nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới trong quá trình kiểm định quyền lợi bảo hiểm p2 pps

luËn v¨n tèt nghiÖp

10
hình thức vận chuyển phổ biến và sử dụng rộng rãi trong nền kinh tế quốc
dân
Xe cơ giới có tính ưu điểm là tính cơ động cao và linh hoạt có thể di
chuyển trên địa bàn phức tạp, tốc độ cao và chi phí tương đối là thấp. Tuy
vậy vấn đề an toàn đang là vấn đề lớn đang được đặt ra đối với loại hình
vận chuyển này. Đây là hình thức vận chuyển có mức độ nguy hiểm lớn,
khả năng xảy ra tai nạn là rất cao do số lượng đầu xe dày đặc, đa dạng về
chủng loại, bất cập về chất lượng. Hơn nữa hệ thống đường xá ngày càng
xuống cấp lại không được tu sửa kịp thời. Đó chính là những nguyên nhân
chủ yếu dẫn đến các vụ tai nạn giao thông gây thiệt hại lớn về người và của
cho nhân dân gây mất trật tự an toàn xã hội.
2. SỰ CẦN THIẾT PHẢI TRIỂN KHAI NGHIỆP VỤ BẢO HỂM
TRÁCH NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ XE CƠ GIỚI ĐỐI VỚI NGƯỜI
THỨ 3
Sự phát triển nhanh chóng của các phương tiện cơ giới một mặt đem
lại cho con người một hình thức vận chuyển thuận tiện nhanh chóng kịp
thời, giá rẻ và phù hợp với đại đa số cư dân việt nam hiện nay.
Chỉ tính riêng việt nam hiện nay trong vòng hơn 10 năm qua các
phương tiện cơ giới đã có mức tăng trưởng khá cao đặc biệt là mô tô :
Từ năm 1990 đến năm 2001 bình quân hằng năm phương tiện cơ
giới đường bộ tăng 17,8% trong đó ô tô tăng 7,6% , xe máy xấp xỉ bằng
19,5%. Năm 2000 so với năm 1990 phương tiện cơ giới đường bộ tăng 4,5
lần, ô tô tăng 2,14 lần, xe máy tăng 4,64 lần. Một đặc điểm về cơ cấu
phương tiện cơ giới đường bộ nước ta là số lượng xe máy chiếm 91% tổng
số phương tiện cơ giới đường bộ và tuy mức độ tăng trưởng cao nhưng
nhìn chung mức cơ giới hóa là vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực.
Hiện nay Việt Nam có 75 xe trên 1000 dân trong khi Thái Lan có 190 xe
luËn v¨n tèt nghiÖp

11
trên 1000 dân, Malaixia 340 xe trên 1000 dân. Tỷ lệ xe cũ nát có điều kiện
an toàn thấp chiếm tỷ trọng lớn và tổng số xe được kiểm định so với tổng
số xe đang lưu hành còn quá thấp
Theo các chuyên gia trong thập kỷ tới phương tiện cơ giới nước ta
vẫn tăng cao. Mức tăng trưởng theo dự báo theo GDP thì cứ mỗi năm khi
GDP tăng 1% thì tổng lượng vận tải tăng từ 1,2% đến 1,5% đặc biệt là năm
2006 khi chúng ta mở cửa và thực hiện các cam kết cắt giảm thuế điều này
sẽ dẫn tới một lượng xe khổng lồ sẽ được nhập vào Việt Nam với giá rẻ
phù hợp với túi tiền người dân
Đối lập với tốc độ gia tăng của các phương tiện giao thông. Tốc độ
phát triển của cơ sở hạ tầng giao thông còn nhiều hạn chế. Theo số liệu
thống kê cho thấy năm 1998 cả nước có 106.134 km đường bộ thì chỉ có
khoảng 28,7% là được giải nhựa nhưng chất lượng kém và ngày càng
xuống cấp trầm trọng. Cũng từ sự phát triển bất hợp lý này đã làm cho tình
hình tai nạn giao thông có xu hướng ngày càng tăng.
Theo số liệu thống kê của cục cảnh sát thì trung bình mỗi ngày xảy
ra 33 vụ tai nạn xe cơ giới, làm chết 20 người và bị thương 35 người, chưa
kể thiệt hại về vật chất và tinh thần. Số vụ tai nạn giao thông năm sau cao
hơn năm trước là 22,5%, số người bị chết và thương trong năm cao hơn
năm trước lần lượt là 27,78% và 30,6%.
Điểm đáng lưu ý ở dây chính là tai nạn xe cơ giới luôn chiếm tỷ lệ
cao trong các loại hình giao thông vận tải, chiếm 93,7% về số vụ, 94,13%
về số người chết, và 98,8% số người bị thương
Đất nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới đều phải đối mặt với
tình trạng tai nạn giao thông, phải đối mặt với những thiệt hại về người và
của mà các chủ phương tiện và người thiệt hại phải gánh chịu. Làm thế nào
để khắc phục dược những thiệt hại và nâng cao trách hniệm của các chủ
luËn v¨n tèt nghiÖp

