Khi trẻ quá hiếu động, ngỗ ngược potx

Khi trẻ quá hiếu động, ngỗ ngược
Cha mẹ bé Đ.T. (Q.3, TP.HCM) rất khổ sở về nhiều
biểu hiện của con trai mình. Dường như bé không thể
ngồi yên, tập trung hoàn thành hoạt động nào đó, lại
thường xuyên không vâng lời và chống đối những yêu
cầu của người lớn.
Những năm ở trường mẫu giáo bé rất nghịch ngợm, hay
làm hư hỏng đồ đạc trong lớp học. Năm nay bé đang học
lớp 1, cô giáo cũng thường xuyên than phiền về khả năng
tập trung của bé trong giờ học, rồi bé không chịu viết bài
Nỗi lo càng tăng lên khi cha mẹ biết rằng biểu hiện nghịch
phá quá mức, thái độ chống đối ở T. cũng là triệu chứng
của rối loạn thách thức chống đối kèm rối loạn tăng động -
những biểu hiện hướng ngoại của rối loạn hành vi.

Ảnh minh họa
Không vâng lời
Rối loạn hành vi có các biểu hiện hướng ngoại như rối loạn
tăng động (trẻ hoạt động quá mức), rối loạn cư xử (cư xử
khiêu khích, gây hấn và chống đối xã hội), rối loạn chống
đối thách thức (các hành vi tiêu cực mang tính thách thức,
không nghe lời) hoặc hướng nội như rối loạn lo âu, trầm
cảm Trong đó, rối loạn tăng động và rối loạn chống đối
thách thức thường gặp nhiều ở trẻ nhỏ, rối loạn cư xử
thường thể hiện ở trẻ trước và đang tuổi dậy thì.
Trẻ có rối loạn hành vi hướng ngoại được cha mẹ đưa đến
thăm khám với các than phiền như: trẻ thường đứng ngồi
không yên, kém tập trung chú ý, khó khăn trong việc học,
khó hòa nhập với bạn bè cùng tuổi, không chấp nhận ý kiến
của người khác, luôn đòi hỏi đạt những gì trẻ muốn, hay
làm người khác phiền lòng, có thái độ khiêu khích, cắn bạn,

đánh nhau, đổ lỗi cho người khác, thậm chí tàn nhẫn với
súc vật hoặc với người khác, phá hại tài sản
Nguyên nhân ít ai ngờ
Nhiều phụ huynh không ngờ nguyên nhân của căn bệnh
này lại xuất phát từ những yếu tố dễ bị bỏ qua:
Xung đột gia đình
Sống trong gia đình mà cha mẹ thường xuyên xung đột
hoặc ly dị lúc trẻ mới sinh hoặc ngay giai đoạn trẻ bắt đầu
làm quen với môi trường học đường, thường khiến trẻ có
khuynh hướng chấp nhận hành vi bạo lực. Nếu cha mẹ
dành thời gian cho công việc, các mối quan hệ của mình,
không quan tâm trẻ, trẻ có thể không vâng lời hoặc chống
đối.
Còn nếu cha mẹ quá nghiêm khắc, trẻ lại phục tùng trong
ấm ức, làm ức chế tính chủ động và sự tự ý thức ở trẻ. Ấm
ức lâu ngày gây rối loạn lo âu và trầm cảm, hoặc trẻ có xu
hướng khẳng định cái tôi của mình.
Sự vắng mặt hoặc thiếu vai trò của người cha trong gia đình
hoặc trong việc giáo dục trẻ cũng gây khó khăn cho sự ổn
định hành vi và cảm xúc ở trẻ. Các thay đổi thường xuyên
như dời nhà, đổi trường, thay người chăm sóc cũng khiến
trẻ bất an dẫn đến chống đối.

