97 Tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu và tình hình quản lý sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty TNHH thiết bị Hồng Đăng

Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Lời nói đầu
Cơ chế thị trờng và quy luật khắt khe của nó buộc các doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh muốn tồn tại và phát triển phải không ngừng đổi mới và hoàn
thiện công tác kế toán. Trong đó việc xác định các yếu tố đầu vào hợp lý sao cho
kết quả đầu ra cao nhất với giá cả và chất lợng sản phẩm có sức hút đối với ngời
đầu t là vấn đề quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý.
Là một đơn vị sản xuất công nghiệp với chức năng tạo ra các sản phẩm cơ
khí, Công ty tnhh thiết bị Hồng Đăng đã không ngừng trởng thành và đạt đợc
những thành tựu đáng kể, với lực lợng cán bộ công nhân viên hùng hậu , lành
nghề, tâm huyết với nghề nghiệp..... có đợc những thành quả đó công ty cũng
phải trải qua rất nhiều khó khăn từ khi mới thành lập nh : thiêú trang thiết bị làm
việc, phơng tiện máy móc hiện đại ,đội ngũ nhân công lành nghề.
Để khắc phục khó khăn của những ngày mới thành lập, tồn tại và đứng
vững đợc trong cơ chế thị trờng công ty đã nhanh chóng kiện toàn bộ máy tổ
chức mua sắm trang thiết bị sản suất và đặc biệt có nhiều biện pháp đổi mới và
hoàn thiện công tác hạch toán kế toán nguyên vật liệu.
Với một đơn vị sản suất, yếu tố cơ bản để đảm bảo quá trình sản xuất đợc
tiến hành bình thờng đó là vật liệu công cu, dụng cụ ,và thiết bị . Cơ sở để tạo
nên hình thái vật chất của sản phẩm trong doanh nghiệp, chi phí về nguyên vật
liệu ,thiết bị thờng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí để sản xuất ra sản phẩm,
nó có tác động rất lớn đến hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh. Bởi vậy
mà sau khi đã có một dây truyền sản xuất hiện đại, một lực lợng lao động tốt thì
vấn đề mà các doanh nghiệp công nghiệp kinh doanh và sản suất phải quan tâm
đến là việc quản lý chặt chẽ vật liệu từ khâu thu mua đến khâu sử dụng mà kế
toán lại là công cụ giữ vai trò quan trọng nhất.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
1
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Xuất phát từ lý do trên, em đã chọn ề tài Tổ chức công tác kế toán
nguyên vật liệu và tình hình quản lý sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty tnhh

thiết bị Hồng Đăng.
Trong quá trình làm đề tài ,với các yếu tố khách quan cũng nh chủ quan
làm cho đề tài không khỏi mắc phải những thiếu sót mong thầy cô trong trờng
cũng nh các cô chú trong phòng Kế Toán của công ty thông cảm.
Em xin chân thành cảm ơn
Đề tài gồm 3 chơng
Chơng 1: Một số vấn đề lý luận chung về công tác kế toán nguyên
vật liệu ở doanh nghiệp sản xuất.
Chơng 2: Thực trạng kế toán nguyên vật liệu ở Công ty tnhh Hồng
Đăng
Chơng 3: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán ở
Công ty tnhh Hồng Đăng.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
2
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Chơng I
Một số vấn đề lý luận chung về công tác kế toán
nguyên vật liệu ở các doanh nghiệp sản suất.
I. Khái quát chung về đặc điểm của nghành sản xuất cơ khí
Xản xuất công nghiệp là ngành sản suất vật chất có vị chí hết sức quan
trọng trong nghành kinh tế quốc dân .Xản xuất công nghiệp là quá trình xây
dựng mới, xây dựng lại , cải tạo , hiện đại hoá khôi phục các máy móc , thiết
bị nhằm phục vụ cho sản suất và đời sống xã hội. Đây còn là ngành sản
xuất vật chất đặc biệt ở chỗ nó có chức năng tái sản xuất tài sản cố định ,công cụ
..cho tất cả các nghành trong nền kinh tế quốc dân. So với các nghành kinh
tế quốc dân khác nghành cơ khí có những đặc điểm kỹ thuật đặc trng , thể hiện
rõ nét ở vật liệu cơ khí, sản phẩm cơ khí và quá trình tạo ra sản phẩm của
nghành.
Sản phẩm cơ khí cơ bản cũng đợc tiến hành sản xuất một cách liên tục từ
thiết kế thi công đến quyết toán công trình khi hoàn thành ,bởi đây là sản phẩm

