Jorma Ollila & Nokia Đưa Thế Giới đến gần nhau hơn - Phần cuối pot

ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 187186 JORMA OLLILA & NOKIA
Chûúng kïët.
“CHNG TƯI KHƯNG
CÊÌN NHÛÄNG HUÌN
THOẨI ANH HNG”
Cấc chun gia ca Nokia rộ râng cố sûå e dê khi nối vïì tiïíu
sûã cấ nhên ca hổ. Hổ lo ngẩi nhûäng thưng tin nhû thïë, vưën
phưí biïën trïn phûúng tiïån truìn thưng àẩi chng úã M, sệ
dêỵn àïën chưỵ quy kïët quấ mêåt thiïët giûäa thânh cưng hay thêët
bẩi ca mưåt cưng ty vúái mưåt cấ nhên nâo àố. Vâ hổ nghơ rùçng
àiïìu nây sệ lâm tưín hẩi àïën tinh thêìn àưìng àưåi ca hổ.
Business Week 8-1998
Sûå khiïm tưën sệ gip ngûúâi ta àûáng dêåy rêët tưët. Chng tưi
khưng cêìn nhûäng huìn thoẩi anh hng úã àêy.
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma Ollila
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 189188 JORMA OLLILA & NOKIA
NHIÏÅM V CËI CNG
Giûäa nùm 2006, Jorma Ollila rúâi khỗi Nokia. Vò
sao Ollila kiïn quët ra ài trong khi Nokia nâi nó
ưng úã lẩi, nhû lúâi tûúâng thåt ca Fortune? Nhûäng
gò ưng nối tẩi ÊËn Àưå vâo thấng 6.2006, ngây rúâi võ
trđ CEO, sệ tiïët lưå quan niïåm sưëng ca ưng. CNBC-
TV 18 (29.6.2006) hỗi chuån Ollila khi ưng àïën
nûúác nây nhên dõp xêy nhâ mấy Nokia úã ÊËn Àưå.
Hỗi: Àậ ba thấng tûâ ngây ưng thưi lâm CEO, ưng
àõnh rúâi Nokia – mưåt cưng ty àậ mẩnh hún rêët
nhiïìu tûâ khi hổ thụ ưng?
Ollila: Tưi nghơ thõ trûúâng ca chng tưi bêy giúâ
àậ hún 100 lêìn so vúái khi tưi bùỉt àêìu vâo 15 nùm

trûúác. Àố lâ àiïìu lâm tưi rêët hâi lông. Nùm 1992,
chng tưi thêåm chđ côn khưng thïí nghơ vïì viïåc sệ
xêy mưåt nhâ mấy tẩi ÊËn Àưå.
Hỗi: Ưng sệ lâm ch tõch ca hậng Shell?
Ollila: Tưi nghơ rùçng têët cẫ chng ta àïìu cêìn mưåt
sûå àưíi múái. Nố gip cho cấc tïë bâo thêìn kinh ca
bẩn lâm viïåc tưët hún. Tưi àûúåc àïì nghõ vâo võ trđ
dêỵn dùỉt tiïën trònh àưíi múái úã Shell vâ tưi nhẫy vâo
àố, búãi vò nùng lûúång sệ trúã thânh thấch thûác
trong 10 nùm túái. Nhû vêåy, tưi cố cú hưåi àïí trúã
thânh mưåt phêìn ca cêu chuån thêåt sûå thđch th
vâ cố nghơa.
Thấch thûác cho con ngûúâi lâ mưåt cú hưåi tưët, àố
lâ quan niïåm ca Ollila. Ưng àậ lâm àûúåc trong
truìn thưng, bêy giúâ lâ nùng lûúång – thấch thûác
mâ ai cng àậ biïët lâ sệ vư cng khùỉc nghiïåt vâo
nhûäng thêåp niïn túái khi dêìu hỗa cẩn kiïåt mâ
nhûäng cưng nghïå vâ ngìn nùng lûúång múái thò
chûa à thay thïë.
Vâo nùm 1999, sau thânh cưng ngoẩn mc àûa
Nokia lïn võ trđ sưë mưåt thïë giúái, hưåi àưìng quẫn trõ
ca Nokia vâ Jorma Ollila àậ àẩt àûúåc thỗa thån
rùçng Ollila sệ tiïëp tc lâm CEO cho Nokia thïm
nùm nùm nûäa. Toân thïí nhên viïn Nokia trïn toân
thïë giúái vui mûâng àốn tin tûác trïn, àûúåc phất ài
bùçng thưng cấo bấo chđ ca hưåi àưìng quẫn trõ,
29.10.2001. Nhû vêåy lâ Ollila chûa àûúåc “nghó
hûu súám” sau mưåt nhiïåm k. Nokia cêìn ưng cưëng
hiïën thïm mưåt nhiïåm k nûäa, kếo dâi àïën thấng
6.2006.

Nhiïåm k hai ưng cố thïm vai trô ch tõch tẩi
Nokia. Cåc cấch mẩng thûá hai, toân cêìu hốa, àậ
rêët rộ nết, sau cåc cấch mẩng thûá nhêët - tấi cêëu
trc têåp àoân. Đt cố võ CEO nâo hoân têët mưåt lc
hai sûá mïånh nhû vêåy trong mưåt nhiïåm k.
Uy tđn ca ưng cao chêët ngêët. K vổng vâo ưng
cng cao chêët ngêët. Vâ viïåc mưåt ngûúâi mâ giûä
àưìng thúâi hai chûác v cao nhêët, vûâa lâ ch tõch
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 191190 JORMA OLLILA & NOKIA
lậnh àẩo vûâa lâ CEO àiïìu hânh, lâ mưåt viïåc chûa
hïì cố trong truìn thưëng quẫn trõ doanh nghiïåp
ca Phêìn Lan. Ollila lâ trûúâng húåp tẩo nïn tiïìn lïå.
Àiïìu nây cố nghơa gò? Dan Steinbock nối rùçng,
àố lâ bûúác cẫi tưí sau cng ca Ollila vïì mùåt quẫn
trõ àïí àûa mưåt cưng ty Phêìn Lan sûã dng mư hònh
giưëng nhû M. Nhû vêåy, tiïìn lïå nây rêët cố nghơa
khi nhúá lẩi rùçng, doanh nghiïåp Phêìn Lan vưën hoẩt
àưång rêët lêu trong mưåt nïìn kinh tïë mâ Ollila gổi lâ
“bố hểp”. Xem ra, Ollila àậ cố nhûäng mc tiïu êm
thêìm, bïn cẩnh cưng cåc chung ca Nokia. Nố
àem àïën mưåt cấch nghơ múái vïì ûáng dng mư hònh
quẫn trõ múái vâo bïn trong nûúác ca ưng. Cố mưåt
cấi gò àố giưëng nhû lông u nûúác ca cấ nhên ưng
vêåy. Àố chó lâ mưåt suy àoấn, dûåa trïn hiïån tûúång.
Nùm 2001, Nokia dûúái sûå lậnh àẩo ca ưng àậ
àûa 10 triïåu ngûúâi dng trïn thïë giúái, theo IDC, vâo
trong k ngun di àưång – Internet. Àiïån thoẩi
Nokia 8310 lêìn àêìu tiïn cố àâi FM vâ lêìn àêìu tiïn
dng àûúåc GPRS – cho phếp truy cêåp Internet.
Nokia 6310 thò lêìn àêìu tiïn sûã dng cưng nghïå

bluetooth. Cng nùm àố, lêìn àêìu tiïn cho ra àúâi
àiïån thoẩi di àưång chp ẫnh k thåt sưë vâ tđnh
nùng nhùỉn tin àa phûúng tiïån gổi lâ MMS. Nokia
ln ln úã võ trđ tiïn phong trong viïåc thỗa mận
nhu cêìu ca ngûúâi dng. Chiïëc àiïån thoẩi khưng
côn àún thìn lâ cc “a lư”. Nố lâ giẫi trđ, lâ tiïån
nghi Internet, lâ chp ẫnh nhûäng khoẫnh khùỉc k
niïåm. Nố lâ phong cấch ca mưỵi ngûúâi.
Nhûng Ollila ln ln nối vúái bấo chđ: “Chûác
nùng thoẩi vêỵn lâ quan trổng nhêët”. Con ngûúâi
vêỵn cêìn nghe tiïëng nối ca nhau trong giao tiïëp,
nhûäng tiïån đch khấc lâ gip mổi ngûúâi kïët nưëi vúái
thïë giúái dïỵ dâng hún. Kïí tûâ àêy, Nokia thêåt sûå múã
mưåt àûúâng ài riïng. Ngûúâi ta bùỉt àêìu nối thoẫi mấi
rùçng, Phêìn Lan lâ thung lng Silicon ca chêu Êu.
Vâo nùm 2003, võ ch tõch Ollila nối: “chng ta àậ
tiïën mưåt bûúác vơ àẩi”. E-Business Week trđch dêỵn cêu
nối nây vâo sưë 29.9 nùm àố, vâ bònh lån “Thûåc sûå
thò, mẩng àiïån thoẩi di àưång giúâ àêy àậ mang
hûúng võ Phêìn Lan”. Túâ bấo nây gổi ưng lâ nhâ àưíi
múái. Trong khi àố Financial Times gổi Ollila lâ
“ngûúâi lâm thay àưíi thïë giúái”.
Ngûúâi Phêìn Lan bùỉt àêìu xem Nokia lâ thûúng
hiïåu qëc gia ca hổ. Nokia, cố thïí nối khưng
ngoa, àậ gốp phêìn lâm Phêìn Lan nưíi tiïëng trïn
thïë giúái.
Nùm 2002, theo àiïìu tra ca Finacial Times vâ
PriceWaterhouseCoopers thò Nokia xïëp thûá 29
trong danh sấch cấc cưng ty àûúåc trổng vổng nhêët
thïë giúái. Trong khi àố, bẫn thên Ollila àûáng thûá 20

