Sự gần gũi & gắn bó của ông Võ Văn Kiệt với giới văn nghệ sĩ Việt Nam - 1 docx

Sự gần gũi & gắn bó của ông Võ Văn Kiệt với
giới văn nghệ sĩ Việt Nam
1

Sự ra đi của nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã để lại sự tiếc thương sâu sắc đến
các tầng lớp nhân dân và bạn bè thế giới, trong đó có các văn nghệ sỹ Việt Nam.
Ông Sáu Dân là “Mạnh thường quân” của kiến trúc
Đó là những suy nghĩ về nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt của KTS Nguyễn
Trực Luyện, nguyên Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội đồng tư
vấn kiến trúc của Thủ tướng.
Ông Luyện tâm sự: “Đối với kiến trúc, thì có thể nói rằng, hầu hết các vị lãnh
đạo các quốc gia trên thế giới đều rất quan tâm, vì kiến trúc là ngành nghệ thuật
đặc thù. Các công trình kiến trúc “đập” ngay vào mắt người ta, và có tác động rất
lớn đến không gian sống của cả cộng đồng Ở ông Sáu Dân (tức nguyên Thủ
tướng Võ Văn Kiệt) có một điều đặc biệt là ông không chỉ quan tâm đến những vụ
việc cụ thể trong kiến trúc, mà còn quan tâm rất nhiều đến việc xây dựng các thể
chế về kiến trúc để giúp cho kiến trúc được quản lý tốt hơn. Ông đã xây dựng nề
nếp trong kiến trúc. Khi chúng ta bắt đầu phát triển đô thị, cứ rập rình nói đến mô
hình quản lý kiến trúc đô thị. Sau khi tìm hiểu, ông đã quyết định việc thực hiện
mô hình Kiến trúc sư trưởng ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, để rồi sẽ
nhân rộng ra. Ông quyết định chức danh KTS trưởng do chính ông – người đứng
đầu Chính phủ - bổ nhiệm, để nâng cao vị thế của Kiến trúc sư trưởng trong quan
hệ làm việc với các ban ngành khác. Bởi lẽ, việc quản lý kiến trúc thường “đụng
chạm” đến rất nhiều ban, ngành Cái nhìn ấy của ông là rất chuẩn xác. Đương
nhiên để phát huy được hiệu quả mô hình này còn phụ thuộc vào việc triển khai
thực hiện như thế nào
Khi chuyển sang cơ chế thị trường, thì cũng đặt ra vấn đề Nhà nước cần quản lý
chung về kiến trúc như thế nào. Tôi nhớ trong kỳ họp Quốc hội năm ấy (KTS
Nguyễn Trực Luyện nguyên là Đại biểu Quốc hội), đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng
chúng tôi ngồi hàng ghế thứ 2, sau lưng hàng ghế dành cho các đồng chí lãnh đạo.
Tôi đã chuẩn bị sẵn một tờ trình, trình bày sự cần thiết phải có một cơ quan tư vấn

giúp Chính phủ, Nhà nước trong các quyết định trên lĩnh vực kiến trúc. Tôi đã gửi
tờ trình này tới ông. Và sau đó thì như chúng ta đã biết, Hội đồng tư vấn kiến trúc
của Thủ tướng đã được thành lập.
Trong thời kỳ đầu Đổi mới, các Hội VHNT gặp nhiều khó khăn. Trong một
buổi làm việc với các Hội - tôi nhớ là tại sảnh tầng 2 của Hội trường Ba Đình -
chúng tôi nêu lên các vấn đề khó khăn của Hội, đề nghị Nhà nước có sự giúp đỡ
các Hội, định hướng và động viên cho hội viên của các Hội bằng các giải thưởng
định kỳ. Đề nghị đó đã góp phần giúp cho các Hội có giải thưởng định kỳ (hằng
năm, hoặc 2 năm/lần như Hội KTS VN)
Ngoài ra, nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt có rất nhiều quyết định đúng đắn liên
quan đến kiến trúc. Chẳng hạn vụ khách sạn Hà Nội Vàng: hàng trăm bài báo lên
tiếng, nhưng nhiều cơ quan vẫn quyết tâm làm. Lúc bấy giờ ông Kiệt vừa đi công
tác miền Nam ra, đã triệu tập ngay một cuộc họp và rồi ông đưa ra quyết định phải
đình ngay công trình này lại để bảo vệ cảnh quan Hồ Gươm: Hà Nội phải thuyết
phục nhà đầu tư đình công trình lại, nếu cần phải đền bù cho người ta, thì đền bù!
Tôi nhớ có một NXB nào đó có xuất bản cuốn “Ấn tượng Võ Văn Kiệt”, sau đó
họ muốn bổ sung thêm một phần nữa nói về quan hệ giữa Võ Văn Kiệt với các
giới. Và họ có đặt tôi viết một bài về mối quan hệ giữa Võ Văn Kiệt với giới KTS.
Tôi có viết một bài gửi cho NXB đó, rồi sau đó tôi lại gửi một bản copy đến ông.
Nhân dịp đi công tác TP.HCM, tôi không nhớ là nhân việc gì nữa, tôi có được ông
mời đến nói chuyện. Trong câu chuyện, ông có nói rằng: “Tôi có đọc bài viết của
ông rồi, viết có vẻ tâm tư quá!” Bài viết đó, tôi cũng kể lại một số chuyện như tôi
vừa kể trên. Tôi cũng có nhấn mạnh rằng, kiến trúc cũng như các ngành nghệ thuật
trên thế giới, ở nước nào cũng vậy, chỉ phát triển mạnh được khi có được những
“Mạnh thường quân”. “Mạnh thường quân” của từng công trình kiến trúc là ông
chủ đầu tư, nhưng ở tầm quốc gia, thì “Mạnh thường quân” của kiến trúc chính là
người đứng đầu Chính phủ. Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt là “Mạnh thường
quân” của kiến trúc!
Kỷ niệm của giới văn sĩ với anh Sáu Võ Văn Kiệt
Đó là kỷ niệm của Nhà văn Lê Văn Thảo (Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM):