phục vụ cho xây dựng vận chuyển ,nâng hạ ,khai thác nên sản phẩm hoàn thành
thờng có giá trị lớn. Sản phẩm CK là những máy móc phục vụ cho sản xuất hoặc
dân dụng , chúng không đợc gắn liền trên một địa đIểm nhất định nh: đát đai,
mặt nớc , mặt biển và thềm lục địa mà nó thờng xuyên phải di chuyển theo chân
các công trình xây dựng các phợng tiện vận tải khai thác .Nó đợc tạo thành từ vật
liệu cơ khí , nhân công và máy móc thiết bị . Đặc điểm của sản phẩm CK công
nghiệp có qui mô, kết cấu phức tạp , thời gian thi công tơng đối dài , và có giá trị
lớn. Sản phẩm sau khi hoàn thành đợc tiêu thụ và đa vào hoặt động do các sản
phẩm này đa phần đợc đặt hàng từ trớc của các đơn vị có nhu cầu. Sản phẩm CK
Phạm Quốc Huy k11a-kt
3
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
đa dạng nhng mang tính chất đơn chiếc, một sản phẩm CK đợc thiết kế kỹ thuật
riêng tại một thời điểm nhất định. Quá trình khởi công sản xuất cho đến khi công
trình bàn giao đợc đa vào sử dụng thờng là thời gian dài bởi vì nó phụ thuộc vào
quy mô , tính chất phức tạp về kỹ thuật của máy móc, thiết bị vận hành , chạy
thử mới chính thức đa vào sử dụng.
Đối với những với những máy móc Ck là những dây truyền mang tính
chất phức tạp thì đòi hỏi phải có sự tính toán , thiết kế chi tiết và chính xác bởi
sản phẩm hoàn thành có giá trị rất lớn.
Do những đặc đIểm trên chúng ta cần phải xem xét những yếu tố tham
gia cấu thành nên sản phẩm CK. Trong thời gian sản xuất để tạo ra sản phẩm
cần sử dụng rất nhiều yếu tố về vật t và nhân lực . Việc lập kế hoạch sản suất cần
cân nhắc thận trọng , nêu rõ các yêu cầu về vật t tiền vốn, nhân công thông thờng
trong cấu tạo của sản phẩm cơ khí thì chi phí vật liệu ,thiết bị chiếm tỷ trọng khá
lớn nên yêu cầu đặt ra phải sử dụng vật liệu tiết kiệm có hiệu quả. Một công cụ
để giúp cho việc lập kế hoạch đợc thuận tiện và chính xác để đảm bảo sử dụng
vốn tiết kiệm đảm bảo chất lợng sản suất đó là công tác kế toán mà cụ thể là kế
toán nguyên vật liệu phục vụ sản suất.
II.Sự cần thiết phải tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu

trong doanh nghiệp sản suất .
1.Khái niệm và đặc điểm của vật liệu.
- Khái niệm vật liệu.
Vật liệu là một trong những yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh
doanh, tham gia thờng xuyên và trực tiếp vào quá trình sản xuất sản phẩm, ảnh
hởng trực tiếp đến chất lợng của sản phẩm đợc sản xuất
Phạm Quốc Huy k11a-kt
4
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Vật liệu là đối tợng lao động nên có các đặc điểm: tham gia vào một chu kỳ sản
xuất thay đổi hình dáng ban đầu. sau quá trình sử dụng và chuyển toàn bộ giá trị
vào giá trị sản phẩm sản xuất ra.
Trong các doanh nghiệp sản suất thì vật liệu cũng chính là đối tợng lao động. Nó
là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản suất, là cơ sở vật chất cấu thành
nên thực thể sản phẩm.
Do đó vật liệu sử dụng trong các nghành ,các doanh nghiệp sản suất rất
đa dạng, phong phú về chủng loại phức tạp về kỹ thuật. Trong mỗi quá trình sản
suất : về mặt hiện vật: vật liệu chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất vật liệu đợc
tiêu dùng toàn bộ không giữ nguyên hình thái ban đầu. Về mặt kỹ thuật: vật liệu
là những tài sản vật chất tồn tại dới nhiều hình thái khác nhau: phức tạp về đặc
tính lý hoá dễ bị tác động của thời tiết khí hậu môi trờng xung quanh. Vật liệu là
đối tợng lao động nhng không phải bất cứ đối tợng lao động nào cũng là vật liệu,
đối tợng lao động là vật liệu chỉ khi đối tợng lao động đợc thay đổi do lao động
có ích của con ngời.
2. Vị trí, vai trò của vật liệu.
Từ đặc điểm của vật liệu ta có thể thấy rõ vị trí quan trọng của vật liệu
trong quá trình sản xuất. Kế hoạch sản xuất sẽ bị ảnh hởng lớn nếu việc cung cấp
vật liệu không đầy đủ kịp thời. Mặt khác chất lợng sản phẩm đảm bảo hay không
là phụ thuộc chất lợng vật liệu. Nh đã đề cập ở trên , chi phí vật liệu thờng chiếm
tỷ trọng lớn trong tổng giá thành nên do vậy cần phải tập chung quản lý vật liệu

tốt ở các khâu thu mua , dự trữ , bảo quản để có thể sử dụng vật liệu hợp lý tiết
kiệm và có hiệu quả.
3. Yêu cầu quản lý nguyên vật liệu.
Nguyên vật liệu đợc nhập về doanh nghiệp từ nhiều nguồn khác nhau nh
nhập khẩu , liên doanh liên kết, đối lu vật t Nên việc quản lý vật liệu càng
Phạm Quốc Huy k11a-kt
5
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
trở nên cần thiết và quan trọng hơn. Yêu cầu đặt ra đối với việc quản lý vật liệu
là:
- ở tất cả các khâu của quá trình sản xuất ngay từ khâu thu mua bảo
quản , nhập kho, hay xuất kho đêù phải sử dụng một cách hợp lý nhất.
- Trong khâu thu mua cần quản lý về mặt số lợng, khối lợng, đơn giá
chủng loại để làm sao đạt đợc chi phí vật liệu ở mức thấp nhất với sản lợng, chất
lợng sản phẩm cao nhất.
- Đối với khâu bảo quản cần phải đảm bảo đúng chế độ quy định phù hợp
với từng tính chất lý hoá của mỗi loại nguyên vật liệu. Tránh tình trạng sử dụng
nguyên vật liêu kém chất lợng do khâu bảo quản không tốt.
- Đối với khâu dự trữ : đảm bảo dự trữ một lợng nhất định vừa đủ để quá
trình sản xuất không bị gián đoạn, nghĩa là phaỉ dự trữ sao cho không vợt quá
mức dự trữ tối đa, đảm bảo cho quá trình sản xuất thờng xuyên liên tục tránh
tình trạng ngng trệ sản xuất vì thiếu nguyên vật liệu.
- Cuối cùng là khâu sử dụng : cần thực hiện theo đúng các dịnh mức tiêu
hao theo bảng định mức sao cho việc sử dụng đó là hợp lý tiết kiệm và có hiệu
qủa nhất.
4. Nhiệm vụ của kế toán nguyên vật liệu
Để góp phần nâng cao chất lợng và hiệu quả quản lý vật liệu. Với công
tác kiểm tra tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch về mua vật liệu là việc
thực hiện chức năng giám đốc, là công cụ quản lý kinh tế. Kế toán vật liệu cần
thực hiện tốt các yêu cầu sau:

