Một số vấn đề trọng điểm để ôn tập nhanh và hiệu quả môn hóa học pps

Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
MT S VN  TRNG IM  ÔN TP NHANH
VÀ HIU QU MÔN HÓA HC
Các em hc sinh thân mn, t nm hc 2006 – 2007, B Giáo dc và đào to đã ban hành quy ch
mi cho 2 k thi Tt nghip PTTH và Tuyn sinh H – C. Theo đó, các môn Lý, Hóa, Sinh s chuyn
sang hình thc thi trc nghim khách quan.
Trong nhng nm hc đu tiên áp dng hình thc thi mi này đã có không ít các bn hc sinh không
đt đc m c ca mình ch vì thiu mt chút kinh nghim và phng pháp phù hp vi hình thc thi
mi. Sang nm hc này, mc dù đã có s ci thin nht đnh, song do đã rt nhiu nm tin hành thi t
lun nên chng trình giáo dc hin nay đang t ra không theo kp vi đòi hi ca k thi trc nghim. T
chng trình SGK mi, đi ng giáo viên chm đi mi cho đn thói quen trong cách dy, cách hc (hu
ht các bài kim tra trên lp vn theo hình thc t lun), thiu tài liu tham kho có cht lng, … khin
cho vic tip cn phng pháp mi ca các em hc sinh gp rt nhiu khó khn. Trong khi đó, hình thc
thi mi vi nhng đc thù mi đòi hi các em phi trang b cho mình nhng kin thc, k nng, kinh
nghim và phng pháp t duy mi đ có th hoàn thành tt bài thi ca mình.
Ch còn hn 4 tháng na là k thi H – C nm 2010 li đn, gi là thi đim thích hp đ các em
vch ra các k hoch ôn tp cp tc và gp rút thc hin cho phù hp vi nhng mc tiêu, d đnh trong
tng lai.  giúp các em có thêm mt gi ý cho vic ôn tp môn Hóa hc sao cho tht nhanh mà hiu
qu, thy vit bài ging này nh mt món quà đu nm thay cho li chúc. T các ý tng trong bài vit
này, các em có th ch đng sp xp, đnh hng và đa ra nhng la chn, nhng gii pháp c th cho
vic hc Hóa ca mình.
*
Bài vit này cng thay cho li xin li tôi gi ti các bn đc thân thit vì đã phi ch đi cun “Các phng pháp gii
bài toán Hóa hc” ca tôi quá lâu ri. Hin ti, do các trc trc v th tc thu và hp đng mà tôi cha th khng đnh ngày
ra mt chính thc ca cun sách.  bù li, t gi ti k thi H – C nm 2010 tôi s c gng chia s mt s ni dung
tht

đc sc đc chn lc ca cun sách đ đn đáp li s ng h và quan tâm ca các bn. Xin chân thành xin li và cm n s
ng h nhit thành ca các bn!
1, Thng xuyên h thng hóa kin thc bng mi cách
Kin thc là yu t tiên quyt đ làm tt bài thi Hóa hc, cho dù là vi câu hi lý thuyt hay vi
bài tp tính toán, không có kin thc Hóa hc thì không th làm đc bt c câu nào trong đ thi!
Kin thc Hóa hc có đc thù riêng là mang tính h thng và liên tc, không ging vi môn Lý hay
Toán mà trong đó in – Quang – C … hay T hp – Lng giác – Hình không gian … hu nh không
có mi liên h rõ ràng nào vi nhau, hay môn Lý ch yu ch ôn tp chng trình lp 12 là đ. Kin thc
Hóa hc có s gn kt liên tc và mang tính h thng, tri đu qua c 3 nm hc. S phân chia các ni
dung i cng – Vô c – Hu c … ch đ giúp cho ngi hc d hc, ch không d ôn tp.
Khi ôn tp kin thc Hóa hc, điu ti quan trng là các em phi h thng, xâu chui đc ni dung
mình đang ôn tp vi các phn kin thc có liên quan khác. Lý thuyt ca Hóa hc không cng nhc và
cng không gin đn, ta không th ôn tp bng cách “đc chay” hay “hc vt” mà phi bng cách luyn
tp, thng xuyên ghi ra, vit ra, “gi t trong đu ra” thì mi hiu và nh lâu đc.  làm đc điu đó
thì có mt cách đn gin là khi gp bt k câu hi nào, bài tp nào, các em hãy c gng không ch tìm
cách gii quyt câu hi đó, bài toán đó mà còn tìm cách liên h vi các kin thc liên quan đn nó đ nh
li, hi tng li.
VD: Hoà tan hoàn toàn 35,6 gam hn hp X gm NaBr và NaI vào nc, sau đó sc khí Cl
2
ti
phn ng hoàn toàn ri cô cn dung dch thu đc 17,55 gam mui khan. S mol NaBr và NaI trong hn
hp X ln lt là:
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
A. 0,1 mol và 0,2 mol B. 0,15 mol và 0,15 mol
C. 0,05 mol và 0,25 mol D. 0,25 mol và 0,05 mol
áp s:

A. 0,1 mol NaI và 0,2 mol NaBr.
Hng dn gii:
*
Các du hiu gii toán:
- Bài toán cho hn hp 2 cht đã bit CTPT và 2 s liu tuyt đi
→
s dng phng pháp i s thông thng
- Cho khi lng ca hn hp và“có th„ tính đc s mol ca hn hp
→
s dng phng pháp KLPT trung bình
Phn ng xy ra theo s đ:
2
+ Cl
NaBr, NaI NaCl⎯⎯⎯→
Gi a, b ln lt là s mol ca NaBr và NaI trong hn hp X.
T gi thit, ta có h phng trình:
103a + 150b = 35,6 gam a = 0,2 mol
58,5(a + b) = 17,55 gam b = 0,1 mol
⎧⎧
→
⎨⎨
⎩⎩

