Cơ sở đo lường điện tử - 3 pps

77
78
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
3. M͡ts͙ ch͇ÿ͡làm vi͏c:
a. Quét liên tͭc ÿ͛ng b͡ trong (ngoài)
-Dùng ÿӇ quan sát ҧnh cӫa tín hiӋu liên tөc theo thӡi gian và ÿo các tham sӕ
cӫa chúng.
-S
2
ӣ vӏ trí CH (hoһc EXT nӃu là ÿӗng bӝ ngoài), S
3
ӣ vӏ trí 2
-Tín hiӋu tӯ lӕi vào kênh Y, qua M̩ch vào và b͡ phân áp Y ÿѭӧc khuӃch ÿҥi
tӟi mӝt mӭc nhҩt ÿӏnh, sau ÿó ÿѭӧc giӳ chұm lҥi rӗi ÿѭa qua B͡ KĈ Y ÿ͙i
xͱng ÿӇ tҥo 2 tín hiӋu có biên ÿӝ ÿӫ lӟn, ÿҧo pha nhau ÿѭa tӟi 2 phiӃn ÿӭng
79
b. Quét ÿͫi ÿ͛ng b͡ trong
-Dùng ÿӇ quan sát và ÿo tham sӕ cӫa dãy xung không tuҫn hoàn hoһc dãy
xung tuҫn hoàn có ÿӝ hәng lӟn.
-S
2
ӣ vӏ trí CH, S
3
ӣ vӏ trí 1
-Quá trình hoҥt ÿӝng: giӕng chӃÿӝ1
c. Ch͇ÿ͡khu͇ch ÿ̩i
-Dùng ÿӇ ÿo tҫn sӕ, góc lӋch pha, ÿӝ sâu ÿiӅu chӃ, vӁÿһc tuyӃn Vôn-Ampe
cӫa ÿiӕt hoһc dùng làm thiӃt bӏ so sánh. Hình nhұn ÿѭӧc trên màn MHS gӑi
là hình Lixazu
-S
3

ӣ vӏ trí 3
-Bӝ tҥo quét trong ÿѭӧc ngҳt ra khӓi quá trình hoҥt ÿӝng. MHS làm viӋc
theo 2 kênh ÿӝc lұp X,Y và ÿҫu vào X cNJng là ÿҫu vào tín hiӋu
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
80
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
4.3 MHS nhiӅu tia
Dùng ÿӇ quan sát ÿӗng thӡi nhiӅu quá trình (tín hiӋu)
1. MHS 2 tia có l͙i vào c̿pphi͇nl͏ch ÿͱng
tách bi͏t (kênh A, kênh B):
-Mӛi kênh có mҥch KĈ làm lӋch riêng
-Mӝtbӝ tҥogӕcthӡi gian chung cho cҧ 2 kênh
2. MHS 2 kênh dùng ͙ng tia ÿi͏nt͵ 1 tia
và CM ÿi͏nt͵
-Hai bӝ KĈ tín hiӋu vào riêng cho kênh A,
kênh B
-Mӝtbӝ KĈ lӋch ÿӭng cho cҧ 2 kênh.
Tín hiӋuvàobӝ KĈ này ÿѭӧcchuyӇn
mҥch luân phiên giӳa 2 kênh.
-Bӝ tҥogӕcthӡi gian (bӝ tҥ
o sóng quét
ngang) ÿiӅukhiӇntҫnsӕ chuyӇnmҥch
81
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
a) Ph˱˯ng pháp dùng chuy͋n m̩ch ÿi͏n t͵ ki͋u
luân phiên (ALT mode):
+ Tín hiӋuvàobӝ KĈ lӋch ÿӭng ÿѭӧc chuyӇn
mҥch luân phiên giӳa các kênh A và B.
+ Bӝ tҥogӕcthӡi gian ÿiӅukhiӇntҫnsӕ chuyӇn
mҥch

+ 0yt
1
: tín hiӋu tӯ kênh A ÿѭӧc nӕi tӟi bӝ KĈ lӋch
ÿӭng, tҥo thành vӃt trên màn hiӋn sóng
+ t
1
yt
2
: tín hiӋu tӯ kênh B ÿѭӧc nӕi tӟi bӝ KĈ lӋch
ÿӭng, tҥo thành vӃt trên màn hiӋn sóng
+ Hai tín hiӋu ӣ hai kênh có cùng chu kì T và
ÿѭӧc ÿӗng bӝ vӟi nhau.
+ Dӏch chӍnh DC: dӏch chuyӇn tín hiӋu kênh A
(kênh B) trên màn theo phѭѫng thҷng ÿӭng bҵng
ÿiӋn áp mӝt chiӅu
+ Ӣ các chu kǤ tiӃp theo: quá trình lһp lҥi nhѭ
trên. Tҫn sӕ lһp cao ÿӃn mӭc mà các dҥng sóng
nhѭÿѭӧc hiӋn ÿӗng thӡi.
c)
D̩ng
sóng
hi͏n
82
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
b)Ph˱˯ng pháp dùng chuy͋n m̩ch ÿi͏n t͵ ki͋u ng̷t quãng (Chop mode switching):
Sӱ dөng tҫn sӕ chuyӇn mҥch cao hѫn nhiӅu so vӟi chӃÿӝluân phiên.
+T
1
, T
3

, T
5
, T
7
, tín hiӋu vào kênh A ÿѭӧctҥo
ra trên màn
+T
2
, T
4
, T
6
, tín hiӋuvàokênh B ÿѭӧctҥora
trên màn
+ Các dҥng sóng ӣ kênh A và B ÿѭӧc hiӋn hình
nhѭ nhӳng ÿѭӡng ÿӭt nét. Khi tҫn sӕ chuyӇn
mҥch là cao tҫn Ækhông thӇ nhұn ra nhӳng chӛ
ÿӭt nét
+ f
th
nhӓ: ҧnh hiӋn trên màn MHS gҫn nhѭ liên
tөc
+ f
th
lӟn; nf
cm
z mf
th
: các ÿoҥn ngҳt bӏ lҩp do ÿӝ
dѭ huy cӫa ӕng và ÿӝ lѭu ҧnh cӫa mҳt.