- Tổ chức ghi chép, phản ánh tổng hợp về tình hình mua , vận chuyển ,
bảo quản, tình hình nhập xuất và tồn kho vật liệu. Tính toán đúng đắn trị gía vốn
thực tế vật liệu đã thu mua và nhập kho, kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch
thu mua vật t về các mặt số lợng, chủng loại, giá cả thời hạn nhằm đảm bảo cung
cấp đầy đủ , kịp thời đúng chủng loại cho qúa trình sản xuất kinh doanh.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
6
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
- áp dụng đúng đắn các phơng pháp hạch toán vật liệu, hớng dẫn các bộ
phận đơn vị trong doanh nghiệp thực hiện đúng chế độ hạch toán ban đầu về vật
t mở sổ kho, thẻ kho, kế toán chi tiết đúng chế độ, đúng phơng pháp quy định
nhằm đảm bảo sự thống nhất trong công tác kế toán , tạo điều kiện thuận lợi cho
công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác kế toán trong phạm vi nghành kinh tế và toàn
bộ nền kinh tế quốc dân.
- Kiểm tra việc chấp hành chế độ bảo quản dự trữ và sử dụng vật t, phát
hiện ngăn ngừa và đề xuất các biện pháp xử lý vật t thừa thiếu ứ đọng, kém hoặc
mất phẩm chất. Tính toán chính xác số lợng và giá trị vật liệu thực tế đa vào sử
dụng.
5. Những nội dung chủ yếu về hạch toán vật liệu.
Để hạch toán vật liệu đợc thuận tiện thì kế toán phải thực nhiện nh sau:
- Phân loại và lập bảng danh điểm vật liệu.
- Xây dựng các nội quy , quy chế trong bảo quản sử dụng vật liệu tối đa,
tối thiểu các định mức sử dụng vật t cũng nh các dịnh mức hao hụt hợp lý trong
vận chuyển và bảo quản.
- Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán và hệ thống sổ kế toán một cách
khoa học và hợp lý.
- Tổ chức phân tích tình hình vật t và tổ chức công tác kiểm kê và kiểm tra
và lập báo cáo về tình hình nhập xuất tồn vật t.
III.Phân loại và đánh giá vật liệu.
1.Phân loại vật liệu.

Đối với mỗi doanh nhiệp , do tính chất đặc thù trong sản xuất kinh doanh
nên sử dụng các loại vật liệu khác nhau. Tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất của
mỗi doanh nghiệp mà nguyên vật liệu của nó có những nét riêng . Chẳng hạn nh
đối với doanh nghiệp công nghiệp nguyên vật liệu gồm : vật liệu chính vật liệu
phụ .....Đối với doanh nghiệp xây lắp nguyên vật liệu gồm :xi măng , gạch , đá ,
Phạm Quốc Huy k11a-kt
7
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
vôi, cát , sỏi....Đối với doanh nghiệp nông nghiệp thì nguyên vật liệu gồm: hạt
giống , phân bón , thuốc trừ sâu....Phân loại vật liệu là việc sắp xếp vật liệu có
cùng tiêu thức nào đó vào một loại, ta dựa vào từng nội dung, tính chất thơng
phẩm của chúng nhằm phục vụ cho nhu cầu quản lý sử dụng của doanh
nghiệp.Có các cách phân loại sau đây.
1.1.Căn cứ vào nội dung kinh tế và yêu cầu của kế toán quản trị
nguyên vật liệu đợc chia thành:
- Nguyên vật liệu chính (bao gồm cả nửa thành phẩm mua vào ). Nguyên
vật liệu chính là đối tợng lao động chủ yếu trong doanh nghiệp để hình thành nên
thực thể sản phẩm mới. Trong doanh nghiệp khác nhau thì nguyên vật liệu chính
cũng khác nhau. Ví dụ sợi vải trong ngành dệt may, tôm cua cá trong nghành chế
biến thuỷ hải sản,sắt thép trong nghành cơ khí chế tạo máy .
- Vật liệu phụ : là các loại vật liệu đợc sử dụng để làm tăng chất lợng sản
phẩm hoàn chỉnh sản phẩm hoặc phục vụ cho công tác quản lý sản xuất bao gói
sản phẩm nh thốc nhuộm , sơn, dầu......
- Nhiên liệu đợc sử dụng phục phụ cho công nghiệp sản xuất sản phẩm, cho
phơng tiện vận tải, máy móc hoạt động trong quá trình sản xuất kinh doanh nh:
xăng ,dầu , khí ga......
- Phụ tùng thay thế: bao gồm các loại phụ tùng chi tiết đợc sử dụng để thay
thế sửa chữa những máy móc , thiết bị sản xuất phơng tiện vận tải..
- Thiết bị xây dựng cơ bản bao gồm: những thiết bị cần lắp và thiết bị
không cần lắp, công cụ , khí cụ, vật kết cấu....dùng cho công tác xây lắp xây

