138 Công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty may Thăng Long

Khoá luận tốt nghiệp
Lời nói đầu
Ngày nay, các doanh nghiệp có nhiều cơ hội thuận lợi để hội nhập với
nền kinh tế thế giới nhng đồng thời cũng phải đơng đầu với không ít những
khó khăn do nền kinh tế thị trờng mang lại mà khó khăn lớn nhất có lẽ là sự
cạnh tranh gay gắt không những của các doanh nghiệp trong nớc mà còn của
cả các doanh nghiệp nớc ngoài. Để tồn tại và phát triển, nhiệm vụ của các
doanh nghiệp là phải không ngừng cố gắng nỗ lực nâng cao chất lợng sản
phẩm, dịch vụ, giảm giá thành sản phẩm. Trong công tác quản lý doanh
nghiệp, chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai chỉ tiêu vô cùng quan
trọng, đợc các nhà quản lý đặc biệt quan tâm vì nó không chỉ là căn cứ lập giá
mà còn là căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp sau mỗi chu kỳ kinh doanh....
Chính vì vậy, tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm có ý nghĩa vô cùng to lớn ; đồng thời là khâu quan trọng nhất trong
toàn bộ công tác kế toán vì thực chất của hạch toán quá trình sản xuất chính
là hạch toán chi phí sản xuất và giá thành.
Mặt khác , trên góc độ ngời sử dụng thông tin về chi phí và giá thành sẽ
giúp cho nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp phân tích đánh giá tình hình sử
dụng vật t, lao động, tiền vốn có hiệu quả hay không, tình hình thực hiện kế
hoạch giá thành.... từ đó, đề ra các biện pháp hữu hiệu hạ thấp chi phí sản
xuất, giảm giá thành sản phẩm và ra các qui định phù hợp cho sự phát triển
sản xuất kinh doanh.
Công ty may Thăng Long ( Thaloga ) là một doanh nghiệp sản xuất loại
sản phẩm rất lớn về số lợng vô cùng đa dạng về qui cách, chủng loại, mẫu
mã... vì vậy, cũng nh các doanh nghiệp sản xuất khác, việc tổ chức công tác kế
toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là một vấn đề rất phức tạp .
Nhận thức đợc điều đó, trong thời gian thực tập tại công ty , sau khi tìm
hiểu thực tế tổ chức công tác kế toán, đặc biệt là kế toán tập hợp chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm em đã quyết định lựa chọn đề tài:
Công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

tại công ty may Thăng Long để đi sâu nghiên cứu.
Trần Thị Thu
1
Khoá luận tốt nghiệp
Với mục đích vận dụng lý luận về hạch toán kế toán vào nhu cầu thực
tiễn công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty may Thăng
Long, từ đó phân tích những điểm còn tồn tại, đóng góp một số ý kiến nhằm
hoàn thiện công tác kế toán đơn vị. Kết cấu của đề tài ngoài phần mở đầu và
kết luận , nội dung đợc thể hiện ở 3 chơng nh sau :
Chơng I: Lý luận chung về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.
Chơng II: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm tại công ty may Thăng Long.
Chơng III: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập
hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty may Thăng Long.
Trong quá trình nghiên cứu , mặc dù đã cố gắng hết sức và đợc sự giúp
đỡ nhiệt tình của các cán bộ ở phòng kế toán - tài vụ công ty, đặc biệt đợc sự
hớng dẫn tận tình của các thầy cô giáo trong tổ kế toán, nhng do thời gian và
trình độ kiến thức của bản thân có hạn, nhất là bớc đầu mới tiếp cận với thực
tế nên chắc chắn còn có nhiều thiếu sót và hạn chế. Em rất mong muốn và xin
chân thành tiếp thu những ý kiến đóng góp bổ sung nhằm hoàn thiện hơn nữa
đề tài nghiên cứu này.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo hớng
dẫn, của các thầy cô trong tổ kế toán và các cán bộ phòng kế toán - tài vụ của
công ty may Thăng Long đã giúp em hoàn thành bài khoá luận này.

Hà nội, ngày 15 tháng 05 năm 2003
Sinh viên

Trần thị thu

Trần Thị Thu
2
Khoá luận tốt nghiệp
Chơng I
Lý luận chung về công tác kế toán tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các
doanh nghiệp sản xuất.
I. Sự cần thiết phải tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm.
1.Vai trò của tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
trong quá trình tái sản xuất sản phẩm xã hội nói chung và trong hoạt
động sản xuất kinh doanh nói riêng.
Sự phát sinh và phát triển của xã hội loài ngời gắn liền với quá trình sản
xuất. Nền sản xuất xã hội của bất kỳ phơng thức sản xuất nào cũng gắn liền
với sự vận động và tiêu hao của các yếu tố cơ bản tạo nên quá trình sản xuất:
t liệu lao động, đối tợng lao động và sức lao động. Vì thế sự hình thành nên
các chi phí sản xuất để tạo ra giá trị sản phẩm sản xuất là tất yếu khách quan
không phụ thuộc vào chủ quan của ngời sản xuất. Có thể nói Chi phí sản
xuất là toàn bộ lao động sống và lao động vật hoá cần thiết mà doanh nghiệp
phải chi ra trong quá trình sản xuất trong một thời kỳ nhất định và biểu hiện
bằng tiền .
Chúng ta biết rằng, kết quả của quá trình sản xuất là tạo ra sản phẩm.
Sản phẩm đợc làm ra đã kết tinh trong nó các khoản hao phí vật chất, định l-
ợng hao phí vật chất để tạo nên một hoặc một số sản phẩm là yêu cầu cần
thiết, là căn cứ quan trọng để đánh giá chất lợng và hiệu quả sản xuất kinh
doanh. Vậy chi phí sản xuất tính cho một khối lợng hoặc một đơn vị sản phẩm
lao vụ, dịch vụ công việc do doanh nghiệp sản xuất ra và hoàn thành chính là
giá thành sản phẩm. Giá thành có hai chức năng là: chức năng bù đắp và lập
giá.
Nói tóm lại Giá thành sản phẩm là một đại lợng xác định, biểu hiện

mối liên hệ tơng quan giữa hai đại lợng: chi phí sản xuất đã bỏ ra và kết quả
sản xuất đã đạt đợc . Tuy nhiên, chúng ta cần phải lu ý rằng không phải hễ cứ
có chi phí sản xuất phát sinh là đã xác định ngay đợc giá thành mà cần phải
thấy rằng giá thành là chi phí đã kết tinh trong một kết quả sản xuất đợc xác
định theo những tiêu chuẩn nhất định.
Trần Thị Thu
3
Khoá luận tốt nghiệp
2. Đặc điểm và yêu cầu quản lý của công tác kế toán tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Quản lý chi phí sản xuất và giá thành là nội dung quan trọng hàng đầu
trong các doanh nghiệp sản xuất.
Nếu nh kế toán chi phí sản xuất cung cấp đầy đủ những thông tin về các
yếu tố trong quá trình sản xuất nhằm nêu rõ chi phí chi cho việc gì, hết bao
nhiêu từ đó giúp doanh nghiệp biết tỉ trọng từng loại chi phí, giám đốc dự toán
chi phí làm cơ sở lập dự toán cho kỳ sau và giúp nhà nớc quản lý doanh
nghiệp cũng nh ban hành các chính sách, chế độ tạo điều kiện cho doanh
nghiệp hoạt động... thì kế toán tính giá thành sản phẩm lại phản ánh chính xác
hiệu quả chi phí đã bỏ vào sản xuất. Chỉ tiêu giá thành là thớc đo mức hao phí
sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, là căn cứ để xác định hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh, từ đó lựa chọn và quyết định khối lợng sản phẩm sản xuất ra
nhằm đạt lợi nhuận tối đa.
Giá thành cũng là một công cụ quan trọng của doanh nghiệp để kiểm
soát tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và hiệu quả của các biện pháp tổ
chức kỹ thuật. Thông qua tình hình thực hiện giá thành, các nhà lãnh đạo quản
lý có đợc những thông tin về tình hình sử dụng vật t, lao động, tiền vốn, tình
hình sản xuất và chi phí bỏ vào sản xuất, tác động và hiệu quả thực hiện các
biện pháp kỹ thuật đến sản xuất, phát hiện và tìm các nguyên nhân dẫn đến
phát sinh chi phí không hợp lý để có biện pháp loại trừ. Giá thành còn là một
căn cứ quan trọng để doanh nghiệp xây dựng chính sách giá cả đối với từng

