn đến tình trạng sản xuất không phù hợp với tiêu
dùng. Công nghệ kỹ thuật chậm cải tiến, chi phí rất cao mà chất lợng rất
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thấp. Cung cách hoạch toán mang tính hình thức phô trơng tình trạng lãi giả,
lỗ thật.
Tóm lại cơ chế cũ đã tích cực đóng góp những xu hớng tiêu cực làm
nảy sinh sự trì trệ cơ chế kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội. Vấn đề đợc
đặt ra đó là phải đổi mới sâu sắc cơ chế đó. Phơng hớng cơ bản của sự đổi
mới của nớc ta đợc đại hội VI của Đảng xác định và tiếp tục đợc đai hội

Đảng VII khẳng định: Tiếp tục xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp,
hình thành đồng bộ và vận hành cơ chế thị trờng có sự quản lý của nhà nớc.
Thực tế, nhiều chỉ thị, quyết định dần đợc ban hành: chế độ khoán sản phẩm
đến tay ngời sản xuất đã đợc thực hiện, nhà nớc điều chỉnh biểu thuế, giá thu
mua nông sản của nông dân - Nhà nớc trao quyền tự do về tài chính, sản xuất
kinh doanh tự hoạch toán cho các cơ sở các xí nghiệp.
2. Những thành tựu của kinh tế Nhà n ớc đạt đ ợc trong
hơn 10 năm đổi mới :
Thực hiện hiện đúng đờng lối chủ trơng chỉ đạo qua các Đại hội Đảng
VI ,VII, VIII và gần đây nhất là Đại hội Đảng XI, kinh tế Nhà nớc nói chung,
DNNN nói riêng đã đợc sắp xếp lại một bớc khá căn bản, đã giảm quá nửa số
doanh nghiệp (những doanh nghiệp nhỏ và yếu kém), những doanh nghiệp
còn lại đợc củng cố một bớc. Cơ chế quản lý đợc hình thành ngày càng hoàn
thiện giúp các doanh nghiệp chuyển đổi và thích nghi dần với các quy luật
của kinh tế thị trờng trong bối cảnh nền kinh tế mở và hội nhập quốc tế.
Từ 1990 đến nay nớc ta đã tiến hành 3 lần tổ chức sắp xếp lại hệ thống
DNNN. Lần thứ nhất (1990 - 1993), tổ chức lại sản xuất kinh doanh của các
doanh nghiệp quốc doanh với mục tiêu thay thế nền kinh tế kế hoạch mang
tính hành chính bằng một nền kinh tế sản xuất hàng hoá nhiều thành phần
theo cơ chế thị trờng, định hớng xã hội chủ nghĩa. Kết quả sắp xếp trong giai
đoạn này về số lợng đã cắt giảm 1/2 số doanh nghiệp Nhà nớc, về mặt kinh tế
đã có sự thay đổi căn bản trong t duy kinh tế: doanh nghiệp Nhà nớc lấy lợi
nhuận làm mục tiêu cơ bản, nhng vẫn đảm nhận vai trò làm hình mẫu cho các
doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác; doanh nghiệp Nhà nớc thực
hiện cả hai khâu sản xuất và lu thông phân phối; DNNN không còn bị bó hẹp
kinh doanh theo ngành và lãnh thổ; DNNN bắt đầu biết đến khái niệm cạnh
tranh với các thành phần kinh tế khác trên thị trờng.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đổi mới DNNN lần thứ hai (1994-1997), Chính phủ tiến hành thành

lập các DNNN với tổng vốn chủ sở hữu chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số vốn của
doanh nghiệp Nhà nớc, đó là các tổng công ty 91, tổng công ty 90. Việc sắp
xếp này đã hình thành các Tổng công ty Nhà nớc chi phối đợc những ngành
kinh tế quan trọng nh điện năng, dịch vụ bu chính viễn thông, hàng không,
vận tải đờng sắt, viễn dơng, giao thông vận tải, xây dựng Một số tổng công
ty đã trở thành hạt nhân của những tập đoàn kinh tế đa ngành.