trong danh sấch nhûäng nhâ doanh nghiïåp àấng
kđnh hâng àêìu ca hânh tinh.
Tâi nùng, thânh cưng, vinh quang nhiïìu lêìn
dûúâng nhû àûa àêíy ưng trúã vïì con àûúâng chđnh trõ
mâ ưng àậ tûâ bỗ tûâ thã thanh niïn. Trong mưåt
bíi phỗng vêën Ollila trïn kïnh ca mònh vâo
ngây 12.4.2004, BBC àậ múâi tiïën sơ Arto Arila cng
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 193192 JORMA OLLILA & NOKIA
tham gia. BBC àùåt ra vêën àïì: Lâ ngûúâi àống thụë
vâo loẩi nhiïìu nhêët úã Phêìn Lan, chùỉc hùèn Nokia
“chên” cấc doanh nghiïåp khấc, vâ àiïìu nây rộ
râng tẩo ra mưåt sưë dao àưång trïn trûúâng chđnh
trõ?
Tiïën sơ Arila trẫ lúâi bùçng tiïn àoấn: “Cng lâ mưåt
àiïìu bònh thûúâng khi mâ ngên sấch Nokia cng cố
têìm quan trổng nhû ngên sấch qëc gia. Vò thïë,
hổ cố têìm ẫnh hûúãng lâ àiïìu khố trấnh khỗi. Vâo
lc nây, Jorma hêìu nhû chùỉc chùỉn cố têìm ẫnh
hûúãng ngang vúái tưíng thưëng Phêìn Lan. Nhiïåm v
hâng àêìu ca ưng lâ àiïìu hânh cưng ty vâ hûúáng
túái cấc cưí àưng. Vâ tưi vêỵn giûä quan àiïím rùçng,
ưng khưng thïí nâo lâm tưët cẫ hai viïåc trong cng
mưåt thúâi àiïím”.
Ollila tûâng nhêån àûúåc àïì nghõ tranh chûác tưíng
thưëng, tûâ mưåt ngûúâi bẩn vưën lâ Bưå trûúãng Bưå Tâi
chđnh Sauli Niinisto – sau nây lâ giấm àưëc Euro-
pean Investment Bank. Ollila hûáa lâ sệ xem xết vêën
àïì nghiïm tc nhûng cho àïën nay, 2006, ngây
ưng rúâi ngai vâng Nokia, àiïìu nây vêỵn chûa xẫy
ra, kïí tûâ lúâi khun nùm 1999.

Cưí phiïëu ca Nokia chiïëm àïën 65% lûúång mua
bấn trïn sân giao dõch chûáng khoấn Helsinki. Àiïìu
nây lâ dêëu hiïåu cho biïët Nokia cố mưåt vai trô quan
trổng nhû thïë nâo tẩi qụ hûúng ca nố cng nhû
têìm ẫnh hûúãng ca nhên vêåt kiïåt xët viïët nïn
huìn thoẩi Nokia. Thu nhêåp ca cưng ty nây bùçng
têët cẫ doanh nghiïåp trong nûúác cưång lẩi.
Cưí phiïëu ca Nokia gip cho àêët nûúác Phêìn Lan
cố thïm 20.000 nhâ triïåu ph – mưåt con sưë rêët lúán
àưëi vúái mưåt àêët nûúác chó cố nùm triïåu dên. Ollila
vâ Nokia àûúåc trđch dêỵn nhiïìu nhêët trong cấc
nghiïn cûáu nhû lâ mưåt bùçng chûáng Phêìn Lan.
Trong khi Ollila àêíy Nokia vâo nhiïåm v lâm
sấng tỗ khấi niïåm xậ hưåi thưng tin trïn thïë giúái, thò
tẩi qụ hûúng ca ưng, Nokia àậ kđch thđch tẩo ra
mưåt xậ hưåi thưng tin thêåt sûå. Vâ Phêìn Lan lâ qëc
gia cố t lïå kïët nưëi Internet vâ dng àiïån thoẩi di
àưång nhiïìu nhêët thïë giúái. Vâ, thêåt th võ, khi cố vư
sưë cưng ty nho nhỗ sưëng àûúåc nhúâ cung cêëp à
mổi dõch v cho Nokia.
Khi Nokia bấn chiïëc àiïån thoẩi thûá mưåt tó tẩi Ni-
geria vâo nùm 2005 thò ngûúâi Phêìn Lan àậ ài mưåt
bûúác vẩn dùåm, kïí tûâ ngây cho ra àúâi chiïëc àiïån
thoẩi dng cho xe húi gổi lâ Mobira Senitor, nùång
àïën 15 k vâo nùm 1982.
Nhûng trûúác àố, nùm 2004 Nokia bưåc lưå dêëu
hiïåu tåt dưëc. Giúái quan sất côn chûa biïët ngun
nhên thò Ollila liïn tiïëp nhêån hai bùçng tiïën sơ danh
dûå vâo nùm nây tûâ Àẩi hổc Helsinki, mưåt cho
ngânh chđnh trõ, mưåt cho ngânh kinh tïë. Xem nhû

Ollila hoân têët chuån hổc ca mònh tûâ “Àẩi hổc
Nokia ca tưi”.
Nïëu nùm 2002 lâ àónh àiïím ca Nokia vúái mûác
tùng 38,9% thò sau àố nố chûäng lẩi. Nùm 2004,
Nokia lâm ngûúâi ta ngẩc nhiïn khưng phẫi vò nố
rúát xëng mâ thêåt ra nố chó giẫm doanh thu 1%!
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 195194 JORMA OLLILA & NOKIA
Nhûng chó riïng chuån nố dûâng lẩi thưi cng à
ngẩc nhiïn rưìi, mùåc d nùm àố vêỵn giûä thõ phêìn
úã võ trđ thûá nhêët, vúái 32% toân cêìu. Nhûng Ollila
tiïn àoấn vúái bấo chđ rùçng, Nokia sệ tùng úã mûác
40%. Ollila sệ gùåp rùỉc rưëi vúái dûå bấo nây.
Cëi nùm 2004, thõ phêìn toân cêìu ca Nokia rúát
xëng àïën 29%. Fortune ngây 31.10.2005 àậ àûa
con sưë nây vâ viïët: “Nokia àậ lêm vâo tònh cẫnh
st giẫm thõ phêìn thêåm tïå, khiïën cấc nhâ bònh
lån (bao gưìm cẫ Fortune) nghi ngẩi rùçng, phẫi
chùng cưng ty Phêìn Lan àang àấnh mêët võ trđ ca
mònh”. Nhâ bấo Nelson Schwartz, tấc giẫ bâi bấo
nây àậ viïët: “Ngâi ch tõch Ollila cố thïí lâ võ CEO
nưíi tiïëng nhêët chêu Êu – àưëi vúái ngûúâi Phêìn Lan
xem Nokia nhû lâ niïìm tûå hâo qëc gia, vâ xem
ưng nhû lâ Bill Gates, Bill Clinton vâ Jack Welch
(*)
cưång lẩi – nhûng chiïëc àiïån thoẩi c k chó côn lâ
mốn àưì chúi lưỵi thúâi àưëi vúái ngûúâi tiïu dng àang
thđch th nhûäng mêỵu àiïån thoẩi nùỉp gêåp”.
Ollila cố thïí bõ “hẩ bïå” vò chđnh k vổng mâ
ngûúâi khấc dânh cho ưng. Fortune trong bâi bấo
vûâa rưìi cố thïí nối húi quấ vïì “mốn àưì chúi” trong