loại sản phẩm.
Có thể nói rằng, muốn hạ giá thành phải quản lý tốt giá thành và phải
gắn quản lý giá thành với quản lý chi phí sản xuất cấu thành giá thành vì chi
phí sản xuất và giá thành có quan hệ mật thiết với nhau, nếu chi phí sản xuất
tăng thì giá thành tăng và ngợc lại và đợc thể hiện qua công thức sau:
Giá thành = Chi phí sản xuất + Chi phí sản xuất - Chi phí sản xuất
Sản phẩm dở dang đầu kỳ phát sinh trong kỳ dở dang cuối kỳ
Để tìm ra nguyên nhân, nhân tố ảnh hởng làm tăng, giảm giá thành, đòi
hỏi giá thành sản phẩm phải đợc phản ánh chính xác, trung thực, khách quan,
rõ ràng thông qua các khoản mục chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm để
từ đó các nhà quản lý dễ dàng phát hiện ra và loại trừ các chi phí bất hợp lý,
lãng phí (đặc biệt là các chi phí chủ yếu )... khai thác khả năng tiềm tàng
Trần Thị Thu
4
Khoá luận tốt nghiệp
trong quản lý. Mặt khác cần quản lý chặt chẽ định mức tiêu hao và đơn giá
của các chi phí đó.
Bên cạnh đó, cần phải xác định đúng nội dung, phạm vi chi phí cấu
thành, thu nhập thông tin theo địa điểm phát sinh cũng nh nơi gánh chịu chi
phí. Bởi lẽ thông tin chi phí theo khoản mục chỉ xác định đợc chi phí lãng phí
song nó không giúp cho chúng ta biết cần tiết kiệm ở bộ phận nào, địa điểm
cụ thể nào... hơn nữa, thông tin về chi phí theo địa điểm phát sinh còn là cơ sở
khuyến khích vật chất thúc đẩy sản xuất phát triển.
Định kỳ doanh nghiệp cần tiến hành phân tích chỉ tiêu giá thành cũng
nh các bộ phận chi phí cấu thành để tìm ra nguyên nhân, nhân tố ảnh hởng để
từ đó đề ra các biện pháp tác động thích hợp.
Tóm lại, tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm, đảm bảo xác định đúng nội dung, phạm vi chi phí cấu thành trong
giá thành sản phẩm, lợng giá trị các yếu tố chi phí đã đợc chuyển dịch vào sản
phẩm ( công việc, lao vụ ) đã hoàn thành có ý nghĩa vô cùng quan trọng và là

yêu cầu cấp bách của nền kinh tế thị trờng.
II. Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất phục vụ cho
công tác tính giá thành sản phẩm.
1. Nguyên tắc chung để tập hợp chi phí sản xuất vào giá thành sản
phẩm.
Theo chế độ kế toán hiện hành, để đảm bảo hạch toán đầy đủ, chính xác
chi phí sản xuất để tính giá thành sản phẩm, kế toán cần quán triệt các nguyên
tắc sau:
Theo chế độ qui định ( Điều 25 - Nghị định 27/ 1999 - NĐ - CP ban
hành 20/ 04/1999 : Sửa đổi bổ sung qui chế quản lý tài chính và hạch toán
kinh doanh đối với doanh nghiệp nhà nớc ban hành kèm theo NĐ 59 ) :
Xác định giá thành sản phẩm và dịch vụ :
* Giá thành sản phẩm của dịch vụ gồm:
- Chi phí vật t trực tiếp : là chi phí nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu sử
dụng trực tiếp tạo ra sản phẩm dịch vụ.
- Chi phí nhân công trực tiếp : gồm tiền lơng, tiền công, các khoản trích
nộp BHXH, BHYT của công nhân trực tiếp sản xuất tạo ra sản phẩm và dịch
vụ theo qui định của nhà nớc.
- Chi phí sản xuất chung: là các chi phí sử dụng trong hoạt động sản
xuất chế biến của phân xởng ( bộ phận kinh doanh ) trực tiếp tạo ra sản phẩm
Trần Thị Thu
5
Khoá luận tốt nghiệp
vào dịch vụ nh chi phí vật liệu, công cụ lao động nhỏ, khấu hao tài sản cố định
thuộc phân xởng ( bộ phận kinh doanh ), tiền lơng, các khoản trích theo lơng
BHXH, BHYT của nhân viên phân xởng theo qui định ( bộ phận kinh doanh ),
chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác bằng tiền phát sinh tại phân xởng.
* Giá thành toàn bộ của sản phẩm và dịch vụ đã tiêu thụ gồm :
- Giá thành sản xuất của sản phẩm dịch vụ đã tiêu thụ.
- Chi phí bán hàng: là toàn bộ các chi phí liên quan đến việc tiêu thụ

sản phẩm, dịch vụ bao gồm cả chi phí bảo hành sản phẩm.
- Chi phí quản lý doanh nghiệp: là chi phí chi cho bộ máy quản lý và
điều hành doanh nghiệp, các chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh của
toàn doanh nghiệp.
2. Nhiệm vụ của kế toán và nội dung tổ chức kế toán tập hợp chi
phí sản xuất và giá thành trong doanh nghiệp.
Kế toán với t cách là một công cụ của quản lý, là phơng tiện kiểm tra
và tổng kết quá trình trên ý niệm... ( Mác ), với chức năng ghi chép tính toán
phản ánh và giám đốc một cách thờng xuyên liên tục sự biến động của vật t,
tài sản... đã giúp các nhà quản lý có đợc những thông tin về giá thành nói
riêng và các hoạt động hạch toán tài chính nói chung một cách đầy đủ chính
xác, kịp thời và có hệ thống. Kế toán dùng cả thớc đo giá trị và thớc đo hiện
vật để quản lý giá thành, vì thế nó có thể cung cấp các tài liệu đáp ứng kịp thời
yêu cầu quản lý giá thành. Nhờ đó doanh nghiệp biết đợc giá thành thực tế của
sản phẩm, biết đợc kế hoạch giá thành có thực hiện đợc hay không để từ đó
tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Kế toán giá thành có thể coi là
một phần hành không thể thiếu khi thực hiện chế độ hạch toán kinh tế của các
doanh nghiệp trong cơ chế thị trờng hiện nay. Nếu tổ chức công tác kế toán
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm không tốt sẽ dẫn đến hậu quả
doanh nghiệp định giá bán không chính xác. Nếu giá thành thực tế thấp hơn
chi phí thực tế bỏ ra sẽ dẫn đến xác định giá bán thấp gây ra tình trạng lãi giả,
lỗ thật và nếu ngợc lại sẽ gây khó khăn cho vịêc tiêu thụ sản phẩm, gây ứ đọng
vốn, ảnh hởng tới sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Do vậy, để phục vụ tốt công tác quản lý, kế toán cần thực hiện tốt các
nhiệm vụ sau đây :
- Căn cứ vào đặc điểm sản xuất kinh doanh, qui trình sản xuất để xác
định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tợng tính giá thành sản phẩm.
Trần Thị Thu
6
Khoá luận tốt nghiệp

- Tổ chức tập hợp, kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất theo đúng
đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất bằng phơng pháp thích hợp để cung
cấp những thông tin cho việc tính giá thành theo khoản mục chi phí và xác
định đúng sản phẩm dở dang cuối kỳ.
- Vận dụng phơng pháp thích hợp để tính giá thành nhằm phản ánh
chính xác giá thành sản phẩm sản xuất ra phục vụ cho việc định giá bán của
sản phẩm hàng hoá mà doanh nghiệp tạo ra trong một thời kỳ.
- Lập các báo cáo về giá thành sản phẩm cũng nh chi phí, tham gia phân
tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, đề xuất các biện pháp tiết kiệm
chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm.
Đồng thời với việc thực hiện các nhiệm vụ kế toán thì các doanh nghiệp
sản xuất cũng cần phải tổ chức kế toán quá trình sản xuất. Tổ chức kế toán
quá trình sản xuất gồm có hai giai đoạn kế tiếp nhau và có quan hệ mật thiết :
giai đoạn hạch toán chi tiết chi phí sản xuất và giai đoạn tính giá thành sản
phẩm theo đơn vị tính giá thành qui định. Có thể nói, việc phân chia đó là do
sự khác cơ bản về giới hạn tập hợp chi phí trong hạch toán chi phí sản xuất
(đối tợng tập hợp chi phí) và sản phẩm hoàn thành cần tính giá thành một đơn
vị ( đối tợng tính giá thành ).
Tại đây, xác định đối tợng hạch toán chi phí sản xuất chính là xác định
phạm vi giới hạn để tập hợp chi phí nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm soát chi phí
và tính giá thành sản phẩm. Thực chất nó là :
- Nơi phát sinh chi phí : phân xởng, đội trại sản xuất, bộ phận chức năng.
- Nơi gánh chịu chi phí : sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh nghiệp
sản xuất, đơn đặt hàng, công trình, hạng mục công trình.
Xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là tiền đề, điều kiện
để tính giá thành theo các đối tợng tính giá thành trong doanh nghiệp. Vì
trong thực tế, một đối tợng kế toán tập hợp chi phí bao gồm nhiều đối tợng
tính giá thành sản phẩm và ngợc lại một đối tợng tính giá thành có thể bao
gồm nhiều đối tợng tập hợp chi phí sản xuất. Mặt khác, mỗi quan hệ giữa hai
đối tợng sẽ qui định việc lựa chọn phơng pháp và kỹ thuật tính giá thành.