Cuộc đổi mới DNNN lần thứ ba, thực hiện hạ cấp sở hữu thông qua giao
bán, khoán, cho thuê, chuyển thành công ty cổ phần đối với các DNNN
không có vai trò then chốt cần Nhà nớc nắm giữ, vốn sở hữu nhỏ, hoạt động
kinh doanh không có hiệu quả
Hiện nay doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta đợc tổ chức lại theo hình thức
và cơ cấu: 17 tổng công ty 91, 76 tổng công ty 90 và trên 4.000 doanh nghiệp
Nhà nớc độc lập. Đến năm 2000, cả nớc đã sáp nhập hơn 3.000 doanh
nghiệp, giải thể khoảng 3.500 doanh nghiệp Nhà nớc (DNNN), cổ phần hoá
gần 400 doanh nghiệp Nhà nớc. Nhờ vậy trình độ tích tụ và tập trung vốn
trong DNNN đợc nâng lên. Số DNNN có vốn dới 1 tỷ đồng đã giảm đáng kể
và số DNNN có vốn trên 10 tỷ đồng tăng từ 10% lên 20% từ năm 1994-
1998; sản xuất kinh doanh phát triển và hiệu quả đợc nâng lên rõ rệt.
Từ những kết quả mà nền kinh tế đạt đợc trong năm 2000 nh : tăng tr-
ởng GDP 7%/năm, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 16%, giá trị sản xuất các
ngành công nghiệp tăng 14%, lạm phát giảm xuống mức không quá 5%
Trong đó, riêng khu vực kinh tế Nhà nớc chiếm 40% GDP, đóng góp gần
40% tổng nộp Ngân sách nhà nớc và trên 50% kim ngạch xuất khẩu của cả n-
ớc. Thành phần kinh tế Nhà nớc đã thực sự chứng tỏ vai trò chủ đạo, chi phối
và thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển theo đúng quỹ đạo theo
định hớng xã hội chủ nghĩa.
Dới đây là những số liêu thống kê về cơ cấu tổng sản phẩm trong nớc
theo giá trị hiện hành theo thành phần kinh tế
Đơn vị: %
STT Các thành phần 1995 1997 1998 1999 2000

Tổng số 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1 Kinh tế nhà nớc 40,18 40,48 40,00 38,74 38,98
2 Kinh tế tập thể 10,06 8,91 8,90 8,84 8,53
3 Kinh tê t nhân 3,12 3,38 3,41 3,37 3,30
4 KTế cá thể tiểu chủ 36,02 34,32 33,83 32,39 32,03
5 Kinh tế hỗn hợp 4,32 3,84 3,83 3,89 3,90
6 KTế có vốn đt NN 6,30 9,07 10,03 13,24 13,25
Từ những số liệu cụ thể trên chứng tỏ thành phần kinh tế Nhà nớc thực
sự có vai trò chi phối, thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển đúng
quỹ đạo, góp phần vào việc tăng cờng vai trò chủ đạo của nền kinh tế nhà nớc
trong nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam.
2. Những tồn tại và hạn chế của kinh tế Nhà n ớc.
Sau hơn 10 năm đổi mới nền kinh tế nớc ta đã có nhiều khởi sắc vợt
qua khủng hoảng triền miên kéo dài hàng chục năm, từ năm 1991 đến nay
nền kinh tế bắt đầu có sự tăng trởng, năm sau cao hơn năm trớc, thời kỳ sau
cao hơn thời kỳ trớc. Tuy nhiên khó khăn và thách thức vẫn đang còn lớn,
điển hình là nền kinh tế nớc ta vẫn mang tính chất nông nghiệp lạc hậu, công
nghiệp còn nhỏ bé,kết cấu hạ tầng còn kém phát triển, năng suất, chất lợng
và hiệu quả còn rất thấp. Biểu hiện cụ thể ở những mặt sau:
- Sự phát triển của khu vực kinh tế Nhà nớc và đặc biệt là các doanh
nghiệp Nhà nớc còn nhỏ bé về quy mô và dàn trải về ngành nghề. Nhiều
doanh nghiệp cùng loại hoạt động chồng chéo về ngành nghề kinh doanh,
cấp quản lý và trên cùng một địa bàn tạo ra sự cạnh tranh không đáng có
trong chính khu vực kinh tế nhà nớc với nhau. Doanh nghiệp Nhà nớc còn
dàn trải trên tất cả các ngành nghề từ sản xuất đến thơng mại, du lịch, dịch vụ
gây tình trạng phân tán, manh mún về vốn trong khi vốn đầu t nhà nớc rất
hạn chế, gây chi phối, xé lẻ các nguồn lực kể cả hoạt động quản lý nhà nớc,
không thể tập trung vào những ngành, lĩnh vực chủ yếu, then chốt.

