Ngày xuân bàn chuyện phong thuỷ và cây cảnh

Ngày xuân bàn chuyện phong thuỷ và cây cảnh
KTNT - Thời xưa, tuy khoa học chưa phát triển nhưng bằng linh cảm và trực giác, kết hợp
với quan sát và chiêm nghiệm thực tế, người xưa đã biết được tác dụng của thảo mộc đối
với con người. Vì vậy, việc lựa chọn loài cây và vị trí trồng trong vườn nhà được tiến hành
rất cẩn thận theo đúng những quy luật của thuật phong thuỷ.
Thực vật trong phong thuỷ chia ra âm dương và ngũ hành. Dương tính là những cây cần
nhiều ánh sáng. Khi trồng ở nơi ẩm thấp, thiếu ánh sáng, chúng sẽ phát triển yếu ớt, khó ra
hoa kết trái và rất dễ chết. Chẳng hạn như hoa hồng, cúc, thược dược, đỗ quyên, mai... âm
tính là những cây có thể đặt ở trong nhà hay bóng râm.
Nói chung, sự tương tác giữa con người và thảo mộc trong không gian kiến trúc bị chi phối
bởi thuộc tính ngũ hành của các loài cây. Việc phân loại thảo mộc theo ngũ hành chủ yếu
căn cứ vào màu sắc. Những cây thuộc hành Thuỷ phần lớn có màu lá xanh thẫm như tùng,
bách, bồ đào... Cây thuộc hành Hoả có sắc đỏ như thạch lựu, mộc miên, hồng thảo, hồng
thiết... Đối với sức khoẻ, những loài cây này có tác dụng bổ tâm và làm dịu thần kinh.
Những cây thuộc hành Kim, chủ yếu gồm có lá, hoa hay thân màu trắng như bạch lan, bạch
thuỷ tiên, cửu ly hương... có tác dụng điều hoà chức năng tạng phế. Những cây thuộc hành
Mộc, gồm những loài cây có màu xanh lục, có chức năng điều hoà tạng can (gan). Những
cây thuộc hành Thổ, bao gồm các giống cây có sắc vàng, có lợi cho tạng tỳ.
Căn cứ vào quan hệ tương sinh tương khắc của Ngũ hành, người xưa còn đưa ra những quy
định về vị trí trồng và bài trí ở trong nhà. Tựu trung, mỗi loài cây nên trồng ở vị trí Ngũ
hành tương sinh. Ví dụ: cây thuộc hành Thuỷ nên trồng ở phía Tây ngôi nhà (Tây thuộc
hành Kim, hành Kim sinh hành Thuỷ), cây hành Hoả thì trồng ở phía Đông (phía Đông,
hành Mộc sinh hành Hoả)... Cũng xuất phát từ quan hệ sinh khắc của ngũ hành, đối với vị
trí trồng của một số loài cây, các nhà phong thuỷ còn đưa ra một lời khuyên cụ thể. Ví dụ:
Cây đào nên trồng ở phía Đông ngôi nhà, phía Nam thì trồng mai và táo, phía Bắc nên
trồng hạnh và lê...
Bài trí cây cảnh trong nhà đã có từ lâu đời. Nó không chỉ làm đẹp khung cảnh nhà cửa mà
còn làm cho cuộc sống dễ chịu, thoải mái hơn. Ngoài ra, cây cảnh còn giúp điều tiết nhiệt
độ, có lợi cho sức khoẻ. Ngày nay, việc bài trí cây cảnh trong nhà còn là một nghệ thuật
đòi hỏi óc thẩm mỹ. Căn cứ vào không gian trong phòng lớn hay nhỏ mà chúng ta có thể
sắp xếp sao cho ngăn nắp. Nếu phòng hẹp, trần thấp mà bày cây cao, to là không hợp lý.

Ngược lại, phòng rộng lớn mà bày chậu cây cảnh nhỏ bé thì cũng không gây được sự chú
ý, mặc dù bản thân nó là loại cây đẹp, cây quý.
Thông thường, các màu đỏ, cam, tím và vàng là màu ấm, biểu hiện nhiệt tình ấm áp. Các
màu xanh biển, xanh lục và trắng là những gam màu lạnh, biểu thị sự yên tĩnh. Xanh hoá
nội thất, chủ yếu là thực vật, có thể cân nhắc các mặt sau đây: Căn cứ vào màu sắc của
phòng đó như màu tường, màu trần, các loại đồ vật... Nếu phòng có màu nóng thì cây cảnh
nên có màu lạnh, và ngược lại. Cũng tuỳ theo mùa mà sự sắp xếp nên thay đổi, chẳng hạn
mùa xuân thì màu sắc tươi tắn, mùa hạ thì dùng màu thanh, đạm; mùa thu thì dùng màu
hồng, mùa đông thì dùng màu xanh lục.
Cây xanh trưng bày trong nhà cần thống nhất với các đồ vật khác để đạt được vẻ đẹp hoàn
chỉnh. Nếu bài trí tốt càng tăng thêm thẩm mỹ. Căn cứ theo cách chơi của nghệ nhân thì có
chừng 10 loại cây, chia ra làm ba bộ là thông dụng nhất. Bộ tứ linh thực vật gồm: Đa, sung,
si, sanh; bộ tứ quý gồm tùng, cúc, trúc, mai (ứng với tứ bình, tứ thời); bộ tam đa gồm vạn
tuế, lộc vừng, sung đang ra quả (ứng với Phúc - Lộc - Thọ); bộ tứ quý bày trong nhà, mặt
trước là nam quân tử: tùng, trúc, mặt sau là nữ khuê phòng: cúc, mai. Ngoài ra, còn có thể
điểm xuyết các loại cây thiết mộc lan, vạn niên thanh, trúc Nhật…
Làm như vậy, chúng ta sẽ đưa thiên nhiên bao la vào nhà, tạo nên vẻ đẹp và sự ấm cúng
cho căn phòng.
Tạo vườn trên sân thượng đẹp
Không gian nhà ống chật hẹp hiện nay khiến mảng xanh ngày càng trở nên hiếm hoi. Tìm
kiếm vị trí thích hợp và tạo lập khoảng xanh thư giãn, đặc biệt trên sân thượng là xu hướng
nổi bật hiện nay trong nhà phố.
vườn trên sân thượng nên làm theo kiểu vườn "treo", tức là các phần đổ đất trồng cây hoặc
hồ nước không bám trực tiếp lên sàn sân thượng mà được làm cách khoảng với sàn hai lớp,
có bố trí thoát nước để chống thấm và xử lý kỹ thuật dễ dàng.
Góc sân thượng cũng có thể bố trí gạch thẻ, đổ đất trồng hoa dừa và mười giờ cùng với cây
lá sáng làm nền. Thêm vào một bụi trúc và dừa Hawaii, ta có thể có ngay một trốn thư giãn
nhiệt đới ấm áp mà không cần quá tốn kém. Tính toán trước khoảng lam để treo vài giỏ
hoa, phần nền chỉ thuần trồng cỏ xanh ngắt. Cách dùng cây cối có chọn lọc và không cần
sắp đặt cầu kỳ khiến khoảng vườn nhỏ này luôn nhẹ nhàng và tĩnh lặng, hợp cho những gia