Trần Thị Thu
7
Khoá luận tốt nghiệp
* Ph ơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất :
Chi phí sản xuất phát sinh ở các địa điểm khác nhau thì có nội dung
kinh tế và mục đích khác nhau đối với qúa trình sản xuất chế tạo sản phẩm, có
chi phí chỉ liên quan đến một đối tợng, có chi phí lại liên quan đến nhiều đối t-
ợng chi phí. Do vậy có hai cách tập hợp chi phí vào các đối tợng.
- Tập hợp trực tiếp : đối với chi phí chỉ liên quan đến một đối tợng chịu
chi phí ( thờng là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp ).
- Tập hợp chi phí gián tiếp : đối với chi phí liên quan đến nhiều đối tợng
chịu chi phí. Trớc hết kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo từng địa điểm phát
sinh chi phí tức là theo tổ, đội, phân xởng... Cuối kỳ, lựa chọn tiêu chuẩn phân
bổ phù hợp để xác định hệ số phân bổ và tính ra chi phí phân bổ cho từng đối
tợng.
Chi phí phân bổ = Hệ số x Tiêu chuẩn phân bổ
cho đối tợng i phân bổ của đối tợng i
Chi phí cần phân bổ
Hệ số =
phân bổ Tổng tiêu chuẩn cần phân bổ
Mỗi loại chi phí đợc lựa chọn những tiêu chuẩn phân bổ khác nhau cho
phù hợp.
Ví dụ: chi phí nhân công trực tiếp thờng chọn chi phí vật liệu trực tiếp,
giờ chạy máy.
* Chứng từ kế toán sử dụng :
Chứng từ gốc liên quan đến chi phí sản xuất phát sinh là các chứng từ
về các yếu tố chi phí nh :
- Vật t : phiếu xuất kho, hoá đơn mua vật t ( hoá đơn mua hàng hay hoá
đơn giá trị gia tăng ), phiếu chi, giấy báo Nợ ( nếu mua về dùng ngay ).
- Tiền lơng : Bảng thanh toán lơng, bảng thanh toán BHXH, phiếu báo

làm thêm giờ, phiếu xác nhận sản phẩm hoặc công việc hoàn thành.
- Khấu hao tài sản cố định : Bảng tính và phân bổ khấu hao.
- Các khoản khác : Phiếu chi, giấy báo Nợ, hoá đơn ( thông thờng hoặc
giá trị gia tăng )...
Trần Thị Thu
8
Khoá luận tốt nghiệp
* Tài khoản kế toán sử dụng :
Tuỳ theo từng doanh nghiệp vận dụng phơng pháp kế toán hàng tồn
kho: kiểm kê định kỳ hay kê khai thờng xuyên mà kế toán tổ chức hệ thống
cho phù hợp.
- Nếu doanh nghiệp áp dụng phơng pháp kê khai thờng xuyên thì tài
khoản sử dụng là:
+ Tài khoản 621 : "chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ": phản ánh chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng cho hoạt động sản xuất sản phẩm dịch vụ của
các ngành.
+ Tài khoản 622 : "chi phí nhân công trực tiếp" : phản ánh chi phí lao
động trực tiếp tham gia vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.
+ Tài khoản 627: " chi phí sản xuất chung" : phản ánh chi phí phục vụ
sản xuất kinh doanh chung phát sinh ở các phân xởng, công trờng phục vụ
sản xuất sản phẩm, lao vụ, dịch vụ gồm : lơng nhân viên quản lý phân xởng,
bộ phận... khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ đợc trích theo qui định ( 19% ),
khấu hao tài sản cố định dùng cho phân xởng, đội, chi phí dịch vụ mua ngoài
và các chi phí khác bằng tiền liên quan đến hoạt động của phân xởng.
+ Tài khoản 154 : "chi phí sản xuất kinh doanh dở dang ": sử dụng để
tập hợp toàn bộ chi phí sản xuất liên quan đến sản xuất chế tạo sản phẩm và
cung cấp số liệu tính giá thành.
- Nếu doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phơng pháp kiểm kê
định kỳ.
Ngoài tài khoản 621, 622, 627 có nội dung giống trờng hợp trên, kế

toán còn sử dụng các tài khoản sau :
+ Tài khoản 154 : phản ánh chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.
+ Tài khoản 631 : "giá thành sản xuất ": dùng để tập hợp chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm.
III. Tổ chức công tác tính giá thành sản phẩm.
1. Phân loại giá thành.
Để đáp ứng yêu cầu quản lý, hạch toán và kế toán giá thành cũng nh
yêu cầu xây dựng giá cả hàng hoá, giá thành đợc xem xét dới nhiều góc độ,
phạm vi tính khác nhau.
* Phân loại theo thời gian và cơ sở số liệu tính giá thành.
Trần Thị Thu
9
Khoá luận tốt nghiệp
- Giá thành định mức : là loại giá thành đợc tính trên cơ sở định mức
các chi phí, để tính giá thành sản phẩm rồi nó đợc xác định cho một đơn vị sản
phẩm căn cứ vào định mức cho một đơn vị sản phẩm hoàn thành.
- Giá thành kế hoạch : là loại giá thành đợc tính dựa trên cơ sở chi phí
sản xuất kế hoạch và khối lợng sản phẩm, khối lợng lao vụ, dịch vụ kế hoạch
mà doanh nghiệp dự kiến sản xuất trong một thời kỳ.
- Giá thành thực tế : là loại giá thành đợc xác định thực tế sau khi tập
hợp và tính giá thành trên cơ sở chi phí thực tế mà doanh nghiệp bỏ ra để sản
xuất một khối lợng lao vụ, dịch vụ hoàn thành.
Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ
để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện hạ giá thành sản phẩm của
doanh nghiệp; còn giá thành định mức là thớc đo chuẩn để xác định kết quả sử
dụng tài sản, vật t lao động, tiền vốn trong sản xuất, giúp đánh giá đúng đắn
các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp sử dụng trong quá trình sản
xuất, kinh doanh. Giá thành thực tế lại là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh kết quả
phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ chức và áp dụng các giải pháp đó, và
cũng là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và nghĩa vụ

của doanh nghiệp đối với Nhà nớc.
* Căn cứ vào phạm vi tính toán.
- Giá thành sản xuất sản phẩm ( giá thành công xởng ) : đợc tính toán
dựa trên chi phí sản xuất, chế tạo sản phẩm tính cho sản phẩm lao vụ hoàn
thành. Nó là căn cứ xác định giá vốn hàng bán và để tính lợi nhuận gộp.
- Giá thành toàn bộ ( giá thành tiêu thụ ): là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ
các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Giá thành Giá thành Chi phí bảo Chi phí quản lý
toàn bộ = sản xuất + hiểm tính cho sản + doanh nghiệp tính cho
của sản phẩm của sản phẩm phẩm tiêu thụ sản phẩm tiêu thụ
Giá thành toàn bộ chỉ đợc tính toán xác định đối với những sản phẩm
đã tiêu thụ và là căn cứ để tính lợi nhuận trớc thuế.
Ngoài ra để phục vụ cho một quyết định cụ thể, cũng theo tiêu thức này
kế toán quản trị còn chia giá thành chi tiết thành các loại sau ( chi phí thờng đ-
ợc chia thành biến phí và định phí ).
- Giá thành sản xuất toàn bộ.
Giá thành Biến phí Biến phí Định phí Định phí
sản xuất = trực tiếp trong + gián tiếp trong + trực tiếp trong + gián tiếp trong
Trần Thị Thu
10
Khoá luận tốt nghiệp
toàn bộ sản phẩm sản phẩm sản phẩm sản phẩm
- Giá thành sản xuất theo biến phí : chỉ bao gồm các biến phí sản xuất,
kể cả biến phí trực tiếp và biến phí gián tiếp. Còn định phí đợc tính ngay vào
báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh nh các chi phí thời kỳ trong
niên độ.
- Giá thành sản xuất có phân bổ hợp lý định phí.
Đợc xác định bằng toàn bộ biến phí và phần định phí đợc phân bổ trên
cơ sở mức hoạt động thực tế so với mức hoạt động chuẩn.
2. Đối tợng tính giá thành và kỳ tính giá thành.