khi Nokia vêỵn giûä võ trđ àûáng àêìu – bỗ quấ xa
Motorola thûá nhò – nhûng cố thïí àậ chó àng chưỵ
Nokia lú lâ. Àố lâ, giúâ àêy Nokia cố quấ nhiïìu àưëi
th cẩnh tranh vâ thõ trûúâng bõ chia sễ. Àùåc biïåt
lâ cấc nhận hiïåu chêu Ấ àang nưíi lïn. Àiïìu nây giẫi
thđch vò sao Nokia mêët thõ phêìn nhûng vêỵn àûáng
àêìu. Quan trổng hún, cấc nhâ quan sất cho hay
giúâ àêy cấc nhận hiïåu cng àêìu tû mẩnh vâo kiïíu
dấng vâ Nokia àậ mêët búát miïëng bấnh vò lú lâ
mêỵu nùỉp gêåp – àiïìu àậ quën r giúái trễ chêu Ấ.
Nhiïìu bẩn trễ Viïåt Nam àậ àưíi nhận hiïåu vò nùỉp
gêåp trưng lậng mẩn hún. Trong khi àố, Nokia
àang mẫi theo hûúáng àa dẩng hốa cưng nghïå
trong cåc tđch húåp Internet vâo àiïån thoẩi di
àưång. Àiïån thoẩi di àưång dânh cho cưng nghïå
TDMA ca Nokia cng giûä thõ phêìn nhỗ hún cấc
hậng chêu Ấ. Cấc nhâ phên tđch cng àûa ra l do
thõ trûúâng bậo hôa. Kïí tûâ àố, Nokia khưng côn
tùng trûúãng v bậo nûäa.
Giûäa nùm 2006, bấo chđ thïë giúái loan tin Nokia
thay thïë CEO.
Giấ cưí phiïëu ngay lêåp tûác rúát 0,8%.
Ollila àïì xët ngûúâi thên cêån nhêët lâ ưng bẩn
OPK (Olli Pekka Kallasvuo) vâo vai trô kïë nhiïåm.
Ưng nối, ngûúâi cûåu binh 25 nùm lâm viïåc cho
Nokia lâ lûåa chổn thđch húåp nhêët.
Kallasvuo, Fortune gổi lâ “gậ lêìm lò låt-sû-
chuín-sang-àêìu-tû-cưng-nghïå” lâ ngûúâi àậ cng
Ollila suy nghơ bïn tấch câ phï, vẩch àûúâng ài cho
Nokia gêìn 15 nùm trûúác, khi Nokia àûáng bïn búâ

phấ sẫn nhû ch ra àeo cấi mai nùång cưìng kïình
vúái mưåt tấ ngânh kinh doanh.
________________
* Jack Welch: CEO ca General Electric vâo cëi nhûäng nùm 1990,
àûúåc xem lâ nhâ quẫn trõ xët chng khi vûåc dêåy GE vúái nhûäng cưëng
hiïën quan trổng cho l thuët quẫn trõ. Bill Gates: ngûúâi giâu nhêët hânh
tinh, nhâ sấng lêåp Microsoft. Bill Clinton: Tưíng thưëng thûá 42 ca M,
hai nhiïåm k (1993-2002)
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 197196 JORMA OLLILA & NOKIA
Àêy chđnh lâ nhên vêåt chđnh trong bâi bấo nïu
trïn ca Fortune, vúái tûåa àïì: “Ngûúâi àân ưng phđa
sau sûå trúã lẩi ca Nokia”. Nhâ chó huy Ollila àậ
chổn võ tûúáng lậnh quấ rânh thõ trûúâng M vâo võ
trđ kïë nhiïåm, cố lệ cng cng l do mâ chđnh For-
tune bònh lån: “Chiïëc àiïån thoẩi 8800 cûåc mỗng
vâ quën r, cố thïí múã nố vúái chó mưåt cấi lùỉc tay
– sûã dng hưåp bi ca chđnh hậng àậ cung cêëp cho
xe húi Porsche”. Kallasvuo cố àûúåc gò vúái chiïëc àiïån
thoẩi do ưng lâm ra? Fortune tûúâng thåt rùçng nố
“lâm nưí tung cấc cûãa hâng úã M. Nố côn lâ dêëu
hiïåu ca cåc cấch mẩng cẫm quan vïì kiïíu dấng.
Nố àậ lâm tùng vổt giấ cưí phiïëu ca Nokia thïm
25% trong mêëy thấng gêìn àêy, lêëy lẩi tiïëng tùm
cho hậng àiïån thoẩi lúán nhêët thïë giúái”.
Thêåt ra Ollila àậ “ln chuín” nhû thưng lïå
Kallasvuo vïì àiïìu hânh Nokia Mobile Phone tûâ nùm
2004, khi thõ trûúâng àiïån thoẩi Nokia cố dêëu hiïåu
chûäng lẩi – àêy lâ mẫng chiïëm 72% doanh sưë toân
têåp àoân. Nhûäng ngûúâi Nokia hiïíu vùn hốa ca
nhau. Sûá mïånh ca Kallasvuo lâ giẫi bâi toấn

thấch thûác àố. Ollila àậ àùåt Kallasvuo vâo nhûäng
võ trđ chiïën lûúåc nhêët trong nhûäng thúâi àiïím quan
trổng nhêët, kïí tûâ khi phẫi bùỉt àêìu hoẩch àõnh
tûúng lai ca ch ra Nokia, cho àïën khi chinh
phc nûúác M, Trung M vâ quay trúã vïì àiïìu hânh
tâi chđnh ca têåp àoân. Tẩi Nokia Mobile Phone tûâ
nùm 2004, nhû Fortune phẫi viïët: “OPK àậ khúi
dông thấc cẫm hûáng sấng tẩo, bao gưìm đt nhêët 50
mêỵu àiïån thoẩi vâo nùm nây” vâ “thõ phêìn Nokia
nhanh chống àûúåc khưi phc tûâ 29% lïn 33%”.
Ollila àậ chổn àng ngûúâi.
Fortune nối Kallasvuo lâ lûåa chổn àêìu tiïn ca
Ollila vâo võ trđ ngai vâng àêìy thûã thấch.
Ollila nối vúái Fortune: “Tưi lậnh àẩo cố húi dûåa
vâo con ngûúâi, côn ưng êëy sệ quan têm àïën nhûäng
con sưë vâ cấc kïët quẫ”.
Chổn Kallasvuo, Ollila hoân têët nhiïåm v sau
cng. Tuy vêåy, Nokia vêỵn mën ưng úã lẩi vúái tû
cấch ch tõch khưng àiïìu hânh. Ollila àưìng .
Tẩp chđ Fortune dêỵn lúâi Ollila: “Ưng ta – OPK –
dêỵu cố bõ nếm xëng nûúác thò vêỵn khưng lẩnh”.
Mưåt lêìn nûäa, khi phẫi lûåa chổn mưåt mêỵu lậnh àẩo,
Ollila lẩi dng àïën thuët thđch nghi nhû chđnh
ưng cng cố thïí nhẫy xëng hưì bùng tuët ngay
khi rúâi khỗi phông sauna.
L do cëi cng: OPK lâ thânh viïn duy nhêët côn
lẩi ca àưåi hònh trong mú do Ollila lêåp ra 15 nùm
trûúác. Mổi ngûúâi àậ nghó hûu vâo nhûäng nùm
trûúác àêy trong khi Ollila àêíy nhûäng ngûúâi trễ lïn
vâ bùỉt àêìu thụ ngûúâi nûúác ngoâi vâo Nokia. Cố

thïí suy àoấn rùçng Ollila mën ngûúâi cêìm trõch
phẫi lâ mưåt ngûúâi Phêìn Lan am hiïíu Nokia. Àêy
cố thïí khưng chó lâ vêën àïì “tûå hâo dên tưåc” mâ côn
vò Nokia chûa thêåt sûå bïìn vûäng. Nối nhû Dan
Steinbock lâ Nokia thiïëu nhûäng àưång lûåc ch ëu.
Nokia thêåt ra àậ phất triïín dûåa trïn “mêåt mậ
Ollila”, nối nhû Fortune, vúái cấch tiïëp cêån tưíng
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 199198 JORMA OLLILA & NOKIA
húåp. Bẫn thên Ollila cng nối tẩi lïỵ nhêån giẫi thânh
tûåu trổn àúâi 2006 ca hưåi GSM thïë giúái: “chng tưi
chó úã giai àoẩn àêìu tiïn”. Ưng biïët mûúâi lùm nùm
lâ quấ trễ àưëi vúái mưåt doanh nghiïåp àa qëc gia.
OPK lâ chưỵ dûåa tưët nhêët tiïëp theo ca ngûúâi khưíng
lưì non trễ Phêìn Lan.
“MÊÅT MẬ” OLLILA
Thấng 8.1998, Nokia lâm thïë giúái ngẩc nhiïn khi
vûúåt qua Motorola ca ngûúâi M. Business Week àậ
gùåp thêët bẩi khi giẫi mậ hiïån tûúång nây bùçng cấch
tiïëp cêån thưng qua cấ nhên kiïåt xët – mưåt cấch
nghơ quen thåc ca phûúng Têy. Nhâ bấo Stephen
Baker àậ àûúåc Ala-Peitila, phố ch tõch Nokia, giẫi
thđch rùçng hưì sú cấ nhên lâ chuån àấng chï trấch:
“Tiïíu sûã cấ nhên lâ mưåt sûå dưëi trấ”. Àố lâ quan
niïåm tûâ mưåt nïìn vùn hốa khấc hùèn ca Baker.
Baker thêëy mònh cêìn phẫi àùåt cêu hỗi nây vúái
nhên vêåt ch chưët lâ Ollila, àïí cố thïí nối vúái bẩn
àổc ca mònh úã nïìn vùn hốa phûúng Têy.
Baker: L do nâo mâ ưng vâ mổi ngûúâi úã àêy lẩi
quấ e ngẩi (skittish) vúái cấc hưì sú cấ nhên nhû
vêåy?