11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Trình độ kỹ thuật, khoa học công nghệ còn lạc hậu dẫn đến năng lực
cạnh tranh kém và thua thiệt trong hội nhập về kinh tế với khu vực và quốc
tế. Hầu hết trong khu vực kinh tế Nhà nớc mà đặc biệt là các doanh nghiệp
Nhà nớc có máy móc, thiết bị nhập khẩu từ nhiều nớc, thuộc nhiều thế hệ,
chủng loại khác nhau. Có nhiều ý kiến cho rằng nhiều hệ thống dây chuyền
sản xuất, máy móc thiết bị của nớc ta lạc hậu so với khu vực và thế giới từ 10 -
30 năm.
- Cơ chế thị trờng đang ở giai đoạn sơ khai mang nhiều yếu tố tự phát,
hiệu lực quản lý của Nhà nớc còn thấp và cha phát huy đầy đủ sức mạnh của
cơ chế thị trờng. Hệ thống pháp luật cha hoàn thiện, vì vậy nên khả năng tự ý
thức cha cao, bởi lệ thi hành cha nghiêm túc. Công tác kế hoạch hoá còn yếu
kém, hệ thống Ngân hàng còn tiêu cục, chế độ phân phối cha hợp lý, thực
hiện tuỳ tiện cha thống nhất.
- Trong khu vực kinh tế Nhà nớc đang tồn tại hiện tợng thiếu việc làm,
số lao động d thừa lớn. Thực trạng hoạt động các doanh nghiệp còn nhiều yếu
kém, số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả chiếm tỷ lệ thấp
trong tổng số các doanh nghiệp Nhà nớc, số doanh nghiệp còn lại liên tục lỗ
trong nhiều năm, hoặc có lãi mang tính chất tợng trng về số liệu, lãi giả lỗ
thật. Một đồng vốn đầu t vào doanh nghiệp Nhà nớc tạo đợc tỷ lệ lợi nhuận
thấp hơn so với đầu t vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế
khác. Tỷ lệ tăng trởng đóng góp của hệ thống doanh nghiệp Nhà nớc vào
GDP tăng không đáng kể trong thời gian vừa qua trong khi đó ngân sách
Nhà nớc liên tục phải cấp vốn cho đầu t xây dựng, cấp bổ sung vốn lu động,
bù lỗ, hỗ trợ giảm bớt khó khăn về tài chính cho các DNNN. Đồng thời, Nhà
nớc còn phải miễn giảm thuế, xoá nợ, khoanh nợ, miễn giảm lãi cho các
doanh nghiệp Nhà nớc. Theo đánh giá hiện nay chỉ có 40% doanh nghiệp
Nhà nớc sản xuất kinh doanh thực sự hiệu quả, 40% cha hiệu quả, khi lỗ khi
lãi, không ổn định, còn lại 20% hoạt động thực sự cha hiệu quả, thua lỗ liên

tục.
Những hạn chế đó là do những nguyên nhân chủ yếu sau:
- Trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế, cơ chế mới đang hình thành,
cơ chế cũ cha đợc xoá bỏ triệt để và nhiều vấn đề do lịch sử để lại không thể
giải quyết trong một sớm một chiều.