* Đối t ợng tính giá thành .
Về thực chất, đối tợng tính giá thành là toàn bộ các loại sản phẩm, lao
vụ, dịch vụ doanh nghiệp sản xuất chế tạo và thực hiện cần tính tổng giá thành
và giá thành đơn vị.
Để xác định đối tợng tính giá thành cần dựa vào đặc điểm tổ chức sản
xuất và cơ cấu sản phẩm, qui trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm, đặc
điểm sử dụng thành phẩm, nửa thành phẩm, các yêu cầu quản lý, cung cấp
thông tin cho việc ra quyết định, khả năng và trình độ hạch toán.
Nếu doanh nghiệp sản xuất đơn chiếc thì từng sản phẩm, công việc là
đối tợng tính giá thành. Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất hàng loạt thì từng
loại sản phẩm, từng đơn đặt hàng là đối tợng tính giá thành. Nếu doanh nghiệp
có qui trình công nghệ phức tạp kiểu chế biến liên tục thì tuỳ theo yêu cầu
quản lý, đặc điểm sử dụng nửa thành phẩm(bán ra ngoài, nhập kho...) và khả
năng tính toán mà đối tợng tính giá thành có thể chỉ là thành phẩm hoàn thành
ở giai đoạn cuối hoặc bao gồm cả thành phẩm, nửa thành phẩm ở từng giai
đoạn công nghệ...Đối với sản phẩm có qui trình công nghệ phức tạp kiểu song
song thì đối tợng tính giá thành có thể là từng bộ phận, chi tiết hoặc sản phẩm
lắp ráp hoàn chỉnh.
* Kỳ tính giá thành .
Kỳ tính giá thành là thời kỳ bộ phận kế toán giá thành cần phải tiến
hành công việc tính giá thành cho các đối tợng đã xác định.
Giá thành sản phẩm không thể tính vào bất cứ thời điểm nào mà phải
dựa vào khả năng xác định đúng đắn về số lợng cũng nh việc xác định lợng
chi phí sản xuất có liên quan đến kết quả đó. Xuất phát từ đặc điểm này nên
kỳ tính giá thành không thể giống nhau cho các ngành, nghề sản xuất khác
nhau.Tuỳ theo chu kỳ sản xuất dài hay ngắn cũng nh đặc điểm sản xuất sản
Trần Thị Thu
11
Khoá luận tốt nghiệp
phẩm mà xác định kỳ tính giá thành cho phù hợp ( cuối tháng, cuối năm hoặc

khi đã thực hiện hoàn thành đơn đặt hàng, hoàn thành hạng mục công trình... )
cụ thể :
+ Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất nhiều chu kỳ sản xuất ngắn xen
kẽ liên tục thì kỳ tính giá thành thích hợp là tháng ( phù hợp với kỳ báo cáo).
+ Nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất đơn chiếc hoặc hàng loạt theo đơn
đặt hàng của khách hàng thì kỳ tính giá thành thích hợp là thời điểm kết thúc
chu kỳ sản xuất sản phẩm hoặc loạt sản phẩm sản xuất đã hoàn thành ( không
phù hợp với kỳ báo cáo ).
3. Kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang.
Đánh giá sản phẩm dở dang là công việc cần phải thực hiện trớc khi xác
định giá thành sản phẩm, chi phí sản xuất phát sinh ra trong kỳ liên quan đến
cả sản phẩm hoàn thành và sản phẩm làm dở.
Sản phẩm dở dang là khối lợng sản phẩm, công việc còn đang trong quá
trình sản xuất, gia công chế biến trên các giai đoạn của công trình công nghệ
hoặc đã hoàn thành một vài quy trình chế biến nhng vẫn còn chế biến tiếp mới
trở thành thành phẩm.
Đánh giá sản phẩm dở dang là tính toán xác định phần chi phí sản xuất
mà sản phẩm dở dang cuối kỳ phải chịu. Nó có ý nghĩa quan trọng trong việc
xác định chính xác giá thành sản phẩm, không chỉ ảnh hởng đến giá trị hàng
tồn kho trên bảng cân đối kế toán mà còn ảnh hởng đến lợi nhuận trên báo cáo
kết quả khi thành phẩm xuất bán trong kỳ.
Tuỳ thuộc vào đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh, tổ chức quản lý,
tỷ trọng, mức độ các yếu tố chi phí đa vào quá trình sản xuất, chế tạo sản
phẩm mà kế toán có thể chọn một trong các phơng pháp sau:
* Ph ơng pháp đánh giá sản phẩm làm dở theo chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp.
Theo phơng pháp này sản phẩm dở dang cuối kỳ chỉ đợc tính cho chi
phí nguyên vật liệu trực tiếp còn hai khoản mục là chi phí nhân công trực tiếp
và chi phí sản xuất chung đợc tính toàn bộ vào giá thành sản phẩm phải chịu
trong kỳ.

Trần Thị Thu
12
Khoá luận tốt nghiệp
Chi phí về sản phẩm làm dở cuối kỳ đợc tính theo công thức:
Giá trị Giá trị sản phẩm + Chi phí nguyên vật liệu
sản phẩm dở dang đầu kỳ trực tiếp phát sinh trong kỳ Khối lợng
dở dang = * sản phẩm
cuối kỳ Khối lợng sản phẩm + Khối lợng sản phẩm làm dở cuối kỳ
hoàn thành trong kỳ làm dở cuối kỳ
Trờng hợp doanh nghiệp có qui trình công nghệ sản xuất phức tạp, chế
biến kiểu liên tục gồm nhiều giai đoạn công nghệ sản xuất kế tiếp nhau thì sản
phẩm dở dang ở giai đoạn công nghệ sản xuất đầu tiên tính theo chi phí
nguyên vật liệu chính trực tiếp còn sản phẩm làm dở ở các giai đoạn công
nghệ sau phải tính theo chi phí nửa thành phẩm của giai đoạn trớc đó chuyển sang.
Phơngpháp này tuy giản đơn nhng độ chính xác không cao, nên nó chỉ
thích hợp với những doanh nghiệp có chi phí nguyên vật liệu chiếm tỉ trọng
lớn trong giá thành sản phẩm ( > 70% ), và nguyên vật liệu bỏ vào một lần
ngay từ giai đoạn công nghệ đầu tiên.
* Ph ơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo sản l ợng hoàn thành t -
ơng đ ơng.
Theo phơng pháp này ta chỉ cần dựa theo mức độ hoàn thành và số lợng
sản phẩm dở dang để qui đổi sản phẩm dở dang thành khối lợng sản phẩm
hoàn thành tơng đơng. Tiêu chuẩn qui đổi thờng dựa vào tiền lơng hay giờ
công định mức. Sau đó, tính toán xác định từng khoản mục chi phí cho sản
phẩm dở dang theo nguyên tắc:
- Đối với chi phí sản xuất bỏ vào một lần ngay từ đầu dây chuyền công
nghệ ( chi phí vật liệu chính trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu trực tiếp )
thì tính cho sản phẩm dở dang theo công thức:
Chi phí sản xuất + Chi phí sản xuất Số lợng sản
Chi phí dở dang đầu kỳ phát sinh trong kỳ phẩm dở dang

sản xuất = * cuối kỳ qui đổi
dở dang Số lợng sản + Số lợng sản phẩm dở dang cuối thành sản lợng
cuối kỳ phẩm hoàn cuối kỳ qui đổi thành KLSP hoàn thành
chỉnh trong kỳ hoàn thành tơng đơng tơng đơng
- Đối với các chi phí bỏ dần trong quá trình sản xuất chế biến nh chi phí
sản xuất chung, chi phí nhân công trực tiếp tính cho sản phẩm dở theo công
thức:

Trần Thị Thu
13
Khoá luận tốt nghiệp
Sản phẩm dở dang Số lợng Tỷ lệ chế biến hoàn thành
cuối kỳ qui đổi thành = sản phẩm x chi phí quản lý doanh
sản phẩm hoàn dở dang nghiệp tính cho sản phẩm
thành tơng đơng cuối kỳ tiêu thụ
Theo phơng pháp này tuy nó có tính chính xác, tính hợp lý cao hơn nhng
phơng pháp này lại phụ thuộc vào việc đánh giá mức độ hoàn thành của sản
phẩm dở dang trên các công đoạn của dây chuyền sản xuất phức tạp, mang
nặng tính chủ quan ( thờng với những sản phẩm có khối lợng sản phẩm làm dở
ở các khâu trên dây chuyền sản xuất tơng đối đều nhau, có thể coi mức độ
hoàn thành chung là 50% - còn gọi là phơng pháp đánh giá sản phẩm dở theo
mức độ hoàn thành chung 50% ).
* Ph ơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí sản xuất định mức .
Phơng pháp này đợc áp dụng đối với những sản phẩm đã xác định đợc
định mức chi phí sản xuất hợp lý hoặc đã thực hiện theo phơng pháp tính giá
thành theo định mức.
Theo phơng pháp này, kế toán căn cứ vào khối lợng sản phẩm dở dang
đã xác định ở từng công đoạn sản xuất và định mức của từng khoản mục chi
phí để tính ra ở từng công đoạn sản xuất chi phí sản phẩm dở dang là bao
nhiêu, từ đó mà tập hợp lại cho từng sản phẩm dở dang.

