NHỮNG ĐIỀU CẤM KỴ VỀ NGƯỜI GIÀ doc

1
NH
NH
NH
NHỮ
Ữ
Ữ
ỮNG
NG
NG
NGĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỀ
Ề
Ề
ỀU
U
U
UC
C
C
CẤ
Ấ
Ấ
ẤM
M
M

MK
K
K
KỴ
Ỵ
Ỵ
ỴV
V
V
VỀ
Ề
Ề
ỀNG
NG
NG
NGƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜI
I
I
IGI
GI
GI
GIÀ
À
À
À
216-
216-

216-
216-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
icao
cao
cao
caotu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng

ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
ngi
gi
gi
giả
ả
ả
ảm
m
m
mb
b
b
bé
é
é
éo
o
o
oph
ph

ph
phì
ì
ì
ì
Khá
i
niệmtruyềnthống
l
à
“
Ngànvàngkhómuađượccá
i
gầycủangườ
i
già”,nênngườ
i
giàbéoph
ì
muốngiảm
béo trênthựctế,đó
l
àsựhiểusai.Ngườ
i
giàdothể
l
ựctiêuhao
í
t,
l

ạ
i
khôngthườngxuyênhoạtđộngthể
l
ực,
nếunhưkhẩuv
ị
thậttốtth
ì
rấtdễtrởthànhngườ
i
béo.Tuybéoph
ì
cóthể
l
àmchongườ
i
giàphátsinhmộtsốbệnh
nhưbệnhtâmhuyếtquảnhoặcbệnhchuyểnhoá.Songngườ
i
gầymắccácbệnhđườnghôhấpsovớ
i
ngườ
i
béoth
ì
caohơnrấtnhiều.Theocáctư
li
ệuthốngkêđãchứngminh,nhữngngườ
i

nhẹcâncơhộ
i
mắcbệnhviêmphổ
i
cao
gấp6,7
l
ầnngườ
i
cósứcnặngb
ì
nhthường,caogấp2,4
l
ầnngườ
i
hơ
i
nặngcân.CácnhàyhọcPhầnLanđãtiến
hànhcânđochiềucaovàthểtrọngởnhữngngườ
i
trên85tuổi,sau5nămtheodõ
i
th
ì
thấyt
ỉl
ệtửvongcaonhất
l
à
ởtổcóch

ỉ
sốthểchấtthấp(chiềucaoxthểtrọng).Trongsốnhữngngườ
i
gàynhấtởtổnàycó87%tửvong.
Ngược
l
ạ
i
trongtổcóch
ỉ
sốthểchấtcaonhất,ch
ỉ
có53%tửvong.Chứngtỏtrongsốnhữngngườ
i
caotuổi,nguy
hiểmtửvongkhôngphả
i
v
ì
béomàtăng
l
ên.Thểtrọngcàngcaoth
ì
t
ỉl
ệtửvongcàngthấp.Hiệnnaycáchọcgiả
nướcngoà
i
chorằng,trongsốnhữngngườ
i

caotuổi,thểtrọngcaokhôngcòn
l
ànhântốnguyhiểm,màcóthể
l
ạ
i
l
ànhântốtốtchosứckhoẻ.Chonênngườ
i
caotuổ
i
màbéoth
ì
khôngcầnphả
i
giảmbéo.
217-
217-
217-
217-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
ib
b

b
bé
é
é
éo
o
o
okh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nu
u
u
uố
ố

ố
ống
ng
ng
ngnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uc
c
c
cà
à
à
à-ph
-ph
-ph
-phê
ê
ê
ê
Nhữngnămgầnđây
“
Cơnsốtcà-phê”đãlantruyềnkhắpthànhth
ịl

ẫnnôngthôn.Lượngtiêuthụcà-phêtăng
l
ên
rấtmạnh.Cà-phêđãtrởthànhđồuốnghàngngàycủamộtsốgiađình.Cóngườ
i
chorằnguốngcàphêkhông
nhữngphấnchấntinhthầnmàcòncóthểgiảmbéoph
ì
nữa.Thựctế,đóch
ỉl
àsựhiểu
l
ầm.Bở
i
v
ì
uốngcàphêtuy
cóthểgiảmnhẹcảmgiácnocăng,nhưng
l
ạ
i
cóthểk
í
chth
í
chd
ị
chv
ị
phântiết,lamtăngthêmsựtiêuthoávàhấp

thuthứcăn,khôngnhữngkhôngthểgiảmbéođược,màngược
l
ạ
i
còncóthểbéothêmra.Chonên,ngườ
i
béo
khôngnênuốngnhiềucà-phê.
218-
218-
218-
218-Gi
Gi
Gi
Giả
ả
ả
ảm
m
m
mb
b
b
bé
é
é
éo
o
o
okh

kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉ
l
l
l
l
à
à

à
àă
ă
ă
ăn
n
n
ní
í
í
ít
t
t
t
Nếuch
ỉ
dựavàoviệchạnchếviệcănuốngđểchữatr
ị
bệnhbéoph
ì
,tuytạmthờ
i
cóthể
l
àmchothểtrọngnhẹđi,
nhưnglạ
i
rấtdễdẫnđếnnhữngđaukhổv
ì
thiếuănthiếuuống.Bở

i
v
ì
biểuhiệncủabệnhbéoph
ì
khôngch
ỉl
àthể
trọngtăng
l
ênmộtcáchkhôngb
ì
nhthường,màcòn
l
àbiểuhiệncủamộtloạtnhữngchứngbệnhkháctổnghợp
l
ại.
Ch
ỉ
đơnthuầndựavàoviệchạnchếănuống,tuycóthể
l
àmchothểtrọnggiảmđ
i
chút
í
t,songnóch
ỉ
cót
í
nh

chấttạmthời,hiệuquảkhôngthểkéodà
i
được.Ngoà
i
radoquáưhạnchếviệcănuống,khôngnhững
l
àmchocơ
thể
l
úcnàocũngcảmthấyđó
i
khátmàtinhthầncũngb
ị
nhữngtổnthươngkhócóthểnó
i
rađược.Chonênmuốn
giảmbéokhôngphả
i
ch
ỉ
kỳvọngvàoviệchạnchếănuống,màcầnphả
i
chútrọngrènluyện,vậnđộngchoth
í
ch
đánghoặcdùngmộtsốloạ
i
thuốcth
í
chhợpđểđ

i
ềutr
ị
th
ì
mớ
i
cóhiệuquảmongmuốn.
2
2
2
219
19
19
19-
-
-
-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già