Phụ huynh không nên quá lo lắng vì có những hành vi
mang màu sắc “chống đối” là bình thường trong một số
giai đoạn phát triển tâm lý của trẻ
Tâm lý thần kinh
Sau 2 tuổi, trẻ có nhu cầu gia tăng vận động và khám phá
thế giới xung quanh mạnh mẽ, hoặc tuổi dậy thì trẻ có nhu
cầu khẳng định bản thân nhưng đây cũng là thời điểm cha

mẹ thường lo ngại các nguy hiểm xảy ra cho trẻ nên đặt
giới hạn hoặc cấm đoán trẻ. Việc này tạo nên những cuộc
chiến khiến hai bên đều mệt mỏi. Có trẻ rút lui nhưng có trẻ
vẫn cố gắng đạt được điều mình muốn, dẫn đến sự đối đầu
và sự leo thang của hành vi không vâng lời, chống đối.
Ngoài ra, các tổn thương não và chấn thương sọ não có thể
là nguyên nhân làm trẻ hung hăng, dễ cáu gắt và dễ bị kích
thích. Phụ huynh cũng nên lưu ý việc đánh vào đầu hay vỗ
mạnh vào trán trẻ nhỏ có thể gây những hậu quả đáng tiếc.
Bị “tẩy chay” hoặc làm “đại ca” trong lớp học
Sáu năm đầu đời của trẻ quyết định rất nhiều đến sự hình
thành và phát triển nhân cách của trẻ về sau. Giai đoạn nhà
trẻ - mẫu giáo giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội như
hợp tác, biết chia sẻ giúp đỡ bạn bè (thông qua hoạt động
nhóm - trò chơi đóng vai ). Từ đó, giúp trẻ đánh giá bản
thân dựa vào mối quan hệ với bạn bè và với cô giáo (được
bạn chơi cùng, cô yêu thương, khen ngợi ).
Ngược lại, nếu trẻ bị tẩy chay ở giai đoạn này sẽ dễ dàng
kém tự tin, đánh giá thấp bản thân dẫn đến thái độ rút lui
hoặc có xu hướng dùng hành vi bạo lực để chống lại sự tẩy
chay của bạn bè.
Còn nếu giáo viên tỏ ra dung thứ các hành vi hung hăng,
gây hấn của trẻ, trẻ sẽ được nước lấn tới. Ngoài ra, cũng có
trường hợp đáng tiếc khi giáo viên sử dụng các trẻ có hành
vi hung hăng làm người quản lý, “đại ca” trong lớp, vô tình
khuyến khích và củng cố trẻ thể hiện quyền lực bằng hành
vi sai trái của mình.
Bên cạnh các nguyên nhân trên, không thể không nhắc đến
ảnh hưởng của phim truyện với các hành vi bạo lực phổ
biến trên truyền hình, trò chơi điện tử, phim siêu nhân đã

tác động không ít vào trẻ
Con “quậy”, không chỉ cha mẹ khổ
Nhiều trẻ rối loạn hành vi hướng ngoại bị dán nhãn “lì lợm,
hư đốn, khó dạy” nên không được bạn bè cho chơi cùng.
Trẻ cũng gặp khó khăn trong việc học do kém khả năng chú
ý; thiếu kiên nhẫn, tự tin, linh hoạt trong tư duy và lúng
túng, hấp tấp trước các tình huống giải quyết vấn đề.
Rắc rối ở trẻ có thể gây thêm mâu thuẫn trong gia đình vì
người lớn thường đổ lỗi cho nhau! Khi cha mẹ nghi ngờ
hay nhận thấy trẻ có rối loạn hành vi hướng ngoại nên theo
dõi, đưa trẻ đến các bệnh viện, trung tâm tâm lý để thăm
khám.
Phụ huynh không nên quá lo lắng vì có những hành vi
mang màu sắc “chống đối” là bình thường trong một số giai
đoạn phát triển tâm lý của trẻ. Các nhà chuyên môn sẽ căn
cứ trên đặc điểm triệu chứng lâm sàng, tuổi của trẻ, thời
gian, tần suất biểu hiện các rối loạn hành vi để xác định vấn
đề, từ đó có phương thức điều trị thích hợp.
(Theo Tuổi trẻ)