Giá trị sản phẩm = Số lợng sản phẩm x Định mức chi phí cho
dở dang cuối kỳ dở dang cuối kỳ một đơn vị sản phẩm.
Để đảm bảo mức độ chính xác cao hơn thì cần xác định mức độ hoàn
thành của các sản phẩm dở dang cuồi kỳ để từ đó xác định giá trị sản phẩm dở
dang cuối kỳ theo chi phí sản xuất định mức nhng có tính đến mức độ hoàn thành.
Phơng pháp này tính toán nhanh, nhng kết quả có mức độ chính xác
không cao vì chi phí thực tế không thể đúng nh chi phí định mức đợc.
Ngoài các phơng pháp nêu trên, giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ còn đ-
ợc tính theo diện tích hay sản lợng cha thu hoạch ( trong nông nghiệp ), theo
khối lợng xây dựng cơ bản dở dang ( trong xây dựng ).
4. Các phơng pháp tính giá thành.
Phơng pháp tính giá thành là một phơng pháp hay hệ thống phơng pháp
đợc sử dụng để tính giá thành sản phẩm và đơn vị sản phẩm, nó mang tính
chất thuần tuý kinh tế kỹ thuật tính toán chi phí cho từng đối tợng tính giá
thành.
Trần Thị Thu
14
Khoá luận tốt nghiệp
Kế toán trên cơ sở chi phí sản xuất đã đợc tập hợp theo các đối tợng tập
hợp chi phí sản xuất phải vận dụng phơng pháp tính giá thành hợp lý, phù hợp
với đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh , tính chất sản phẩm, trình độ quản
lý của doanh nghiệp....để đáp ứng nhu cầu quản trị kinh doanh.
Khái quát có hai phơng pháp tính giá thành nh sau:
* Ph ơng pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành công việc .
áp dụng đối với các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm đơn chiếc
hoặc theo từng loại hàng riêng biệt khác nhau về qui trình, nguyên liệu hoặc
kỹ thuật, thờng tiến hành sản xuất theo đơn đặt hàng, mỗi đơn đặt hàng có thể
là một sản phẩm, một loại sản phẩm, từng công trình, hạng mục công trình
hoặc loại công việc....
* Phơng pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành theo qui trình

sản xuất.
áp dụng đối với các doanh nghiệp sản xuất hàng loại lớn, mặt hàng sản
xuất ổn định, kế toán tuỳ thuộc vào qui trình công nghệ để tính, cụ thể là:
- Với qui trình công nghệ sản xuất giản đơn, khép kín, mặt hàng, sản
phẩm ít, kỳ tính giá thành phù hợp với kỳ báo cáo, kế toán sẽ áp dụng phơng
pháp giản đơn để tính giá thành.
- Trờng hợp qui trình công nghệ giản đơn nhng kết thúc qui trình vừa
thu đợc sản phẩm chính vừa thu đợc sản phẩm phụ thì áp dụng phơng pháp
tính giá thành có loạt trừ chi phí sản phẩm phụ.
- Qui trình công nghệ sản xuất giản đơn nhng kết thúc qui trình lại tạo
ra nhiều loại sản phẩm khác nhau thì áp dụng phơng pháp hệ số để tính giá thành.
- Nếu qui trình công nghệ phức tạp kiểu chế biến liên tục, sản phẩm
phải qua nhiều giai đoạn chế biến kế tiếp nhau, nửa thành phẩm giai đoạn trớc
lại là đối tợng tiếp tục chế biến ở giai đoạn sau thì ta sẽ tiến hành tính giá
thành theo phơng pháp phân bớc, có tính giá thành nửa thành phẩm hoặc
không tính giá thành nửa thành phẩm ( phơng pháp kết chuyển tuần tự và ph-
ơng pháp kết chuyển song song ).
Tuy nhiên trong phạm vi hẹp của chuyên đề thì em chỉ xin trình bày
một số phơng pháp chủ yếu có liên quan đến công tác tính giá thành sản phẩm
tại công ty may Thăng Long.
+ Ph ơng pháp tính giá thành giản đơn ( ph ơng pháp trực tiếp ) .
Theo phơng pháp này, giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành đợc tính
căn cứ vào chi phí sản xuất đã tập hợp đợc trong kỳ ( theo từng đối tợng tập
Trần Thị Thu
15
Khoá luận tốt nghiệp
hợp chi phí) và giá trị sản phẩm làm dở đầu kỳ, giá trị sản phẩm làm dở cuối
kỳ.
Tổng giá thành = Chi phí dở dang + Chi phí phát sinh + Chi phí dở dang
toàn bộ đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ

Giá thành đơn vị Tổng giá thành toàn bộ của sản phẩm
sản phẩm Khối lợng sản phẩm hoàn thành
Những doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp khai thác, doanh nghiệp
điện nớc.... thờng áp dụng phơng pháp này.
Trong trờng hợp không có chi phí sản xuất dở dang thì tổng chi phí sản
xuất trong kỳ = tổng giá thành ( Doanh nghiệp điện ) đợc thể hiện ở bảng 1
"phiếu tính giá thành " (phần phụ lục )
+ Ph ơng pháp tính giá thành theo hệ số.
Phơng pháp hệ số đợc áp dụng trong trờng hợp một qui trình công nghệ
sản xuất, cùng sử dụng một loại nguyên vật liệu nhng hiệu quả sản xuất lại thu
đợc đồng thời nhiều loại khác nhau nh công nghiệp hoá chất, dầu mỏ...
Toàn bộ chi phí sản xuất đợc tập hợp chung cho toàn qui trình công
nghệ. Để tính đợc giá thành từng loại sản phẩm phải căn cứ vào hệ số tính giá
thành qui định của từng loại sản phẩm, rồi tiến hành theo các bớc.
Qui đổi sản lợng thực tế từng loại sản phẩm theo hệ số tính giá thành để
làm tiêu thức phân bổ.
Tổng sản lợng qui đổi =

( Sl
i
* H
i
)
Sản lợng qui đổi sản phẩm i
H
i
=
Tổng sản lợng qui đổi
Trong đó: SL
i

: là sản lợng thực tế sản phẩm i
H
i
: là hệ số qui đổi sản phẩm i
- Tính hệ số phân bổ chi phí của từng loại sản phẩm.
Tính giá thành thực tế của từng loại sản phẩm ( theo từng khoản mục )
Trần Thị Thu
16
Khoá luận tốt nghiệp
Tổng giá thành Chi phí dở Chi phíphát Chi phí dở Hệ số
sản phẩm (i) = dang đầu kỳ + sinh trong kỳ - dang cuối kỳ x phân bổ
theo khoản mục (khoản mục) (khoản mục) (khoản mục) sản phẩm i
với i = 1,n : Số loại sản phẩm.
+ Ph ơng pháp tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành theo đơn đặt hàng.
Phơng pháp này áp dụng thích hợp với những sản phẩm có quá trình
công nghệ sản xuất phức tạp, liên tục theo kiểu song song. Theo phơng pháp
này đối tợng tập hợp chi phí sản xuất là từng đơn đặt hàng, đối tợng tính giá
thành sản phẩm là sản phẩm của từng đơn đặt hàng. Đối với các chi phí trực
tiếp (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp) phát sinh
trong kỳ liên quan trực tiếp đến đơn đặt hàng nào thì hạch toán trực tiếp cho
đơn đặt hàng đó theo các chứng từ gốc. Đối với chi phí sản xuất chung, sau
khi tập hợp xong sẽ phân bổ cho từng đơn đặt hàng theo tiêu chuẩn phù hợp
(giờ công sản xuất, chi phí nhân công trực tiếp).
Giá thành sản phẩm chỉ đợc tính khi đơn đặt hàng hoàn thành. Những
đơn đặt hàng đến thời kỳ báo cáo cha hoàn thành thì toàn bộ chi phí tập hợp đ-
ợc theo đơn đặt hàng đó đều đợc coi là sản phẩm dở dang cuối kỳ. Những đơn
đặt hàng dã hoàn thành thì tổng chi phí tập hợp đợc theo đơn đặt hàng đó
chính là tổng giá thành sản phẩm của đơn đặt hàng và giá thành đơn vị bằng
tổng giá thành của từng đơn đặt hàng chia cho số lợng sản phẩm trong từng đơn.
Trong tháng, nếu đơn đặt hàng cha hoàn thành thì kế toán vẫn phải tập