à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nd
d
d
dù
ù
ù
ùng
ng
ng
ngh

h
h
hố
ố
ố
ốx
x
x
xí
í
í
íx
x
x
xổ
ổ
ổ
ổm.
m.
m.
m.
Córấtnhiềungườ
i
giàhoặcngườ
i
b
ị
bệnhcaohuyếtáp,thườnghayb
ị
trúnggióởtrongnhàx

í
.Nhẹth
ì
hônmê
bấtt
ỉ
nh,b
ịli
ệtnửangười,nặngth
ì
dẫnđếntửvong.Nguyênnhân
l
àdokhiđạ
i
tiệnngồ
i
xổm,huyếtápbỗngcao
vọt
l
êngâyra.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giàkhingồ
i
xổmth
ì
nhữngđộngmạchquảnởthànhbụnggấpkhúcnhỏhơn400,

huyếtquảnởchidướ
i
b
ị
congnghiêmtrọng,việc
l
ưuthôngmáub
ị
trởngại,thêmvàođó
l
ạ
i
phả
i
rặnmạnh,sức
épởbụngtăngcao,
l
àmchohuyếtáptăng
l
ênđộtngột,gâynênt
ì
nhtrạnghuyếtquảnởngựcb
ị
đứt,từđómàxảy
rataibiếnmạchmáunão.Nếukhiđạ
i
tiệnbằngx
í
bệtth
ì

chângấpkhoảng900th
ì
sẽkhônggâytrởngạ
i
chomáu
l
ưuthông,huyếtápsẽkhôngtăngcao,tâmthầnyênổn,mớ
i
khôngxảyrataibiếnmạchmáunão.
2
2
2
2
220
20
20
20-
-
-
-Kh
Kh
Kh
Khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n

n
nê
ê
ê
ên
n
n
nđố
đố
đố
đốk
k
k
kỵ
ỵ
ỵ
ỵng
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
ikh
kh
kh
khá
á

á
ác.
c.
c.
c.
Nhữngngườ
i
hayghentỵngườ
i
khác,đạ
i
bộphậnđếucóhiệntượngkhẩuv
ị
khôngngon,thựcdụckém,tâm
thầngiảmsút,hiệusuấtcôngtáckém,haythởdà
i
buồnbực
v.v
thờ
i
giankéodài,sẽsớmxuấthiệnsựgiàyếu.
Bở
i
v
ì
ghentuông
l
àmộtloạ
i
bệnhthá

i
tâm
l
ý.Nókhôngch
ỉl
àbiểuhiệncủasựkémăn,củabệnhtrạngtâmthần
màtrongcơthểconngườ
i
cũngcóhàngloạtthayđổ
i
vềsinh
l
ýbệnh
l
ý.Hệthốngvànhngựckhudướ
i
củangườ
i
tavànhữngbộphận
l
âncậntồntạ
i
haitrungkhutinhthần
l
à“khoá
il
ạc”và“đaukhổ”.Ghentỵsẽk
í
chth
í

ch
trungkhu“đaukhổ”,sẽdẫnđếnviệctăngphântiếttuyếnthượngthận,mạchmáuvànhngoà
i
cohẹp
l
ại,cơbắpb
ị
rệurã,hoạtđộngcủatuyếntiêuhoágiảmsút,sốnh
ị
pthởb
ị
thayđổ
iv.v
Chonênđểđềphòngbệnhtật,đề
phònggiàyếukhôngnênghentỵngườ
i
khác.Trongviệcsinhrabáchbệnh,th
ì
việcghentỵngườ
i
khác
l
ạ
il
à
trừngphạtch
í
nhm
ì
nh.

22
22
22
221
1
1
1-
-
-
-M
M
M
Mù
ù
ù
ùa
a
a
ađô
đô
đô
đông
ng
ng
ngkh
kh
kh
khô
ô
ô

ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nm
m
m
mặ
ặ
ặ
ặc
c
c
cqu
qu
qu
quầ
ầ
ầ
ần
n
n

ná
á
á
áo
o
o
oqu
qu
qu
quá
á
á
ád
d
d
dà
à
à
ày.
y.
y.
y.
Đểđềphòngrétbuốtvàđềphòngbệnhtật,cómộtsốngườ
i
chorằngmùađôngcàngmặcáodàycàngtốt.Trên
thựctếnhưvậy
l
àcóhại.Bở
i
v

ì
đố
i
vớ
i
sựthayđổ
i
củamô
i
trường,conngườ
i
tacómộtkhảnăngth
í
chứng
nhấtđịnh,
l
ợ
i
dụngviệcmặcáochoấm
l
àđểbổsungchosựthiếuhụtvềkhảnăngth
í
chứngđó.Nếu
l
ạ
i
mặcquá
nhiềuquầnáosẽ
l
àmchokhôngkh

í
trongcơthểh
ì
nhthànhmộtvitiểukh
í
hậunhiệtđộcao,độẩmcao,trở
l
ực
toảnhiệt,toảhơ
i
ẩmcuảcơthểtăng
l
ên,từđómàảnhhưởngđếnviệcđ
i
ềugiả
i
sựcânbằngnhiệt;khimàđộdày
củatầngkhôngkh
í
ởtrongquầnáovượtquá15mm,th
ì
khôngkh
í
đố
il
ưusẽtăng
l
ên,việctoảnhiệttăngcao,
ngược
l

