Học để yêu thương đúng cách pps

Học để yêu thương đúng cách
Những thiếu hụt trong hệ thống pháp lý và dịch vụ chăm
sóc trẻ em cho thấy để chấm dứt được nạn bạo hành với trẻ,
người lớn cần học lại nhiều bài học về cách yêu thương và
bảo vệ con trẻ. Bà Lê Hồng Loan - trưởng phòng bảo vệ trẻ
em của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam
(UNICEF) - chia sẻ với bạn đọc của TTCT về điều này.

Ảnh: hould Ward
Không chỉ có truyền thống nhân văn, coi trọng việc chăm
lo và bảo vệ trẻ em, Việt Nam cũng có cam kết rất cao trên
bình diện quốc tế và quốc gia về bảo vệ quyền trẻ em.
Nhiều chương trình đã và đang được thiết kế để thúc đẩy
chất lượng giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và
các cấp cao hơn.
Tiếc là thời gian qua dù chúng ta thấy các cơ quan như
công an, tòa án cùng các tổ chức xã hội, tổ chức cộng
đồng đều đã vào cuộc nhưng những cảnh bạo hành, ngược
đãi trẻ em vẫn xảy ra. Có lẽ cái chúng ta thiếu chính là một
hệ thống bảo vệ trẻ em đồng bộ với trách nhiệm rõ ràng của
chính quyền, xã hội và cá nhân. Nhiều người trong chúng ta
vẫn cho rằng đó là chuyện cá nhân của người khác, chưa
nhận thức được đó không phải là vấn đề cá nhân mà là vấn
đề xã hội. Bởi thiếu vắng hệ thống này nên tuy các bên có
vào cuộc tích cực nhưng chưa có quy trình xử lý rõ ràng.
Điều cần thiết là chúng ta phải xem lại hệ thống luật pháp
và dịch vụ hỗ trợ đang thiếu gì, cần thể chế hóa đến đâu.
Không ngăn ngừa được các hành vi bạo hành đối với trẻ
em, chúng ta không chỉ đối diện các nguy cơ trước mắt mà
còn cả lâu dài.
* Bà có thể nói rõ hơn về những thiếu sót, thách thức

trong hệ thống pháp lý và dịch vụ chăm sóc, bảo vệ trẻ em
của chúng ta?
- Khi chúng tôi xem xét hành lang pháp lý về bảo vệ trẻ em
thì thấy có những điểm chưa đầy đủ, chi tiết. Chẳng hạn
chưa có khái niệm rõ ràng và đầy đủ về xâm hại trẻ em. Bộ
luật hình sự và dân sự có đề cập nhưng chưa cụ thể thế nào
là xâm hại trẻ em; mức độ đánh đập, bạo hành ra sao thì trở
thành xâm hại; trách nhiệm của gia đình, xã hội đến đâu
trong việc phòng ngừa các hành vi xâm hại
Điểm yếu thứ hai là lực lượng cán bộ làm công tác trẻ em
đã giảm đáng kể từ khi giải thể Ủy ban dân số - gia đình -
trẻ em. Trước đó chúng ta có mạng lưới cộng tác viên ở
cộng đồng lên tới 150.000 người, góp phần quan trọng vào
việc phát hiện sớm các vấn đề của trẻ em. Sau khi mạng
lưới này tan rã, số lượng cán bộ làm công tác trẻ em đều
giảm sút nhiều, khiến chưa đảm bảo được việc phát hiện
sớm và ngăn chặn kịp thời những vụ xâm hại trẻ em.
Thứ ba, chúng ta phải có dịch vụ, hệ thống đồng bộ để đảm
bảo từ khâu phòng ngừa, phát hiện, xử lý thông tin đến can
thiệp, giải quyết hậu quả và phục hồi.
Cuối cùng là nhận thức của xã hội. Hiện vẫn còn nhiều
người cho rằng đánh đập trẻ là một biện pháp giáo dục,
nhưng thực tế nhiều người đánh trẻ để trút sự giận dữ, bực
dọc của mình. Để thay đổi điều này, truyền thông phải góp
phần nâng cao hiểu biết về quy định của pháp luật bởi đánh
đập, bạo hành trẻ em là trái pháp luật. Cha mẹ cần được
giáo dục để không xâm hại trẻ và tránh người khác xâm hại
con em mình. Trẻ em cần được giáo dục để biết cách tự
phòng ngừa và ứng xử trước các hành vi xâm hại. Tất cả
những điều này chúng ta đều đã làm, nhưng vấn đề là phải