Ollila: Àố lâ mưåt bẫn nùng ca Nokia. Chng tưi
mën nhêën mẩnh àïën nưỵ lûåc àưìng àưåi. Tưi khưng
mën cấ nhên hốa Nokia thânh ra cấ nhên tưi.
Vêån àưång theo kiïíu chđnh trõ thò sệ khưng Phêìn
Lan lùỉm, khưng Nokia lùỉm àêu vâ sûå khiïm tưën sệ
gip ngûúâi ta àûáng dêåy rêët tưët. Chng tưi khưng
cêìn nhûäng huìn thoẩi anh hng úã àêy.
Trong bíi nối chuån mâ Baker miïu tẫ Ollila lâ
cố vễ bïì ngoâi lõch lậm, bïn tấch câ phï nống,
nhûng êín chûáa bïn trong lâ tđnh kiïn quët. Bân
vïì tiïíu sûã cấ nhên, rt cåc Ollila cng nối àïën
mưåt cấi tïn mâ àổc giẫ ca Baker chúâ àúåi: “Nïëu
anh hoẩt àưång trong ngânh phêìn mïìm hay viïỵn
thưng, anh khưng thïí nối ai sệ lâ ngûúâi chiïën
thùỉng. Thêåm chđ Bill Gates cng khưng thïí chùỉc
chùỉn rùçng ưng êëy lâ ngûúâi chiïën thùỉng”. Vâ ngûúâi
Phêìn Lan cêìn cố cấch riïng dûåa trïn bẫn sùỉc ca
mònh: “Khi àiïìu àố ( thûác khưng chùỉc chiïën
thùỉng) àïën vúái tđnh linh hoẩt, àêìu ốc cúãi múã, sûå rộ
râng ca mưåt tưí chûác, chng tưi thêëy chng tưi
àang àùåc biïåt hûúáng vâo àiïìu sệ lâ tûúng lai ca
nùm nùm túái”. Nùm nùm sau, mổi chuån diïỵn ra
àng nhû vêåy vâ tinh thêìn àưìng àưåi vêỵn lâ bẫn
sùỉc Nokia.
Cố thïí thêëy Ollila lâ mêỵu doanh nhên “rêët M”,
àiïín hònh lâ àùåt Nokia vâo mư hònh quẫn l ch
tõch kiïm CEO. Nhûng àưìng thúâi, sêu bïn trong,
nhû giấo sû Martti Haikio mư tẫ, àố lâ ngûúâi àân
ưng say mï vễ ïm àïìm ca vùn hốa Scandinavian.
Ngûúâi cưng dên quìn lûåc thûá hai úã àêët nûúác

Phêìn Lan, sau tưíng thưëng, àậ quấ xc àưång khi
têåp àoân Alma bấn kïnh truìn hònh MTV cho
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 201200 JORMA OLLILA & NOKIA
nûúác ngoâi. Búãi vúái ưng àố lâ di sẫn vùn hốa ca
dên tưåc. Toân cêìu hốa khưng phẫi lâ àïí bấn bẫn
sùỉc. Ollila cố mùåt trong nhûäng hưåi nghõ qëc tïë, kïí
cẫ hưåi nghõ ca Liïn hiïåp qëc, bân trôn cưng
nghiïåp chêu Êu, nhûäng dûå bấo ca ưng cố thïí
lâm nhẫy ma nhûäng con sưë trïn thõ trûúâng chûáng
khoấn thïë giúái nhûng ưng thđch nghó ngúi bïn búâ
hưì Pukala n tơnh vúái gia àònh. Ưng àưëi àêìu vúái
cấc trung têm cưng nghïå cao vâ trung têm thûúng
mẩi ca thïë giúái nhûng ưng thûác sûå ẫnh hûúãng
ca Nokia lïn àúâi sưëng vùn hốa ca àêët nûúác. Ưng
ài khùỉp nùm chêu vúái cûúâng àưå cao nhûng ưng
cng dânh thúâi gian àïí nối chuån vúái thanh niïn
Phêìn Lan tẩi cấc Àẩi hổc Helsinki, Ollulu vâ
Tampere – nhûäng trûúâng àẩi hổc mâ Nokia húåp tấc
mêåt thiïët àïí ln cố à thanh niïn tâi nùng trong
bưå mấy khưíng lưì ca Nokia toân cêìu.
Nïëu Martti Haikio phất hiïån ra rùçng Ollila mong
mën àưìng àưåi quẫn trõ cêëp cao ca ưng phẫi nïu
gûúng trong àúâi sưëng cấ nhên – nhûng nố sệ
khưng thïí lâ quy àõnh – thò Dan Steibock thêëy rùçng
nhốm quẫn trõ cao cêëp ca Ollila àậ thûåc sûå cên
bùçng àúâi sưëng cấ nhên vâ tưëc àưå lâm viïåc cùng
thùèng trong cưng ty. Steinbock àậ hoân thânh tấc
phêím Nokia Revolution trong nùm nùm, bùçng
phûúng phấp phỗng vêën chđnh cấc nhên vêåt. Vâ
nhâ tû vêën chiïën lûúåc nây àậ viïët: “Khưng cố mưåt

thânh viïn nâo ca ban lậnh àẩo dđnh dấng àïën
nhûäng hânh vi khưng àng àùỉn trong nghïì
nghiïåp hay cố hònh ẫnh tiïu cûåc trong mùỉt cưng
chng”. Cng theo quan sất ca Steibock, giẫng
dẩy tẩi Helsinki, thò àưåi nhốm ca Ollila “tấch mònh
ra khỗi cưng chng vâ têån hûúãng cåc sưëng gia
àònh n bònh”. Theo ưng, hổ àûúåc àõnh hûúáng
khưng chó búãi nhûäng thânh cưng vâ sûå giâu cố mâ
ch ëu búãi cấc phêìn thûúãng vư hònh nhû uy tđn,
àûúåc hổc hỗi sët àúâi vâ nhêån àûúåc sûå tưn trổng
trong nghïì nghiïåp.
Àố lâ nhûäng giấ trõ cùn bẫn ca vùn hốa Phêìn
Lan. Bẫn thên Ollila àậ chûáng minh rùçng sau khi
cưëng hiïën hïët mònh thò tíi ưng lâ mưåt thûúng hiïåu
– mâ ngây ưng rúâi Nokia cấc hậng tin giêåt tđt “Shell
àậ cố Ollila”. Lûúng múái ca ưng àûúåc tiïët lưå lâ
500.000 àưla mưåt nùm. Ch bế ca àưåi hûúáng
àẩo Boy Scout nhâ nghêo ngây nâo giúâ cố “giấ”
cao ngêët – trïn àónh cao thïë giúái. Cố vễ nhû CEO
qëc tïë lâ mưåt tâi sẫn qëc gia – đt nhêët lâ cng
trïn khđa cẩnh hổ àống thụë nhiïìu cho àêët nûúác.
Ollila cng may mùỉn khi àưìng àưåi ca ưng lâ
nhûäng nhâ trđ thûác hâng àêìu ca àêët nûúác. May
mùỉn àố do ưng tẩo ra bùçng chđnh lûåa chổn ca
mònh.
Giấo sû Erkko Autio, mưåt chun gia Phêìn Lan vïì
toân cêìu hốa àậ viïët: “Khiïm tưën gêìn nhû lâ mưåt
tưn giấo ca Nokia. Khiïm tưën gip bẩn sấng sët
vâ khưng kiïu cùng. Àiïìu nây cố thïí lâ mưåt bâi
hổc khố khùn nhêët cho mổi ngûúâi khi phẫi noi