Vy đáp án đúng là A. 0,1 mol NaI và 0,2 mol NaBr.
Rõ ràng đây là mt bài tp rt đn gin và không có nhiu điu đ bàn. Khi hc hay khi làm bài
kim tra, bài thi, ta ch dng li  đây là đ. Tuy nhiên, nu đang trong giai đon ôn tp, ta cn suy ngh
nhiu hn th. Thy có th dn gii ra đây mt vài suy ngh, mt vài cách đt vn đ đin hình nh sau:
- Bài toán còn có th gii bng cách nào khác na không?
Mt cách mô phm, nhìn vào h phng trình đã lp đc, ta thy rng bài toán chc chn còn có
th gii đc bng phng pháp Trung bình kt hp vi ng chéo.

Ngoài ra, nu nhìn nhn di góc đ phng pháp Chn ngu nhiên, thì bài toán này còn có th gii
đc bng cách “th đáp án”, ta có th thay s ln lt các kt qu tng đáp án vào, xem đáp án nào phù
hp vi s liu khi lng ca gi thit.
- Vn đ Hóa hc mà bài toán nêu ra là gì?
Bài tp này liên quan đn tính cht “Halogen mnh đy Halogen yu ra khi dung dch mui ca
chúng”:
22
X + 2MY 2MX + Y→
(trong đó X là Halogen “mnh hn” Y)
T đó ta có th đt tip các câu hi:
- X và Y có th ng vi nhng halogen nào? - Tt c, tr Flo. (đn đây ta có th hi tip: ti sao li tr
F? – vì F
2
tác dng vi nc, ta li có th hi tip: phn ng ca F
2
vi nc nh th nào?, F
2
còn phn ng đc
bit nào khác vi các halogen khác hay không, …vv…vv )
-
Ch “mnh hn”  đây có ngha là gì? – Có ngha là tính oxh mnh hn
→
vy tính oxh ca các
halogen bin thiên nh th nào? – Gim dn t F
2
đn I
2

→
Ngoài phn ng “halogen mnh đy

halogen yu ra khi dung dch mui” còn phn ng nào th hin quy lut bin thiên y không? –
Còn, đó là phn ng ca SO
2
vi halogen trong dung dch:
22 2 24
22 2 24
22 2 24
SO + Cl + 2H O 2HCl + H SO
SO + Br + 2H O 2HBr + H SO
SO + I + 2H O 2HI + H SO
→
←
t
(t các phn ng này, ta li có th liên tng đn rt nhiu vn đ Hóa hc khác nh: so sánh tính cht hóa hc và
nhn bit CO
2
vi SO
2
, phng pháp sunfat trong điu ch HX (có th áp dng cho nhng halogen X nào), còn
phng pháp nào khác đ tng hp HX, H
2
S có cho phn ng nh SO
2
trong các điu kin tng t hay không, ….)
Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)

Hoc phn ng ca halogen vi Fe, dung dch mui Fe
2+
:
3
3
2
o
o
2
t
2
t
2
Fe + Cl FeCl
Fe + Br FeBr
Fe + I FeI
→
⎯⎯→
⎯⎯→

Hoc phn ng ca halogen vi dung dch mui Fe
2+
:
23
2
23
2
2
Fe + Cl , Br Fe + Cl-, Br-
Fe + I Fe + I-

++
++
→
←

(t các phn ng này, ta li có th liên tng đn rt nhiu vn đ Hóa hc khác nh: tính kh ca ion I,
-
phn ng
nào rt đc trng na th hin tính kh ca ion I,
-
phn ng đc trng ca I
2,
phn ng oxh – kh chuyn hóa Fe
2+

và Fe
3+
, ….)
-
Ngoài ra, t các tính cht trên, ta có th đt thêm câu hi: nu các đn cht halogen bin thiên
nh vy, thì các hp cht ca chúng s bin đi nh th nào? – Tr li cho câu hi này, chúng ta
s li có thêm các dãy bin thiên:
234
234
HF HCl < HBr < HI
HClO < HClO < HClO < HClO
HClO > HClO > HClO > HClO
2

………….

Nh vy, ch thông qua mt bài toán nh và rt đn gin, ta đã ch đng ôn tp li đc rt nhiu
vn đ quan trng trong lý thuyt Hóa hc. Ch cn áp dng cách suy ngh trên cho các bài tp khác (lp
đi lp li trong các bài tp có vn đ Hóa hc tng t), các em s thy rng lý thuyt Hóa hc ph thông
tuy rt rng ln và “tng nh khó hc, khó nh” thc ra li có th ôn tp và h thng rt d dàng ch
thông qua mt s ít các bài tp đn gin. ây chính là phng pháp “hc ít” mà mang li “nhiu hiu
qu”, giúp các em va có th ôn tp, nm vng kin thc trong thi gian ngn, va tit kim đ dành thi
gian và công sc ôn tp các môn hc khác.
2, Rèn luyn k nng tính và phn x t duy
Nh thy đã tng nhiu ln nhn mnh, không phi bài toán nào cng có cách gii đc bit nhanh,
không phi bài toán nào cng có công thc tính riêng.  gii mt bài toán tht nhanh và hiu qu, vic
trc tiên là phi rèn luyn k nng tính và phn x t duy. Các em không th đòi hi vic gii nhanh
mt bài toán Hóa hc nu nh chính các em không th tính nhanh đc t nhng phép tính đn gin
nht!
Các quy tc nhân nhm, các du hiu chia ht, xp x, … là nhng kin thc c s mà bt k hc
sinh nào cng đã đc hc và nó cc k hu dng cho bt c môn hc nào, không ch giúp ta tính nhanh,
tính nhm mt s đi lng trong bài toán mà đôi khi còn là gii pháp mang tính quyt đnh giúp bài toán
đc gii quyt nhanh gn và hiu qu hn.
*
Xem thêm bài ging Vn đ rèn luyn k nng tính  trng ph thông đ bit thêm chi tit!
VD
1
: Kh hoàn toàn 23,2 gam hn hp FeO, Fe
2
O
3
bng H
2
thu đc 7,2 gam H
2
O. Thành phn