Chú ý
: ÿӕi vӟi tín hiӋu cao tҫn thì kiӇuluân
phiên là tӕtnhҩt, còn ÿӕi vӟi tín hiӋutҫnsӕ thҩp
thì nên dùng chuyӇnmҥch ngҳt quãng
83
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
Chuy͋n m̩ch ÿi͏n t͵ phân ÿ˱ͥng theo thͥi gian:
(a)
(b)
(c)
(d)
U
Z
84
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
-Mӛi kênh tín hiӋu ÿѭӧc cӝng thêm mӝt lѭӧng ÿiӋn áp 1 chiӅu E khác nhau Æ
các ÿѭӡng biӇu diӉn trên màn hình MHS ÿѭӧc tách riêng tӯng ÿѭӡng, hình (a).
-Sau ÿó tín hiӋu ÿѭӧc ÿѭa ÿӃn mҥch cӱa, và chӍ qua ÿѭӧc cӱa khi có tín hiӋu mӣ
cӱa tӯ bӝ Phát sóng chuy͋n m̩ch.
-Tín hiӋu mӣ cӱa là các xung vuông có thӡi gian xuҩt hiӋn xen kӁ và lҫn lѭӧt
cho tӯng cӱa mӝt, hình (b).
-Tҥi mӛi thӡi
ÿiӇm chӍ có duy nhҩt 1 cӱa ÿѭӧc mӣ và cho tín hiӋu cӫa mӝt kênh
ÿi qua.
-B͡ t͝ng cӝng các tín hiӋu ӣÿҫu ra các cӱa, U
Y6
có dҥng xung vӟi biên ÿӝ tӍ lӋ
vӟi giá trӏ cӫa các tín hiӋu cҫn quan sát tҥi thӡi ÿiӇm có xung mӣ cӱa tѭѫng ӭng
vӟi các kênh, hình (c).
-Sau khi khuӃch ÿҥi Y, MHS có ÿѭӧc hình biӇu diӉn tín hiӋu cӫa các kênh dѭӟi

dҥng ÿѭӡng nét ÿӭt, hình (c).
-MHS làm viӋc ӣ chӃÿӝÿӗng bӝ vӟi chu kì cӫa tín hiӋu cҫn quan sát và không
ÿӗng bӝ vӟi tín hiӋu chuyӇn mҥch.
-Dùng nhӳng xung có ÿӝ rӝng rҩ
t nhӓ (U
Z
) ÿѭӧc tҥo ra tӯ m̩ch vi phân tӯ các
xung mӣ cӱa ÿѭa vào kênh Z ÿӇ ÿiӅu chӃÿӝsáng cӫa ҧnh, hình (d).
85
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
Chuy͋n m̩ch ÿi͏n t͵ phân ÿ˱ͥng theo mͱc:
E
n
86
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
-Phҫn hiӇn thӏ là ͘ng truy͉n hình làm l͏ch b̹ng tͳ tr˱ͥng
-Nguyên lí hoҥt ÿӝng: chuyӇn các giá trӏ tӭc thӡi cӫa tín hiӋu các kênh thành các
chuӛi xung rҩt hҽp xuҩt hiӋn tҥi các thӡi ÿiӇm mà tuǤ thuӝc vào ÿiӋn áp tín hiӋu
nghiên cӭu. Các xung này ÿѭӧc ÿѭa vào ÿӇ khӕng chӃÿӝsáng cӫa ӕng hiӋn
hình.
+ Mӛi kênh tín hiӋu ÿѭӧc cӝng thêm mӝt lѭӧng ÿiӋ
n áp 1 chiӅu E khác nhau,
rӗi ÿѭa ÿӃn so sánh vӟi tín hiӋu là xung răng cѭa ÿѭa tӟi tӯ bӝ KĈ lӋch ÿӭng
cӫa MHS (tín hiӋu quét dòng).
+ Mӛi khi U
RC
= U
th
, thì ӣÿҫu ra cӫa b͡ so sánh sӁ xuҩt hiӋn mӝt xung hҽp. Các
xung hҽp này ÿѭӧc cӝng vӟi nhau rӗi ÿѭa vào khӕng chӃÿӝsáng cӫa ӕng hiӋn

hình.
+ Tҥi thӡi ÿiӇm có xung, trên màn hình xuҩt hiӋn mӝt chҩm sáng trong khi bình
thѭӡng thì tӕi. VӃt cӫa chҩm sáng trên màn hình biӇu diӉn hình ÿiӋn áp cӫa các
tín hiӋu cҫn quan sát.
87
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
4.4 Ôxilô ÿiӋntӱ sӕ:
1.˰u ÿi͋m:
-Duy trìҧnh cӫa tín hiӋu trên màn hình vӟi khoҧng thӡi gian không hҥn chӃ.
-Tӕc ÿӝ ÿӑc có thӇ thay ÿәi trong giӟi hҥn rӝng
-CóthӇ xem lҥi các ÿoҥn hình ҧnh lѭu giӳ vӟi tӕc ÿӝ thҩp hѫn nhiӅu
- Hình ҧnh tӕt hѫn, tѭѫng phҧn hѫn so vӟi loҥi ôxilô tѭѫng tӵ
-Vұn hành ÿѫn giҧ
n
-Sӕ liӋu cҫn quan sát dѭӟi dҥng sӕ có thӇÿѭӧc xӱ lí trong ôxilô hoһc truyӅn
trӵc tiӃp vào máy tính khi ghép ôxilô vӟi máy tính.
88
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
2. C̭u t̩o và ho̩t ÿ͡ng:
Chuy͋nm̩ch S ͧ v͓ trí 1: Ôxilô ÿa năng thông thѭӡng
Chuy͋nm̩ch S ͧ v͓ trí 2: Ôxilô có nhӟ sӕ.
-ĈiӋn áp cҫn quan sát ÿѭӧc ÿѭa tӟi ÿҫu vào Y, tӟi bӝ ADC. Lúc ÿó b͡ÿi͉u
khi͋n gӱi 1 lӋnh tӟi ÿҫu vào ÿiӅu khiӇn cӫa bӝ ADC và khӣi ÿӝng quá trình biӃn
ÿәi. KӃt quҧ là ÿiӋn áp tín hiӋu ÿѭӧc sӕ
hoá. Khi kӃt thúc quá trình biӃn ÿәi, bӝ
ADC gӱi tín hiӋu kӃt thúc tӟi b͡ÿi͉u khi͋n.
-Mӛi sӕ nhӏ phân ÿѭӧc chuyӇn tӟi bӝ nhӟ và ÿѭӧc nhӟӣvӏ trí ô nhӟ riêng biӋt.
89
Chѭѫng 4. Máy hiӋn sóng (Ôxilô)
-Khi cҫn thiӃt, mӝt lӋnh tӯ b͡ÿi͉u khi͋n làm cho các sӕ nhӏ phân này sҳp xӃp