ạ
i
t
í
nhgiữnhiệtsẽb
ị
giảmxuống;mặcquầnáoquádàysẽứcchếcơnăngđ
i
ềutiếtnhiệtđộtrongngười,
l
àmgiảmsútkhảnăngchốngrétcủacơthể.Ngoà
i
ramặcquầnáoquánhiềutrôngnó
l
ụkhụ,cửđộngkhông
thuậntiện,cũngtiêuhaothể
l
ựcnhiềuhơn.Chonênmùađôngkhôngnênmặcquầnáoquádà
y.
2
2
2
222
22
22
22-
-
-
-Cha
Cha

Cha
Cham
m
m
mẹ
ẹ
ẹ
ẹkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nb
b
b
bó
ó

ó
óc
c
c
cth
th
th
thư
ư
ư
ưri
ri
ri
riê
ê
ê
êng
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
acon
con

con
conc
c
c
cá
á
á
ái
i
i
i
Cómộtsốbậcchamẹchorằngthưtừcủangườ
i
khácth
ì
khôngthểbóc,nhưngthưtừcủaconcá
i
m
ì
nhth
ì
có
thểbócxemđược.Trênthựctế,chamẹbócthưriêngcủaconcá
i
cũng
l
àviphạmphápluật.Bở
i
v
ì

mỗ
i
ngườ
i
đềucónhữngb
í
mậtởnơ
i
sâuthẳmtrongtâmhồnm
ì
nhvàcóquyềnđượcgiữb
í
mậtđ
i
ềuđó.Chonênbócthư
riêngcủaconcá
i
hoặcxemtrộmnhậtkýcủaconcái,nếukhôngnó
il
àphạmphápth
ì
ch
íí
tcũng
l
àhànhvivôđạo
đức.
223-
223-
223-

223-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
iđứ
đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô

ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nr
r
r
rượ
ượ
ượ
ượu
u
u

uv
v
v
và
à
à
àthu
thu
thu
thuố
ố
ố
ốc
c
c
c
l
l
l
l
á
á
á
á
Đạ
i
đasốnhữngngườ
i
mắcbệnhtâmhuyếtquảnđềucó
li

ênquanđếnhútthuốc
l
á.Bở
i
v
ì
trườngkỳuốngrượu
quáđộ,
l
ớpmỡởtrongcơtimtăng
l
ên,côngnăngcủabuồngtimgiảmsút,buồngtimtrởnêntora.Nhữngngườ
i
uốngnhiềurượubiacàngdễxuấthiệnsựthayđổ
i
buồngtimnhưthếnà
y.
Menrượucóthểảnhhưởngđếnsự
chuyểnhoámỡ,thúcđẩyganhoạtđộng,khiếnchokhảnăngthanh
l
ọcmỡởtrongmáucủacơthểb
ị
giảmsút,
tăngthêmviệcxơcứngđộngmạchvàtạocơhộ
i
chobệnhtimpháttriển.Chonênngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnên

uốngrượu,hútthuốc
l
áđếntrởthànhnghiệnngập.
224-
224-
224-
224-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng

ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n
nch
ch
ch
chấ
ấ
ấ
ất
t
t
tc
c
c
có
ó
ó

ónhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
upr
pr
pr
prô
ô
ô
ôt
t
t
tê
ê
ê
êin
in
in
in
Nó
i
chung,chấtprôtêinrấtcó
í
chchosứckhoẻcủaconngười.Nhưng,đố

i
vớ
i
ngườ
i
giàmànói,dùngnhiềuchất
prôtêincaoquáth
ìl
ạ
i
cóhạ
i
chosứckhoẻ.Bở
i
v
ì
ănuốngchấtprôtêincaocóthể
l
àmtăngviệcbà
i
tiết
l
ượng
canxiởtrongcơthể,nhất
l
àđố
i
vớ
i
nhữngngườ

i
giàvốnđãthiếuchấtcanxi,v
ì
tăng
l
ượngbà
i
tiếtcanxinênrất
dễdẫnđếnbệnhxốpxương.Ngườ
i
b
ị
bệnhxốpxươngth
ì
cứhơ
i
hoạtđộng
l
àđãcảmthấyđau
l
ưng.Ngoà
i
ra
côngnăngthậncủađasốngườ
i
giàthườngb
ị
suyyếu,khichấtprôtêinvàocơthểquánhiềuth
ì
buồngthậnphả

i
gánhvácquánặng,dễdẫnđếnb
ị
hưcôngnăngthận.Chonên,ngườ
i
giàkhôngnênănuốngnhiềuthựcphẩmcó
chấtprôtêincao,mỗ
i
ngàych
ỉ
nênănkhoảng50gamprôtêin
l
àvừa.
3
225-
225-
225-
225-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
iđứ
đứ
đứ
đứng

ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă

ă
ă
ăn
n
n
nth
th
th
thứ
ứ
ứ
ức
c
c
că
ă
ă
ăn
n
n
ntinh
tinh
tinh
tinhd
d
d
dà
à
à
ài

i
i
ing
ng
ng
ngà
à
à
ày
y
y
y
Ngườ
i
đứngtuổ
i
màkhôngănnhữngthứcănthô,ch
ỉ
ăntoànnhữnggạotrắng,bộtm
ì
trắng
l
àkhôngthoảđáng.
Bở
i
v
ì
trong
l
ớpvỏcủahạtgạo(tức

l
àcám)córấtnhiềunguyêntốvi
l
ượngquantrọngvàthựcvậtxen-luy-lô.V
í
dụnhưcrômvàmăng-gan,nếusaukhigiacôngtinhchếth
ì
chất
l
ượngsẽgiảmđ
i
rấtnhiều.Nếuthiếuhailoạ
i
nguyêntốnàyth
ì
sẽdễsinhraxơcứngđộngmạch.Thựcvậtxen-luy-lôsẽtăngcườngviệcbà
i
tiếtchấtcholestêrin,
l
àmgiảmbớtchấtcholestêrintrongmáu.Nhữngthựcvậttinhtếquá,chấtxen-luy-lô
í
tquáth
ì
ănrồ
i
vẫncảmthấy
khôngnobụng,chonênthườnghayănthêm,ănthêmnữa,dođómàsinhrabéoph
ì
.Nhưvậyhuyếtquảnsẽsơ
cứng,bệnhcaohuyếtápsẽpháttriểnnhiềuhơn.Chonên,nhữngngườ

i
đứngtuổ
i
khôngnênănthứcăntinhdà
i
ngà
y.
226-
226-
226-
226-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
iđứ
đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ

ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nkh
kh
kh
khả
ả
ả
ảnh
nh

nh
nhă
ă
ă
ăn.
n.
n.
n.
Ngườ
i
khảnhănthườngkhônghấpthuđầyđủchấtdinhdưỡngchocơthể.Nếuăn
í
trauxanh,thiếuchất
l
ụcdiệp,
sẽsinhrathiếuvitaminC.V
ì
vitaminCcóthể
l
àmgiảmcholestêrin,giảmbớthoặcphòngngừabệnhxơcứng
độngmạch.Nếuăn
í
tthựcphẩm
l
àmtừđậuđỗth
ì
khôngthể
l
àmtăngsựbà
i

tiếtcholestêrônởtrongphânra
được.Nếuthấyhành,tỏ
i
cómù
i
hô
i
màkhôngăn,th
ì
chắcdokhôngbiếtrằnghànhtỏ
i
cótácdụnggiảmchấtmỡ
trongmáurấttốt.Chonênconngườ
i
tađếntuổ
i
trungniênth
ì
khôngnênkhảnhăn.
227-
227-
227-
227-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i

i
iđứ
đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê

ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n
nnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uth
th
th
thứ
ứ
ứ
ức
c
c
că
ă

ă
ăn
n
n
nb
b
b
bé
é
é
éo
o
o
ov
v
v
và
à
à
àng
ng
ng
ngọ
ọ
ọ
ọt
t
t
t
Nếuănquánhiềumỡđộngvậtvàth

ị
tmỡhoặcnhữngthựcvậtcóchấtcholestêrôncóthểgâyrahàngloạtbệnh
nhưtăngchấtmỡởtrongmáuchẳnghạn.V
ì
th
í
chănnhiềucủangọt,cơthểhấpthuquánhiềuchấtđường,phần
dưthừaấysẽchuyểnhoáthànhmỡ,mỡtrongmáucũngsẽtăng
l
ên,cơhộ
i
tắcđộngmạchcũngnhiềuhơn.Ngoà
i
rađườngcòncótácdụngtăngcườngsựhợpthànhgiữabuồngganvàmỡ.B
ì
nhthườngngườ
i
nàoănnhiềuđường
th
ì
sau3tuần
l
ễchấtglyxêrintrongmáutăng
l
êngấpđôi.Chonên,ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênănnhiềuchất
béovàngọt.

228-
228-
228-
228-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n

nê
ê
ê
ên
n
n
nqu
qu
qu
quá
á
á
átr
tr
tr
trầ
ầ
ầ
ầm
m
m
mt
t
t
tư
ư
ư
ưv
v
v

về
ề
ề
ềd
d
d
dĩ
ĩ
ĩ
ĩv
v
v
vã
ã
ã
ãng
ng
ng
ng
Ngườ
i
giàsuốtngàysốngtrongnhữngkỷniệmxưacũ,thởvắnthandà
i
thươngcảm,tấtnhiênsẽtăngthêmcảm
giácut
ị
ch,côđơnvàtâmthầnuuất.V
ì
nhữngtrạngthá
i

tâm
l
ýtiêucựcnhưvậysẽtăngthêmgánhnặngchođạ
i
não,dễdẫnđếnmệtmỏ
i
vềtâm
l
ýrồ
i
gâyracảmgiácchánchường,còncóthểdẫnđếnt
ì
nhtrạngrố
i
loạncông
năngđạ
i
nãohoặccôngnănghệthốngthầnkinh,từđómàxuấthiệntâmtrạngloâu,buồnrầu,tựti,thậmch
í
còn
cóthểdẫnđếntâmtrạngmấthếtdũngkh
í
và
l
òngtinvaocuộcsống.Đồngthờ
i
vớ
i
tâmthá
i

nhưvậ
y,
cácloạ
i
bệnhtậtsẽnhâncơhộ
i
nàymàxâmnhậpvàocơthểnhưcácbệnhcaohuyếtáp,bệnhquántâm,bệnhhenxuyễn,
đá
i
đường,bệnhxơcứngđộngmạch,bệnhungthư,thậmch
í
còncóthểgâyrabệnhtr
ì
độnởngườ
i
già.Chonên
ngườ
i
giàkhôngnênquáưtriềnmiênvớ
i
d
ĩ
vãng.
229-
229-
229-
229-Ng
Ng
Ng
Ngườ

ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
giả
ả
ả
ảm
m
m
mb
b
b
bé
é
é
éo
o
o
okh
kh
kh
khô
ô
ô
ông

ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n
nb
b
b
bộ
ộ
ộ
ột
t
t
th
h
h
hạ

ạ
ạ
ạt
t
t
tc
c
c
cả
ả
ả
ải
i
i
i
Bộthạtcả
il
àmộtloạ
i
giav
ị
cóchấtcay.Mùahè
l
àmmónsa-látmàchomộtchútbộthạtcả
i
vàoth
ì
sẽthơmngon
hẳn
l