phn trm v khi lng ca mi oxit trong hn hp là:
A. 31,03% FeO và 68,97% Fe
2
O
3
B. 35,16% FeO và 64,84% Fe
2
O
3

C. 41,24% FeO và 58,76% Fe
2
O
3
D. 50,0% FeO và 50,0% Fe
2
O
3

áp s: A. 31,03% FeO và 68,97% Fe
2
O
3

Hng dn gii:
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)

S đ các phn ng:
22
O + H H O→
Cách 1: t n – gii h phng trình
Gi x, y ln lt là s mol ca FeO và Fe
2
O
3
trong 23,2 gam hn hp.
T gi thit, ta có h phng trình:
hh
O
m = 72x + 160y = 23,2 gam
x =
y
= 0,1 mol
7,2
n = = 0,4 mol
18
⎧
⎪
→
⎨
⎪
⎩

23
FeO Fe O
72 0,1
%m = 100% = 31,03% %m = 68,97%

23,2
×
→×→
Cách 2: ánh giá KLPT
Nhn thy 232 là KLPT ca Fe
3
O
4
(FeO.Fe
2
O
3
), do đó hn hp ban đu có khi lng 23,2 gam
(tng đng 0,1 mol Fe
3
O
4
)
nhiu kh nng cha 0,1 mol FeO và 0,1 mol Fe
2
O
3
.
Kim tra li nhn đnh trên bng cách tính s mol O:
2
OHO
7,2
n = n = = 0,4 mol
18

Kt qu n
O
phù hp, chng t nhn đnh đã đt ra là đúng và do đó ta có kt qu đúng là A.
VD
2
: Khi đt cháy hoàn toàn mt amin đn chc X, thu đc 8,4 lít khí CO
2
, 1,4 lít khí N
2
(các th
tích khí đo  đktc) và 10,125 gam H
2
O. Công thc phân t ca X là:
A. C
4
H
9
N B. C
3
H
7
N C. C
2
H
7
N D. C
3
H
9
N

(Trích đ thi tuyn sinh H – C khi A – 2007)
Hng dn gii:
Cách 1: Bo toàn nguyên t.
Gi CTPT ca X là C
x
H
y
N. T gi thit, ta có:
1, 4
22,4
2
XN
n = 2n = 2 = 0,125 mol×

22
CO H O
8,4 10,125
n = = 0,375 mol; n = = 0,5625 mol
22,4 18

Ta có s đ phn ng cháy:
o
2
+ O , t
xy 2 2
0,125C H N 0,375CO + 0,5625H O⎯⎯⎯→

Áp dng đnh lut bo toàn nguyên t đi vi C và H, ta d dàng có x = 3 và y = 9.
Do đó, đáp án đúng là D.
Cách 2: K nng tính nhm.

Có th tính nhm:
,,84 = 14 6×

→
C : N = 3
→
đáp án đúng phi là B hoc D.
Mt khác:
(
)
22
CO H O
n 0,4 mol ( 8,4 8,96) vµ n 0,6 mol 9 gam << 10,125 gam 10,8 gam≈≈≈ ≈

→

:H C 3 ≈ →
đáp án đúng là D.
*
Cách làm này cho phép thao tác tính ngay trên s liu v th tích và khi lng mà không cn chuyn qua s mol, hu
ht các phép tính đu có th nhm đc.
VD
3
: Hn hp gm hiđrocacbon X và oxi có t l s mol tng ng là 1:10. t cháy hoàn toàn
hn hp trên thu đc hn hp khí Y trong đó th tích CO
2
sinh ra bng th tích O
2
d. Công thc phân
t ca X là:

Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
A. C
3
H
8
B. C
3
H
6
C. C
4
H
8
D. C
3
H
4

áp s: C. C
4
H
8

Hng dn gii:
Áp dng phng pháp t chn lng cht, ta gi s hn hp ban đu có 11 mol, trong đó có 10 mol

khí O
2
và 1 mol X.
Gi CTPT ca X là C
x
H
y
, ta có s đ phn ng:
xy 2 2 2
y
CH + (10 - x)O xCO + HO
2
→

Áp dng đnh lut bo toàn nguyên t đi vi Oxi, ta có:
()
y
2 10 - x = 2x + 8x +
y
= 40
2
×→

Nu dng li  đây, đa s hc sinh s gii tip bng cách lp bng:
x 1 2 3 4 5
y 32 24 16 8 2
Tuy nhiên, nu tip tc bin đi thành:
y
x = 5 -
8