theo chuӛi lҥi theo thӭ tӵÿã xác ÿӏnh và ÿѭӧc ÿѭa ÿӃn bӝ DAC
-DAC biӃn ÿәi các giá trӏ nhӏ phân thành ÿiӋnáptѭѫng tӵÿӇÿѭa qua bӝ khuӃch
ÿҥi Y tӟi cһpphiӃnlàmlӋch Y cӫa ӕng tia ÿiӋntӱ.
-Do bӝ nhӟÿѭӧcliên tiӃp quét nhiӅulҫn trong 1 giây nên màn hình ÿѭӧcsáng
liên tөcvàhiӋndҥng sóng là hình vӁ các ÿiӇmsáng.
Nh˱ͫc ÿi͋m: dҧi tҫnbӏ hҥnchӃ (khoҧng 1-10MHz) do tӕc ÿӝ biӃn ÿәi cӫabӝ
ADC thҩp.
HiӋn nay, các ôxilô có nhӟ sӕ có dҧi tҫnrӝng ÿѭӧcpháttriӇnnhӡ cài ÿһtVXL,
các bӝ biӃn ÿәi ADC có tӕc ÿӝ biӃn ÿәi nhanh hѫn.
90
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.1 Khái niӋm chung
-Tҫnsӕ là sӕ chu kì cӫa 1 dao ÿӝng trong mӝt ÿѫn vӏ thӡi gian.
-Tҫnsӕ góc: biӇuthӏ tӕc ÿӝ biӃn ÿәi pha cӫadao ÿӝng
là tҫn sӕ góc tӭc thӡi và tҫn sӕ tӭc thӡi
-Quan hӋ giӳa tҫn sӕ và bѭӟc sóng:
hay
-Quan hӋ giӳa chu kì và tҫn sӕ:
Ĉ̿c ÿi͋m cͯa phép ÿo t̯n s͙:
+ là phép ÿo có ÿӝ chính xác cao nhҩ
t trong kƭ thuұt ÿo lѭӡng nhӡ sӵ phát triӇn
vѭӧt bұc cӫa viӋc chӃ tҥo các mүu tҫn sӕ có ÿӝ chính xác và әn ÿӏnh cao.
+Lѭӧng trình ÿo rӝng (ÿӃn 3.10
11
Hz). Lѭӧng trình ÿo ÿѭӧc phân thành các dҧi
tҫn sӕ khác nhau.

tZ

dt

d
t
M
Z
 
tft S Z 2
 
tft ,Z
O

c
f
f
c
O
T
f
1

91
-Dҧi tҫn thҩp: < 16Hz
-Dҧi tҫn sӕ âm thanh: 16 Hz < f < 20 KHz
-Dҧi tҫn sӕ siêu âm: 20 KHz < f < 200 KHz
-Dҧi tҫn sӕ cao: 200 KHz < f < 30 MHz
-Dҧi tҫn sӕ siêu cao: 30 MHz < f < 3000 MHz
-Dҧi tҫn sӕ quang hӑc: > 3GHz
Các dҧi tҫn sӕ khác nhau có các phѭѫng pháp ÿo tҫn sӕ khác nhau.
Bao gӗm:
+ Nhóm phѭѫng pháp ÿo tҫn sӕ bҵng các mҥch ÿiӋn có tham sӕ phө thuӝc tҫn sӕ
+ Nhóm phѭѫng pháp so sánh

+ Nhóm phѭѫng pháp sӕ
Phép ÿo t̯n s͙
th˱ͥng ÿ˱ͫc s͵ dͭng ÿ͋ ki͋m tra, hi͏u chu̱n các máy t̩o tín
hi͏u ÿo l˱ͥng, các máy thu phát; xác ÿ͓nh t̯n s͙ c͡ng h˱ͧng cͯa các m̩ch dao
ÿ͡ng; xác ÿ͓nh d̫i thông cͯa b͡ l͕c; ki͋m tra ÿ͡ l͏ch t̯n s͙ cͯa các thi͇t b͓
ÿang khai thác
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
92
5.2 Ĉo tҫn sӕ bҵng các mҥch ÿiӋn có tham sӕ phө thuӝc tҫn sӕ:
5.2.1 Ph˱˯ng pháp c̯u
Dùng các c̯u ÿo mà ÿi͉u ki͏n cân b̹ng cͯa c̯u phͭ thu͡c vào t̯n s͙ cͯa
ngu͛n ÿi͏n cung c̭p cho c̯u.
*Mҥch cҫu tәng quát:
ĈiӅu kiӋn cân bҵng cҫu:
VD1:
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
0
4231
o
AB
UZZZZ
3
Z
1
Z
3
Z
4
Z
2