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Nhận thức cha thống nhất và cha đầy đủ về chủ trơng sắp xếp, đổi
mới và phát triển doanh nghiệp Nhà nớc. Nhiều vấn còn đề cha rõ, cha đợc
tổng kết thực tiễn để có giải pháp kịp thời và nhất quán nh: quyền quản lý
Nhà nớc đối với doanh nghiệp Nhà nớc; quyền chủ sở hữu nhà nớc; quyền
của đại diện chủ sở hữu trực tiếp tại doanh nghiệp; quyền sử dụng vốn và chủ
động kinh doanh của doanh nghiệp
- Cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, cha đồng bộ, còn nhiều điểm
cha phù hợp với kinh tế thị trờng định hớng XHCN, cha tạo đợc động lực
mạnh mẽ thúc đẩy cán bộ, ngời lao động trong DNNN nâng cao năng suất
lao động và hiệu quả kinh doanh.
- Cải cách hành chính tiến hành chậm, cha theo kịp đòi hỏi thực tiễn
của tiến trình đổi mới doanh nghiệp Nhà nớc. Việc nâng cao hiệu quả, hiệu
lực quản lý nhà nớc đối với doanh nghiệp còn kém, còn gây nhiều phiền hà
cho doanh nghiệp, cha phát huy quyền tự chủ, tính năng động của doanh
nghiệp trong cơ chế thị trờng.
- Đội ngũ cán bộ chủ chốt trong doanh nghiệp Nhà nớc nói chung còn
cha đáp ứng với yêu cầu, một bộ phận không nhỏ kém năng lực, phẩm chất
và tinh thần thiếu trách nhiệm, thêm vào đó công tác đào tạo đội ngũ cán bộ
quản lý kinh tế còn nhiều điều bất cập.
- Sự thiếu kiên quyết trong việc thực hiện đờng lối đổi mới của Đảng
trong đổi mới và phát triển thành phần kinh tế Nhà nớc. Tiến trình cổ phần
hoá doanh nghiệp, hạ cấp sở hữu thông qua giao, bán, khoán, cho thuê doanh
nghiệp Nhà nớc còn chậm. Vẫn còn tồn tại hàng nghìn doanh nghiệp có vốn

sở hữu rất nhỏ, còn rất nhiều doanh nghiệp chết mà cha chôn đã làm trì trệ
nền kinh tế.
Từ một số lý luận cơ bản về kinh tế nhà nớc và thực trạng thành phần
kinh tế nhà nớc tại nớc ta hiện nay trên cơ sở đó đáng giá chung về thành tựu
cũng nh hạn chế nguyên nhân của thực trạng đó, phần sau của tiểu luận đề
cập tới một số giải pháp cơ bản nhẵm tăng cờng vai trò của kinh tế nhà nớc
trong nền kinh tế thị trờng
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ch ơng III
Quan điểm và một số giải pháp nhằm tăng cờng
vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nớc trong nền kinh
tế thị trờng định hớng XHCN
1. Quan điểm của Đảng và Nhà n ớc đối với thành phần
kinh tế Nhà n ớc.
Tại Hội nghị lần III Ban chấp hành Trung ơng Đảng khoá IX, Đảng ta
đã khẳng định phải tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả
hoạt động của thành phần kinh tế Nhà nớc mà đặc biệt là hoạt động của các
DNNN. Phân tích sâu sắc những mặt tích cực và những hạn chế, yếu kém,
nguyên nhân của tình hình qua thực tiễn sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp
Nhà nớc ta cần phải hiểu và nắm rõ :
- Kinh tế Nhà nớc có vai trò quyết định trong việc giữ vững định hớng
XHCN, ổn định và phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của đất nớc. Trong đó
DNNN ( gồm DNNN giữ 100% vốn và DNNN giữ cổ phần chi phối) phải
không ngừng đợc đổi mơí, phát triển và nâng cao hiệu quả, giữ vị trí then
chốt trong nền kinh tế .
- Kiên quyết điều chỉnh cơ cấu để DNNN có cơ cấu hợp lý, tập trung
vào những ngành, lĩnh vực then chốt và địa bàn quan trọng, chiếm thị phần
đủ lớn đối với các sản phẩm và dịch vụ chủ yếu nhng không nhất thiết là phải
giữ tỷ trọng lớn trong tất cả các ngành, lĩnh vực, sản phẩm của nền kinh tế.

- Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý để DNNN kinh doanh tự chủ, tự chịu
trách nhiệm, hợp tác và cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp thuộc các
thành phần kinh tế khác theo pháp luật.
- Việc tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh
doanh của DNNN là nhiệm vụ cấp bách và cũng là nhiệm vụ chiến lợc lâu
dài với nhiều khó khăn, phức tạp.
- Nhiệm vụ chủ yếu trong giai đoạn trớc mắt là hoàn thành cơ bản việc
sắp xếp, điều chỉnh cơ cấu lại và đổi mới hoạt động DNNN hiện có, phân
định rõ các loại doanh nghiệp để có chính sách giải pháp phù hợp; thực hiện
sáp nhập, khoán kinh doanh, cho thuê hoặc giao, bán, giải thể, phá sản các
14
Website: Email : Tel : 0918.775.368
doanh nghiệp Nhà nớc quy mô nhỏ thua lỗ kéo dài không cổ phần hoá đợc và
Nhà nớc không cần nắm giữ để sử dụng có hiệu quả tài sản của Nhà nớc, bảo
đảm việc làm, thu nhập, quyền lợi hợp pháp của ngời lao động.
- Đổi mới kinh tế Nhà nớc theo phơng hớng trên một mặt phải đảm
bảo khắc phục sự trì trệ, kém hiệu quả của nền kinh tế, mặt khác tránh tình
trạng t nhân hoá tràn lan nền kinh tế, không kiểm soát.
2. Một số giải pháp nhằm tăng c ờng vai trò chủ đạo Kinh
tế Nhà n ớc:
Với thực tế hiện nay, kinh tế Nhà nớc cha thật sự đáp ứng đợc vai trò
này trên các mặt hiệu quả sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý tổ chức cũng
nh phơng thức phân phối. Đồng thời, việc đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nớc
cha thật sự có những chuyển biến đáng kể. Hiện nay kinh tế Nhà nớc đang
đứng trớc thách thức gay gắt của yêu cầu đổi mới, phát triển và chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế. Quán triệt tinh thần Nghị quyết cảu Đại hội Đảng IX đề
ra đó là cần đẩy mạnh hơn nữa công tác đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nớc,
phân loại, sắp xếp lại hệ thống DNNN, tìm ra giải pháp, phơng hớng đổi mới
kinh tế Nhà nớc nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nớc đang là vấn
đề cần đợc quan tâm nghiên cứu, giải quyết.

Sau đây là một số định hớng và giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ
đạo Kinh tế Nhà nớc nh sau:
2.1.Định h ớng phát triển và chấn chỉnh lại một b ớc việc phân
loại DNNN hoạt động công ích và hoạt động kinh doanh.
- Xác định lại các doanh nghiệp công ích cần thiết hoạt động không vì
mục đích lợi nhuận là chính, dù thua lỗ vẫn cần duy trì tồn tại để có chính
sách cơ chế phù hợp bù lỗ, tăng cờng quản lý và sử dụng có hiệu quả các
nguồn lực đợc đầu t, đảm bảo mục tiêu chính trị xã hội, định hớng xã hội
chủ nghĩa. Trong từng thời kỳ Nhà nớc xem xét, điều chỉnh định hớng phân
loại cho phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
- Đối với các doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận cần tập trung đầu t,
nâng cao hiệu quả hoạt động, hình thành những doanh nghiệp mạnh toàn
diện, làm nòng cốt cạnh tranh trên thị trờng quốc tế và trong nớc nh dầu khí,
điện, than, hàng không, ngân hàng Các doanh nghiệp này đi đầu về bảo đảm
15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
xã hội, phát huy giúp đỡ các thành phần kinh tế và ảnh hởng đến sự phát triển
kinh tế xã hội bằng tính chất xã hội chủ nghĩa của mình, tạo ra sự biến
chuyển vững chắc theo định hớng xã hội chủ nghĩa.