Ta thy rng, mun x là s nguyên thì y phi chia ht cho 8 và do đó, d dàng có y = 8, x = 4.
Vy X là C
4
H
8
. áp án đúng là C.
VD
4
: Cho t t 0,15 mol KOH vào V ml H
3
PO
4
1M, sau phn ng thu đc dung dch A, cô cn
dung dch A thì thu đc 15,5 gam mui khan. Giá tr ca V (bit 0,05 lít ≤ V ≤ 0,15 lít) là:
A. 60 ml B. 80 ml C. 100 ml D. 150 ml
áp s: C. 100 ml
Hng dn gii:
Cách 1: Phng pháp Bo toàn khi lng.
Phn ng ca H
3
PO
4
vi KOH to ra bt c mui nào cng có t l:
2
HO KOH
n = m = 0,15 mol

T s đ phn ng:
34 2

KOH + H PO muèi + H O→ , ta có biu thc bo toàn khi lng:
34 2 34
KOH HPO muèi HO HPO
m + m = m + m m = 15,5 + 0,15 18 - 0,15 56 = 9,8 gam hay 0,1 mol→××

T đó d dàng có đáp án đúng là C.
Cách 2: Phng pháp xp x hóa.
Dù cha bit thành phn mui khan gm nhng mui gì (có th là K
3
PO
4
hoc K
2
HPO
4
hoc
KH
2
PO
4
hoc hn hp ca 2 trong 3 mui đó), ta vn có:
3
4
muèi K H
PO
m = m + m + m = 15,5
g
am
−
vi

K
m = 39 0,15 = 5,85
g
am
×
và
3
4
HK
PO
m m ; m
−
<<

Cho
H
m 0≈ , ta d dàng tính đc:
3
4
PO
m 9,65
g
am
−
≈
→

3
4
PO

9,65
n 0,101 mol
95
−
≈≈
.
T đó d dàng suy ra đáp án đúng là C.
3, Phân bit đc nhng đc trng ca hình thc thi trc nghim so vi t lun và ng dng
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Mt bài toán trc nghim hoàn toàn không đn gin là mt bài tp t lun có 4 đáp án (trc nghim
≠ t lun + 4 đáp án), mt câu hi trc nghim hoàn chnh và có cht lng, nht là các câu hi trong đ
thi H đu có 4 “đáp án nhiu” hàm cha nhiu “dng ý”. Khi gii mt bài tp trc nghim, nht thit
phi bám sát và đi chiu liên tc vi 4 đáp án mà đ bài đa ra, đ t đó có nhng nhn đnh đúng đn
và phù hp, giúp ta có th đa ra nhng gii pháp nhanh nht và hiu qu nht cho các yêu cu ca bài
toán. Phng pháp khai thác các thông tin t 4 đáp án đ tng nhanh tc đ và hiu qu ca vic gii toán
đc gi chung là phng pháp Chn ngu nhiên.
*
Xem thêm bài ging
Chin thut chn ngu nhiên trong bài thi trc nghim Hóa hc đ bit thêm chi tit!
- ó có th là vic s dng các thông tin 4 đáp án nh là mt cách “t b sung thông tin” đ vic
gii toán tr nên đn gin hn.
VD
1
: Cho các phn ng:
KClO
3

 A + B A  D + G
D + H
2
O  E + H E + G  mui clorat
E + G  nc javel
Các cht A, D, E và G có th là:
A D E G
A. KClO K KOH Cl
2

B. KCl K KOH Cl
2

C. KClO
4
K KOH Cl
2

D. C A, B, C đu đúng
áp s: B. KCl, K, KOH, Cl
2

Hng dn gii:
Tt c các đáp án đã cho đu có cùng kt qu vi D, E, G chng t các kt qu đó đã chc chn là
đúng. Do đó ta ch cn quan tâm đn cht A.
 tìm A, ta xét riêng phn ng A
→
D + G. Vì D và G đã chc chn là K và Cl
2
nên A phi không

cha O
→
A là KCl
→
đáp án đúng là B.
VD
2
: Chia hn hp kim loi Cu, Al thành 2 phn bng nhau:
- Phn th nht nung nóng vi oxi ti phn ng hoàn toàn thu đc 18,2 gam hn hp 2 oxit.
- Hoà tan hoàn toàn phn th hai bng dung dch H
2
SO
4
đc, nóng thy bay ra 8,96 lít SO
2
(đktc).
S mol mi kim loi trong hn hp ban đu là:
A. 0,2 mol Cu và 0,1 mol Al B. 0,2 mol Cu và 0,02 mol Al
C. 0,2 mol Cu và 0,2 mol Al D. 0,2 mol Cu và 0,4 mol Al
áp s:
D. 0,2 mol Cu và 0,4 mol Al
Hng dn gii:
Cn c vào 4 đáp án, ta thy s mol Cu chc chn là 0,2 mol.
T đó, ta ch cn dùng d kin t phn ng ca phn th nht hoc phn th 2 là đ và d dàng tìm
đc s mol Al.
*
Cách làm này cho hiu qu nhanh hn nhiu so vi vic gii h phng trình đi s.
Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510

Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
- Trong mt s trng hp, đc đim ca 4 đáp án đc bit đn mc có th giúp ta trc tip tìm ra
ngay kt qu mà không phi tri qua các bc gii toán thông thng.
VD
3
: t cháy hoàn toàn 1,608 gam cht hu c A ch thu đc 1,272 gam Na
2
CO
3
và 0,528 gam
CO
2
. Cho A tác dng vi dung dch HCl thì thu đc mt axit hu c 2 ln axit B. Công thc cu to ca
A là:
A. NaOOC-CH
2
-COONa B. NaOOC-COOH
C. NaOOC-COONa D. NaOOC-CH=CH-COONa
áp s: C. NaOOC-COONa
Hng dn gii:
Không cn mt công gii chi tit bài toán, ch cn mt nhn xét: “đt cháy hoàn toàn A không thu
đc H
2
O
→
trong CTPT ca A không còn cha nguyên t H” là ta đã có th tìm đc đáp án đúng là
C.
VD

4
: Hn hp 3 ancol đn chc, bc mt A, B, C có tng s mol là 0,08 mol và tng khi lng là
3,387 gam. Bit B, C có cùng s nguyên t cacbon,
BC
MM
<
, và
ABC
3n 5(n n )
=
+ . Công thc cu to
ca ancol B là:
A. CHCứCH
2
OH hoc CH
2
=CHứCH
2
OH
B. CHCứCH
2
OH hoc CH
3
ứCH
2
ứCH
2
OH
C. CH
2

=CHứCH
2
OH hoc CH
3
ứCH
2
ứCH
2
OH
D. CHCứCH
2
OH hoc CH
2
=CHứCH
2
OH hoc CH
3
ứCH
2
ứCH
2
OH
áp s: A. CHCứCH
2
OH hoc CH
2
=CHứCH
2
OH
Hng dn gii:

Không cn mt công gii chi tit bài toán, ta ch cn nhn xét nh sau :
Vì B và C là 2 ru có cùng s C mà
BC
MM
<
→
B không th là ru no
→
các đáp án B, C, D
đu b loi.
Vy đáp án đúng là A.
- Trong mt s trng hp đc bit, gi ý t 4 đáp án thm chí còn là c s duy nht đ ta tìm ra đáp
án đúng mà bng các phng pháp thông thng khác không th làm đc.
VD
5
: Nung hn hp gm Na
2
CO
3
và NaHCO
3
cho đn khi khi lng không đi thu đc 6,9 gam
cht rn. Khi lng ca Na
2
CO
3
và NaHCO
3
trong hn hp X theo th t là:
A. 8,4 gam và 1,6 gam B. 1,6 gam và 8,4 gam

C. 4,2 gam và 5,8 gam D. 5,8 gam và 4,2 gam
áp s: B. 1,6 gam và 8,4 gam.
Hng dn gii:
S đ phn ng nhit phân:
0
+ t
323
2NaHCO Na CO⎯⎯→
Nhn thy tng khi lng ca X trong c 4 đáp án đu là 10, do đó có th lp h phng trình:
23
3
Na CO
NaHCO
m = 106 0,01509 = 1,6g
106(a + 0,5b) = 6,9 a 0,01509 mol
106a + 84b = 10 b = 0,1 mol m = 84 0,1 = 8,4g
×
⎧
≈
⎧⎧
⎪
→→
⎨⎨⎨
×
⎩⎩
⎪
⎩

Sao bng lnh giỏ V Khc Ngc 0985052510

Dch v ụn thi cht lng cao GSA Education:
Liờn h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Do ú, ỏp ỏn l B.
*
Nu khụng da vo d kin cú c t 4 ỏp ỏn thỡ bi toỏn s tr thnh vụ nh do thiu phng trỡnh i s v
khụng th gii c.
- Ngoi ra,
mt trong nhng c trng quan trng nht ca bi thi trc nghim l khụng cú
barem im cho tng ý nh,
trong bi thi t lun, ta cú th c trỡnh by ti a tt c nhng bc gii
ó thc hin c hy vng cú thờm im, cho dự cha cú c kt qu cui cựng nhng i vi bi thi
trc nghim thỡ ch cú kt qu chn ỏp ỏn cui cựng mi c dựng tớnh im.
Tuy nhiờn, iu ú khụng cú ngha l quỏ trỡnh lm bi trc ú tr thnh vụ ngha, mi mt d
kin ca bi toỏn u hm cha nhng ý ngha nht nh, cho dự cha gii mó c ht cỏc d kin ú
hoc cha xõu chui chỳng li vi nhau c thỡ ta vn cú th gii hn li cỏc kh nng cú th ỳng
nht. Trong cỏc trng hp ny, vic khai thỏc thụng tin, bỏm sỏt vo 4 ỏp ỏn l rt cn thit v cho hiu
qu cao.
VD
6
: t chỏy hon ton 1 lớt hn hp khớ gm C
2
H
2
v hirocacbon X sinh ra 2 lớt khớ CO
2
v 2 lớt
hi H
2
O (cỏc th tớch khớ v hi o cựng iu kin nhit , ỏp sut). Cụng thc phõn t ca X l:

A. C
2
H
6
B. C
2
H
4
C. CH
4
D. C
3
H
8
(Trớch thi tuyn sinh H C khi B 2008)
ỏp s:
A. C
2
H
6

Hng dn gii:

Khai thỏc d kin 1:
S nguyờn t C trung bỡnh ca hn hp = 2

CTPT ca X cng cú 2 nguyờn t C

loi ỏp ỏn
C v D.