ĈiӅu kiӋn cân bҵng cҫu:
13 24
33 3
3

1
RZ RR
ZRjL
C
Z
Z

§·
 
¨¸
©¹
Hình 5-1
Hình 5-2
B
A
L
3
93
ĈiӅu chuҭn nhánh cӝng hѭӣng nӕi tiӃp cho cӝng hѭӣng tҥi tҫn sӕ cҫn ÿo f
x
(ÿiӅu
chӍnh C
3
).
Khi ÿó

Bӝ chӍ thӏ cân bҵng là vôn mét chӍnh lѭu, vôn mét ÿiӋn tӱ.
Nh˱ͫc ÿi͋m:
-Khó ÿo ÿѭӧc tҫn sӕ thҩp do khó chӃ tҥo cuӝn cҧm có L lӟn ӣ tҫn sӕ thҩp.
-Khó thӵc hiӋn chӍ thӏ 0 do có tác ÿӝng cӫa ÿiӋn tӯ trѭӡng lên cuӝn cҧm
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
4231
RRRR
33
RZ
3
3
33
11
2
xx
x
Lf
C
LC
Z
Z
S

94
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
VD2:
ĈiӅu kiӋn cân bҵng cҫu:
Chӑn
'
'

13
24
33 4
.
1
1
xx
RR
RR
jRC jC
ZZ
§·

¨¸

©¹
4
3
3
4
'
2
'
1
C
C
R
R
R
R

 
433
4
1
RRC
C
x
x
Z
Z
và
4343
1
2
CCRR
f
xx
S Z
CCC


43
RRR
43
và
ta có:
Hình 5-3
V
RC
f

x
S

2
1
2
'
2
'
1

R
R
;
V
R1
,V
R2
là phҫn ÿiӋntrӣ cӫabiӃntrӣ V
R
trên nhánh 1,2 tѭѫng ӭng
11
'
1 R
VRR 
22
'
2 R
VRR 
95

VD3: Cҫu T kép
ĈiӅu kiӋn cân bҵng cҫu:
Khi :
Thang ÿӝ cӫa biӃn trӣ R
1
ÿѭӧc khҳc ÿӝ trӵc tiӃp theo ÿѫn vӏ tҫn sӕ.
Phѭѫng pháp cҫu dùng ÿӇ ÿo tҫn sӕ tӯ vài chөc Hz ÿӃn vài trăm Khz.
Sai sӕ: (0,5-1)%
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
°
¯
°
®

Z
Z
12
2
21
2
1
2
21
2
2
2
RRC
CCR
x
x

12
2RR
12
2CC
và
11
2
1
CR
x
Z
11
4
1
CR
f
x
S

Hình 5-4
96
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.2.2 Ph˱˯ng pháp c͡ng h˱ͧng
-DùngÿӇ ÿo tҫn sӕ cao và siêu cao
- Nguyên tҳc chung: dӵa vào nguyên lý chӑnlӑctҫnsӕ cӫamҥch cӝng hѭӣng.
-Khӕicѫ bҧncӫasѫÿӗnày là mҥch cӝng hѭӣng. Mҥch này ÿѭӧckíchthích
bҵng dao ÿӝng lҩytӯ nguӗncótҫnsӕ cҫn ÿo thông qua Kh͙i ghép tín hi͏u.
-ViӋc ÿiӅuchӍnh ÿӇ thiӃtlұptrҥng thái cӝng hѭӣng nh
ӡ dùng Kh͙i ÿi͉uchu̱n.
-HiӋntѭӧng cӝng hѭӣng ÿѭӧcpháthiӋnbҵng Kh͙ich͑ th͓ c͡ng h˱ͧng. Khӕi

này thѭӡng là Vônmét tách sóng.
-TuǤ theo dҧitҫnsӕ mà cҩutҥocӫamҥch cӝng hѭӣng khác nhau. Có 3 loҥimҥch
cӝng hѭӣng:
+ Mҥch cӝng hѭӣng có L, C tұp trung
+ Mҥch cӝng hѭӣng có L, C phân bӕ
+ Mҥch cӝng hѭӣng có L phân bӕ, C tұ
p trung.
U
(fx)
Khӕi
ghép tín
hiӋu
ChӍ thӏ
CH
Mҥch
CH
ĈiӅu
chuҭn
Hình 5-5
97
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
1. T̯ns͙ mét c͡ng h˱ͧng có tham s͙ t̵ptrung.
+ Ӣÿây C và L ÿӅu là các linh kiӋn có thông sӕ
tұptrung. Bӝ phұn ÿiӅuchӍnh cӝng hѭӣng chính
là tө biӃn ÿәiC cóthangkhҳc ÿӝ theo ÿѫnvӏ tҫnsӕ.
+ U
fx
ÿѭӧcghépvàomҥch cӝng hѭӣng thông qua
cuӝnghépLg.
+ Mҥch chӍ thӏ cӝng hѭӣng là mҥch ghép hӛ cҧm

giӳacuӝndâyL
2
và L và ÿѭӧc tách sóng bҵng ÿiӕt
và chӍ thӏ bҵng cѫ cҩu ÿotӯÿiӋn.
+ Khi ÿotaÿѭaU
fx
vào và ÿiӅuchӍnh tө C ÿӇ mҥch
cӝng hѭӣng. Khi ÿócѫ cҩu ÿosӁ chӍ thӏ cӵc ÿҥi.
Lg L
L
2
U
fx
C
D
TөÿiӅu
chӍnh
ChӍ thӏ cӝng
hѭӣng
+ Tҫnsӕ mét loҥinàythѭӡng dùng trong dҧi sóng: 10 kHz y500 MHz.
+ Sai sӕ: (0,25-3)%
Hình 5-6
LC
f
x
S