12
phương tiện. Từ xưa đến nay con người đã tìm ra các biện pháp kiểm soát
rủi ro và tài trợ rủi ro thế nhưng biện pháp hữu hiệu nhất là tham gia bảo
hiểm.Việc tham gia bảo hiểm sẽ thành lập nên một quỹ tài chính, quỹ này
sẽ chi trả cho các đối tượng tham gia bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy
ra nhằm giúp đỡ người bị hại ổn định cuộc sống.
Như vậy nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới
đối với người thứ 3 ra đời đã đáp ứng nhu cầu của toàn xã hội và cũng là
điều mong muốn thiết tha của các chủ phương tiện.
3. CỞ SỞ HÌNH THÀNH TÍNH BẮT BUỘC CỦA BẢO HIỂM TRÁCH
NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ XE CƠ GIỚI ĐỐI VỚI NGƯỜI THỨ 3
Nhằm nâng cao trách nhiệm của chủ phương tiện xe cơ giới, bảo vệ
quyền lợi của nạn nhân ngày 10/3/88 HĐBT đã ban hành nghị định
30/HĐBT về việc quy định chế độ bảo hiểm bắt buộc đối với trách nhiệm
dân sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ 3. Ngày 17/12/1997 Chính phủ
ban hành nghị điịnh 115/NĐ/CP trong đó quy định rõ chủ xe cơ giới, kể cả
chủ xe là người nước ngoài có giấy phép lưu hành xe trên lãnh thổ Việt
Nam đều phải tham gia bảo hiểm trách nhiệm của chủ xe cơ giới đối với
người thứ 3 tại các doanh nghiệp bảo hiểm trong nước.
Sở dĩ nhà nước ta quy định tính bắt buộc của nghiệp vụ này là do:
Thứ nhất: Đó là nhằm bảo vệ những quyền lợi hợp pháp của những
người bị thiệt hại do lỗi của các chủ phương tiện gây ra, đồng thời cũng là
bảo vệ lợi ích của toàn xã hội
Thứ hai: Việc quy định bắt buộc còn nâng cao trách nhiệm trong
việc điều khiển xe, giúp cho các cơ quan quản lý số lượng đầu xe đang lưu
hành và thống kê đầy đủ các vụ tai nạn, cũng như những nguyên nhân của
nó để có các biện pháp đề phòng và hạn chế tổn thất một cách có hiệu quả
luËn v¨n tèt nghiÖp

13
Thứ ba: Tính bắt buộc còn xuất phát từ việc thi hành nghiêm túc
những quy định của pháp luật, thực hiện tốt nghĩa vụ dân sự chủ yếu là
nghĩa vụ bồi thường đã được quy định trong bộ luật dân sự, thể hiện sự
công minh và công bằng của pháp luật
4. TÁC DỤNG CỦA BẢO HIỂM TRÁCH NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ
XE CƠ GIỚI ĐỐI VỚI NGƯỜI THỨ BA
4.1. Đối với chủ xe
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của củ xe cơ giới không chỉ có vai trò
to lớn đối với người bị hại mà còn cả xã hội, nó là tấm lá chắn vững chắc
cho chủ xe khi tham gia giao thông
- Nó tạo tâm lý yên tâm, thoải mái, tự tin khi điều khiển các
phương tiện tham gia giao thông
- Bồi thường chủ động kịp thời cho các chủ xe khi phát sinh
trách nhiệm dân sự góp phần phục hồi lại tinh thần, ổn định sản suất, phát
huy quyền tự chủ về tài về chính, tránh thiệt hại kinh tế cho chủ xe
- Có tác dụng giúp chủ xe có ý thức trong việc đề phòng và hạn
chế tổn thất bằng cách tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ
giới đối với người thứ 3.
- Góp phần xoa dịu bớt căng thẳng giữa chủ xe và người bị hại
4.2. Đối với người thứ ba.
- Nhà bảo hiểm sẽ bồi thường những thiệt hại cho nạn nhân một
cách nhanh chóng kịp thời, không phụ thuộc vào tình trạng tài chính của
chủ xe
- Giúp người thứ ba ổn định tài chính và tinh thần
luËn v¨n tèt nghiÖp