dựng cơ bản
- Vật liệu khác: là vật liệu không đợc vào các loại vật liệu kể trên, các loại
vật liệu này do quá trình sản xuất loại ra, phế liệu thu hồi từ thanh lý tài sản cố
định.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
8
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Cũng cần lu ý rằng trong cách phân loại này có những trờng hợp loại vật
liệu có thể là vật liệu phụ ở doanh nghiệp này nhng lại là vật liệu chính ở doanh
nghiệp khác.
1.2 Phân loại vật liệu căn cứ vào mục đích sử dụng
- Vật liệu dùng trực tiếp cho sản xuất sản phẩm.
- Vật liệu dùng cho nhu cầu khác nh: dùng trong quản lý , phục vụ cho nhu
cầu xử lý thông tin.
1.3. Phân loại vật liệu căn cứ vào nguồn hình thành.
- Vật liệu tự sản xuất gia công chế biến của doanh nghiệp
- Vật liệu mua ngoài
- Vật liệu nhận góp vốn liên doanh
Dựa trên các cách phân loại trên và để phục vụ cho yêu cầu quản lý và hạch
toán vật liệu , ngời ta thờng lập sổ danh điểm vật liệu trong đó vật liệu đợc chia
thành từng nhóm, từng thứ vật liệu. Tuỳ theo số lợng số nhóm vật liệu để lập số
hiệu tài khoản cấp 2,3 hoặc 4....
2.Đánh giá vật liệu
Đánh giá vật liệu có ý nghĩa quan trọng trong việc hạch toán đúng đắn tình
hình tài sản cũng nh chi phí sản xuất kinh doanh. Đánh giá vật liệu là dùng thớc
đo tiền tệ để biểu hiện giá trị của vật liệu thực tế, tức là toàn bộ số tiền mà doanh
nghiệp bỏ ra để có đợc số vật t hàng hoá đó.
Tính giá vật liệu phụ thuộc vào phơng pháp quản lý và hạch toán vật liệu
đó là phơng pháp kê khai thờng xuyên, phơng pháp kiểm kê định kỳ.
- Phơng pháp kê khai thờng xuyên là phơng pháp đợc áp dụng phổ biến

hiện nay. Đặc điểm của phơpng pháp này là mội nghiệp vụ nhập xuất vật liệu
đều đợc kế toán theo dõi, tính toán và ghi chép một cách thờng xuyên theo quá
trình phát sinh.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
9
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
- Phơng pháp kiểm kê định kỳ có đặc điểm là trong kỳ, kế toán chỉ theo
dõi tính toán và ghi chép các nghiệp vụ nhập vật liệu còn giá trị vật liệu xuất chỉ
đợc xác định một lần vào cuối kỳ khi có kết quả kiểm kê vật liệu hiện còn cuối
kỳ.
Trị giá vật liệu = Trị giá vật liệu + Tri giá vật liệu Trị giá vật liệu
suất trong kỳ tồn đầu kỳ nhập trong kỳ tồn cuối kỳ
2.1 Đánh giá vật liệu theo giá mua thực tế
*Giá thực tế vật liệu nhập kho.
- Đôí với vật liệu mua ngoài có hai trờng hợp:
+Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ thì trị
giá mua thực tế là số tiền ghi trên hoá đơn không kể thuế GTGT trừ đi các khoản
triết khấu, giảm giá và khoản trả lại nếu có.
Nh vậy yêu cầu của phơng pháp này là: khi lập hoá đơn phải giữ đầy đủ ,
đúng các yếu tố quy định và ghi rõ giá bán cha có thuế kể cả phụ thu và phí
ngoài giá bán nếu có , thuế GTGT, tổng giá thanh toán.
Số thuế GTGT phải nộp đợc tính theo công thức:
Số thuế GTGT phải nộp Thuế GTGT đầu ra Thuế GTGT đầu vào.
Giá của hàng hoá Thuế suất thuế GTGT
dịch vụ chịu thuế của hàng hoá tơng ứng. +
Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp thì giá mua trên hoá
đơn là tổng giá thanh toán ( bao gồm cả thuế GTGT đầu vào).
Giá mua thực tế của vật liệu mua ngoài gia công chế biến bao gồm giá
thực tế của vật liệu chế biến , chi phí vận chuyển vật liệu đến nơi chế biến và từ
nơi chế biến về đơn vị. Tiền thuê ngoài gia công chế biến theo hợp đồng.

Đối với vật liệu nhận góp vốn liên doanh thì trị giá vốn góp thực tế nhập
kho sẽ do hội đồng liên doanh đánh giá.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
10
Thuế GTGT đầu ra =
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Đối với phế liệu thu hồi có thể đánh giá theo giá ớc tính hay còn gọi là
giá tạm tính.
*Giá thực tế vật liệu xuất kho.
Do vật liệu nhập kho từ nhiều nguồn có giá cả khác nhau vì vậy khi xuất
kho cũng có những phơng pháp tính khác nhau. Đối với vật liệu xuất dùng trong
kỳ tuỳ theo đặc điểm hoạt động của từng doanh nghiệp, yêu cầu quản lý và trình
độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán có thể sử dụng một trong các phơng pháp sau
theo nguyên tắc nhất quán tronh hạch toán, phải giải thích rõ ràng khi có thay
đổi
.
- Phơng pháp tính theo giá thực tế bình quân tồn kho đầu kỳ.
Đơn giá vật liệu Trị giá vật liệu tồn đầu kỳ
tồn đầu kỳ Số lợng vật liệu tồn đầu kỳ
Trị giá thực tế Đơn giá bình quân Số lợng vật liệu
vật liệu suất kho vật liệu tồn đầu kỳ suất trong kỳ
Phơng pháp này đợc áp dụng đói với doanh nghiệp có vật liệu tồn kho đầu
kỳ chiếm tỷ trọng lớn.