2
1
98

Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
+ Các chӛ ghép ÿӅu ӣ gҫnvӏ trí nӕitҳtcӕÿӏnh sao cho các vӏ trí này gҫnvӟivӏ
trí bөng sóng ÿӇ khi có chiӅudàitѭѫng ÿѭѫng l
td
=O/2 thì thiӃtbӏ chӍ thӏ sӁ chӍ
cӵc ÿҥi.
+ Khi dӏch chuyӇn pít tông vӟi ÿӝ dài bҵng bӝisӕ nguyên lҫn O/2 sӁÿҥtcӝng
hѭӣng Æcó thӇ xác ÿӏnh bѭӟcsóngbҵng cách lҩy2 ÿiӇmcӝng hѭӣng lân cұn
l
1
=nO/2; l
2
=(n-1) O/2  l
1
-l
2
=O/2
+ KӃtquҧ bѭӟc sóng ÿo ÿѭӧccӫa tín hiӋusiêucaotҫnxÿ bӣicôngthӭc:
O=2(l
1
-l
2
)
Hình 5-7
2. T̯ns͙ mét c͡ng h˱ͧng có tham s͙ phân b͙ dùng
cáp ÿ͛ng trͭc.
+mҥch cӝng hѭӣng là 1 ÿoҥn cáp ÿӗng trөc
có nӕitҳt1 ÿҫu, ÿҫukiaÿѭӧcnӕibҵng 1 pít tông P
có thӇ dӏch chuyӇndӑctrөcbӣihӋ thӕng răng cѭa
xoҳn ӕccókhҳc ÿӝ.

+ vòng ghép Vg ÿѭa t/h vào, còn vòng ghép Vÿ
ghép t/h ra mҥch chӍ thӏ cӝng hѭӣng.
P
Vg
V
ÿ
l
tÿ
99
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
+Bѭӟcsóng(hoһctҫnsӕ) ÿѭӧckhҳc ÿӝ trӵctiӃptrênhӋ thӕng ÿiӅuchӍnh pít
tông.
+Tҫnsӕ mét loҥinàythѭӡng dùng trong dҧisóngtӯ 3cm - 20cm
+ Do có hӋ sӕ phҭmchҩtcao(khoҧng 5000) nên sai sӕ cӫanókhoҧng 0,5%.
3. T̯ns͙ mét c͡ng h˱ͧng có tham s͙ phân b͙ dùng ͙ng d̳nsóng
+ ӕng dүnsóngcóthӇ là loҥi ӕng dүnsóngchӳ
nhұthay ӕng dүnsóngtròn.
+ Piston P có thӇÿiӅuchӍnh dӑctheoӕng bӣihӋ
thӕng răng cѭaxoҳn ӕc ÿѭӧckhҳc ÿӝ tҫnsӕ. Năng
lѭӧng kích thích hӕccӝng hѭӣng ÿѭӧcghépqua lӛ
hәng G trên thành ÿѭӧcnӕitҳtcӫa ӕng.
+ Khi ÿiӅuchӍnh piston P ÿӇ có l
td
=nO/2 thì thiӃtbӏ
chӍ thӏ sӁ chӍ cӵc ÿҥi.
+Tҫnsӕ mét vӟihӕccӝng hѭӣng thích hӧpvӟidҧi
sóng nhӓ hѫn3cm.
+Do cóhӋ sӕ phҭmchҩt cao (khoҧng 30000) nên
sai sӕ cӫanónhӓ khoҧng (0,01y0,05)%.
Hình 5-8

P
V
ÿ
l
tÿ
G
D
100
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
-Khi ÿó:
vӟi n
Y
, n
X
nguyên dѭѫng
n
Y
: sӕ giao ÿiӇm cӫa ÿѭӡng cҳt dӑc vӟi ҧnh
n
X
: sӕ giao ÿiӇm cӫa ÿѭӡng cҳt ngang vӟi ҧnh
-Tәng quát:
f
X
: tҫnsӕÿѭa vào kênh lӋch ngang X
f
Y
: tҫnsӕÿѭa vào kênh lӋch ÿӭng Y
X
Y

x
m
n
n
f
f

X
Y
Y
X
n
n
f
f

5.3 Ph˱˯ng pháp so sánh
Ph˱˯ng pháp quét sin:
-MHS ÿһt ӣ chӃÿӝkhuӃch ÿҥi.
- ĈiӋnápcótҫnsӕ cҫn ÿo U
fx
ÿѭӧc ÿѭa vào kênh Y,
ÿiӋnápcótҫnsӕ mүuU
fm
ÿѭa vào kênh X.
-Hìnhҧnh nhұn ÿѭӧc trên màn là hình Lixazu. Thay
ÿәi f
m
sao cho trên màn nhұn ÿѭӧc hình Lixazu әn
ÿӏnh nhҩt.

n
Y
=4, n
X
=2
Hình 5-9
101
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.4 Ĉo t̯ns͙ b̹ng ph˱˯ng pháp s͙
-Là p
2
hiӋn ÿҥi và thông dөng nhҩt ÿӇ ÿo tҫnsӕ
˰u ÿi͋m:
+ Ĉӝ chính xác cao
+ Ĉӝ nhҥylӟn
+Tӕc ÿӝ ÿo lӟn, tӵÿӝng hoá hoàn toàn trong quá trình ÿo
+KӃtquҧÿo hiӇnthӏ dѭӟi dҥng sӕ
1. Ph˱˯ng pháp xác ÿ͓nh nhi͉uchu kǤ
a. Sѫÿӗkhӕi
b. Chӭcnăng các khӕi:
-M̩ch vào
:thӵchiӋntiӅnxӱ lý nhѭ
phân áp, lӑcnhiӉu hoһcbiӃn ÿәi t/h
tuҫnhoàndҥng bҩtkǤӣÿҫuvào
thành hình sin cùng chu kǤ vӟi t/h vào
ÿó.
-M̩ch t̩od̩ng xung
:biӃn ÿәi t/h
hình sin có chu kǤ Tx thành t/h xung
nhӑn ÿѫncӵctínhcóchukǤ Tx.