Khai thỏc d kin 2:
Vỡ
22
CO H O
V = V = 2 lít X phải là ankan loại đáp án B

Vy ỏp ỏn ỳng l A.
*
Nu ch khai thỏc c d kin 1 (rt d dng nhn ra) thỡ thớ sinh cng ó loi c 2 ỏp ỏn, xỏc sut chn c
ỏp ỏn ỳng trong 2 ỏp ỏn cũn li l 50% - 50%. Tng t nh vy, nu ch khai thỏc c d kin 2 thỡ cng loi b c 1
ỏp ỏn.
VD
7
: un núng cht H
2
N-CH
2
-CONH-CH(CH
3
)-CONH-CH
2
-COOH trong dung dch HCl (d), sau
khi cỏc phn ng kt thỳc thu c sn phm l:
A. H
2
N-CH
2
-COOH, H
2
H-CH

2
-CH
2
-COOH
B. H
3
N
+
-CH
2
-
COOHCl

, H
3
N
+
-CH
2
-CH
2
-
COOHCl


C. H
3
N
+
-CH

2
-
COOHCl

, H
3
N
+
-CH(CH
3
)-
COOHCl


D. H
2
N-CH
2
-COOH, H
2
N-CH(CH
3
)-COOH
(Trớch thi tuyn sinh H C khi B 2008)
ỏp s:
C. H
3
N
+
-CH

2
-
COOHCl

, H
3
N
+
-CH(CH
3
)-
COOHCl


Hng dn gii:

- Vỡ ipeptit ban u cha 1 n phõn cú nhỏnh CH
3
nờn sn phm phn ng thy phõn bng HCl
(khụng lm thay i mch C) cng phi cú nhỏnh CH
3


loi ỏp ỏn A v B.
Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)

- Vì HCl d
→
-NH
2
tr thành mui amoni –
+
NH
3

→
loi đáp án D.
Vy đáp án đúng là C.
4, Tích ly kinh nghim làm bài thi
Kinh nghim làm bài là mt yu t ht sc quan trng trong mi k thi, nht là k thi H. Có rt
nhiu bài toán tng nh lt léo nhng nu có nhiu kinh nghim thì ch cn đc đ, ta đã phán đoán
đc hng gii, d đoán đc cht nào d, cht nào ht, đáp án nào có nhiu kh nng đúng …. Mt
khác, trong đ thi H đôi khi vn có nhng câu hi cha tht cht ch hoc có nhiu cách hiu khác
nhau, khi đó, ch có kinh nghim mi giúp ta “hiu đúng ý ngi ra đ” và có đc kt qu tt.
VD: Vit các phng trình phn ng thc hin bin hóa sau:
342 34 242
Ca (PO ) H PO Ca(H PO )⎯⎯→⎯⎯→

Tính khi lng dung dch H
2
SO
4
70% đã dùng đ điu ch đc 468 kg Ca(H
2
PO
4

)
2
theo s đ
bin hóa trên. Bit hiu sut ca c quá trình là 80%.
(Trích câu III.2 đ thi tuyn sinh H – C khi B – 2004)
áp s:
700 kg.
Hng dn gii:
ây là mt câu hi hoàn toàn không khó, nhng đòi hi thí sinh phi có kinh nghim thì mi “bt
đúng ý ngi ra đ” và có đc kt qu tt.
i vi thí sinh nhiu kinh nghim, nhìn vào s đ, ta có th nhn bit ngay ra đây là s đ quy
trình điu ch supephosphat kép.
Nu hiu nh vy, s đ đy đ  trên s là:
24 3 42
+ H SO + Ca (PO )
342 34 242
Ca (PO ) H PO Ca(H PO )⎯⎯⎯⎯→ ⎯⎯⎯⎯⎯→

Vi s đ nh vy, ta s tính đc:
4 3 100 100
98
3 2 70 80
24
HSO
468
m = = 700 kg
234
××× × ×

Kt qu này phù hp vi đáp án chính thc ca B GD-T!

Tuy nhiên, trong k thi nm đó, rt nhiu thí sinh ra kt qu không trùng vi đáp án ca B. Do
không có kinh nghim, nên các bn đã xây dng s đ mt cách cm tính nh sau :
24 2
+ H SO + Ca(OH)
342 34 242
Ca (PO ) H PO Ca(H PO )⎯⎯⎯⎯→ ⎯⎯⎯⎯→

S đ trên không sai v mt Hóa hc nhng li “không đúng ý ngi ra đ”, do đó, kt qu tìm
đc không trùng vi đáp án và không th đc đim tuyt đi.
*
Ví d này cho thy rt rõ vai trò cc k quan trng ca kinh nghim làm bài trong các k thi, vic “hiu đúng ý ngi
ra đ” có th quyt đnh s đúng – sai ca vic gii toán!
5, Nm vng và ch ra đc các du hiu quyt đnh đn phng pháp gii bài toán
Mt bài toán Hóa hc là tp hp ca nhiu d kin gii toán khác nhau mà cách gii b chi phi bi
2 yu t chính là: các phn ng Hóa hc xy ra trong bài và các phng pháp cn dùng đ gii bài toán
đó.  gii đc mt bài toán sao cho nhanh và chính xác, nht thit phi gii quyt cho đc 2 yu t
đó, nu nm đc phng pháp gii bài toán mà không bit tính cht Hóa hc thì không th gii đc và
ngc li, nu nm đc bn cht Hóa hc mà không la chn đc phng pháp phù hp thì vic gii
toán s rt khó khn và tn nhiu thi gian.
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Cng chính bi vì th mà vic hc phng pháp gii toán Hóa hc không th cng nhc thành
nhng “dng bài” hay “công thc tính” nh Toán hay Lý, cùng là phng pháp gii toán y nhng đt
vào mt bài toán c th vi nhng phn ng Hóa hc c th thì cách tính s khác, ch không th máy
móc “thay s vào công thc” hay “áp dng bin đi nh dng bài” theo kiu Toán và Lý đc. Các công
thc hay dng bài trong gii toán Hóa hc có rt nhiu nhng phm vi áp dng cho mi công thc li khá
hp và đòi hi rt nhiu điu kin, ch cn bài toán thay đi mt d kin nh là công thc tính hay cách