đào sâu, nỗ lực để hoàn thiện và nâng cao chất lượng các
hoạt động trên.
* Theo bà, chúng ta đang thiếu những gì?
- Qua nhiều sự việc đau lòng với các em, chúng ta đều nhận
thấy vẫn chưa có sự "tiếp nối các dịch vụ" để đảm bảo trẻ
em được bảo vệ và hỗ trợ mọi lúc, mọi nơi và mọi cấp độ.
Cách tiếp cận hiện nay của Chính phủ về bảo vệ trẻ em là
phân loại nhóm các em dễ bị tổn thương, khiến các hoạt
động phản ứng bị phân tán và một số trẻ em có thể không
nhận được sự hỗ trợ cần thiết. Chỉ có một số dịch vụ
chuyên môn mà trẻ em chịu rủi ro có thể được giúp đỡ, ví
dụ như các chương trình ở trường học. Chúng ta vẫn chưa
xây dựng được một cơ chế rõ ràng từ ngăn chặn, phát hiện
sớm và xác định các em bị tổn thương cũng như các gia
đình gặp rủi ro về bạo hành trẻ em. Mặc dù Chính phủ đã
thúc đẩy các giải pháp chăm sóc dựa vào cộng đồng thông
qua các thể chế hiện có (hội phụ nữ chẳng hạn) nhưng số
lượng các mô hình chăm sóc thay thế vẫn còn hạn chế. Việt
Nam cũng chưa có một cơ quan chuyên môn hay quy trình
riêng biệt để điều tra các vụ kiện lạm dụng trẻ em. Chúng ta
cũng không có nhiều dữ liệu đáng tin cậy về các vấn đề bảo
vệ trẻ em khác nhau, vì thế không có được con số trẻ em bị
lạm dụng, buôn bán hay bóc lột tình dục.
* Theo bà, hệ thống giáo dục hiện nay đã đáp ứng nhu
cầu nâng cao nhận thức cho các em chưa?
- Để mọi trẻ em được thực hiện quyền tiếp cận giáo dục
chất lượng, theo tôi, mô hình giáo dục cần phải đa dạng
hơn, đáp ứng tốt hơn các nhu cầu khác nhau của từng nhóm
trẻ em khác nhau và coi các em là trọng tâm của việc học
hành. Khi Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển của một