ên.Nhưngngườ
i
muốngiảmbéomàănbộthạtcả
i
th
ì
khôngcó
l
ợ
i
choviệcgiảmbéo.Bở
i
v
ì
trongbộthạt
cả
i
cómộtchấthoáhọc,cóthểk
í
chth
í
chniêmmạcdạdà
y,
gâyraquánhiềuchấtv
ị
toan,
l
àmchongườ
i
tacảm

thấyđói,luônmồmthèmăn.Kếtquả
l
àngườ
i
đangmuốngiảmbớtmứcănth
ì
ngược
l
ạ
il
ạ
i
ănnhiềuhơn,việc
giảmbéob
ị
thấtbại.Chonênngườ
i
muốngiảmbéoth
ì
khôngnênănbộthạtcải.
4
266-
266-
266-
266-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ

ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nn
n
n

nó
ó
ó
ói
i
i
ikhuy
khuy
khuy
khuyế
ế
ế
ết
t
t
tđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mc
c
c

củ
ủ
ủ
ủa
a
a
acon
con
con
conch
ch
ch
chá
á
á
áu
u
u
utr
tr
tr
trướ
ướ
ướ
ước
c
c
cm
m
m

mặ
ặ
ặ
ặt
t
t
tng
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
ingo
ngo
ngo
ngoà
à
à
ài
i
i
i
Tronggiađìnhngườ
i
già
l
àđố

i
tượngđượctôntrọng.Mỗ
il
ờ
i
nó
i
việc
l
àmcủangườ
i
giàđềucótácdụnggương
mẫuđố
i
vớ
i
thếhệtrẻ.Concháucósai
l
ầmkhuyếtđ
i
ểmg
ì
,nênk
ị
pthờ
i
phêb
ì
nhkhuyênbảo.Nhưngtuyệtđố
i

khôngnênnó
i
rachongườ
i
ngoà
i
biếtsai
l
ầmkhuyếtđ
i
ểmcủaconcháu.Bở
i
v
ì
trướcmặtngườ
i
ngoà
i
mànó
i
ra
nhữngđ
i
ềukhôngphả
i
củaconcháu,dễgâynênphảnứngvàxúcphạmt
ì
nhcảmgiữachúngvàngườ
i
già.Chúng

cảmthấyngườ
i
giàkhônggiữthểdiệnchochúng.Chonên,nếukhôngphả
il
ànhữngvấnđềthuộcvềnguyêntắc
nhưviphạmkỷluậthoặcluậtpháp,th
ì
ngườ
i
giànênthểt
ì
nhchâmchướcchoconcháu.Nên"Tốtđẹpbàyra,
xấuxađậy
l
ại"th
ì
tốthơn Cóngh
ĩ
a
l
àphả
i
chúýdếntrườnghợp,phươngthứcvàphươngpháp.
231-
231-
231-
231-Ng
Ng
Ng
Ngườ

ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nng

ng
ng
ngồ
ồ
ồ
ồi
i
i
i
l
l
l
l
â
â
â
âu
u
u
u
Ngồ
il
âucóthểdẫnđếnrấtnhiềubệnhtật,vàđẩynhanhđếngiàyếu.Bở
i
v
ì
ngồ
il
âucóthể
l

àmchorấtnhiềucơ
quannộ
i
tạng,kh
í
quanvàtổchứccủacơthểconngườ
i
khôngđượcrènluyện,
l
àmảnhhưởngđếnsựđổ
i
mớ
i
và
phátdụcthườngxuyêncủacơthể,khiếncho
l
ượngtuầnhoànmáub
ị
giảmsút.Ngoà
i
rangồ
il
âucòndẫnđến
bệnhbéoph
ì
,
l
ượngmỡtrongmáutăngcao,bệnhtr
ĩ
,bệnhphụkhoa,suynhượcthầnkinh,d

ị
chtiêuhoágiảmsút,
trởngạ
i
choviệctiêuhoávàhấpthuthứcănvàcũngảnhhưởngđếnchứcnăngcủaphổ
iv.v
Dođóđểđềphòng
bệnhgiàyếuth
ì
khôngnênngồ
il
âu,màphả
i
hoạtđộngvàvậnđộngmộtcáchth
í
chđáng.
232-
232-
232-
232-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi

gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nquay
quay
quay
quayđầ
đầ
đầ
đầu
u

u
uđộ
độ
độ
đột
t
t
tng
ng
ng
ngộ
ộ
ộ
ột.
t.
t.
t.
Ngườ
i
giànếuquayđầuđộtngột,nhẹth
ì
sẽb
ị
cácchứngbệnh,nếunặngthậmch
í
cònnguyhiểmđếnt
í
nhmệnh.
Bở
i

v
ì
khingườ
i
giàđộtngộtquayđầu,cổchuyểnđộng,nênđộngmạchcộtsốngb
ị
éphẹp
l
ại,nếuđộngmạch
cộtsốngtrướcđâyđãcómộtbệnhg
ì
đóth
ì
sẽcàngb
ị
cohẹphơn.Ngoà
i
radob
ị
k
í
chth
í
chnênthầnkinhgiao
cảmởcổb
ị
cogiậthuyếtquảnnão.Tấtcảnhữngt
ì
nhh
ì

nhtrênđâydẫnđếnviệccungcấpmáuchonãob
ị
giảm
sút,tốcđộmáuchảytronghuyếtquảnnãob
ị
chậmdần,cóthểxảyraviệcthiếumáunãotạmthời,xuấthiệntriệu
chứngđauđầu,chóngmặt,timđậpmạnh,mắthoa,buồnnôn,taiù,chântaymỏ
i
mệtv.v Nghiêmtrọnghơnth
ì
cóthểh
ì
nhthànhchứngbệnhteomạchmáunão,khiđóngườ
i
sẽmấtthăngbằng,mặtnóngbừng,thốngcảmtiêu
thất,thậmch
í
cóthểb
ị
bạ
ili
ệt.dođóngườ
i
giàkhôngnênquayđầuđộtngột.
233-
233-
233-
233-Ng
Ng
Ng

Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àsau
sau
sau
saukhi
khi
khi
khing
ng
ng
ngồ
ồ
ồ
ồi
i
i
i
l
l

l
l
â
â
â
âu
u
u
ukh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nđứ
đứ
đứ
đứng

ng
ng
ngph
ph
ph
phắ
ắ
ắ
ắt
t
t
td
d
d
dậ
ậ
ậ
ậy
y
y
yngay
ngay
ngay
ngay
Bở
i
v
ì
saukhingồ
il

âu,nếungườ
i
giàđứngdậyquámạnh,quánhanhkhiếncho
l
ượngmáuởtrongnãotươngđố
i
giảmsút,tạothànhhiệntượngtạmthờ
i
nãob
ị
thiếumáunênthườngb
ị
vángđầu,hoamắt,timđậpmạnh,rấtdễb
ị
ngã,dẫnđếnnhữngtổnthươngbấtngờ.Chonên,ngườ
i
giàsaukhingồ
il
âukhôngnênđứngphắtdậyngay.
234-
234-
234-
234-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i

i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nng
ng
ng
ngồ
ồ

ồ
ồi
i
i
ing
ng
ng
ngủ
ủ
ủ
ủg
g
g
gậ
ậ
ậ
ật
t
t
t
Rấtnhiềungườ
i
giàth
í
chngồ
i
ngủgật,nhưvậyrấtkhôngcó
l
ợ
i

chosứckhoẻ.Bở
i
v
í
ngườ
i
giàngồ
i
trênghếdựa
hoặcghếbànhngủgật,saukhit
ỉ
nhdậycảmthấym
ì
nhmẩyđaunhừ,vángđầu,mỏ
i
chân,ùtai,mắtnh
ì
nthấy
l
ờ
mờ,nếunhưđứngngaydậyrồ
i
bướcđ
i
th
ì
rấtdễb
ị
ngã,vàsẽxảyranhữngchuyệnchẳng
l

ành.Hiệntượngnày
l
à
domáuởbụngkhôngđượccungcấpđủgâynên.Khingồ
i
ngủgật,máuchảyvàobụngsẽgiảmđi,phầntrêndễb
ị
mấtthăngbằng,sẽdẫnđếncơ
l
ưngb
ị
haotổn,gâynênđauvùngthắt
l
ưng,hoạtđộngcảmthấykhókhăn.Ngoà
i
rangồ
i
ngủgật,saukhingủsayth
ì
thânnhiệtthấphơn
l
úcchưangủ,rấtdễdẫnđếncảmmạo.Tụcngữcócâu:
“Cảmmạo
l
ànguồngốccủabáchbệnh”,th
ì
thấ
y,
đố
i

vớ
i
ngườ
i
già,ngồ
i
ngủgật,nguyhạ
i
chosứckhoẻthật
l
à
không
í
t.Chonênngườ
i
giàkhôngnênngồ
i
ngủgật.
5
235-
235-
235-
235-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i

i
igi
gi
gi
già
à
à
àv
v
v
và
à
à
àng
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
ib
b
b
bé
é
é
éo
o

o
okh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nng
ng
ng
ngủ
ủ
ủ
ủtr
tr
tr
trư
ư

ư
ưa.
a.
a.
a.
Ngủtrưa,chodù
l
àgiấcngủrấtngắn,cũngcóthểtiêutrừmệtmỏi,nângcaohiệusuấtcôngtácvàhọctập.Song
khôngphả
i
ngủtrưa
l
àcó
l
ợ
i
chotấtcảmọ
i
người.Nhữngngườ
i
giàtừ65tuổ
i
trở
l
ênvànhữngngườ
i
béophệmà
cânnặngvượtquá20%thểtrọngtiêuchuẩn,cũngnhưnhữngngườ
i
huyếtáprấtthấpth

ì
ngủtrưa
l
àkhôngth
í
ch
hợp.Bở
i
v
ì
saukhiăncơmtrưa,
l
ưu
l
ượngmáucủađạ
i
nãogiảmđi,huyếtáphạthấp,
l
ượngô-xycungcấpcho
đạ
i
nãogiảmđi,nếungủtrưa,nằmyênbấtđộng,đạ
i
nãokhôngđượccungcấpmáuđầyđủ,chonêndễb
ị
trúng
gió.Chonênngườ
i
giàvàngườ
i

béokhôngnênngủtrưa.Biệnpháptốtnhất
l
àđ
i
tảnbộđểthúcđẩyd
ị
chmáu
tuầnhoànvàcungcấpmáuchođạ
i
não.
236-
236-
236-
236-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh

kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nng
ng
ng
ngủ
ủ
ủ
ủí
í
í
ít
t
t
tqu
qu

qu
quá
á
á
á.
.
.
.
Tuổ
i
thọcàngcaoth
ì
thờ
i
gianngủcàng
í
t.Nó
i
chungngườ
i
giàthườngkhôngthamngủ.Songngủ
í
tquácũngsẽ
tổnhạ
i
đếnsứckhoẻ.Khingủth
ì
cơthểconngườ
i
đượcngh

ỉ
ngơi,khô
i
phụcvàt
í
chluỹ
l
ạ
i
trạngthá
i
năng
l
ượng.
Cơnăngsinh
l
ýcủangườ
i
giàgiảmsút,việckhô
i
phụcsức
l
ựctươngđố
i
chậm.Chonênthờ
i
gianngủcũng
khôngnên
í
tquá.Ngườ

i
già60-70tuổi,mỗ
i
ngàyngủ8tiếngđồnghồ
l
àvừa;ngườ
i
già70-90tuổi,mỗ
i
ngày
ngủ9tiếngđồnghồ
l
àvừa;ngườ
i
giàtrên90tuổi,mỗ
i
ngàyngủ12tiếngđồnghồ
l
àvừa.
237-
237-
237-
237-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i

i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nn
n
n
nằ
ằ

ằ
ằm
m
m
mgi
gi
gi
giườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ng
l
l
l
l
ò
ò
ò
òxo
xo
xo
xo
Ngườ
i
giànằmgiường
l
òxoch