14
4.3. Đối với xã hội
- Từ công tác giám định bồi thường. Mỗi công ty bảo hiểm sẽ

thống kê các rủi ro và những nguyên nhân gây ra rủi ro để từ đó đề ra các
biện pháp đề phòng và hạn chế tổn thất
- Loại hình bảo hiểm này còn góp phần làm giảm nhẹ gánh
nặng cho ngân sách nhà nước, đồng thời góp phần tăng thu cho ngân sách
Như vậy với tư cách là một nghiệp vụ bảo hiểm mang tính bắt buộc
nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới với người thứ 3
vừa mang tính kinh tế, vừa mang tính xã hội, thể hiện tinh thần tương thân
tương ái, tính nhân văn, nhân đạo cao cả. Mội lần nữa khẳng định tính
khách quan cũng như tính bắt buộc của nghiệp vụ này.
III. NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM TRÁCH
NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ XE CƠ GIỚI ĐỐI VỚI NGƯỜI THỨ 3
1. ĐỐI TƯỢNG BẢO HIỂM VÀ PHẠM VI BẢO HIỂM
1.1. Đối tượng bảo hiểm
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của củ xe cơ giới đối với người thứ 3 là
bảo hiểm trách nhiệm bồi thường của lái xe, chủ xe khi phương tiện đi vào
hoạt động gây thiệt hại cho người thứ 3. Như vậy đối tượng ở đây chính là
phần trách nhiệm dân sự, trách nhiệm bồi thường của chủ xe cơ giới đối với
những hậu quả tính được bằng tiền theo quy định của pháp luật khi chủ
phương tiện gây tai nạn làm thiệt hại về tính mạng tài sản, tinh thần cho
bên thứ 3.
Tuy nhiên cần lưu ý rằng bên thứ 3 trong bảo hiểm trách nhiệm dân
sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ 3 là những người trực tiếp bị thiệt
hại do hậu quả của các vụ tai nạn ngoại trừ:
- Lái, phụ xe, nguời làm công cho chủ xe
luËn v¨n tèt nghiÖp

15
- Những người mà lái xe phải nuôi dưỡng như cha mẹ, vợ, chồng,
con cái
- Hành khách đi trên xe

- Tài sản tư trang hành lý của những người nói trên
- Các khoản phạt mà chủ xe, lái xe phải gánh chịu
Đối tượng được bảo hiểm không xác định được từ trước chỉ khi nào
lưu hành xe gây tai nạn có phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới
đối với người thứ 3 thì đối tượng mới được xác định cụ thể.
Các điều kiện phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối
với người thứ 3 bao gồm:
- Có thiệt hại về tài sản, tính mạng hay sức khỏe của bên thứ 3
- Chủ xe phải có hành vi trái pháp luật. Có thể do vô tình hay hay cố
ý mà lái xe vi phạm luật giao thông đường bộ hoặc là vi phạm các quy định
khác của nhà nước
- Phải có mối quan hệ nhân quả giữa lỗi và thiệt hại thực tế
- Chủ xe, lái xe phải có lỗi
Trên thực tế chỉ cần đồng thời xảy ra 3 điều kiện thứ 1, thứ 2, thứ 3
là đã phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với người thứ 3.
Nếu thiếu một trong 3 điều kiện đó thì sẽ không phát sinh trách nhiệm dân
sự. Điều kiện 4 có thể có hoặc không vì nhiều khi tai nạn xảy ra là do tính
nguy hiểm cao độ của xe cơ giới mà hoàn toàn không có lỗi của chủ xe
1.2. Phạm vi bảo hiểm
1.2.1 Các rủi ro được bảo hiểm
luËn v¨n tèt nghiÖp

16
Trong nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối
với người thứ 3 các công ty bảo hiểm chỉ nhận bảo hiểm cho những rủi ro
bất ngờ không thể lường trước được gây tai nạn và làm phát sinh trách
nhiệm dân sự của chủ xe
Công ty bảo hiểm sẽ bồi thường những thiệt hại về vật chất và tinh
thần, về con người, tài sản được tính toán theo những nguyên tắc nhất định.
Ngoài ra thì công ty bảo hiểm còn phải thanh toán cho chủ xe những khoản