Hình 5-10
Tҥo
xung
chuҭn
BӝÿӃm
xung
Giҧi mã
và chӍ
thӏ
Mҥch
vào
Tҥo
dҥng
xung
Chia
tҫn
Khoá
U
fx
f
ch
U
ct
N
x
xung
chӕt
Tҥo
xung
ÿiӅu

khiӇn
U
x
U
ÿ
xung xoá
U
ÿk
102
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
- T̩oxungchu̱n: tҥo ra các xung chuҭncóÿӝ chính xác cao vӟitҫnsӕ f
0
,
xung chuҭnnàyÿѭӧc ÿѭaqua bӝ chia tҫn ÿӇ tҥo ra xung có tҫnsӕ là
f
CT
=f
0
/n=10
k
(Hz)
- T̩oxungÿi͉ukhi͋n
: nhұn t/h f
CT
và tҥo ra xung ÿ/k ÿóng mӣ khoá có ÿӝ
rӝng 't=T
CT
=10
-k
(s)

- M̩ch gi̫imãvàch͑ th͓
: GiҧimãxungÿӃm ÿѭӧcvàÿѭa vào các cѫ cҩuchӍ
thӏ sӕ, có thӇ là dùng Led 7 ÿoҥnhoһcLCD ÿӇ chӍ thӏ kӃtquҧ cҫn ÿo.
- B͡ÿ͇m
: ÿӃm các xung ӣÿҫura.
c. Nguyên lý làm viӋc:
-Trong t/g có xung ÿiӅukhiӇn khoá sӁÿѭӧc
mӣ, xung ÿӃm qua khoá kích thích cho bӝ
ÿӃm xung.
-Giҧ sӱ trong1 chukǤÿӃm 't, ÿӃm ÿѭӧc
N
x
xung. Sӕ xung N
x
này sӁÿѭӧc ÿѭaqua
mҥch giҧimãvàchӍ thӏÿӇhiӇnthӏ kӃtquҧ
là tҫnsӕ cҫn ÿo 't=N
x
T
x
=N
x
/f
x

f
x
=N
x
/'t=10

k
.N
x
vӟik=0, r1, r2,
Gi̫n ÿ͛ thͥigian
Hình 5-11
103
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
d. Ĉánh giá sai sӕ:
-Sai sӕ cӫa xung ÿ/k ('t) do sai sӕ cӫa bӝ tҥo xung chuҭn và bӝ tҥo xung ÿ/k gây
ra.
-Saisӕ lѭӧng tӱ: r 1/Nx
fx tăng Æ Nx tăng Æ r 1/Nx giҧm.
fx giҧm ÆNx giҧm Æ r 1/Nx tăng.
-Khi f
x
nhӓҧnh hѭӣng cӫa sai sӕ lѭӧng tӱ sӁ lӟn Æ trong TH này ta sӁ chuyӇn
sang p
2
ÿo xÿ 1 chu kǤ.
2. Ph˱˯ng pháp xác ÿ͓nh m͡t chu kǤ
a. Sѫÿӗkhӕi
b. Chӭcnăng các khӕi:
Nguyên lý tѭѫng tӵ nhѭ trѭӡng hӧp nhiӅu
chu kǤ nhѭng khác ӣ chӛÿiӋnápcótҫnsӕ
cҫn ÿosӁÿѭӧcbiӃn ÿәi thành xung ÿ/k
ÿóng mӣ khoá, còn xung ÿӃmlҩytӯ bӝ tҥo
xung ÿӃmchuҭn.
Hình 5-12
Tҥo

xung
ÿӃm
chuҭn
BӝÿӃm
xung
Giҧi
mã và
chӍ thӏ
sӕ
Mҥch
vào
Tҥo
dҥng
xung
Tҥo
xung
ÿk
Khoá
U
fx
U
x
U
ÿk
U
ch
U
ÿ
N
x

xung
xoá
xung
chӕt
104
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
c. Nguyên lý làm viӋc:
- T/h U
fx
ÿѭaqua M̩ch vào tӟi B͡ t̩od̩ng xung ÿӇ tҥoraxungnhӑncóchu
kǤ T
x
. Xung này sӁÿ/k B͡ t̩od̩ng xung ÿ/k ÿӇ tҥo ra xung ÿ/k có ÿӝ rӝng
't=nT
x
(VD: n=1)
- Trong t/gian có xung 't, xung ÿӃmchuҭnU
ch
qua khoá kích thích cho bӝ
ÿӃm xung.
-Giҧ sӱÿӃm ÿѭӧcN
x
xung thì sӕ xung N
x
này sӁÿѭӧc ÿѭa qua mҥch giҧimã
và chӍ thӏÿӇÿҥt ÿѭӧckӃtquҧ là tҫnsӕ hoһcchukǤ cҫn ÿo 't=T
x
=N
x
.T

0
, vӟi
T
0
là chu kǤ cӫa xung ÿӃmchuҭn
 fx=1/Tx = 1/NxT
0
= f
0
/Nx
d. Ĉánh giá sai sӕ:
-Do saisӕ cӫaxungÿӃm
-Do saisӕ lѭӧng tӱ (r1/Nx)
KӃthӧp2 p
2
ÿotrênÿӇ tҥora1 máyÿӃm
tҫncódҧitҫn ÿorӝng và ÿӝ chính xác cao.
Hình 5-13 Gi̫n ÿ͛ thͥigian
105
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.5 Ĉo ÿӝ di pha
Các p
2
: phѭѫng pháp vӁ dao ÿӝng ÿӗ; pp biӃn ÿәi ÿӝ di pha thành khoҧng thӡi
gian; pp biӃn ÿәi ÿӝ di pha thành ÿiӋn áp;

111
sin
M


Z tUu
m

222
sin
M

Z tUu
m
21
MM M'
106
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
2/T
ZS