Trong chiến trường chống Mỹ, tôi cũng như mọi người ngay từ những ngày đầu
biết đến anh Sáu Võ Văn Kiệt như một người lãnh đạo sáng suốt năng động, nhìn
xa trông rộng, quyết đoán trong những tình huống cực kỳ khó khăn khẩn cấp, và
nhứt là rất ưu ái với thanh niên và văn nghệ sĩ, lớp người mỏng manh nhạy cảm
hơn những người khác.
Có chuyện như thế này. Đầu những năm 60, anh Sáu lúc đó tên là Chín Dũng, là
bí thư khu Sài Gòn Gia Định (I4), căn cứ đóng ở Củ Chi, nhân một chuyện phải lo
cho một anh em văn nghệ sĩ, để chứng tỏ văn nghệ là quan trọng, anh đã nói với
cấp ủy đó như thế này: “Mấy anh nói chính trị một chỗ, tôi đem đoàn văn công
diễn chỗ khác, thử coi người dân đi nghe ai”. Chỉ là cách nói ví von, mỗi ngành
nghề mỗi chức năng khác nhau, nhưng người làm văn nghệ chúng tôi nghe nói vậy
cũng thấy nức lòng.

Tôi nghe tiếng anh từ lâu nhưng đến năm 1968 mới gặp anh. Năm đó tôi được
đưa về trước ở Sài Gòn chờ dự cuộc Tổng tấn công Mậu Thân. Sau nổ súng vài
ngày ông Trần Bạch Đằng là thủ trưởng cũ phân công tôi về mặt trận phía Tây
Nam, ở với tiểu đoàn Một của ông Tư Thân đánh vào Sài Gòn. Ngay ngày đầu tiên
đã gặp khó khăn, các mũi đánh vào các cơ quan đầu nảo giặc đã bị tiêu hao nặng,
địch phản công dữ dội càn quét bắn phá suốt ngày đêm, các đơn vị ta chống trả
trong tình cảnh cực kỳ khó khăn, địa hình ngập nước, thiếu súng đạn, lương thực
và nước ngọt.
Buổi sáng hôm đó ở xã Hưng Long huyện Cần Giuộc, trời còn tờ mờ nghe tiếng
trực thăng chúng tôi chạy ra bám lấy ven lá dừa nước vừa lúc trực thăng ào tới bắn
xối xả, tôi ngồi dưới công sự ghìm súng bắn trả. Bỗng có ai đó chỉ tay nói: “Ông
Võ Văn Kiệt kìa!”. Tôi ngưng bắn quay lại nhìn thấy một người trung niên gầy gò
bận quần cụt đang lội trong ven lá lấp xấp nước, không khác mọi người chung
quanh. Tôi thực sự ngỡ ngàng” “Ông Võ Văn Kiệt nổi tiếng như vậy đó sao?”.
Nhưng chỉ như vậy thôi, đó là lần đầu tiên tôi gặp anh, thoáng chút cảm động
thấy anh cũng giống như tôi, như mọi người. Nhưng sau này mỗi lần nhớ lại kỷ
niệm ấy tôi càng thấy buổi gặp gỡ thêm quí giá; tôi đã biết được một con người lỗi

lạc của đất nước trong giây phút hiếm có như vậy. Tôi có nhiều năm tham gia
chiến đấu trong quân đội, dự nhiều trận đánh lớn vào sinh ra tử, dễ cảm động với
người cùng đồng cam cộng khỗ, nhứt là với người chỉ huy cấp cao như vậy.
Anh Sáu là người lãnh đạo đất nước lo chuyện lớn, anh cũng lo nhiều chuyện
nhỏ, hiếm có người lãnh đạo cấp cao nào sâu sát đến vậy. Sau này về thành phố
chính anh thường xuyên theo dõi giúp đỡ giới văn nghệ, sáng lập ra các hội văn
nghệ trong đó có hội nhà văn tôi đang công tác.

Trước mắt tôi giờ đây, anh là một con người hiếm có, cống hiến cho đất nước từ
buổi thiếu thời. Cho đến thời gian gần đây, dù đã về hưu, anh vẫn không một ngày
ngừng nghỉ theo dõi hiện tình đất nước, viết nhiều bài báo nêu những ý kiến góp ý
xác đáng đầy trăn trở ưu tư. Hiếm có lắm!

Một trái tim lớn đã ngừng đập, nhưng nhớ lại những bài báo ấy, vừa mới đây
thôi, về kinh tế, về văn hóa về con người, tôi có cảm giác trái tim ấy vẫn còn đập.