theo (Nokia) trong mưåt thúâi gian dâi, nhêët lâ khi
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 203202 JORMA OLLILA & NOKIA
chng ta bùỉt àêìu thânh cưng”. Theo nhâ l lån
chiïën lûúåc qëc tïë nây ca Àẩi hổc Helsinki, àiïìu
nây (khiïm tưën) lâ mưåt phêìn l do giẫi thđch vò sao
Nokia lâ cưng ty duy nhêët trong sưë 300 doanh
nghiïåp cng ngânh trong khu vûåc lâm nïn huìn
thoẩi toân cêìu. Àêy lâ bâi hổc thûá sấu trong bẫy
bâi hổc mâ ưng rt ra sau khi nghiïn cûáu thânh
cưng Nokia trong cấch chinh phc thïë giúái.
Cố thïí thêëy Ollila àậ àùåt nïìn tẫng bïìn vûäng cho
Nokia dûåa trïn hai ëu tưë: hổc têåp àïí hưåi nhêåp
qëc tïë vâ kđnh trổng cấc bẫn sùỉc dên tưåc. Ưng àậ
viïët nïn têìm nhòn, sûá mïånh, cấc giấ trõ chia sễ ca
mưåt têåp àoân thêëm àêỵm tinh thêìn Phêìn Lan
nhûng àôi hỗi cấc hânh àưång chiïën lûúåc theo cấch
mâ thïë giúái hiïån àẩi àang vêån hânh.
Nhûng chng ta vêỵn chûa thïí kïët lån l do
thânh cưng ca chuën bay vúái tưëc àưå phi thuìn
ca c ra Nokia mâ Ollila vûâa cêìm lấi (CEO) vûâa
hûúáng dêỵn àûúâng bay (ch tõch).
Steinbock nối khưng tòm thêëy àưång lûåc gip
Nokia thânh cưng – bđ quët lâm viïåc nhốm, chiïën
lûúåc àng, vùn hốa doanh nghiïåp tưët khưng phẫi
lâ ca riïng Nokia. Nhiïìu ngûúâi khấc cng cố.
Hëng hưì, Nokia lâ cưng ty phất triïín nhanh mưåt
cấch kinh hoâng nhûng lẩi úã trong tònh trẩng
khưng àûúåc bẫo vïå - kïí cẫ bđ mêåt cưng nghïå vúái
mậ ngìn múã.
Vêåy àêu lâ “code bđ mêåt ca Nokia?”. Fortune nối

thùèng: Chđnh lâ Ollila. Cố phẫi vêåy khưng? Thïë
nïëu ưng ra ài thò Nokia mêët sûác mẩnh? Nïëu àng
nhû vêåy thò ưng khưng thïí lâ mưåt “code” nâo cẫ!
Cố lệ phẫi nghe chđnh Ollila nối thưi: Sûác mẩnh
ca chng tưi = trao khẫ nùng + trao quìn lûåc;
vâ àiïìu kiïån ca biïíu thûác: trao cho ngûúâi trễ.
Ollila àậ trao lẩi nhûäng di sẫn sưëng àưång nâo?
 Quan niïåm sưëng “thđch nghi”
Ưng cho rùçng con ngûúâi cố khẫ nùng thđch nghi
vúái mưi trûúâng khùỉc nghiïåt. Niïìm tin àố ca ưng,
vúái thânh quẫ Nokia ngây nay, àậ àêíy li nhûäng
mùåc cẫm tûå ti ca kễ ëu, kễ ài sau. Àiïìu mêëu chưët
lâ biïët rộ cấc ngìn lûåc vâ sûác lûåc ca mònh. Bùçng
tû tûúãng àố, ưng thđch cấc thûã thấch, vâ kïë thûâa
mưåt cấch tûå ch cng vúái thấi àưå khiïm tưën àưëi vúái
di sẫn quấ khûá. Quan niïåm thđch nghi gip ưng
nhòn thêëy trûúác têët cẫ mổi ngûúâi nhûäng cú hưåi múái
mâ giấo sû Arkko Autio gổi lâ “ëu tưë may mùỉn”,
vâ giấo sû Martti Haikio gổi lâ “Ollila àậ bỗ lẩi
nhûäng gấnh nùång tûâ quấ khûá mưåt cấch nhể
nhâng”. Nïëu khưng à quẫ quët vúái cú hưåi vâng
GSM, thò rêët cố thïí Ollila bõ lõch sûã bỗ rúi, búãi àố
lâ “lûåa chổn duy nhêët” nhû cấch nối ca Dan
Steinbock.
 Kinh doanh lâ cưng c phc v con ngûúâi
Ollila àậ àùåt toân bưå têåp àoân Nokia múái mễ, trễ
trung sau tấi cêëu trc vâo chó mưåt sûá mïånh duy
nhêët: Connecting People. Àố khưng àún thìn lâ
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 205204 JORMA OLLILA & NOKIA
mưåt khêíu hiïåu àïí àem bấn kiïëm tiïìn trïn quy mư

thïë giúái. Àố lâ sûá mïånh ca Nokia trong viïåc nưëi
Phêìn Lan vâo lõch sûã thïë giúái hiïån àẩi, nưëi ngûúâi
Phêìn Lan vúái nhau trong tinh thêìn sisu, sùén sâng
cưëng hiïën cho xûá súã. “Kïët nưëi mổi ngûúâi” àùåt con-
ngûúâi-khấch-hâng vâo võ trđ trung têm phc v vúái
têët cẫ sûå khấc biïåt cấ nhên, khấc biïåt vùn hốa
nhûng àïìu giưëng nhau úã nhu cêìu mâ Ollila gổi lâ
“mong mën tiïån nghi hún”. Vò thïë khi Nokia ca
Ollila tiïën vâo cưåt mưëc 3G vâ Internet thò lõch sûã
giao tiïëp di àưång ca thïë giúái bûúác sang mưåt khẫ
nùng múái. Vúái têët cẫ nghơa nhên bẫn àố, nhên
viïn toân cêìu ca Nokia àûúåc râng båc trong mưåt
tinh thêìn nhên loẩi vâ hổ sệ tûå loẩi bỗ mònh nïëu
khưng giûä àûúåc àiïìu rùn thûá nhêët: “sûå hâi lông ca
khấch hâng”. Nhòn mưåt cấch hïå thưëng trong hânh
trònh ca Nokia cố thïí hiïíu rùçng “sûå hâi lông” ca
khấch hâng khưng àún thìn lâ thỗa mận hânh vi
mua hâng mâ lâ tinh thêìn sấng tẩo àïí phc v
nhûäng nhu cêìu tûúng lai ca con ngûúâi- tûâ cưng
nùng cưng nghïå cho àïën kiïíu dấng àấp ûáng nhu
cêìu thêím mơ ca ngûúâi dng. Àiïìu nây giẫi thđch
vò sao R&D ca Nokia phẫi nhòn thêëy, tiïn àoấn
vâ tẩo ra nhûäng “bûúác nhẫy vổt” cho nhu cêìu ca
con ngûúâi – theo cấch nối ca Business Week – khi
Nokia múã ra cấch cûãa 3G.
 Hổc lâ àiïìu kiïån tiïn quët
Ngun tùỉc quët àõnh ca Nokia lâ hậy àïí cấc
bùçng chûáng khoa hổc lïn tiïëng, hún lâ chûác v.
Àêìu tû nhiïìu (vâ ch ëu lâ àng cấch) vâo R&D
lâ bùçng chûáng thuët phc nhêët ca tû tûúãng

quẫn trõ Ollila. Àố cố thïí lâ cấch hổc ca mưåt tưí
chûác. Bẫn thên ưng àậ hổc têåp thêåt nhiïìu àïí “tûå
mònh giânh lêëy võ trđ lậnh àẩo”. Lõch sûã ca Nokia
cho ưng thêëy rùçng cấc võ tiïìn bưëi ca nhûäng thúâi
àiïím thânh cưng, tûâ cấc nhâ sấng lêåp cho àïën tâi
nùng Kairamo àïìu lâ nhûäng ngûúâi hổc ra trô. Hổc
úã trûúâng khưng à mâ phẫi ra nûúác ngoâi mâ hổc
cấch thiïn hẩ bònh thiïn hẩ. Hổc khưng à mâ
phẫi lâm thụ àïí hổc. Nhòn tûâ thung lng Sillicon
àïën ÊËn Àưå, Trung Qëc, Singapore hiïån àẩi vâ
nûúác Nhêåt vúái cåc Duy Tên àêìu thïë k XX, cố thïí
thêëy cấch nhòn ca Ollila vïì tiïëp cêån qëc tïë lâ cố
hiïåu quẫ vâ hiïåu quẫ thêìn k. Tuy nhiïn, cố vễ
nhû, hổc chđnh tûâ thêët bẩi ca mònh, tûâ chđnh
thânh cưng ca mònh múái lâ quan trổng. Steinbock
xấc nhêån rùçng Ollila lâ ngûúâi àậ khai thấc cấc
ngìn lûåc ca mònh hún lâ chúâ àúåi sûå gip àúä tûâ
bïn ngoâi. Dêỵn dùỉt toân bưå cưng cåc khai thấc
àố chđnh lâ tû tûúãng àêìu tû vâo con ngûúâi, mâ khúãi
àêìu lâ nhốm chêët xấm tinh hoa ca cấc àưìng
nghiïåp cêëp cao ca ưng. Khoa hổc quẫn trõ chêët
lûúång àậ àûúåc ấp dng àïí toân bưå têåp àoân cố thïí
hổc àûúåc tûâ viïåc “lùỉng nghe nhên viïn”. Ngûúâi trễ
àûúåc àùåt vâo trung têm sûå nghiïåp nây, búãi mën
ài àûúâng dâi ngûúâi ta båc phẫi àïí ngûúâi trễ lâm
ch tûâ bêy giúâ.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 207206 JORMA OLLILA & NOKIA
Vúái mưåt sûå chín bõ chêët xấm cêín thêån, ngûúâi ta
cố thïí hổc ngay nhûäng bâi hổc trong quấ trònh
hânh àưång. Ollila àậ thûâa nhêån lâ khưng nhòn thêëy