2.2. Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổng
công ty Nhà n ớc, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh.
Thực hiện giải pháp này nhằm mục đích tập trung nguồn lực để chi
phối những ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế nh: bu điện, điện lực,
ngân hàng, tài chính, bảo hiểm, các trung tâm thơng mại, du lịch, dịch vụ
lớn làm lực lợng chủ đạo để đảm bảo các cân đối lớn và ổn định kinh tế vĩ
mô; cung ứng những sản phẩm trọng yếu cho nền kinh tế và xuất khẩu, đóng
góp lớn cho ngân sách Nhà nớc; làm nòng cốt thúc đẩy tăng trởng kinh tế và
chủ động hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả.
Hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh trên cơ sở các tổng công ty
nhà nớc, có sự than gia của các thành phần kinh tế, kinh doanh đa ngành

trong đó có ngành kinh doanh chính, chuyên môn hoá cao và giữ vai trò chi
phối lớn trong nền kinh tế quốc dân, có quy mô lớn về vốn, hoạt động cả
trong và ngoài nớc, có trình độ công nghệ cao và quản lý hiện đại. Trớc mắt
thí điểm hình thành tập đoàn kinh tế trong một số lĩnh vực có điều kiện, có
thế mạnh, có khả năng phát triển để cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế
có hiệu quả nh: dầu khí, viễn thông, điện lực, xây dựng
Đây đang là giải pháp có tính chất bớc ngoặt để nâng cao hiệu quả
hoạt động của khu vực kinh tế Nhà nớc.
2.3. Đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN, thực hiện giao, bán, khoán
kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể, phá sản DNNN.
- Đẩy mạnh hơn nữa công tác cổ phần hoá DNNN theo nhiều mức độ,
thực hiện đa dạng hoá sở hữu tạo động lực cho các chủ thể kinh tế, tăng vốn
mở rộng sản xuất kinh doanh. Song cổ phần hoá DNNN không đợc biến
thành t nhân hoá DNNN.
- Đối với các DNNN nhỏ, những DNNN không có vai trò quan trọng,
làm ăn thua lỗ, cần dứt điểm xử lý nh chuyển hình thức sở hữu, bán, giao,
khoán kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể hoặc phá sản theo luật phá sản
công ty.
16
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2.4.Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà n ớc
và sửa đổi bổ sung về cơ chế chính sách.
- Cần xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn, sự điều tiết của Nhà nớc có
tính chất độc quyền, hoặc cơ quan chức năng ổn định thị trờng, giá cả để đảm
bảo công bằng, tạo môi trờng cạnh tranh, phục vụ cho sự phát triển nền kinh
tế. Nghiên cứu, áp dụng các hình thức tổ chức quản lý trong các DNNN.
Tăng cờng hoạt động của kinh tế Nhà nớc trong phân phối lu thông, xây dựng
văn minh thơng nghiệp và đảm bảo quyền lợi ngời tiêu dùng.
- Phân định rõ quyền của các cơ quan nhà nớc thực hiện chức năng chủ
sở hữu đối với DNNN

- Đào tạo nguồn nhân lực trong khu vực kinh tế Nhà nớc cần có cơ chế,
chính sách và đầu t thoả đáng cho công tác đào tạo và đào tạo lại, tuyển dụng
và đãi ngộ hợp lý để sớm hình thành độ ngũ công nhân lành nghề, cán bộ
quản lý lãnh đạo doanh nghiệp giỏi, năng động, sáng tạo đáp ứng đợc yêu
cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc và hoạt động kinh doanh trong
môi trờng quốc gia và quốc tế luôn biến động.
- Từng bớc bổ sung, sửa đổi cơ chế, chính sách, hình thành khung pháp
lý đồng bộ, tạo lập môi trờng kinh tế bình đẳng trong cơ chế thị trờng cho
doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, trong đó DNNN phát huy đợc
đầy đủ quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, lành mạnh tài chính doanh nghiệp,
giải quyết cơ bản nợ tồn đọng không có khả năng thanh toán và lao động dôi
d, đổi mới và hiện đại hoá một bớc quan trọng công nghệ và quản lý của đại
bộ phận DNNN.