T
M
Z
' '
và
00
360
T
T
M
'
'
2
T

T
MS
'
'
(rad) hay
5.5.1. Ĉo di pha b̹ng pp ÿo kho̫ng thͥi gian:
Là phѭѫng pháp phә biӃn ÿӇ ÿo pha
Nguyên lí
:
+ BiӃn ÿәi các ÿiӋnápcódҥng hình sin thành
các xung nhӑntѭѫng ӭng vӟi các thӡi ÿiӇmmà
ÿiӋnápbiӃn ÿәi qua giá trӏ 0 vӟi giá trӏÿҥohàm
cùng dҩu.
+Khoҧng thӡi gian giӳa 2 xung gҫn nhau cӫa2
ÿiӋnápÿo tӍ lӋ vӟi góc di pha cӫa chúng.
Hình 5-14
107
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
Pha mét dùng m̩ch ÿa hài ÿ͛ng b͡
-Các ÿiӋn áp hình sin cҫn ÿo ÿӝ di pha ÿѭӧc ÿѭa vào 2 ÿҫu vào I và II
-ĈiӋn áp hình sin ÿѭӧc biӃn ÿәi thành các xung vuông nhӡ M̩ch KĈ h̩n ch͇
và Ĉa hài ÿ͛ng b͡, rӗi ÿѭӧc ÿѭa ÿӃn M̩ch vi phân phân b͙.
(Các chu kì dao ÿӝng bҧn thân cӫa bӝÿa hài ÿѭӧc chӑn sao cho nó lӟn hѫn
chu kì cӫa ÿiӋn áp ÿo có tҫn sӕ thҩp nhҩt)
- Ĉҫu ra cӫa M̩ch vi phân phân b͙
là các xung nhӑn, ÿѭӧc ÿѭa tӟi khӕng chӃ
hai bӝ Ĉa hài ÿ͛ng b͡ I và II.
- Ĉҫu ra cӫa 2 bӝÿa hài này ÿѭӧc ÿѭa tӟi mӝt mҥch tәng hӧp, mҥch này có
ÿӗng hӗÿӇÿo thӡi gian lӋch giӳa các xung, cNJng là góc di pha M cӫa 2 ÿiӋn áp.
Hình 5-15

108
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
-M̩ch vi phân phân b͙:
+ ÿҫu ra cӫa nó ÿѭa tӟi ÿҫu vào B͡ÿa
hài ÿ͛ng b͡ I chӍ các xung nhӑn dѭѫng
(hình c) tѭѫng ӭng vӟi sѭӡn trѭӟc cӫa
xung vuông ÿѭӡng thӭ nhҩt và các xung
nhӑn âm (hình d) tѭѫng ӭng vӟi sѭӡn sau
cӫa xung vuông ÿѭӡng thӭ 2
+ Ĉѭa tӟi B͡ÿa hài ÿ͛ng b͡ II chӍ các
xung nhӑn dѭѫng (hình d) cӫa ÿѭӡng thӭ
2 và các xung nhӑn âm (hình c) ÿѭӡng
thӭ
nhҩt
+ xác ÿӏnh ÿӝ rӝng cӫa các xung ÿѭa ra
(hình ÿ, e)
m
I
I
0
00
180 M
T
T
II
m
'

2
0

Hình 5-16
109
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.5.2 Pha mét ch͑ th͓ s͙
a.Chͱc năng các kh͙i:
-Mҥch vào: thӵc hiӋn tiӅn xӱ lý tín hiӋuvào, lӑc nhiӉu.
-Tҥo dҥng xung: biӃn ÿәi tín hiӋu vào, tҥo ra các xung ÿo ÿѫn cӵc tính có chu
kǤ T=chu kǤ tín hiӋu vào (U
x1
, U
x2
).
-Trigger: tҥo ra xung vuông có ÿӝ rӝng 'T và chu kǤ T chính là nhӡ U
x1
,
U
x2
(U
x1
ÿѭӧc ÿѭa vào ÿҫu thiӃt lұp S cӫa Trigger, U
x2
ÿѭӧc ÿѭa vào ÿҫu xoá R
cӫa Trigger).
-Tҥo xung ÿӃm chuҭn có chu kǤ T
ch
.
-Tҥo xung ÿo: chia tҫn sӕ xung ÿӃm chuҭn tҥo ra xung ÿo có ÿӝ rӝng T
ÿo.
Mҥch
vào 1

Mҥch
vào 2
Tҥo dҥng
xung
Tҥo dҥng
xung
Trigger
Tҥo xung
chuҭn
Tҥo xung
ÿo
Giҧi mã
và
chӍ thӏ
BӝÿӃm
xung
Khoá
1
Khoá
2
U
1
(t)
U
2
(t)
U
x1
U
x2

U
T
U
ch
U
ÿ
o
xung chӕt
xung
xoá
N
x
U
ÿ
U
nx
Hình 5-17: S˯ÿ͛ kh͙i cͯa Phamét s͙
110
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
b/ Nguyên lý làm vi͏c:
- Xung U
T
tӯ Trigger sӁÿiӅu khiӇn ÿóng
mӣ khoá 1. Mӛi khi có xung, xung ÿӃm U
ch
tӯ bӝ tҥo xung ÿӃm chuҭn sӁÿѭӧc ÿѭa qua
khoá 1 và ÿҫu ra cӫa khoá 1 là xung U
nx
là
1 chuӛi gӗm nhiӅu nhóm xung ÿӃm và

ÿѭӧc ÿѭa vào khoá 2.
- Xung ÿo U
ÿo
ÿiӅu khiӇn ÿóng mӣ khoá 2
trong thӡi gian có xung ÿo T
ÿo
.
-Giҧ sӱ có h nhóm xung ÿѭӧc ÿѭa qua
khoá 2 vào kích thích cho bӝÿӃm xung,
tәng sӕ xung ÿӃm ÿѭӧc là N
x
, sӕ xung N
x
này ÿѭӧc ÿѭa qua mҥch giҧi mã và chӍ thӏ
ÿӇ hiӇn thӏ kӃt quҧ là góc lӋch pha cҫn ÿo.
- Ta có góc lӋch pha giӳa 2 tín hiӋu U
1
(t)
và U
2
(t) là
t
t
t
t
t
t
N
x
xung