trûúác mưåt tûúng lai nhû thïë nâo, mổi thûá cêìn àûúåc
nhòn nhêån, àấnh giấ liïn tc.
Ollila àậ múâi nhâ kinh tïë hổc Bengt Holmstrom
ca Àẩi hổc cưng nghïå Massachussettes, M vâo
ban giấm àưëc têåp àoân Nokia. Nùm 1999,
Holmstrom àïën Espoo gùåp Ollila tẩi Nokia House,
ưng àậ hỗi võ CEO nây rùçng: “Mika on
salaisuutesi?”. Holmstrom vâ Ollila àang nối vúái
nhau bùçng tiïëng mể àễ – ngưn ngûä àậ trẫi qua
600 nùm bõ àư hưå nhûng vêỵn àûúåc giûä gòn – vò giấo
sû Holmstrom lâ mưåt ngûúâi Phêìn Lan. Cêu hỗi àố
cố nghơa lâ “What’s your secret code?”, theo Justin
Fox ca tẩp chđ Fortune thåt lẩi. Mêåt mậ bđ mêåt
(kinh doanh) ca ưng lâ gò vêåy? Secrect code cng
cố nghơa lâ mậ bđ mêåt trong mưỵi chiïëc àiïån thoẩi.
Ollila àậ cûúâi trẫ lúâi rùçng: “Chùèng cố bđ mêåt gò
àêu”. Vâ ưng cấm ún sûå àấnh giấ cao ca võ giấo
sû cng lâ ngûúâi Phêìn Lan: “Nhûng àùåt cêu hỗi
hay lùỉm”.
Justin Fox ca tẩp chđ Fortune viïët: Àố lâ cêu
hỗi vïì thûúng mẩi hay nhêët thúâi àẩi.
Thêåt ra nhû Fortune bònh lån, ri ro lúán nhêët
ca Nokia chđnh lâ chưỵ mêët mêåt mậ bđ mêåt ca
cưng nghïå. Tẩp chđ nây phên tđch rùçng súã hûäu mưåt
code bđ mêåt ngûúâi ta cố thïí cố cẫ thïë giúái. Vđ d
code bđ mêåt Windows, mưåt àoẩn mậ lêåp trònh àưåc
quìn, ca Microsoft àậ “khốa sưí” thõ trûúâng mấy
vi tđnh cấ nhên, ngùn chùån cấc àưëi th. Cisco vâ
Intel cng tûâng úã võ dêỵn àêìu vúái cưng nghïå àưåc
nhêët vư nhõ, biïën sẫn phêím trúã thânh lûåa chổn

duy nhêët trïn thõ trûúâng. “Cấc nhâ kinh tïë hổc gổi
àêy lâ thïë àống cûãa. Nokia lâm ngûúåc lẩi vò dng
mậ ngìn múã” (Fortune 1.5.2000). Àêy chđnh lâ
àiïìu Steinbock gổi lâ tònh trẩng khưng àûúåc bẫo vïå
ca Nokia.
Cấc nhâ quan sất, trong àố cố sưë bấo nïu trïn
ca Fortune, nhêån thêëy rùçng Nokia àậ húã sûúân
nhiïìu lêìn vâ cûá mưỵi khi nhû vêåy nố lẩi ngay lêåp
tûác sûãa sai. Àố lâ vúái khúãi àêìu quấ mẫi mï vúái àiïån
thoẩi theo tiïu chín GSM ca chêu Êu, Nokia àậ
chêåm chên vúái loẩi àiïån thoẩi dng àûúåc vúái
chín TDMA ca M vâ chín PDS ca Nhêåt.
Nokia ngay lêåp tûác cho ra àúâi sẫn phêím dng
àûúåc vúái nhiïìu chín vâ bïì ngoâi ca nố nhòn vêỵn
giưëng nhau – àïí giûä thûúng hiïåu trong têm trđ
khấch hâng.
Vêåy nïn, Fortune àûa ra ba giẫ ûúác vïì bđ mêåt
ca Nokia: May mùỉn, Ollila quấ khưn ngoan hóåc
lâ cấch hoẩt àưång ca Nokia. Justin Fox sau khi
nối chuån vúái Ollila thò thêëy rùçng võ CEO nây
nghiïng vïì cấch thûá ba. Àố lâ, sau khi bân vïì cấc
vêën àïì chiïën lûúåc, cấc nhâ àiïìu hânh sệ rt lui vâ
chđnh cấc nhâ k thåt sệ xûã l cấc chi tiïët.
Alahuhta, cêëp phố ca Ollila nối vúái Fox: “Mc tiïu
ln lâ àïí ngûúâi cố trònh àưå tưët quët àõnh”. Cấch
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 209208 JORMA OLLILA & NOKIA
hoẩt àưång ca Nokia trong thúâi Ollila àûúåc Fox
miïu tẫ nhû lâ cấi gò àố rêët tûå ch: “Ngûúâi triïín
khai kïë hoẩch (àiïån thoẩi sûã dng àûúåc vúái chín
ca M vâ Nhêåt) lâ phố ch tõch Pertti Korhnen, chó

múái 29 tíi”. Cố thïí lâ quấ trễ? Cố thïí, nhûng hậy
xem tiïëp Fox phất hiïån ra cấch giao quìn cho
ngûúâi khấc àiïìu hânh ca Ollila.
Fox gùåp Tony Mitchel, mưåt quẫn l cêëp thêëp tẩi
phên xûúãng sẫn xët àiïån thoẩi úã Fort North, M.
Àố khưng phẫi lâ mưåt cấi tïn hâng àêìu. Anh ta,
nhû bao nhên viïn khấc sệ vui vễ giẫi thđch vúái
bấo chđ vïì triïët l kinh doanh ca cưng ty. “Àûáng
trûúác ban cưng cố thïí bao quất toân bưå nhâ
xûúãng, vúái vễ mùåt khưng hïì mïåt mỗi, anh cố thïí
cho xem dêy chuìn cưng nghïå sẫn xët. Anh ta
nối: Àiïìu àưåc nhêët chó cố úã Nokia àố lâ sûå tûå do
suy nghơ ca mưỵi nhốm mâ cưng ty cho phếp.
Cng cố vâi kïnh chia sễ mâ chng tưi giûä lâm tiïu
chín nhûng bẩn àûúåc phếp sấng tẩo”. Fox gổi
àêy lâ mư hònh quẫn l “giêëu tay”: “Nố khuën
khđch sấng tẩo, k nùng kinh doanh vâ trấch
nhiïåm cấ nhên”.
Nhûng Ollila lâm sao giûä thùng bùçng cho tònh
trẩng mâ ưng àậ “trao quìn lûåc vâ trao nùng
lûåc”? Àố lâ ngun tùỉc tâi chđnh. Ollila nối vúái Fox:
“Quy tùỉc lâ nïëu lúåi nhån ca mưåt hoẩt àưång kinh
doanh nâo àố khưng thïí tùng trûúãng 25% trong
mưåt nùm, vâ nïëu khưng thêëy triïín vổng tùng
trûúãng nhû vêåy trong tûúng lai gêìn thò Nokia
mën rt lui khỗi hoẩt àưång kinh doanh àố”.
Fortune viïët: Mậ bđ mêåt ca Nokia chđnh lâ Ollila
– ngûúâi tẩo ra cấch hoẩt àưång ca Nokia.
Xët thên tûâ gia àònh khưng quìn thïë, khưng
trêm anh, ngay sau chiïën tranh, ch bế Ollila àậ

hổc cấch àïí àûáng úã võ trđ thûá nhêët. Ch bế Ollila
tham gia àưåi Boy Scout lâm hûúáng àẩo sinh thã
nhỗ cëi cng cng trúã thânh nhâ dêỵn àûúâng cho
phi thuìn chúã theo ch ra Nokia. Ng ngưn Ra
vâ Thỗ, trong cấc àiïìu kiïån hiïån àẩi vâ thûåc tïë, àậ
àûúåc viïët: Ra cố thïí bay vúái vêån tưëc phi thuìn
nïëu bẩn cho nố mưåt phi thuìn.
Àố lâ mưåt cấch chiïën thùỉng dânh cho kễ ài sau,
cho kễ ëu vúái khất vổng nhên bẫn, lâ cấch àïí gậ
tđ hon cêët tiïëng hất vâ àûúåc mổi ngûúâi lùỉng nghe
túái.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 211210 JORMA OLLILA & NOKIA
Mùåc cho nhûäng lúâi khêín khoẫn múâi ưng úã lẩi tûâ
Hưåi àưìng quẫn trõ ca Nokia, Ollila vêỵn quët àõnh
nghó hûu sau 14 nùm lâm giấm àưëc àiïìu hânh.
Fortune 31.10.2005
Ollila nhêån danh hiïåu Cưng dên danh dûå thânh
phưë Bùỉc Kinh, Trung Qëc - 2002 - khi àûa Nokia
àïën nûúác nây; nhêån hn chûúng Sû tûã Phêìn
Lan ca tưíng thưëng Phêìn Lan.
Chng tưi tòm kiïëm trïn toân thïë giúái nhûäng ch
tõch cố võ thïë têìm qëc tïë, têìm nhòn toân cêìu vâ
nhûäng thânh cưng àậ àûúåc chûáng minh trong quấ
trònh quẫn l mưåt tưí chûác phûác tẩp. ÚÃ Jorma
Ollila chng tưi tòm thêëy têët cẫ nhûäng tưë chêët nây
vâ côn nhiïìu hún thïë nûäa.
Lord Kerr, phố ch tõch têåp àoân Royal Dutch Shell,
nối vïì l do múâi Ollila giûä võ trđ ch tõch Shell.
BBC News 4.8.2005
Àêy lâ mưåt ngûúâi bõ kđch thđch mẩnh tûâ cấc