hợp chi phí sản xuất cho đơn đặt hàng đó trên các bảng ( phiếu ) tính giá thành
theo đơn đặt hàng. Phiếu này cũng đợc lập chi tiết cho từng đơn đặt hàng, khi
phòng kế toán nhận thông báo và lệnh sản xuất đã đợc phát ra cho đơn đặt
hàng đó, chúng có tác dụng nh báo cáo sản phẩm sản xuất dở dang. Khi sản
phẩm hoàn thành và giao cho khách hàng, các phiếu này sẽ đợc chuyển từ
khâu sản xuất sang khâu thành phẩm.
Phơng pháp này đơn giản, dễ làm nhng có hạn chế là kỳ tính giá thành
không thống nhất với kỳ báo cáo, không phản ánh đợc các chi phí sản xuất đã
chi ra trong tháng báo cáo ở bảng tính giá thành nên giá thành thực tế của đơn
đặt hàng hoàn thành xong trong kỳ báo cáo không phản ánh riêng kết quả hoạt
động sản xuất trong kỳ đó. Giá thành sản phẩm và chi phí làm dở đều có tính
chất ớc định, trong trờng hợp sản phẩm của đơn đặt hàng có tính chất cục bộ
Trần Thị Thu
17
Khoá luận tốt nghiệp
thì khó phân tích đợc nguyên nhân tăng, giảm giá thành của từng loại sản
phẩm.
Ngoài ra còn có các phơng pháp tính giá thành theo định mức chi phí,
áp dụng cho những doanh nghiệp đã có qui trình công nghệ ổn định, có hệ
thống các định mức dự toán chi phí tiên tiến hợp lý.
5. Sổ sách kế toán sử dụng.
Tuỳ thuộc vào hình thức kế toán mà doanh nghiệp sử dụng các nghiệp
vụ kế toán phát sinh liên quan đến tập hợp chi phí và tính giá thành đợc phản
ánh trên các sổ kế toán phù hợp.
Nếu doanh nghiệp áp dụng hình thức kế toán nhật ký chứng từ thì có
các bảng phân bổ (bảng phân bổ tiền lơng và BHXH, bảng phân bổ nguyên vật
liệu, bảng tính và phân bổ khấu hao). Bảng kê số 4(Tập hợp chi phí sản xuất
theo phân xởng) Nhật ký chứng từ số 7(Tập hợp chi phí sản xuất toàn doanh
nghiệp). Sổ cái tài khoản 621, 622, 627, 154 hoặc 631. Số liệu chi tiết về chi
phí sản xuất có thể đợc phản ánh trên các sổ chi tiết chi phí sản xuất.

Để phục vụ công tác quản trị ở doanh nghiệp thì phải tính giá thành
theo đối tợng cụ thể, kế toán phải mở sổ(bảng) tính giá thành. Tuỳ thuộc vào
phơng pháp tính giá thành để kế toán thiết kế mẫu sổ(bảng) tính giá thành cho
phù hợp ở mục 4.
Toàn bộ những vấn đề đã trình bày trên đây chỉ là lý luận chung theo
chế độ qui định. Trong thực tế, do đặc điểm riêng của mỗi ngành sản xuất,
mỗi doanh nghiệp mà có những nét đặc trng riêng nên việc vận dụng lý luận
vào thực tiễn cũng có những nét khác biệt nhất định.
Mỗi doanh nghiệp cần xem xét đến điều kiện cụ thể của mình mà lựa
chọn các hình thức, phơng pháp kế toán phù hợp đảm bảo cho tài sản, tiền vốn
đợc phản ánh một cách trung thực nhất trên cơ sở đó đảm bảo cho kế toán phát
huy đợc vai trò của mình trong sản xuất kinh doanh. Công ty may Thăng Long
cũng nh bất kỳ một đơn vị sản xuất nào cũng đều phải chấp hành đầy đủ chế
độ kế toán, tài chính của nhà nớc. Để thấy đợc thực tế tình hình tổ chức vận
dụng các nội dung của chế độ đó nh thế nào, chúng ta cần phải xem xét cụ thể
công tác hạch toán kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại
Công ty may Thăng Long.
Trần Thị Thu
18
Khoá luận tốt nghiệp
Chơng II
Thực trạng tổ chức công tác kế toán tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty
may thăng long.
I. Đặc điểm tình hình chung của công ty may Thăng Long.
1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty.
Tên đơn vị: Công ty may Thăng Long.
Tên giao dịch: Thăng Long Garment Company.
Tên viết tắt: Thaloga.
Trụ sở chính: 250 phố Minh Khai - Hai Bà Trng - Hà Nội.

Công ty may Thăng Long là một doanh nghiệp nhà nớc trực thuộc tổng
công ty dệt may Việt Nam, đợc chính thức thành lập vào ngày 08 / 05/ 1958
do bộ ngoại thơng ra quyết định với tên gọi ban đầu là công ty may mặc xuất
khẩu thuộc tổng công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm. Đây là công ty may mặc
xuất khẩu đầu tiên của Việt Nam, đặt trụ sở tại 15 Cao Bá Quát.
Đợc chi bộ trực tiếp lãnh đạo cùng với sự ra đời của tổ chức công đoàn
và chi đoàn thanh niên đến ngày 15/12/1958 công ty đã hoàn thành xuất sắc
năm kế hoạch đầu tiên của mình, với tổng sản lợng là 391.129 sản phẩm đạt
112,8% so với kế hoạch giá trị tổng sản lợng tăng 840.880.
Bớc vào thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất ( 1961 - 1965 ) công ty
đã có một số chuyển biến lớn là chuyển tất cả các tổ hợp phân tán về một địa
điểm trang bị thêm một số máy móc đạp chân và một số máy móc khác...
( Năm 1961 công ty chính thức chuyển về 250 Minh Khai ). Thị trờng xuất
khẩu của công ty trong những năm 1960 đã đợc mở rộng đến các nớc Liên Xô,
Mông Cổ, Tiệp Khắc, Cộng hoà dân chủ Đức.
Trong những năm chiến tranh chống Mỹ công ty đã gặp rất nhiều khó
khăn nhng ban lãnh đạo đã từng bớc khắc phục tháo gỡ, cố gằng hoàn thành
kế hoạch đặt ra. Công ty đã phải 4 lần thay đổi cơ quan, 4 lần thay đổi địa
điểm, 5 lần thay đổi cán bộ chủ trì. Tuy nhiên công ty vẫn tiến những bớc
mạnh mẽ để bớc vào kế hoạch 5 năm lần thứ hai của một đất nớc thống nhất.
Năm 1980 cơ quan chủ quản đổi tên công ty may thành liên hiệp các xí
nghiệp may Thăng Long. Năm 1986 thì xí nghiệp đợc Bộ Công nghiệp nhẹ xét
nâng lên hạng 1. Từ năm 1980 - 1988 là thời kỳ xí nghiệp dành đựơc rất nhiều
Trần Thị Thu
19
Khoá luận tốt nghiệp
thắng lợi. Mỗi năm xuất khẩu 5.000.000 áo sơ mi và đợc nhà nớc tặng thởng 2
huân chơng lao động hạng ba, một huân chơng lao động hạng hai, một huân
chơng lao động hạng nhất cùng rất nhiều bằng khen và giấy khen khác...
Năm 1990, thị trờng rộng lớn của công ty bị tan rã ( Đông Đức ) kế tiếp