U
x1
U
x2
U
T
U
ch
U
nx
U
ÿo
t
t
U
ÿ
U
th
U
1
U
2
T
ÿo
n xung
T
T
'
Hình 5-18 Gi̫n ÿ͛ thͥi gian
111

Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
,
ch
nTT '
0
360 .
T
T
M
'
'
x
do
ch
N
T
T
.360 M'
h
N
n
x

(n là sӕ xung cӫa 1 nhóm xung, T
ch
là chu kǤ xung ÿӃm chuҭn).
T
ÿo
=h.T,
c. Ĉánh giá sai s͙:

-Do saisӕ cӫaT
ch
.
-Do sai sӕ lѭӧng tӱ :
-Sai sӕ do ÿӝ không ÿӗng nhҩtcӫa kênh 1, kênh 2 là
-Khҳcphөc:
+ Ĉѭa tín hiӋuU
1
(t) hoһcU
2
(t) vào cҧ 2 kênh, giҧ sӱ Phamét chӍ thӏ giá trӏ là
, ta có:
+ Quá trình hiӋuchӍnh này có thӇÿѭӧcthӵchiӋnnhӡ bӝÿӃm xung thuұn
nghӏch.
h
1
r
n
1
r
,
''
M' M'
do
'
dodo
M'M' M'
M'M' M'oM'
''
do

112
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
5.5.3 Ĉo ÿ͡ di pha b̹ng ph˱˯ng pháp vͅ dao ÿ͡ng ÿ͛
1. Ph˱˯ng pháp dùng quét tuy͇n tính:
2. Ph˱˯ng pháp Lixazu:
Giҧ thiӃt ÿo ÿӝ di pha cӫa t/hiӋu qua 1 M4C. Phѭѫng pháp này có thӇ sӱ dөng
Oxilo 1 kênh hoһc 2 kênh. Giҧ sӱ ta sӱ dөng ôxilô 2 kênh, sѫÿӗnhѭ hình 5-20.
+ĈiӅuchӍnh ôxilô làm viӋc ӣ chӃÿӝquét Lixazu:
ChӑnchuyӇnmҥch X-Y
Vert.Mode Æ CH2 = U
CH2
ÆKênh Y
Source Æ CH1 = U
CH1
ÆKênh X

111
sin MZ tUu
m

222
sin MZ tUu
m
0
12
360 .
T
T
MMM
'

' 
U
1
U
2
'T
T
Hình 5-19
M4C
U
V
U
r
U
1
(t)
U
2
(t)
CH
1
CH
2
Hình 5-20
113
Chѭѫng 5. Ĉo tҫnsӕ, khoҧng thӡi gian và ÿo ÿӝ di pha
+ĈiӅu chӍnh hӋ sӕ lӋch pha ÿӇ nhұn ÿѭӧc dao ÿӝng ÿӗ Lixazu nҵm chính giӳa
và trong giӟi hҥn màn hình.
Volts/div (CH1 và CH2)
POS-Y (CH1)

POS-X
Dao ÿӝng ÿӗ sӁ có dҥng ÿѭӡng thҷng hoһc ÿѭӡng Elip.
A
B
x
y
Y
MAX
X
MAX
Hình 5-21
+Xác ÿӏnh gӕc trung tâm cӫa dao ÿӝng ÿӗ: ÿѭa các
chuyӇn mҥch kӃt nӕi ÿҫu vào cӫa cҧ 2 kênh vӅ vӏ trí
GND, trên màn hình sӁ là 1 ÿiӇm sáng, dӏch chuyӇn ÿiӇm
sáng ÿó vӅ chính giӳa màn hình.
+Ĉѭa các chuyӇn mҥch kӃt nӕi ÿҫu vào vӅ vӏ trí AC, khi ÿó sӁ nhұn ÿѭӧc dao
ÿӝng ÿӗ có dҥng ÿѭӡng thҷng hoһc Elip.
+Xác ÿӏnh góc lӋch pha:
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§

¸
¸
¹

·
¨
¨
©
§
M' M'
maxmaxmaxmax
arcsinarcsinsin
X
B
Y
A
X
B
Y
A
114
Chѭѫng 6. Ĉo dòng ÿiӋnvàÿiӋnáp
6.1 Ĉo dòng ÿiӋn
6.1.1 Ĉo dòng ÿi͏n 1 chi͉u b̹ng Ampe mét tͳÿi͏n
-Dөng cөÿo: Ampe mét tӯÿiӋn, ÿѭӧc mҳc nӕi tiӃp vӟi mҥch có dòng ÿiӋn cҫn ÿo
sao cho tҥi cӵc dѭѫng dòng ÿi vào và tҥi cӵc âm dòng ÿi ra khӓi ampe mét.
-Yêu cҫu: nӝi trӣ R
A
nhӓÿӇÿҧm bҧo ampe mét ҧnh hѭӣng rҩt ít ÿӃn ÿӃn trӏ sӕ
dòng ÿiӋn cҫn ÿo
-Ampe mét tӯÿiӋn: ÿӝ lӋch cӫa kim tӍ lӋ thuұn vӟi dòng ÿiӋn chҥy qua cuӝn dây.
-ĈӇ ÿo I lӟn Æ mҳc ÿiӋn trӣ sѫn vào mҥch ÿo:
I
ÿo max

= I
A max
+ I
S max
Ta có: I
S max
.R
S
= I
A max
.R
A
S
SA
A
AS
S
A
A
S
R
RR
I
II
R
R
I
I 




max
maxmax
max
max
S
A
A
do
R
R
I
I
 1
max
max
max
max
A
do
I
I
n
; :h͏ s͙ mͧ r͡ng thang ÿo
Hình 6-1