- Phơng pháp tính gía thực tế bình quân gia quyền.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
11
=
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Trị giá thực tế vật liệu Trị giá thực tế vật liệu

tồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ
Giá thực tế bình quân
một đơn vị vật liệu
Sản lợng vật liệu Sản lợng vật liệu
tồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ
Trị giá thực tế vật liệu Giá thực tế bình quân Số lợng vật liệu
tồn kho trong kỳ 1 đơn vị vật liệu nhập kho trong kỳ.
Đơn giá bình quân vật liệu có thể tính vào cuối kỳ hay tính vào sau mỗi
lần nhập đợc gọi là đơn giá bình quân liên hoàn.
- Phơng pháp tính giá thực tế đích danh: Theo phơng pháp này vật liệu đợc xác
định theo đơn chiếc hay từng lô và giữ nguyên lúc nhập cho đến khi xuất dùng .
Khi xuất vật liệu nào sẽ tính theo giá thực tế vật liệu đó.
Phơng pháp này thờng đợc sử dụng với các loại vật liệu có giá trị cao và
có tính tách biệt, chẳng hạn nh các loại vàng bạc, đá quý , các chi tiết của ôtô xe
máy... mà có thể nhận diện đợc từng thứ , nhóm hoặc từng loại theo từng lần
nhập kho.Khi xuất kho thì giá xuất kho đợc căn cứ vào đơn giá thực tế vật liệu
nhập kho theo từng lô hay từng lần nhập.

- Phơng pháp nhập trớc xuất trớc ( FIFO Firts in firts out )
Theo phơng pháp này giả thiết rằng số vật liệu nào nhập trớc thì xuất trớc,
xuất hết số nhập trớc mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng
xuất . Nói cách khác , cơ sở của phơng pháp này là giá thực tế của vật liệu mua
Phạm Quốc Huy k11a-kt
12
=
x
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
trớc sẽ đợc dùng làm giá để tính giá thực tế vật liệu xuất trớc và do vậy giá trị vật
liệu tồn kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của vật liệu mua vào sau cùng.
Phơng pháp này thích hợp trong từng trờng hợp giá cả ổn định hoặc có xu

hớng giảm.
- Phơng pháp nhập sau xuất trớc ( LIFO Last in first out )
Phơng pháp này ta phải xác định đợc đơn giá thực tế nhập kho của từng lần nhập.
Nhng khi xuất sẽ căn cứ vào số lợng xuất và đơn giá thực tế nhập kho lần cuối
hiện có trong kho ,sau đó mới lần lợt theo các lần nhập trớc để tính giá thực tế
xuất kho. Ta cũng giả định rằng những vật liệu mua sau cũng sẽ đợc xuất trớc
tiên. Và nh vậy, giá thực tế của vật liệu tồn kho cuối kỳ lại là giá thực tế vật liệu
tính theo đơn giá của từng lần nhập đầu kỳ.
Phơng pháp này thích hợp trong thời kỳ lạm phát.
2.2 Đánh giá vật liệu theo giá hạch toán.
Ngoài giá thực tế đợc sử dụng để phản ánh tình hình nhập xuất vật liệu nh
nêu trên doanh nghiệp còn có thể sử dụng giá hạch toán để phản ánh sự biến
động của vật liệu trong kỳ.
Giá hạch toán là giá đợc xác định trớc ngay từ đầu kỳ kế toán và sử dụng
liên tục trong kỳ kế toán có thển lấy giá kế hoạch hoặc giá trớc để làm giá hạch
toán cho kỳ này. Khi sử dụng giá hạch toán để phản ánh vật liệu thì cuối kỳ kế
toán phải tính hệ số chênh lệch giữa gía thực tế và giá hạch toán của vật liệu tồn
và nhập trong kỳ .
Giá thực tế của Giá thực tế của
Vật liệu tồn đầu kỳ + Vật liệu nhập trong kỳ
Phạm Quốc Huy k11a-kt
13
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Hệ số chênh lệch =
Giá hạch toán của Giá hạch toán của
Vật liệu tồn đầu kỳ + Vật liệu nhập trong kỳ
Giá thực tế của vật liệu = Giá hạch toán củ ì Hệ số chênh lệch
Xuất trong kỳ vật liệu xuất trong kỳ

Giá hạch toán đợc sử dụng trong hạch toán chi tiết vật liệu . Giá hạch toán

có u điểm là phản ánh kịp thời sự biến động về giá trị của các loại vật liệu trong
quá trình sản xuất kinh doanh.
IV. Kế toán chi tiết vật liệu
1. Chứng từ kế toán
Kế toán tình hình nhập xuất vật liệu liên quan đến nhiều loại chứng từ kế
toán khác nhau. Bao gồm những chứng từ có tính chất bắt buộc và những chứng
từ có tính chất hớng dẫn hoặc tự lập. Tuy nhiên, dù loại chứng từ gì cũng phải
đảm bảo có đầy đủ các yếu tố cơ bản , tuân thủ chặt chẽ trình tự lập , phê duyệt
và luân chuyển chứng từ để phục vụ cho yêu cầu quả lý ở các bộ phận có liên
quan và yêu cầu ghi sổ, kiểm tra của kế toán.
Theo chế độ kế toán ban hành QĐ 1141-TC/QĐCĐKT ngày 01/01/1995
của bộ trởng bộ tài chính ban hành các chứng từ về vật liệu bao gồm:
- Phiếu nhập kho ( Mẫu01- VT )
- Phiếu xuất kho ( Mẫu02 VT )
- Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ ( Mẫu03 VT )
- Biên bản kiểm kê vật t , sản phẩm hàng hóa ( Mẫu08 VT )
- Hóa đơn GTGT (Mẫu01 GTGT 3LL )
Phạm Quốc Huy k11a-kt
14
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
- Hóa đơn bán hàng ( Mẫu02 GTGT 3 LL )
- Hóa đơn cớc vận chuyển ( Mẫu03 BH )
Ngoài ra DN còn có thể sử dụng thêm các chứng từ kế toán có tính chất h-
ớng dẫn nh:
_Phiếu hạn mức vật t ( Mẫu 04 VT )
_Biên bản kiểm nghiệm vật t ( Mẫu 05 VT )
_Phiếu báo vật t còn lại cuối kỳ ( Mẫu 07 VT )
2. Các phơng pháp kế toán vật liệu
Tổ chức tốt kế toán chi tiết vật liệu có ý nghĩa quan trọng đối với công tác
bảo quản vật liệu và công tác kiểm tra tình hình cung cấp , sử dụng vật liệu. Kế