là Liên Xô, rồi lần lợt là các thị trờng Đông Âu khác. Trớc tình hình đó, xí
nghiệp đã quyết định đầu t thêm cơ sở vật chất nh trang bị thêm một số máy
móc hiện đại, nâng cao trình độ công nghệ để đủ khả năng sản xuất những
mặt hàng mới cao cấp đồng thời phải tổ chức sắp xếp lại tổ chức sản xuất và
cải tiến các mặt quản lý cho phù hợp với yêu cầu mới, mặt khác xí nghiệp
không ngừng đẩy mạnh tiếp thị chủ động tìm kiếm khách hàng, tháo gỡ những
khó khăn về tiêu thụ cũng nh mở rộng chủng loại mặt hàng. Ngày 08 / 02 /
1991 xí nghiệp là đơn vị đầu tiên trong ngành may đợc nhà nớc cấp giấy phép
xuất khẩu trực tiếp để tạo thế chủ động, giảm phiền hà tiết kiệm chi phí. Sau
đó ngày 04 / 03 /1992 Bộ Công nghiệp nhẹ đã ký quyết định chuyển xí nghiệp
may Thăng Long thành công ty may Thăng Long là công ty đầu tiên trong
ngành may mặc với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh chính là gia công hàng may
mặc xuất khẩu, hàng nội địa, hàng thêu mài, cho các nhu cầu tập thể cá nhân
tổ chức kinh doanh vật t hàng may. Hàng năm công ty sản xuất từ 8 - 9 triệu
sản phẩm, trong đó hàng xuất khẩu chiếm 95% và sản phẩm gia công chiếm
80 - 90%.
Cho đến nay, sau hơn 40 năm phát triển công ty may Thăng Long đã có
một thị trờng ổn định rộng lớn ở trên 30 nớc trên thế giới với những nớc lớn
nh Mỹ, Nhật, Canada, Tây Âu..... Trong quá trình sản xuất tiêu thụ đảm bảo
có lãi và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với nhà nớc. Hiện nay công ty đang
mạnh dạn vay vốn từ nhiều nguồn khác để mua sắm trang bị thêm nhằm nâng
cao hiệu quả sản xuất kinh doanh cải thiện đời sống cán bộ công nhân viên.
Trong những năm gần đây, công ty đã đạt đợc một số chỉ tiêu tài chính đợc
thể hiện ở bảng 4 ( phần phụ lục ).
2. Đặc điểm mạng lới tổ chức sản xuất kinh doanh của công ty may
Thăng Long.
Công ty may Thăng Long có hình thức hoạt động là: sản xuất - kinh
doanh - xuất nhập khẩu với các loại sản phẩm chủ yếu nh quần áo bò, quần áo
sơ mi, bò dài, áo sơ mi cao cấp, áo jacket, áo khoác các loại, quần áo trẻ em
các loại... Đặc điểm chủ yếu là gia công các mặt hàng may mặc theo đơn đặt

Trần Thị Thu
20
Khoá luận tốt nghiệp
hàng nên quá trình sản xuất ở công ty thờng mang tính hàng loạt, số lợng sản
phẩm lớn, chu kỳ sản xuất ngắn xen kẽ, sản phẩm phải qua nhiều giai đoạn
công nghệ chế biến phức tạp kiểu liên tục theo một trình tự nhất định là từ cắt
- may - là - đóng gói - đóng hòm - nhập kho.
Nhìn vào bảng 5 (phần phụ lục), ta thấy cơ cấu tổ chức sản xuất của
công ty đợc bố trí nh sau:
- Công ty có 8 xí nghiệp may trong đó:
+ 6 xí nghiệp may từ xí nghiệp 1 - 6 đóng tại Hà Nội.
+ 1 xí nghiệp đóng tại Hải Phòng.
+ 1 xí nghiệp đóng tại Nam Hải ( Nam Định ).
Các xí nghiệp có cùng mô hình sản xuất với dây chuyền công nghệ
khép kín, chia thành các bộ phận khác nhau: văn phòng xí nghiệp, tổ cắt, tổ
may, tổ hoàn thành, tổ bảo quản.
- Ngoài ra công ty còn có một xí nghiệp phụ trợ bao gồm 1 phân xởng
thêu và 1 phân xởng mài có nhiệm vụ thêu, mài, tẩy, ép đối với những sản
phẩm cần gia cố và trung đại tu máy móc thiết bị.
+ Một xởng thời trang: chuyên nghiên cứu mẫu mốt và sản xuất những
đơn đặt hàng nhỏ dới 1.000 sản phẩm.
Các xí nghiệp may chính đợc chuyên môn hoá theo từng mặt hàng.
Xí nghiệp I và II chuyên may áo sơ mi
Xí nghiệp III chuyên may quần áo bò.
Xí nghiệp IV chuyên may veston, áo măngtô.
Xí nghiệp V liên doanh với nớc ngoài.
* Đặc điểm qui trình công nghệ sản xuất sản phẩm.
May Thăng Long là công ty công nghiệp chế biến, đối tợng là vải đợc
cắt may thành nhiều mặt hàng khác nhau, kỹ thuật sản xuất các cỡ vải của mỗi
chủng loại mặt hàng có mức độ phức tạp khác nhau, nó phụ thuộc vào số lợng

chi tiết của mặt hàng đó. Dù mỗi mặt hàng, kể cả các cỡ của mỗi mặt hàng đó
có yêu cầu kỹ thuật sản xuất riêng về loại vải cắt, thời gian hoàn thành nhng
đều đợc sản xuất trên cùng một dây chuyền, chúng chỉ không tiến hành đồng
Trần Thị Thu
21
Khoá luận tốt nghiệp
thời trên cùng một thờigian. Do vậy, qui trình công nghệ của công ty là qui
trình sản xuất phức tạp kiểu liên tục có thể đợc mô tả nh sau:
Sau khi ký hợp đồng với khách hàng, phòng kỹ thuật lập bảng định mức
vật liệu và mẫu mã của từng loại sản phẩm. Phòng kế hoạch cân đối lại vật t và
ra lệnh sản xuất cho từng xí nghiệp đồng thời cung cấp nguyên vật liệu cho
từng xí nghiệp. Tổ kỹ thuật của xí nghiệp căn cứ vào mẫu mã do phòng kỹ
thuật đa xuống sẽ ráp sơ đồ để cắt. Trong khâu cắt bao gồm nhiều công đoạn
từ trải vải, đặt mẫu để pha cắt, cắt gọt, đánh số đồng bộ....
Đối với những sản phẩm yêu cầu thêu hay in thì đợc thực hiện sau khi
cắt dời rồi mới đa xuống tổ may. Mỗi công nhân chỉ may một bộ phận nào đó
rồi chuyển cho ngời khác. May song đối với những sản phẩm cần tẩy, mài sẽ
đa vào giặt, tẩy mài. Sản phẩm qua các khâu trên sẽ đợc hoàn chỉnh: là, gấp,
đóng gói, nhập kho thành phẩm. Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của
công ty đợc tóm tắt thể hiện ở bảng 6 (phần phụ lục )
3. Tình hình lao động và tổ chức bộ máy của công ty may Thăng
Long.
Công ty may Thăng Long là đơn vị hạch toán kinh doanh độc lập, trực
thuộc Tổng công ty dệt may Việt Nam, đợc tổ chức quản lý theo hai cấp:
* Cấp công ty: bao gồm ban giám đốc của công ty chịu trách nhiệm
quản lý và chỉ đạo trực tiếp. Giúp việc cho ban giám đốc có các phòng ban
chức năng và nghiệp vụ của công ty gồm:
- Văn phòng công ty: gồm văn th, hành chính, bảo vệ, tổ chức nhân sự,
dân quân tự vệ.
- Phòng kế toán - tài vụ: chịu trách nhiệm toàn bộ công tác hạch toán