thấch thûác to lúán. Ưng ta cûåc k linh hoẩt, nhiïåt
tònh vâ nùng àưång. Ưng cố khẫ nùng têåp trung
tinh thêìn khng khiïëp. Ngûúâi khưng bao giúâ chõu
àêìu hâng.
Guardian 5.8.2005, nối vïì viïåc Ollila nhêån àiïìu hânh
hậng Shell, àưëi àêìu vúái thấch thûác nùng lûúång
VÏÌ NGÌN TÂI LIÏÅU
Nokia thò quấ nưíi tiïëng, ngìn tâi liïåu thêåt nhiïìu
vúái vâi c nhêëp chåt vâo Internet. Ollila cng rêët
nưíi tiïëng, vâ hâng trùm bâi bấo àậ viïët vïì ưng kïí
tûâ nùm 1989 – ngây ưng vûúåt qua Motorola.
Nhûng Internet, nhû kinh nghiïåm mấch bẫo, lâ
mưåt ngìn khưng àưìng nhêët, thûúâng hay “tam sao
thêët bẫn” trong quấ trònh trđch dêỵn. Trong khi
ngìn vïì cấ nhên ca Ollila thò “khan hiïëm” vò ưng
khưng thđch nối vïì bẫn thên mònh. Bẩn vâ chng
tưi phẫi chẩm àïën nhûäng vùn bẫn gưëc, nhûäng
trûúâng húåp tiïëp cêån gêìn nhêët àïí cố thưng tin
“sẩch” trong quấ trònh biïn soẩn. Vò vêåy, bẩn vâ
chng tưi phẫi cấm ún cấc nhâ bấo qëc tïë àậ trûåc
tiïëp vúái ngìn tin. Thûá nûäa lâ cấc hổc giẫ cố “à
tû cấch ngìn tin”, nghơa lâ dng phûúng phấp
àấng tin cêåy.
Ngìn tin tûâ bấo chđ àậ àûúåc dêỵn ngay trong vùn
bẫn àïí bẩn àổc dïỵ theo dội cấc mưëc thúâi gian –
ëu tưë àõnh hûúáng giấ trõ thưng tin vâ quan àiïím
àûa tin. Vâ chng ta cố thïí tin cêåy vâo cấc ngìn
uy tđn nây, vò chng àậ àûúåc thúâi gian kiïím chûáng
cho thêëy lâ “khưng àđnh chđnh” gò cẫ. Fortune vâ
Forbes àûúåc chổn khưng chó vò uy tđn mâ àố lâ

ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 213212 JORMA OLLILA & NOKIA
nhûäng tẩp chđ hâng àêìu chun ngânh vâ theo sất
bûúác chên ca cấc doanh nhên, cấc thânh tûåu
thûúng mẩi vâ trâo lûu kinh doanh. Nghơa lâ,
thưng qua cấc ngìn nây, hiïån tûúång àûúåc diïỵn tẫ
trong quấ trònh ca nố, trấnh cấi nhòn cùỉt lất
khưng hïå thưëng. Chun àïì “Nokia’s Secret Code”
ca Fortune lâ mưåt tû liïåu cưng phu, cho thêëy
phûúng cấch àiïìu hânh ca Ollila vâ cấc ngìn tin
tûâ nhên viïn, gip hònh dung vïì vùn hốa cưng ty,
cấch thûác vêån hânh ca têåp àoân. Business Week
xûáng àấng cho bêët cûá nhâ nghiïn cûáu nâo vò àêy
lâ túâ bấo qëc tïë, gêìn nhû, àêìu tiïn l giẫi vïì hiïån
tûúång Nokia. Vâ túâ bấo nây theo dội liïn tc tûâng
bûúác ài ca hiïån tûúång Nokia. Nhiïìu túâ bấo uy tđn
khấc nhû Guardian, CNN.com, BBC News, Register,
Wired – mưåt ngìn uy tđn hâng àêìu vïì cưng nghïå
cao – àậ gip hònh dung quấ trònh phất triïín ca
Nokia, vâ qua àố giúái thiïåu vïì nhûäng bûúác tiïën
trong tû duy ca Ollila. Phêìn lúán cấc sûå kiïån àïìu
àûúåc tûúâng thåt tûúng tûå nhau tûâ lc Ollila tấi
cêëu trc têåp àoân, àïën khi bùỉt àêìu tiïën hânh toân
cêìu hốa vúái mưåt khưëi lûúång cưng viïåc khưíng lưì bao
gưìm tâi chđnh, thûúng hiïåu, thõ trûúâng qëc tïë,
nhên sûå vâ vùn hốa cưng ty. Economist 25.5.2006
cho rùçng Nokia suy thoấi tûâ nùm 2004 vò Nokia lú
lâ kiïíu dấng “clamshell” (nùỉp gêåp) vâ viïët vïì tên
giấm àưëc Kallasvuo ngûúâi cố khẫ nùng lêëy lẩi võ trđ
cho Nokia. Àố lâ chđnh kiïën ca túâ bấo nây. Trong
trûúâng húåp nhû vêåy, chng tưi ln cưë gùỉng múã

rưång bùçng cấch quan sất cấch àûa tin ca nhiïìu
gốc nhòn. Vđ d, cng sûå kiïån àố, Fortune tòm kiïëm
l do úã nhiïìu chưỵ khấc nhû sûå bậo hôa ca thõ
trûúâng, sûå trưỵi dêåy ca Samsung, LG tûâ chêu Ấ.
Bùçng cấch àố, cấi nhòn ca cën sấch nây cố thïí
àêìy à hún vâ thoất khỗi quan àiïím, tưn chó ca
riïng nhâ àûa tin. Àiïím àùåc biïåt mâ chng tưi
quan têm vïì ngìn tû liïåu lâ tưn chó àûa tin lẩi
ca bấo chđ trong nûúác. Àïí trấnh trûúâng húåp
ngìn thûá cêëp, àậ àûúåc gổt da lẩi, chng tưi
quay trúã lẩi ngìn “chđnh hậng”. Cng vêåy,
chng tưi cố tham khẫo cấc forum tûå bân lån
trong nûúác, àïí biïët mưëi quan têm hún lâ khẫo
sất vïì Ollila, vâ chng tưi khưng dng ngìn nây.
Seatle Times lâ ngìn khấ th võ khi cûã phống
viïn chun vïì cưng nghïå vâo bïn trong Nokia àïí
quan sất, hỗi han khi hậng nây cêëm nhên viïn
dng tûâ “phone” mâ thay vâo àố lâ “multimedia
computers”.
Trûúác nùm 1998, tûác trûúác khi Ollila lâm nïn sûå
kiïån qua mùåt hậng dêỵn àêìu thïë giúái, ngûúâi ta đt
biïët vïì Ollila. Vïì “khoẫng trưëng” nây, bẩn vâ chng
tưi nïëu chó dûåa vâo nhûäng gò bấo chđ viïët thò sệ cố
mưåt chên dung rêët sú lûúåc vïì Ollila. Vò vêåy, chng
ta phẫi nhúâ cêåy àïën cấc nhâ nghiïn cûáu uy tđn. Cố
nhiïìu sấch viïët vïì Nokia nhûng chûa cố cën nâo
viïët vïì bẫn thên Ollila. Trong tònh trẩng nhû vêåy,
chng tưi thêëy rùçng Nokia Revolution lâ mưåt tấc
phêím àûúåc tiïën hânh cêín trổng. Tấc giẫ Dan
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 215214 JORMA OLLILA & NOKIA