bin đi cng phi thay đi theo và do đó, thy không khuyn khích các em gii toán theo các công thc
cng nhc nu nh phm vi ng dng ca nó không nhiu, nht là khi các em còn cha nm đc bn
cht và các điu kin làm cho công thc y đúng.
Thông thng, nhng phn ng dùng trong bài toán Hóa hc thng là các phn ng quen thuc,
đc trng cho các nhóm cht và không quá khó. Tuy nhiên, trong đ thi H, các d kin Hóa hc trong
bài toán thng đc làm lt léo, vòng vèo đ che giu phng pháp chính (phng pháp quyt đnh),
mt khác, đ thi H cng thng cho các bài tp đòi hi phi kt hp nhiu phng pháp đ gii, khin
cho các em d lúng túng trong vic la chn phng pháp hn là v mt Hóa hc ca bài toán. Do đó,
vic
hc tp phng pháp gii toán cng là mt ni dung ôn tp quan trng cn đc u tiên, sao cho
ngay khi đc xong đ bài, các em đã có th ch ra đc nhng “du hiu” ca các phng pháp gii
toán, bit ngay đc bài toán đó đ gii nó phi dùng nhng phng pháp nào, thm chí là có th
gii bng bao nhiêu cách
. iu này là không d thc hin, khi mà nhn thc ca giáo viên trong vic
ging dy phng pháp còn nhiu hn ch, nng lc và thi gian lên lp còn có hn. Ngay c các sách
tham kho hin nay trên th trng cng ch ch yu “chy theo th hiu” ch cha “đáp ng đc yêu
cu”, s đu sách tham kho v phng pháp rt nhiu nhng phn ln vn ch lt qua phn c s
phng pháp và sa vào vic đa ví d ri gii, hu nh cha có cun nào đ sc khái quát, ch rõ đc
“các du hiu nhn bit phng pháp gii toán” đ giúp các em có đc thun li khi làm bài.
VD:
Phóng tia la đin qua mt bình kín cha O
2
ta thu đc mt hn hp gm O
2
, O
3
 điu kin
tiêu chun có t khi hi vi hiđro là 18. Tính hiu sut ca phn ng ozôn hóa?
Hng dn gii:

*
Các du hiu gii toán:
- ch cha s liu tng đi trong c gi thit và yêu cu
→
s dng phng pháp T chn lng cht
- bit t khi hi ca hn hp 2 khí
→
có th s dng phng pháp đng chéo
- phn ng có các cht tham gia và to thành đu  th khí
→
có th s dng phng pháp Phân tích h s
- phn ng không hoàn toàn (có hiu sut < 100%) và đ bài hi tính hiu sut
→
có th s dng phng pháp đi s
thông thng vi mô hình tng t bài toán liên quan đn hng s cân bng
T nhng phân tích đó, ta thy phng pháp chính (phng pháp quyt đnh) ca bài toán là T chn lng cht, ngoài
ra, tùy vào kh nng x lý linh hot khác nhau mà ta có th s dng kt hp thêm các phng pháp khác!
Cách 1: Phng pháp T chn lng cht + ng chéo
Áp dng phng pháp đng chéo cho hn hp sau phn ng, ta có:
18 x 2 = 36
O
2
(M = 32)
O
3
(M = 48)
12
4
1
3

Gi s hn hp sau phn ng có 4 mol khí (gm 1 mol O
3
và 3 mol O
2
d).
T phn ng:
23
3O 2Ot , ta d dàng có:
3
2
2
O p−
n = 1 = 1,5 mol×

Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Do đó, hiu sut phn ng Ozôn hóa là:
1,5
H% = 100% = 33,33%
1,5 + 3
×

Cách 2: Phng pháp T chn lng cht + i s thông thng
Gi s ban đu có 1 mol khí O
2

và gi s mol O
2
phn ng là x.

23
3O 2Ot
Trc p: 1 0
Phn ng: x
2
x
3

Sau p: 1 - x
2
x
3

T gi thit, ta có:
hh
2
32 (1 - x) + 48 x
2
3
M = = 36 x = 0,3333 H% = 33,33%
1 - x + x 3
××
→→

Hoc:
18 x 2 = 36

O
2
(M = 32)
O
3
(M = 48)
12
4
1
3

2
3
23
O d− O
n = 3n 1 - x = 3 x x = 0,3333 H% = 33,33→→×→→

Cách 3: Phng pháp T chn lng cht + Phân tích h s
T gi thit, ta có:
9
8
s
t
st
n
M36
= = =
nM32

Gi s trc phn ng có 9 mol O

2

→
hn hp sau phn ng co 8 mol. S mol khí gim (1 mol)
chính là
1
3
s mol O
2
đã tham gia vào phn ng
→