chi phí mà họ đã chi ra nhằm đề phòng thiệt hại. Những chi phí này chỉ
được bồi thường khi nó phát sinh sau khi tai nạn xảy ra và được coi là cần
thiết và hợp lý.
Trách nhiệm bồi thường của công ty bảo hiểm được hạn mức trong
mức trách nhiệm ghi trong hợp đồng hay giấy chứng nhận bảo hiểm. Trong
bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới với người thứ 3 các thiệt
hại nằm trong phạm vi trách nhiệm của người bảo hiểm gồm:
- Thiệt hại về tính mạng và tình trạng sức khỏe của bên thứ 3
- Thiệt hại về tài sản, hàng hoá của bên thứ 3
- Thiệt hại về tài sản làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh hoặc
làm giảm thu nhập
- Các chi phí cần thiết và hợp lý để thực hiện các biện pháp đề phòng
và hạn chế tổn thất, các chi phí đề xuất của bên bảo hiểm
- Những thiệt hại về tính mạng và tình trạng sức khoẻ của những
nguời tham gia cứu chữa, ngăn ngừa tai nạn, chi phí cấp cứu và chăm sóc
nạn nhân
Tuy nhiên căn cứ vào tình hình thực tế và nhu cầu của người bảo
hiểm mà các công ty bảo hiểm có thể mở rộng phạm vi bảo hiểm cho
luËn v¨n tèt nghiÖp

17
những loại rủi ro khác. Những điều khoản bổ sung sẽ kéo theo người tham
gia phải đóng thêm một khoản phí
1.2.2. Các rủi ro loại trừ
Người bảo hiểm không chịu bồi thường thiệt hại của các vụ tai nạn
mặc dù có phát sinh trách nhiệm dân sự trong các trường hợp sau :
- Tai nạn xảy ra do hành vi cố ý của chủ xe, lái xe và người bị thiệt
hại
- Xe không đủ các điều kiện kỹ thuật và thiết bị an toàn để tham gia
giao thông theo quy định của điều lệ trật tự an toàn giao thông đường bộ

- Chủ xe hoặc lái xe vi phạm nghiêm trọng trật tự an toàn giao thông
đường bộ như :
+ Xe không có giấy phép lưu hành, giấy chứng nhận kiểm định an
toàn kỹ thuật và môi trường
+ Lái xe không có bằng lái hoặc bằng bị tịch thu
+ Lái xe bị ảnh hưởng bởi bia rượu và các chất kích thích
+ Xe trở chất cháy, chất nổ trái phép hoặc là vận chuyển trái với quy
định trong giấy phép vận chuyển
+ Xe sử dụng để tập lái hoặc là đua thể thao, đua xe trái phép, chạy
thử khi sửa chữa
+ Xe đi vào đường cấm, khu vực cấm, xe đi đêm không đủ đèn theo
quy định
+ Đồ vật trở trên xe rơi xuống đường gây thiệt hại cho bên thứ 3
+ Thiệt hại đối với tài sản bị mất cắp, bị cướp trong tai nạn
luËn v¨n tèt nghiÖp

18
+ Thiệt hại dán tiếp do xe bị tai nạn làm ngưng trệ hoạt động sản
xuất kinh doanh, giảm giá trị thương mại
+ Chiến tranh hoặc các nguyên nhân tương tự chiến tranh
+ Tai nạn xảy ra ngoài phạm vi lãnh thổ nước sở tại tham gia bảo
hiểm
+ Xe trở quá trong tải hoặc quá số lượng khách quy định
Ngoài ra doanh nghiệp bảo hiểm cũng không chịu bồi thường thiệt
hai đối với những tài sản đặc biệt bao gồm:
- Vàng bạc, đá quý
- Tiền và các loại gấy tờ có giá trị như tiền
- Đồ cổ, tranh ảnh quý hiếm
- Thi hài, hài cốt
2. PHÍ BẢO HIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH PHÍ

2.1. Phí bảo hiểm
Phí bảo hiểm là một khoản tiền mà chủ xe cơ giới phải nộp cho nhà
bảo hiểm để hình thành một quỹ tiền tệ độc lập, tập trung đủ lớn để bồi
thường thiệt hại xảy ra trong năm nghiệp vụ theo phạm vi bảo hiểm và hạn
mức trách nhiệm mà người tham gia đã ký với nhà bảo hiểm trong hợp
đồng bảo hiểm.
Biểu phí thì do bộ tài chính quy định ngoài ra các công ty bảo hiểm
có thể thoả thuận với các chủ xe cơ giới với người thứ 3 theo số lượng đầu
phương tiện của mình. Mặt khác các đầu phương tiện lại khác nhau về
chủng loại, về độ lớn, xác suất xảy ra tai nạn là khác nhau. Do đó phí bảo
hiểm sẽ được tính riêng cho từng loại phương tiện.