17
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Kết luân
Trong thời đại ngày nay nhà nớc nào cũng đều có vai trò nhất định trong
sự phát triển đất nớc nói chung và phát triển kinh tế nói riêng. Vai trò kinh tế
của nhà nớc đợc thể hiện ở việc nhà nớc sử dụng các công cụ kinh tế vĩ mô
để điều tiết nên kinh tế.
ở nớc ta từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trờng, nền kinh tế phát
triển đời sống nhân dân đợc nâng cao, bộ mặt xã hội có sự đổi mới rõ rệt. ở
đại hội Đảng lần thứ VI Đảng ta đã chủ trơng chuyển sang kinh tế thị trờng,
không phải là một thị trờng bất kỳ mà là kinh tế thị trờng theo định hớng
XHCN. Về mặt bản chất đó là chế độ hỗn hợp mang tính định hớng XHCN,
vừa kế thừa những thành tựu của loài ngời vừa gắn liền với mục tiêu chính trị.
Đó là sự kết hợp giữa tăng trởng kinh tế và tiến bộ xã hội. Định hớng XHCN
trớc hết phải là định hớng về chế độ kinh tế, vai trò quản lý kinh tế của nhà n-
ớc XHCN. Tức là nhà nớc can thiệp có mức độ, có giới hạn vào nền kinhtế
nhằm hạn chế những khuyết tật của nền kinh tế thị trờng, thúc đẩy các hoạt

động sản xuất kinh doanh phát triển. Vì vậy vấn đề Vai trò kinh tế của nhà
nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng XHCN ở nớc ta hiện nay có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng giúp chúng ta nhận thức rõ vai trò này của nhà nớc.
Để từ đó có những biện pháp, những chính sách cụ thể đúng đắn đa nớc ta
phát triển mạnh về kinh tế tạo tiền đề vững chắc cho quá trình đi lên CNXH.
Chúng ta hy vọng rằng dới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Nhà nớc
chúng ta sẽ gặt hái đợc nhiều thành quả hơn trong tơng lai. Chúng ta sẽ phát
huy hơn na những thành quả đã đạt đợc và hạn chế tới mức thấp nhất những
hạn chế thiếu sót. Trong một tơng lai không xa Việt Nam sẽ bắt kịp với sự
phát triển của toàn thế giới.
18
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Danh mục tài liệu tham khảo
1) Giáo trình kinh tế chính trị tập 2 - Đại học kinh tế quốc dân
2) Giáo trình quản lý Nhà Nớc về kinh tế - Đại học kinh tế quốc
dân
3) Giáo trình kinh tế vĩ mô Đại học kinh tế quốc dân
4) Cơ chế thị trờng và vai trò kinh tế của Nhà Nớc ở Việt Nam
5) Giáo trình lịch sử các học thuyết kinh tế- Đại học kinh tế quốc
dân
6) Tạp chí kinh tế phát triển
19
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Mục lục
Lời mở đâu
Chơng I: Kinh tế nhà nớc và vai trò của nó trong nền kinh tế thị trờng
định hớng XHCN 1
1- Quan niệm về kinh tế nhà nớc 1
2- Vai trò của kinh tế nhà nớc 2
2.1- Vai trò kinh tế nhà nớc trong lịch sử 2

2.2- Vai trò của kinh tế nhà nớc trong nền kinh tế nớc ta 6
Chơng II: Thực trạng của thành phần kinh tế nhà nớc ở Việt Nam
10
1- Những thành tựu của kinh tế nhà nớc trong 10 năm đổi mới 10
2- Những tồn tại và hạn chế của kinh tế nhà nớc 12
Chơng III: Quan điểm và một số giải pháp nhằm tăng cờng vai trò
chủ đạo của kinh tế nhà nớc 16
1- Quan điểm của Đảng và nhà nớc ta đối với thành phần kinh tế
nhà nớc 16
2- Một số giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo của thành
phần kinh tế nhà nớc 17
Kết luận
20