ỉ
cóhạ
i
chứkhôngcó
l
ợ
i
chothânthể.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giànằmgiường
l
òxosẽ
l
àm
chophầngiữathânthểcủangườ
i
giàb
ị
hãm,tuyphầncơbắpởph
í
atrênthânthểđượcthoả
i
mái,nhưngcơbắp
ph
í
adướ

i
th
ìl
ạ
i
b
ị
căngthẳng,nhưvậysẽ
l
àmchocơsống
l
ưngb
ị
tổnthương,xươngdễsinhbệnh.Nếungườ
i
nàođãcóbệnhrồ
i
th
ì
bệnhsẽnặng
l
ên.Chonênngườ
i
giàkhôngnênnằmgiường
l
òxo.
238-
238-
238-
238-Ng

Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên

n
n
ntr
tr
tr
trè
è
è
èo
o
o
ocao
cao
cao
cao
Ngườ
i
giànó
i
chungđềurấtcầncùlaođộng,ởnhàkhôngch
ị
ungồ
i
rỗ
i
baogiờ,rấtth
í
chthudọnnhàcửathật
tươmtấtch
ỉ

nhtề,đó
l
àmộttậpquánrấttốt.Songngườ
i
giàtrèocaoth
ìl
ạ
i
khôngth
í
chhợp.Bở
i
v
ì
chântayngườ
i
giàkhôngcònlinhhoạtnhưthanhniên,bắpchânbắptayđãyếudần,năng
l
ựcgiữchothânthểcânđố
i
đãgiảm
sút.Chonênkhingườ
i
già
l
àmcáccôngviệclaođộngởtrongnhà,tốtnhất
l
àhếtsứctránhviệctrèocao,v
í
dụ

nhưtrèo
l
ênghế,trèo
l
ênthangđể
l
ấyvậtg
ì
đó,đểlaucửa,đểgácmộtvậtg
ì
đó,đểđóngcá
i
đinh,để
l
ắpchiếc
bóngđènchẳnghạn.Nếukhicầnphả
i
trèocaoth
ì
cốgắngđểchoconcá
il
àmhoặcnhờngườ
i
khác
l
àmthay.Vạn
bấtđắcd
ĩ
phả
i

tựm
ì
nhtrèo
l
êncaoth
ì
phả
i
hếtsứcchúýmấyđ
i
ểmsau:Phả
i
kiểmtrathậtkỹbàn,ghế,thang
hoặcnhữngvậtdùngđểtrèoxemcóchắcchắnhaykhông,trọngtâmcóổnđịnhhaykhông;cònphả
i
chúýđến
mặtđất,sànnhàxemcóbằngphẳng,cóantoànhaykhông,nếumặtđấtkhôngbằng,th
ì
trướckhitrèo
l
êncao
phả
i
kêchovậtđểtrèothậtb
ì
nhổn,chắcchắn.Nếumặtđấttrơnnhẵnth
ì
trướckhitrèophả
il
ấygiẻhoặcgiấycũ

lausạch,đểtránhtrườnghợpvừatrèo
l
êncao,đanglàmviệcởtrênđóth
ì
thanghoặcbànchòngchành,trượtđổ.
Saukhitrèo
l
ênrồ
i
th
ì
phả
i
b
ì
nht
ĩ
nh,phả
i
đứngchovững,nh
ì
nchorõ,bámchochắc,khôngnênhấptấpvộ
i
vàng,
đềphòngv
ì
đứngkhôngvững,trọngtâmcủangườ
il
ệchđi,thế
l

àngãxuống;ngườ
i
giàdothể
l
ựcsuysụp,khi
trèo
l
êncao,nếuthấyngườ
i
choángvánghoặcchânrunth
ì
phả
i
xuốngngay,tuyệtđố
i
khôngđượccố
;
cònnếu
thậtsựcầnphả
i
trèo,th
ì
tốtnhất
l
àt
ì
mngườ
i
đếngiúp,đỡthangvàbảohộởbêncạnh.
239-

239-
239-
239-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê

ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắm
m
m
mqu
qu
qu
quá
á
á
ánhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
u

Tắmrửađố
i
vớ
i
thânthểrấtcó
í
ch.Khôngnhững
l
àmsạch
l
ànda,màcòncóthể
l
àmgiãngâncốt,
l
àmchobắp
chân,bắpđù
i
đỡmỏi.Song,ngườ
i
giàkhôngnêntắmquánhiều
l
ần.V
ì
thể
l
ựcngườ
i
giàsuyyếu,dadẻmỏng
manh,
l

ớpmỡngoà
i
dadầndầnteo
l
ại,nếutắmquánhiều,
l
ớpdasẽb
ị
khô,dễb
ị
trócra,thậmch
í
cóthểcònb
ị
nứtnẻ,hoặcdẫnđếnbệnhngứangá
y.
Nếukhitắmmànướcquánóng,thânnhiệttrongngườ
i
khôngtoảrak
ị
p,
còndễphátsinhtrúnggió.Nếuthờ
i
gianngâmnướcquá
l
âudễtạothànhmaovihuyếtquảnnởra,dẫnđếnđạ
i
nãothiếumáu,sinhrachóngmặthoặcngấtđi.Chonênngườ
i
giàkhôngnêntắmquánhiều.