trong công ty. Có nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra các chi phí phát sinh trong quá
trình sản xuất, tính đúng, tính đủ phục vụ cho việc hạch toán kinh tế, đảm bảo
chính xác, nhắc nhở ghi chép các nghiệp vụ phát sinh trong quá trình sản xuất,
quản lý sản xuất trong các xí nghiệp thành viên.
- Phòng kế hoạch thị trờng: đặt ra các chỉ tiêu sản xuất hàng tháng,
hàng năm, điều động sản xuất, ra lệnh sản xuất tới các phân xởng, nắm kế
hoạch của từng xí nghiệp, xây dựng phơng án kinh doanh. Đồng thời, tìm
Trần Thị Thu
22
Khoá luận tốt nghiệp
nguồn khách hàng để ký kết hợp đồng gia công, mua bán, làm thủ tục xuất
nhập khẩu mở L / C, giao dịch đàm phán với bạn hàng.
- Phòng kỹ thuật: khi có kế hoạch thì triển khai thiết kế mẫu, thử mẫu
thông qua khách hàng duyệt rồi mang xuống xí nghiệp để sản xuất hàng loạt,
xác định mức hao phí nguyên vật liệu, tính tiết kiệm nguyên vật liệu, hớng dẫn
cách đóng gói cho các xí nghiệp sản xuất.
- Phòng KCS: có nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá chất lợng sản phẩm nhằm
loại bỏ sản phẩm hỏng, lỗi trớc khi đa vào nhập kho thành phẩm, kiểm tra chất
lợng của nguyên phụ liệu từ công ty đến xí nghiệp.
- Phòng kho: có nhiệm vụ xuất nguyên vật liệu theo yêu cầu của sản
xuất, đo đếm nguyên phụ liệu khi xuất kho, quản lý thành phẩm nhập kho,
máy móc hỏng không dùng chờ thanh lý.
- Trung tâm thơng mại và giới thiệu sản phẩm ( 39 Ngô Quyền ): trng
bày và giới thiệu, bán các sản phẩm của công ty, làm công tác tiếp thị tìm
kiếm khách hàng.
- Cửa hàng thời trang: ở đây các mẫu mã đợc thiết kế riêng ở xởng thời
trang mang tính chất giới thiệu sản phẩm là chính.
Các phòng ban chức năng không trực tiếp chỉ huy đến các xí nghiệp,
nhng có nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện tiến độ sản xuất,
các qui trình, qui phạm, các tiêu chuẩn và định mức kinh tế - kỹ thuật, các chế

độ quản lý giúp ban giám đốc nắm đợc tình hình đơn vị.
* Cấp xí nghiệp .
Trong các xí nghiệp thành viên có ban giám đốc xí nghiệp gồm: giám
đốc xí nghiệp. Ngoài ra để giúp việc cho giám đốc còn có các tổ trởng sản
xuất, nhân viên tiền lơng, cấp phát, thống kê, cấp phát nguyên vật liệu... Dới
các trung tâm và cửa hàng có cửa hàng trởng và các nhân viên cửa hàng.
Mô hình tổ chức bộ máy quản lý ở công ty may Thăng Long đợc thể
hiện ở bảng 7 ( phần phụ lục ).
4. Đặc điểm về vốn kinh doanh.
Trần Thị Thu
23
Khoá luận tốt nghiệp
Đây là một doanh nghiệp của nhà nớc quản lý nên số vốn kinh doanh
chủ yếu là do ngân sách nhà nớc cấp chiếm 100% số vốn ban đầu. Số vốn này
tiếp tục đợc nâng cao do doanh nghiệp làm ăn có lãi.
Từ năm 1990 khi mà các nớc XHCN Đông Âu tan rã làm cho thị trờng
tiêu thụ của công ty gặp khó khăn, trớc tình hình đó để thoát khỏi tình trạng
này công ty đã chủ động vay thêm vốn để đầu t cải tiến công nghệ nâng cao
chất lợng hàng hoá nhằm cạnh tranh với đối thủ khác mở rộng thị trờng tiêu
thụ thì số vốn do ngân sách nhà nớc cấp chỉ còn chiếm 70%, còn lại 30% là
vốn công ty tự bổ sung do làm ăn có lãi và đi vay ở bên ngoài. Cho đến
nay(năm 2002)thì tổng số vốn kinh doanh của doanh nghiệp là
107.182.724.000 đ trong đó:
Vốn lu động là 57.674.478.000 đ chiếm 53,81%.
Vốn cố định là 49.508.246.000 đ chiếm 46,19%.
Vốn ngân sách nhà nớc 75.027.906.800 đ chiếm 70%.
Vốn đi vay 19.292.892.320 đ chiếm 18%.
Vốn tự có 12.861.926.880 đ chiếm 12%.
5. Tổ chức hạch toán, công tác kế toán và bộ máy kế toán.
Xuất phát từ đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức bộ máy quản lý ở

trên, phù hợp với điều kiện và trình độ ,bộ máy kế toán của công ty tổ chức
theo mô hình tập trung. Công tác kế toán đợc thực hiện trọn vẹn ở phòng kế
toán của công ty ,ở các xí nghiệp thành viên và các bộ phận trực thuộc không
tổ chức bộ máy kế toán riêng mà chỉ bố trí các nhân viên hạch toán thống kê.
Tại công ty may Thăng Long bộ máy kế toán đợc tổ chức nh sau:
* Tại phòng kế toán tài vụ của công ty.
Nhiệm vụ: Tổ chức hớng dẫn và kiểm tra việc thực hiện toàn bộ phơng
pháp thu thập xử lý các thông tin kế toán ban đầu, thực hiện đầy đủ chiến lợc
ghi chép ban đầu, chế độ hạch toán và chế độ quản lý tài chính theo đúng qui
định của bộ tài chính, cung cấp một cách đầy đủ chính xác kịp thời những
thông tin toàn cảnh về tình hình tài chính của công ty. Từ đó tham mu cho ban
giám đốc để đề ra biện pháp các qui định phù hợp với đờng lối phát triển của
công ty.
Trên cơ sở qui mô sản xuất, đặc điểm tổ chức sản xuất, đặc điểm tổ
chức của công ty, mức độ chuyên môn hoá và trình độ cán bộ, phòng kế toán
tài vụ đợc biên chế 12 ngời và đợc tổ chức theo các phần hành kế toán nh sau:
Trần Thị Thu
24
Khoá luận tốt nghiệp
- Đứng đầu là kế toán trởng kiêm kế toán tổng hợp: là ngời chịu trách
nhiệm chung toàn công ty, theo dõi quản lý và điều hành công tác kế toán.
Đồng thời tổng hợp số liệu để ghi vào các sổ tổng hợp toàn công ty, lập báo
cáo kế toán.
Tiếp đó là hai phó phòng kế toán, các nhân viên và thủ quĩ.
- Kế toán tiền ( kế toán thanh toán ) : Sau khi kiểm tra tính hợp lệ hợp
pháp của chứng từ gốc, kế toán thanh toán viết phiếu thu chi ( đối với tiền mặt
viết séc, uỷ nhiệm chi... ( đối với tiền gửi ngân hàng ) hàng tháng lập bảng kê
tổng hợp séc và sổ chi tiết đối chiếu với sổ sách thủ quĩ, sổ phụ ngân hàng, lập
kế hoạch tiền mặt gửi lên cho ngân hàng có quan hệ giao dịch. Quản lý các tài
khoản 111, 112 và các chi tiết của nó. Cuối tháng lập nhật ký chứng từ số 1, số

2, bảng kê số 1, số 2 và nhật ký chứng từ số 4.
- Kế toán vật t : làm nhiệm vụ hạch toán chi tiết nguyên vật liệu, công
cụ dụng cụ theo phơng pháp ghi thẻ song song. Cuối tháng, tổng hợp các số
liệu lập bảng kê theo dõi nhập xuất tồn và nộp báo cáo cho bộ phận kế toán
tính giá thành. Phụ trách tài khoản 152, 153. Khi có yêu cầu bộ phận kế toán
nguyên vật liệu và các bộ phận chức năng khác tiến hành kiểm kê lại kho vật
t, đối chiếu với sổ kế toán. Nếu có thiếu hụt sẽ tìm nguyên nhân và biện pháp
xử lý ghi trong biên bản kiểm kê.
- Kế toán tài sản cố định và nguồn vốn: Quản lý các tài khoản 211,
121, 213, 214, 411, 412, 415, 416, 441... Phân loại tài sản cố định hiện có của
công ty theo dõi tình hình tăng giảm tính khấu hao theo phơng pháp tuyến tính
theo dõi các nguồn vốn và các quĩ của công ty. Cuối tháng lập bảng phân bổ
số 3, nhật ký chứng từ số 9.
- Kế toán tiền lơng và các khoản BHXH: Quản lý tài khoản 334, 338,
627,641,642. Hàng tháng căn cứ vào sản lợng của các xí nghiệp và đơn giá l-
ơng của xí nghiệp và hệ số lơng gián tiếp đồng thời nhận các bảng thanh toán
lơng do các nhân viên ở phòng kế toán gửi lên, tổng hợp số liệu lập bảng tổng
hợp thanh toán lơng của công ty, lập bảng phân bổ số 1.
- Kế toán công nợ: theo dõi các khoản công nợ phải thu phải trả trong
công ty và giữa công ty với khách hàng ... Phụ trách tài khoản 131, 136, 138,
141, 331, 333, 336 .... Ghi sổ kế toán chi tiết cho từng đối tợng. Cuối tháng
lập nhật ký chứng từ số 5, số 10 và bảng kê 11.
Trần Thị Thu
25