toán vật liệu vừa đợc thực hiện ở kho vừa đợc thực hiện ở phòng kế toán.Kế toán
chi tiết vật liệu đợc thực hiện theo một trong ba phơng pháp: Phơng pháp thẻ
song song , phơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển, phơng pháp số d.
2.1Phơng pháp ghi thẻ song song.
Nguyên tắc: ở kho ghi chép về mặt số lợng ở phòng kế toán ghi chép cả về
mặt số lợng và giá trị của từng thứ vật liệu cụ thể:
ở kho : hàng ngày ghi nhận chứng từ nhập xuất vật liệu , thủ kjho phải
kiểm tra tính hợp lý hợp pháp của chứng từ rồi tiến hành ghi chép số thực nhập ,
thực xuất vào chứng từ thẻ kho. Cuối ngày tính ra số tồn kho ghi vào thẻ kho.
Định kỳ thủ kho giữ các chứng từ nhập xuất đã đợc phân loại cho từng thứ vật
liệu cho phòng kế toán.
ở phòng kế toán: mở sổ hoặc thẻ chi tiết vật liệu cho từng danh điểm vật
t tơng ứng với thẻ kho ở từng kho để phản ánh cả số lợng và giá trị vật liệu. Khi
nhận đợc các chứng từ nhập xuất kho từ thủ kho kế toán vật t phải kiểm tra
Phạm Quốc Huy k11a-kt
15
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
chứng từ ghi đơn giá và thành tiền trên chứng từ, sau đó ghi vào thẻ chi tiết vật
liệu , cuối tháng cộng sổ chi tiết và tiến hành kiếm tra đối chiếu với thẻ kho .
Ngoài ra , để có số liệu đối chiếu với kế toán tổng hợp cần phải tổng hợp nhập
xuất tồn kho theo từng nhóm loại vật liệu.

Phơng pháp này áp dụng thích hợp đối với những doanh nghiệp có ít chứng
từ loại vật liệu , khối lợng loại nghiệp vụ ít . Song phơng pháp này đơn giản , dễ
thực hiện và rất tiện lợi khi xử lý bằng máy tính.
*Sơ đồ kế toán theo ph ơng pháp ghi thẻ song song
Ghi chú:
:Ghi hàng ngày
:Đối chiếu số liệu
:Ghi cuối tháng

Bảng tổng hợp nhập xuất tồn vật liệu

Phạm Quốc Huy k11a-kt
16
Phiếu nhập kho
Thẻ kho
Sổ chi tiết vl
Phiếu xuất kho
Bảng xuất
tổng hợp nhập
tồn vl
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Tháng ......... năm...........
Danh
điểm
vật liệu
Tên vật liệu Tồn đầu
tháng
Nhập
trong
tháng
Xuất hàng
tháng
Tồn cuối
tháng
NVL chính
VL A
VL B
Cộng
NVL phụ

VL A
VL B
..............
2.2 Phơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển.
Nguyên tắc: ở kho theo dõi mặt lợng ở phòng kế toán theo dõi cả số lợng
và giá trị theo từng thứ từng loại vật t nhng chỉ ghi một lần vào cuối tháng.Cụ
thể:

ở kho: thủ kho vẫn sử dụng các thẻ kho để ghi chép tình hình nhập xuất
tồn của từng loại vật liệu về mặt số lợng...( Thực hiện nh phơng pháp ghi thẻ
song song )
ở phòng kế toán : Kế toán mở sổ đối chiếu luân chuyển để ghi chép tình
hình nhập xuất tồn của từng thứ vật liệu theo từng kho dùng trong cả năm.Sổ đối
chiếu luân chuyển chỉ ghi chéo mỗi tháng một lần vào cuối tháng. Để có số liệu
Phạm Quốc Huy k11a-kt
17
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
ghi vào sổ cuối tháng kế toán phải lập các bảng kê nhập , bảng kê xuất theo từng
thứ vật liệu trên cơ sở chứng từ nhập xuất do thủ kho định kỳ gửi lên. Sổ đối
chiếu luân chuyển cũng đợc theo dõi về mặt số lợng và giá trị. Cuối tháng tiến
hành kiểm ra đối chiếu số liệu giữa sổ đối chiếu luân chuyển với thẻ kho và số
liệu kế toán tổng hợp .
Phơng pháp này áp dụng với doanh nghiệp có khối lợng nhập xuất không
nhiều không bố trí riêng nhân viên kế toán chi trả vật t nên không có điều kiện
ghi chép theo dõi kế toán tình hình nhập xuất hàng ngày.
*Sơ đồ kế toán chi tiết vật liệu theo phơng pháp đối chiếu luân chuyển
Ghi chú: :Ghi hàng ngày
: Đối chiếu số liệu
: Ghi cuối tháng
Sổ đối chiếu luân chuyển

D.
điể
Tên
VL
Đv
tính
Đơn
giá
SD đầu
tháng 1
L/c trong tháng 1 SD đầu
tháng 2
Phạm Quốc Huy k11a-kt
18
Thẻ kho
Chứng từ nhập
Bảng kê nhập
Chứng từ xuất
Bảng kê xuất
Sổ đối chiếu
luân chuyển
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
SL ST SL ST SL ST SL ST