nước có thu nhập trung bình, hệ thống giáo dục cũng cần
cung cấp kiểu giáo dục sao cho không chỉ dạy trẻ em các
kiến thức và kỹ năng cơ bản mà còn trang bị cho các em
những năng lực cần thiết để thay đổi thế giới.
Việc dạy các em quyền tham gia quá trình học hành vẫn ở
quy mô lẻ tẻ và lý thuyết. Các trường học chú trọng việc
chuyển giao kiến thức hơn là phát triển các kỹ năng như
giao tiếp, tư duy phản biện và lựa chọn. Hệ thống đánh giá
giáo dục hiện nay khuyến khích học sinh viết lại các lời
giảng và phấn đấu giành điểm số, chưa chú trọng vào việc
phân tích một vấn đề dựa trên tư duy hay sáng tạo của cá
nhân.
Có nhiều lý do dẫn đến sự tham gia hạn chế của trẻ em
trong trường học. Chẳng hạn chương trình giảng dạy còn
nặng về lý thuyết, thiếu giáo viên được đào tạo đầy đủ,
thiếu nguồn lực giảng dạy phù hợp, phương pháp giảng dạy
phần lớn chỉ tập trung vào thuyết giảng, sĩ số lớp học lớn
và cơ sở vật chất chưa đầy đủ. Cần phải đào tạo giáo viên
về phương pháp, kỹ năng giảng dạy có sự tham gia và có
tính tương tác để các thầy cô giúp học sinh tham gia tích
cực hơn việc học hành, vì như vậy các em mới có thể học
hỏi được kiến thức và kỹ năng cần thiết cho cuộc sống.
Tại sao hiện tượng bạo lực học đường vẫn tiếp diễn? Và
mức độ nguy hiểm trong cách hành xử của học sinh ngày
càng nhân lên mà xã hội nói chung, ngành giáo dục nói
riêng cũng như gia đình hình như vẫn chưa có những quyết
sách và hành động thích hợp để ngăn ngừa.
Điều đáng băn khoăn nhất là học sinh vẫn bế tắc trong h
ành
xử. Sự phản ứng của xã hội, của ngành giáo dục nói ri

êng
trước nạn bạo lực trong học sinh như ra các văn b
ản chỉ thị,
nhắc nhở các trường tăng cường hơn n
ữa các biện pháp
ngăn chặn bạo lực học đư
ờng, đuổi học sinh theo các khung
thời gian quy định khác nhau không phải là nh
ững cách
thức căn bản và quy
ết định trong việc ngăn ngừa vấn nạn
này. Những biện pháp mang tính lý thuyết "trầm kha" n
ày
dường như gây cho h
ọc sinh một tâm lý "lờn thuốc", không
còn sợ trước những đòn kỷ luật lặp đi lặp lại của nhà trường.

Những mối căng thẳng trong lứa tuổi học trò có th
ể dẫn đến
xung đột, bạo lực này chỉ có thể đư
ợc giải tỏa nếu các em
nhận được tư vấn đầy đủ và khoa học từ phía nhà trư
ờng,
gia đình hay các nhà tư vấn chuyên nghi
ệp. Kỹ năng sống
nói chung và kỹ năng giao tiếp nói riêng phải được h
ình
thành trong quá trình giáo dục lâu dài, do đó luôn c
ần có
hoạt động tư vấn suốt giai đoạn học đường của các em.

LÊ PHẠM PHƯƠNG LAN (chuyên gia tâm lý)
"Năm 2010, Chính phủ đã công nhận công tác xã hội là m
ột
nghề và thông qua chương trình qu
ốc gia về phát triển nghề
công tác xã h
ội, trong đó có việc phát triển khuôn khổ pháp
lý quốc gia về nghề này, đào t
ạo nghề cho 60.000 cán bộ
hiện có cũng như cán bộ mới Các nhân vi
ên làm công tác
xã hội trong lĩnh v
ực bảo vệ trẻ em do đó sẽ góp phần đáng
kể vào việc tăng cư
ờng khả năng bảo vệ, hỗ trợ các nạn
nhân là trẻ em và các em chịu nguy cơ b
ị lạm dụng, bóc lột
hay bị ngược đãi, thờ ơ
Năm 2010 c
ũng đánh dấu sự tham gia mạnh mẽ của các
nghệ sĩ có tên tuổi vào công tác bảo vệ và chăm sóc tr
ẻ em.
Việc bổ nhiệm người mẫu Hà Anh làm đ
ại sứ thiện chí của
UNICEF và diễn viên Xuân Bắc làm đ
ại sứ thiện chí của
chương trình Nước sạch và vệ sinh môi trư
ờng nông thôn sẽ
góp phần nâng cao nhận thức của công chúng về các v
ấn đề

khác nhau liên quan tới trẻ em".
(Báo cáo phân tích tình hình phụ nữ và tr
ẻ em Việt Nam
thường niên 2010 của UNICEF Việt Nam)
Theo Tuổi Trẻ