chủ có lối sống hướng nội.
tiểu cảnh bằng đá
Đây là một bộ trang trí đắt tiền, tất cả dều bằng đá cẩm thạch, một cái khay nhỏ bằng thủy
tinh, núi non, cây cối, nhà cửa, người, thú đều bằng đá cẩm thạch, gắn dính lại với nhau,
trong như ngọc trắng như ngà, ẩn chứa một cảnh thiên nhiên hư thực, động tĩnh, mang một
tính chất đặc thù riêng biệt, chứa đựng một ý nghĩa triết lý sâu xa. . .
Tiểu cảnh Tam Tạng thỉnh kinh.
Đây là hình ảnh của bốn thầy trò Đường Tăng : Tam Tạng, Tôn Hành Giả (ông Tê), Sa
Tăng, Trữ Bát Giới đi xuyên qua rừng núi từ bên Trung Quốc đến Thiên Trúc ân Độ thỉnh
kinh Phật. Cảnh này cho thấy bốn thầy trò đi trên một đồi núi quanh co, bốn hình bóng nổi
lên trên đường chân trời, giữa rừng cây thưa, rất đẹp Trong một cái khay hình chữ nhật,
sắp xếp đá đất thành đường dốc, trồng ít cây cổ thụ hai bên, thêm vào một núi cao, một khe
suối.. Đặt bốn thầy trò Đường Tăng vào khung cảnh, ông Tê đứng trên chóp núi đá tay che
mắt ngắm nhìn địa thế đường đi, Tam Tạng cỡi ngựa đi đầu, Bát Giới vác bồ cào đi kế còn
Sa Tăng gồng gánh đi sau. . . Những hình tượng này có bán rất nhiều đủ kích cỡ bằng đất
nung, bằng men màu rất đẹp. tùy theo sự khéo léo của mình mà sắp xếp vào tiểu cảnh rất
hay...
tiểu cảnh Trúc lâm thất tiên
Trong một cái khay nhỏ hình bầu dục trồng thưa rừng trúc đùi gà, với mắt thắt lại, lóng
phình to vàng tươi bóng láng, tàn nhánh xanh tươi, nhưng thông thoáng, có bảy ông hiền
đời nhà Tấn đang ngồi nằm đàm đạo uống rượu ngâm thơ, đánh cờ, không màng đến thế
sự . Thất hiền Ở Trúc Lâm là Kê Khang, Nguyễn Tịch, Sơn Đài, Hướng Tú, Lưu Linh,
Nguyễn Hàm, Vương Nhung, đặc biệt có ông Lưu Linh nổi tiếng với bài thơ "Tửu đức
tụng" đức uống rượu và Nguyễn Tịch là "Cuồng túy nghèo mà cứ uống rượu ngâm thơ
ngạo đời...
Tiểu cảnh Cây đa đâu làng
Là một phong cảnh trang nhã, là một hình ảnh quê hương mà ai cũng đã thấy qua lúc còn
thơ ấu, như cây đa quán nước, gốc gạo dầu làng, lũy tre xanh, hàng bên sông... Trong một
cái khay hình chữ nhật, tháng một cây đa có dáng vóc cổ thụ, tàn lá xum xuê cho một vùng
bóng mát rộng lớn, dưới gốc cây có một cái miếu nhỏ xinh xắn, có con đường đi ngang

qua, có một con sông nhỏ chảy quanh co, trên cây cầu lủi bấc xuống sông có ông già ngồi
câu cá, xa xa bên kia sông có căn nhà tranh nho nhỏ dưới chòm cau, khóm trúc xanh tươi.
Cây đa gốc to lớn, cây rễ ngoằn ngoèo lồi lõm, có nhiều rễ phụ lòng thòng xuống tới đất,
thường có một quán nước nhỏ để cho người . đi đường nghỉ chân khi trời nấng, có vài ba