2.3 Phơng pháp sổ số d
Đây là phơng pháp đợc sử dụng cho những doanh nghiệp dùng giá hạch
toán để hạch toán giá trị vật liệu nhập, xuất , tồn kho . Đặc điểm của phơng pháp
này là ở kho chỉ theo dõi vật liệu về số lợng còn ở phòng kế toán theo dõi về giá
trị ( theo giá hạch toán ).
+ ở kho: thủ kho vẫn sử dụng thẻ kho để ghi chép số lợng vật liệu nhập- xuất

tồn trên cơ sở chứng từ nhập xuất . Ngoài ra vào cuối tháng thủ kho còn phải
căn cứ vào số tồn của vật liệu trên thẻ kho để ghi vào sổ số d. Sổ số d do phòng
kế toán lập và gửi xuống cho thủ kho vào ngày cuối tháng để ghi sổ. Các chứng
từ nhập xuất sau khi dã vào thẻ kho phải đợc thủ kho phân loại theo chứng từ
nhập xuất của từng loại vật liệu để lập phiếu giao nhận chứng từ.
+ ở phòng kế toán: nhân viên kế toán vật liệu có trách nhiệm định kỳ từ 3 đến
5 ngày xuống kho để kiểm tra hớng dẫn việc ghi chép của thủ kho và xem xét
các chứng từ nhập xuất đã đợc thủ kho ghi lại. Sau đó ký nhận vào phiếu giao
nhận chứng từ , thu nhận phiếu này kèm các chứng từ nhập xuất có liên quan.
Phạm Quốc Huy k11a-kt
19
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Căn cứ vào các chứng từ nhập xuất nhận đợc , kế toán phải đối chiếu với các
chứng từ khác có liên quán sau đó, căn cứ vào giá hạch toán sử dụng để ghi vào
các chứng từ và vào cột số tiền của phiếu giao nhận chứng từ .Từ phiếu giao nhận
chứng từ kế toan tiến hành ghi vào bảng lũy kế nhập xuất tồn vật liệu.

Bảng lũy kế nhập xuất tồn vật liệu đợc mở riêng cho từng kho và mỗi
danh điểm vật liệu đợc ghi trên một dòng. Vào cuối tháng kế toán phải tổng hợp
số tiền nhập xuất trong tháng và tính ra số d cuối tháng cho từng loại vật liệu trên
bảng lũy kế. Số d trên bảng lũy kế phải khớp số tiền đợc kế toán xác định trên sổ
số d do thủ kho chuyển về.

Phơng pháp này áp dụng cho doanh nghiệp có khối lợng các nghiệp vụ kế
toán phát sinh về nhập xuất diễn ra thờng xuyên, nhiều chủng loại VL và đã xây
dựng đợc hệ thống danh điểm vật liệu dùng giá hạch toán để hạch toán. Trong
ngày tình hình nhập xuất tồn kho vật liệu , yêu cầu trình độ quản lý , trình độ kế
toán tơng đối cao
*Sơ đồ kế toán chi tiết vật liệu theo phơng pháp sổ số d
Phạm Quốc Huy k11a-kt

20
Thẻ kho
Chứng từ nhập
Bảng kê nhập
Bảng luỹ kế nhập
Chứng từ xuất
Bảng kê xuất
Bảng luỹ kế xuất
Sổ số dư
Bảng kê tổng hợp
N-X-T
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
: Ghi hàng ngày
: Đối chiếu số liệu
: Ghi cuối tháng
Sổ số d
Năm............
Kho...........
D. đ
VL
Tên
VL
Đgiá
HT
Đm
d.trữ
Đv
tính
Số d đ. Năm Số d cuối
tháng 1

..............
SL ST SL ST SL ST
V. Kế toán tổng hợp vật liệu
Kế toán tổng hợp vật liệu trong doanh nghiệp thờng có 2 cách : Kế toán vật
liệu theo phơng pháp kê khai thờng xuyên và kế toán tổng hợp vật liệu theo ph-
ơng pháp kiểm kê định kỳ. Thông thờng các doanh nghiệp áp dụng phơng pháp
kê khai thờng xuyên.
1.Kế toán tổng hợp vật liệu theo phơng pháp kê khai thờng xuyên
Phạm Quốc Huy k11a-kt
21
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
*Phơng pháp kê khai thờng xuyên là phơng pháp theo dõi việc nhập , xuất
và tồn kho vật liệu một cách thờng xuyên trên sổ kế toán. Đây là phơng pháp
theo dõi và phản ánh tình hình hiện có , biến động tăng giảm hàng tồn kho vật
liệu một cách thờng xuyên liên tục trên các tài khoản phản ánh từng loại hàng
tồn kho.
Phơng pháp này đợc sử dụng phổ biến hiện nay ở nớc ta vì những tiện ích
của nó bởi nó có độ chính xác cao, cung cấp thông tin về hàng tồn kho một cách
kịp thời . Theo phơng pháp này tại bất kỳ một thời điểm nào kế toán cũng có thể
xác định đợc lợng nhập xuất tồn kho từng loại hàng tồn kho nói chung và nguyên
vật lỉệu nói riêng.
*Kế toán sử dụng TK sau:
+TK 152 nguyên liệu, vật liệu
Tài khoản này dùng để nghi chép số hiện có và tình hình tăng giảm vật
liệu theo giá thực tế.
Ta có thể mở thêm tài khoản cấp II, III của TK này để kế toán chi tiết vật
liệu (tùy theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp )
.Kết cấu TK 152
Bên nợ : phản ánh các nghiệp vụ phát sinh làm tăng giá thực tế của
nguyên vật liệu trong kỳ ( mua ngoài, tự sản xuất , nhận góp vốn, phát hiện thừa ,

