Bệnh do rối loạn thần kinh thực vật pot

Bệnh do rối loạn thần kinh thực vật

Hệ thần kinh
thực vật bao
gồm hệ thần
kinh giao cảm
và phó giao
cảm. Tùy
thuộc vào hệ
giao cảm bị rối loạn mà gây ra những chứng bệnh khác nhau và có
những biện pháp điều trị khác nhau.
Do mối quan hệ trực tiếp của hệ thần kinh thực vật với các cơ quan
trong cơ thể (tình trạng sinh lý bình thường hay bệnh lý của hệ
thần kinh thực vật), ở những người trẻ và trung niên phần lớn phụ
thuộc vào cấu trúc bình thường và chức năng của cơ quan chi phối.
Còn ở các bộ phận trung ương hay ngoại vi của hệ thần kinh thực

Biểu hiện bệnh Raynaud do rối loạn thần kinh
thực vật.
vật không có biến đổi về hình thái và chức phận. Trái lại, ở người
già thì mối tương quan đó lại phức tạp. Rối loạn hệ thần kinh thực
vật có thể là những kích thích của quá trình hoạt động chức năng
không bình thường của hệ thần kinh thực vật mà còn do những
phản ứng không bình thường của cơ quan chi phối bởi những biến
đổi theo tuổi trong tình trạng hoạt động bình thường của hệ thần
kinh thực vật.
Rối loạn thần kinh thực vật gây ra nhiều chứng bệnh khác
nhau
Vấn đề nhận định ranh giới giữa rối loạn tuần hoàn ngoại vi do
chức năng với tổn thương thực thể có thể rất khó khăn, vì rối loạn
tuần hoàn do thần kinh thực vật cũng có thể sẽ dẫn tới những biến

đổi thực thể tại các cơ quan trong cơ thể.
Chứng xanh tím đầu chi: Đây là chứng rối loạn thần kinh thực vật
thường gặp, những trường hợp nặng cũng khó chẩn đoán phân biệt
với bệnh Raynaud. Ngoài các triệu chứng xanh tím ở đầu chi, bệnh
nhân không còn cảm giác đau gì đặc biệt mà chỉ thấy cảm giác
sưng phồng. Đây là do rối loạn nội tiết nên phải điều trị bằng các
nội tiết tố.
Chứng đỏ
đầu chi:
Xuất hiện
những cơn
giãn mạch
máu nên
tại các
ngón tay
riêng lẻ có
những
mảng da
màu đỏ
tím. Bệnh nhân có cảm giác đau dữ dội và kéo dài nên họ thường
phải nhúng các ngón tay vào nước lạnh để làm dịu cơn đau. Những
Hệ thần kinh thực vật bị rối loạn do đâu?
Sự sai lạc điều chỉnh hệ thần kinh thực vật trên cơ sở
thuần túy chức năng (như ở những năm tuổi trẻ) hay
những tổn thương do biến đổi theo tuổi của hệ thần
kinh thực vật hoặc ở những trung tâm chỉ huy của
não đều là những nguyên nhân gây nên rối loạn hệ
thần kinh thực vật. Bên cạnh đó, những biến đổi do
tuổi hay bệnh lý của những cơ quan chi phối mà khả
năng sẵn sàng hoạt động chức năng đã bị suy giảm

hay những biến đổi bất thường cũng là căn nguyên
gây nên rối loạn.
biểu hiện tương tự như thế còn có thể gặp trong chứng tăng hồng
cầu và đái tháo đường. Điều trị: Hiện nay chưa có thuốc điều trị cơ
bản mà chỉ giải quyết hậu quả bằng các loại thuốc giảm đau.
Bệnh Raynaud: Bệnh được đặc trưng bởi các triệu chứng đau do co
thắt mạch tại các động mạch, làm cho màu da biến đổi theo pha co
thắt, thường dẫn đến loét các đầu ngón tay. Điều trị: Quan trọng
nhất là dùng hydergin mỗi ngày 3lần x 5giọt rồi tăng dần lên 3lần x
20giọt với liệu trình hàng tháng tùy theo mức độ bệnh. Trường hợp
nặng có thể dùng theo đường tiêm kết hợp với liều mỗi ngày tiêm
2ml hydergin trong 2-3 tuần. Nếu điều trị bảo tồn không có kết quả
thì phải cân nhắc khả năng phẫu thuật cắt bỏ dây thần kinh giao
cảm.
Chứng ngón tay và ngón chân chết: Biểu hiện chủ yếu của người
bệnh là khi gặp lạnh thì các đầu ngón tay hay ngón chân bị lạnh
ngắt, tái nhợt như của tử thi. Ở đây, phương pháp điều trị chủ yếu
là phòng chống lạnh. Tránh sử dụng nước lạnh đối với chân, tay;
dùng các bít tất chân và tay ấm.
Bệnh cứng bì: Bệnh cứng bì thuộc loại bệnh tạo keo, những rối
loạn về tuần hoàn cũng tương tự như bệnh Raynaud nên hai loại
bệnh có thể kết hợp với nhau. Điều trị: Điều trị cơ bản theo hướng
đặc hiệu của bệnh tạo keo, ở đây chỉ nói đến điều trị những rối
loạn tuần hoàn nặng; có thể tiến hành thủ thuật cắt bỏ dây thần
kinh giao cảm trong giai đoạn sớm.
Phù nề thần kinh mạch: Đặc trưng của chứng phù Quincke là bắt
đầu đột ngột phù ở một vùng nào đó trên cơ thể với những biểu
hiện thường gặp nhất là ở mi mắt và mặt. Phù xuất hiện nhanh và
biến đi cũng không lâu, có tính chất thoảng qua trong thời gian
ngắn. Điều trị: Quan trọng nhất là dùng chế độ ăn uống hạn chế

muối. Tiêm tĩnh mạch calcium và dùng các loại thuốc kháng
histamin.
Trên đây chỉ là những biện pháp xử trí chung, sau khi phát hiện
những dấu hiệu ban đầu của bệnh, cần đến khám và điều trị tại các
chuyên khoa theo từng loại bệnh như chuyên khoa da liễu, dị ứng,
thân kinh
PGS. Vũ Quang Bích