3
2
O p−
n = mol

3
H% = 100% = 33,33%
9 + 3
→×

Nh vy là thông qua bài vit ln này, thêm mt ln na thy nhn mnh vi các em v tm quan
trng ca vic rèn luyn và kt hp 4 yu t: kin thc, k nng, kinh nghim và phng pháp đ làm ch
bài thi trong k thi H – C. Mong là các gi ý thy đa ra trong bài vit s giúp ích đc nhiu cho các
em trong quá trình ôn tp cng nh đt đc nhiu thành công trong các k thi sp ti.
*
Xem thêm bài ging Rèn luyn đ tr thành hc sinh gii Hóa hc  trng ph thông đ bit thêm chi tit!
Nhng phân tích chi tit, c th hn v các vn đ đã nêu trong bài vit các em có th tìm đc và
tham kho thêm các bài ging, chuyên đ trên blog cá nhân ca tôi:

và
December 2009
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
•
31st Có mt cách khác đ nói li yêu thng
November 2009
•
25th Thông báo khai ging lp ôn thi H nm 2010 môn Hóa
September 2009
•
20th Kt hp 3 phng pháp: Quy đi - Trung bình - ng chéo đ gii nhanh bài toán Hóa hc
July 2009
•
12th áp án chi tit cho đ thi tuyn sinh H - C nm 2009 (khi A mã 825)
•
02nd Chúc các em lên đng thi tht tt nhé!
May 2009
•
15th Các k hoch cho mùa thi nm 2009
April 2009
• 28th Vui mt tý vi phng pháp đng chéo
•
01st  xut hp tác xut bn Sách tham kho
March 2009
• 26th 16 PHNG PHÁP VÀ K THUT GII NHANH BÀI TP TRC NGHIM MÔN
HÓA HC

•
07th Thông báo v lp hc mi ca thy Sao bng lnh giá
November 2008
•
24th Tng hp 18 cách gii cho bài toán vô c kinh đin
September 2008
•
01st Rèn luyn đ tr thành hc sinh gii Hóa hc  trng ph thông
•
01st áp án chi tit cho đ thi tuyn sinh H - C môn Hóa khi B nm 2008 mã đ 195
July 2008
• 08th Bài toán hu c kinh đin 12 cách gii ca Sao bng lnh giá
• 08th Vn đ rèn luyn k nng tính  trng ph thông
• 07th Công thc tính nhanh cho bài toán vô c kinh đin ca Sao bng lnh giá
• 06th áp án chi tit cho đ thi tuyn sinh H - C môn Hóa khi A nm 2008 mã đ 794 ca Sao
bng lnh giá
June 2008

•
29th Chin thut chn ngu nhiên trong bài thi trc nghim Hóa hc (phn 1)
•
29th áp án chi tit cho  thi tuyn sinh H - C môn Hóa khi A nm 2007
• 27th ánh giá đy đ hn ý ngha ca phng pháp ghép n s
Uploaded by VNMATHS.TK
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
•

27th Phân tích h s phn ng và ng dng trong gii nhanh bài toán Hóa hc
• 27th Khái nim đ bt bão hòa và ng dng trong gii toán Hóa hc
• 27th Bài toán kinh đin ca Hóa hc: bài toán 9 cách gii
• 26th Ngh thut s dng đng chéo trong gii toán Hóa hc
• 26th Mt bài Hóa thi H 2006 có nhiu cách gii hay
• 26th Chuyn đi các công thc biu din phân t đng
• 25th Quy tc vit công thc Cu to theo Lewis, CTCT + Dng lai hóa + Hình hc phân t
• 24th Phân tích h s cân bng ca phn ng và ng dng trong gii toán
• 24th Phng pháp ghép n s - nhng bin đi đi s
• 24th Hình không gian - chuyên đ: Khong cách
• 24th Phng pháp vect trong gii toán hình hc không gian
… và các bài vit khác trên Tp chí Hóa hc và ng dng ca Hi Hóa hc Vit Nam.

Ngoài ra, đ giúp các em hc sinh có đc s chun b tt nht cho nhng k thi H, ngay t
đu tháng 3 ti, thy s khai ging thêm 2 lp ôn thi H cp tc ti di s điu hành ca Công ty CP
Giáo dc GSA. Các em hc sinh  Hà Ni hãy nhanh chóng liên h đng ký đ có đc nhng sp
xp phù hp nht v thi gian và đa đim hc.
Các em s đ
c t chc thi – kim tra phân loi đu vào và đnh k đ sp xp vào nhng lp có
ni dung ôn tp phù hp vi kh nng và nguyn vng. Các ni dung ôn tp, h thng bài ging, câu
hi – bài tp – đ thi th và kim tra đu đc xây dng đ to ra hng thú và hiu qu hc tp cao
nht cho các em.
*
Các em cn đng ký, nhp hc ngay t đu và tham gia hc đy đ, vì các ni dung ôn tp đc thy thit k rt công
phu, đc sc và khác bit. Nh đó, các em hoàn toàn có th duy trì vic hc các thy cô khác  các trung tâm khác mà không
s b trùng lp ni dung hay ung phí công sc, tuy nhiên các em cng s cm thy rt l lm và khó lòng theo kp các ni
dung hc nu tham gia mun!
Các em hc sinh và các quý v ph huynh có th truy cp website: hoc đin
thoi ti s 04.38684441 – 36230476 - 39152590 – 0989768553 (gp Ch Hu hoc Ch Linh) đ tìm
hiu thông tin chi tit.

Ngoài ra, các hc sinh và nhóm hc sinh có yêu cu đc bit khác (v trình đ, đa đim hc, hc
phí, …) có th liên h trc tip vi thy Ngc (0985052510) đ có đc nhng điu chnh sp xp cho
phù hp vi nguyn vng.
Chúc các em và gia đình có mt nm mi vui v, mnh khe, hnh phúc và thành đt. Chúc các em
có mt nm mi thành công vi tht nhiu kt qu tt đp trong các k thi sp ti!