đánh giá tăng......)
Bên có : phản ánh các nghiệp vụ phát sinh làm giảm nguyên vật liểu trong
kỳ theo giá thực tế ( xuất dùng , Xuất bán, thiếu hụt, giảm giá ......)
D nợ : Giá thực tế của nguyên vật liệu tồn kho.
+TK 331 Phải trả cho ngời bán
Tài khoản này dùng để phản ánh quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp và ngời
bán , ngời nhận thầu về khoán vật t hàng hóa , lao vụ , dịch vụ, theo hợp đồng
kinh tế đã ký kết và cũng có thể mở chi tiết bằng các tài khoản cấp 2,3 .
Phạm Quốc Huy k11a-kt
22
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
.Kết cấu TK331
Bên nợ : phản ánh số đã trả và coi nh đã trả (do doanh ngiệp ứng trớc tiền ,
triết khấu giảm giá hàng mua trả lại trừ vào nợ phải trả ngời bán, thanh toán bù
trừ, trả tiền cho ngời bán.
Bên có : Phản ánh số phải trả cho ngời bán .
Số d nợ : phản ánh số tiền doanh nghiệp đã ứng trớc cho ngởi bán nhng
cha nhận đợc hàng.
+Tài khoản 151 hàng mua đang đi đờng
Tài khoản này dùng để phản ánh số hiện có và tình hình biến động của số
hàng đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhng cuối tháng vẫn cha về nhập
kho hoặc chuyển giao cho các đối tợng sử dụng bởi khách hàng .
Kết cấu tài khoản 151.
Bên nợ : phản ánh hàng mua đang đi đờng
Bên có : phản ánh hàng mua đang đi đờng đã về kho hoặc
chuyển giao cho các đối tợng sử dụng , khách hàng.
Số d nợ : phản ánh hàng mua đang đi đờng hiện có cuối kỳ.
Ngoài ra kế toán còn sử dụng một số tài khoản liên quan khác nh :
TK 111 Tiền mặt
TK 112 Tiền gửi ngân hàng

TK 133 Thuế GTGT
TK 621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
.....................................................
1.1. Kế toán vật liệu nhập kho.
*Khi mua vật líệu về nhập kho kế toán phản ánh các nội dung.
- Giá mua vật liệu thuế GTGT phải nộp khi mua vật liệu và số tiền thanh
toán cho ngời bán
Nợ TK 152 (giá mua)
Phạm Quốc Huy k11a-kt
23
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Nợ TK 133 ( thuế GTGT )
Có TK 111,112,331....số tiền thanh toán
Nếu doanh nghiệp đã mua nhng cuối tháng cha về kế toán sẽ ghi
Nợ TK 151 giá mua
Nợ TK 133 thuế GTGT
Có TK 111,112,331 số tiền thanh toán
Sau đó khi VL về nhập kho kế toán sẽ ghi
Nợ TK 152 nguyên liệu vật liệu
Có TK 151 hàng mua đang đi đờng
- Các khoản chi phí phát sinh trong quá trình mua và nhập vật liệu thì
tính vào giá nhập kho.
- Nợ TK 152 giá cha có thuế
Nợ TK 133 thuế GTGT
Có TK 111, 112.... số tiền thanh toán
- Nếu đợc bên bán giảm giá cho số vật liệu đã mua thì khoản giảm giá đợc
ghi giảm giá nhập kho
Nợ TK 331 phải trả cho ngời bán
Có TK 152 nguyên liệu vật liệu
- Nếu đợc hởng khoản chiết khấu do thanh toán sớm tiền mua vật liệu thì

khoản chiết khấu đợc hởng tính vào thu nhập hoạt động tài chính
Nợ TK 111,112,331
Có TK 711 Thu nhập hoạt động tài chính
- Khoản thuế nhập khẩu nộp cho nhà nớc đối với vật liệu nhập khẩu đợc
tính vào giá nhập
Nợ TK 152
Có TK 3333 thuế xuất nhập khẩu
Phạm Quốc Huy k11a-kt
24
Báo cáo thực tập Viện ĐH Mở Hà Nội
Chú ý: đối với doanh nghiệp không thuộc diện nộp thuế GTGT theo phơng
pháp khấu trừ thuế thì thuế GTGT khi mua vật liệu đợc tính vào giá nhập kho.
*Khi nhập vật liệu mà phát hiện có vật liệu thiếu hoặc thừa kế toán phản
ánh.
- Đối với vật liệu thiếu do hao hụt trong định mức cho phép, kế toán phản
ánh trị giá vật liệu nhập kho đúng theo trị giá mua đã ghi trên hoá đơn.
Nợ TK 152 Giá mua
Nợ TK 133 Thuế GTGT
Có TK 331 Số tiền thanh tóan
- Nếu vật liệu thiếu không nằm trong định mức cho phép và cha xác định
đợc nguyên nhân, kế toán phản ánh.
Nợ TK 152 Trị giá thực nhập
Nợ TK 1381 TS thiếu chờ xử lý- trị giá thiếu
Nợ Tk 133 Thuế GTGT
Có TK 111,331 Số tiền thnah toán.
- Nếu vật liệu thừa cha xác đinh nguyên nhân và đợc doanh nghiệp nhập
kho kế toán phản ánh:
Nợ TK 152 trị giá thực nhập
Nợ TK 133 Thuế GTGT
Có Tk 111,331 Số tiền thanh toán

Có TK 3381 Tài sản thừa chờ xử lý
Trờng hợp tài sản thừa đợc doanh nghiệp giữ giữ hộ cho bên bán kế toán
chỉ ghi đơn bên Nợ TK 002 Vật t , hàng hoá giữ hộ nhận gia công
Sau đóa khi bên bán nhận lại ghi đơn bên Có TK 002.
Khi nhập vật liệu từ các nguồn khác kế toán phản ánh nh sau:
Do tự sản xuất ra: Căn cứ vào giá thành thực tế của vật liệu đợc sản xuất
để ghi:
Phạm Quốc Huy k11a-kt
25