Steinbock lâ mưåt chun gia thêåt sûå vïì chiïën lûúåc.
Ưng àậ phỗng vêën hêìu hïët cấc nhâ lậnh àẩo
Nokia (nhûng khưng thêëy ưng phỗng vêën Ollila) àïí
giẫi mậ Nokia. Giấo sû thónh giẫng ca cấc Àẩi hổc
Phêìn Lan nây cho chng ta cấi nhòn xun sët vïì
lõch sûã Nokia, úã gốc tiïëp cêån chiïën lûúåc. Vâ Ollila
àûúåc àïì cêåp rêët đt, chó lâ mưåt lất cùỉt trong lõch sûã
thïë k ca têåp àoân nây. Sấch ca ưng àậ cố bẫn
dõch tẩi Viïåt Nam. Chng tưi khưng sûã dng cấc
nhêån àõnh cố tđnh “bẫn quìn” ca ưng vâ cố
tham khẫo cấc thưng tin mâ ưng sûu têìm àûúåc, úã
chưỵ mư tẫ quan niïåm sưëng n bònh ca cấc
thânh viïn lậnh àẩo. Thúâi sinh viïn hoẩt àưång
chđnh trõ ca Ollila cố àûúåc àïì cêåp úã àêy vâ chng
tưi cố dng mưåt vâi thưng tin mâ Steinbock sûu
têìm àûúåc.
Giấo sû Martti Haikio àûúåc trđch dêỵn nhiïìu trong
cën sấch nây lâ búãi vò ưng lâ ngûúâi àêìu tiïn vâ
duy nhêët cho àïën nay àûúåc phếp “lc tung” kho
lûu trûä ca Nokia. Do àố, Nokia - The Inside Story
ca giấo sû lâ mưåt cën sûã doanh nghiïåp rânh
mẩch vâ àấng tin cêåy. Khưng ai mën vẩch ấo cho
ngûúâi xem lûng, nhêët lâ ngûúâi Phêìn Lan, nhûng
vúái sûå cho phếp ca chđnh Ollila vïì quan àiïím viïët
sûã doanh nghiïåp, Haikio àậ àïì cêåp àïën nhûäng tâi
liïåu àống dêëu tưëi mêåt. Theo àố, cấc khng hoẫng
nưåi bưå trûúác Ollila àûúåc rt ra nhû nhûäng bâi hổc
qu giấ trong thúâi àẩi ca Ollila. Vâ búãi vò cố Ollila
tham gia vâo dûå ấn viïët sûã nây, trong khi chng
ta àang tòm hiïíu vïì chđnh Ollila, thïë nïn àïí khấch

quan, chng tưi chó dng thưng tin mâ khưng
dng cấc nhêån àõnh. Haikio, giấo sû ca Àẩi hổc
Helsinki, àậ viïët ba cën sấch vïì Nokia vâ 15
doanh nghiïåp khấc, côn viïët nhiïìu bâi bấo khoa
hổc khấc, thïë nïn chng tưi cng tiïëp tc ài theo
ưng. Ưng lâ mưåt hổc giẫ Phêìn Lan. Ưng lâ ngìn
duy nhêët trong cấc ngìn chng ta cố thïí cố, cho
chng ta biïët Ollila lâ ngûúâi chúi violon, gốp phêìn
nhỗ gip chng ta “kïët nưëi” vúái Ollila. Hònh ẫnh
trong cën sấch nây àûúåc trđch dêỵn tûâ tâi liïåu nây.
Chng tưi “chó dng thưng tin” vđ d khi chng
tưi biïët rùçng Ollila lâ hổc sinh giỗi vâ àûúåc hổc
bưíng àïën Atlantic College ca xûá Wales, Vûúng
qëc Anh, thò chng tưi àậ vâo website trûúâng nây
àïí biïët àố lâ gò vâ àïí hiïíu Ollila àậ trẫi qua úã àố
nhû thïë nâo. Tûúng tûå nhû vêåy, chng ta cố thïí
biïët Ollila àậ trẫi qua trûúâng sơ quan chó huy vâ
trûúâng chđnh trõ nhû thïë nâo, h0óåc khi Ollila
àùng àân diïỵn thuët tẩi Àẩi hổc Stanford ca M,
thò chng tưi tòm àïën website trûúâng nây, truy tòm
phất biïíu vâ cấc thưng tin liïn quan àïën ưng trong
sûå kiïån àố.
Sưë lûúång huy chûúng vâ danh hiïåu mâ cåc àúâi
phong tùång cho con ngûúâi giâu khất vổng nây, à
àïí lâm mưåt triïín lậm nhỗ. Tïn gổi ca cấc huy
chûúng thêåt khố hiïíu, do àố chng tưi àậ tòm hiïíu
úã ngìn chđnh thûác (bùçng tiïëng Anh) xem chng
cố nghơa gò.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 217216 JORMA OLLILA & NOKIA
Nokia vâo khoẫng thúâi gian trûúác, sau vâ trong

thúâi k Ollila, nùçm trong mưåt bûác tranh khấ phûác
tẩp ca lõch sûã Phêìn Lan. Vâ búãi vò vơ nhên nâo
cng lâ mưåt phêìn ca lõch sûã, thïë nïn chng ta bõ
bùỉt båc phẫi tòm hiïíu à vïì lõch sûã Phêìn Lan
trong giai àoẩn nây cho nhên vêåt cën sấch.
Website ca bưå ngoẩi giao Phêìn Lan (trang tiïëng
Anh) lâ ngìn chng tưi tham khẫo chđnh cho nưåi
dung nây. Àố lâ mưåt ngìn uy tđn vâ phiïn bẫn
tiïëng Anh àûúåc thiïët kïë sấng rộ. Àố lâ núi trđch dêỵn
nhiïìu hổc giẫ trong vâ ngoâi Phêìn Lan. Thêåt th
võ khi thêëy gêìn nhû cấi tïn Ollila vâ Nokia àûúåc
dêỵn thûúâng xun trong cấc nghiïn cûáu chun
sêu cng nhû phưí biïën. Ngûúâi Phêìn Lan khi bân
vïì cấc bâi hổc qëc tïë hốa, kinh tïë thïë giúái, cưng
nghiïåp nưåi àõa, nghïå thåt xêy dûång thûúng hiïåu,
vêën àïì nhên sûå qëc gia vâ cẫ vùn hốa nûäa àïìu
cố vđ d Ollila hay Nokia. Nokia gêìn nhû lâ àónh
cao ca cưng cåc àưíi múái ca Phêìn Lan. Ngìn
chđnh thûác nây cho thêëy cấi nhòn ca chđnh ngûúâi
Phêìn Lan vïì giai àoẩn lõch sûã àùåc biïåt mâ hổ trẫi
qua. Àố lâ lc hổ “phên vên” giûäa hai ngậ Àưng
vâ Têy ca cåc chiïën tranh lẩnh vâ sau àố lâ sûå
sp àưí ca Liïn Bang Xư viïët. Trong sët quấ trònh
tòm hiïíu vïì Ollila, chng ta khưng hïì nghe thêëy
nhûäng trấch mốc vâ chng ta gùåp khấi niïåm sisu
– mưåt hâo khđ vúái sùỉc thấi kiïn nhêỵn, quët liïåt,
gan lò vâ bao dung vúái thûåc tïë ca ngûúâi Phêìn lan.
Àiïìu nây thò rêët khấc biïåt giûäa ngìn tin trïn
website ca bưå ngoẩi giao Phêìn Lan vâ phêìn côn
lẩi ca thïë giúái – vúái nhiïìu quan àiïím khấc nhau.

Nhû vêåy chng ta cố thïí chẩm àïën chđnh quan
àiïím vâ têm tû ca dên tưåc qåt cûúâng vâ nhêỵn
nẩi úã vânh àai Bùỉc Cûåc.
Tòm hiïíu nhên vêåt vơ àẩi trong kinh doanh,
ngûúâi àậ lâm sưëng lẩi tïn gổi Nokia – vưën tïn gưëc
Phêìn Lan lâ “nois” mưåt loẩi chưìn àậ tuåt chng
– trïn toân thïë giúái, chng ta khưng thïí khưng
dng àïën ngìn chđnh thûác ca Nokia. Chng tưi
àậ tham khẫo website ca têåp àoân (phiïn bẫn
tiïëng Anh) vâ website ca Nokia Viïåt Nam. Cố cẫ
ni thưng tin vïì Nokia nhûng cố rêët đt, cûåc k đt vïì
“hưì sú Ollila”. Àiïìu nây thêåt dïỵ hiïíu búãi vò nhû
Ollila nối vúái Business Week: “chng tưi khưng cêìn
nhûäng huìn thoẩi anh hng úã àêy”. Nhûng úã àố
cố mưåt vâi tû liïåu àïí quan sất Ollila. Àố lâ mưåt vâi
bẫn PowerPoint hay diïỵn vùn vâ hònh ẫnh ca ưng.
Thưng cấo ca Nokia cng cho nhiïìu thưng tin.
Sau hïët, chng tưi mën gúãi lúâi cấm ún àïën vùn
phông Nokia Viïåt Nam, chõ Nguỵn Thõ Bđch
Phûúång, Giấm àưëc nhận hiïåu Nokia Viïåt Nam, àậ
gip chng tưi tû liïåu àïí cố thïí “kïët nưëi mổi
ngûúâi” vúái mưåt Nokia rêët xa rêët gêìn, vúái Ollila rêët
gêìn rêët xa.
Vâ khi tòm hiïíu vïì Ollila, ngûúâi Viïåt Nam khưng
thïí khưng ûúác mën kïët nưëi thânh cưng vúái thïë giúái
– núi ngûúâi Viïåt sệ cưëng hiïën sau dên tưåc ca
mònh.