6
240-
240-
240-
240-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n

n
nê
ê
ê
ên
n
n
nnhu
nhu
nhu
nhuộ
ộ
ộ
ộm
m
m
mt
t
t
tó
ó
ó
óc
c
c
c
Ngườ
i
giàđ
i

nhuộmtócbạcthànhtócđen,quảthựccógiữđượcvẻ“Thanhxuân”tạmthời,nhưngnếudùngthuốc
nhuộmtóc
l
âudà
i
th
ì
sẽrấtcóhạ
i
chothânthể.Bở
i
v
ì
trongthuốcnhuộmtóccóhoạtchất,dễgâychodađầub
ị
viêmnhiễm,nhẹth
ì
dađầuđỏmọng
l
ên,ngứangá
y,
rátbỏng,nặngth
ì
toànbộdađầu,cổ,mặtđềub
ị
sưngmọng
l
ên,mọcnhữngnốtcónước,chảynướcvàng,thậmch
í
cònb

ị
mưngmủ.Cóloạ
i
thuốcnhuộmtóccòncócảchất
ungthư,tồnđọngtrongcácbộphậnthânthểcủangườ
i
nhuộmtóc,
l
àmchotếbàotrongcơthểtăng
l
ên,cót
í
nh
độtbiếnrấtmạnh.Thườngxuyênnhuộmtóccóthểmắcbệnhungthưda,ungthưthận,ungthưbàngquang,ung
thưtuyếnvúcủaphụnữ,ungthưtửcung.Chonênngườ
i
giàkhôngnênnhuộmtóc.
241-
241-
241-
241-C
C
C
Cá
á
á
ác
c
c
cb

b
b
bà
à
à
àđứ
đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn

n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nu
u
u
uố
ố
ố
ống
ng
ng
ngnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uc
c
c
cà

à
à
à-ph
-ph
-ph
-phê
ê
ê
ê
Cà-phêtuy
l
àmộtloạ
i
đồuống,nhưngkhôngnhấtđịnhsẽth
í
chhợpvớ
i
tấtcảmọ
i
ngườ
i
.Căncứvàosựnghiên
cứucủacáchọcgiảtrườngĐạ
i
họcBangOa-sinh-tơnởMỹđãpháthiệnth
ì
cà-phêcóthể
l
àmgiảm
l

ượngcan-xi
cầnthiếtchocơthểđếnmộtnửa,dođómà
l
àmchoxươngcủangườ
i
tab
ị
mềmđi.Yhọchiệnđạ
i
nghiêncứu
thấyrằng,conngườ
i
tađến
l
úcgià,
l
ượngcan-xicầnthiếtdầndầntăng
l
ên,nhất
l
àphụnữ.Nếucácbà
l
ạ
i
nghiện
cà-phêth
ìl
ạ
i
càng

l
àmchochấtcan-xitrongcơthểb
ị
loãngđi,độcứngcủaxươngb
ị
giảm,khihoạtđộngrấtdễ
b
ị
gãyxương.Chonênphụnữđưqngstuổ
i
khôngnênuốngnhiềucà-phê.
242-
242-
242-
242-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh

kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n
nu
u
u
uố
ố
ố
ống

ng
ng
ngqu
qu
qu
quá
á
á
áthanh
thanh
thanh
thanhđạ
đạ
đạ
đạm
m
m
m
Thường
l
ưutruyềnmộtcâunó
il
àngườ
i
giànên“Thôtràđạmphạn”,ănuốngcàngthanhđạmcàngtốt,nhưvậy
cóthểgiảmbớtgánhnặngchodạdàyvàruột,dễtiêuhoá,
l
ạ
i
còncóthểđềphòngphátsinhbệnhvềtim.Trên

thựctế,căncứvàotà
ili
ệuđ
i
ềutramớ
i
nhấtchothấ
y,
ngườ
i
giàănuốngquáđạmbạccũngrấtcóhại.
Vi
ệcăn
uốngcủangườ
i
già,tấtnhiên
l
àkhôngnênănquánhiều,songcũngkhôngđượcquáthanhđạm.Đố
i
vớ
i
ngườ
i
già,
thứcăncóchấttanhcóthểthúcđấỵsựtraođổ
i
vậtchất,
l
àmchậmsựgiàyếu,nângcaosựđềkhángchống
l

ạ
i
bệnhtật.Ngườ
i
giàcóthểdùng
l
ươngthựcch
í
nh
l
àgạo,bộtm
ì
hoặctạp
l
ương,thứcănch
í
nh
l
àth
ị
tnạcvàcác
loạ
i
rauxanh,cùngvớ
i
sữabò,tôm,cá
v.v
Tuyệtđố
i
khôngnênquáưthanhđạm.

243-
243-
243-
243-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n

nê
ê
ê
ên
n
n
nu
u
u
uố
ố
ố
ống
ng
ng
ngqu
qu
qu
quá
á
á
ánhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u

un
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c
c
c
Đasốngườ
i
giàđềuth
í
chphaấmchèđặcrồ
i
ngâmngatừtừ,uốngtrongmộtthờ
i
giandài.Kỳthực,ngườ
i
già
uốngnhiềunướcquárấtcóhạ
i
chosứckhoẻ.Bở
i
v
ì
ngàythườngtrongt
ì
nhtrạngkhôngramồhôi,mỗ

i
ngàycơ
thểtabà
i
tiếtramột
l
ượngnướckhoảng2,5
lí
t,vậymỗ
i
ngàytakhôngnênuốngquá
l
ượngnướctrên,v
ì
công
năngthânthểngườ
i
giàngàycàngyếuđi,năng
l
ựctraođổ
i
chấttrongcơthểcũnghạthấp.Nếu
l
ượngnướcuống
vàomànhiềuhơn
l
ượngnướcthả
i
rath
ì

sẽsinhraphùthũng.Nó
i
chungth
ì
ngườ
i
giàmỗ
i
ngàych
ỉ
cầnmột
l
ượngnướckhoảngtrêndướ
i
2,65
lí
t,nhưngcácbàth
ì
nênuống
í
thơncácông,cũngcóngh
ĩ
a
l
à,mỗ
i
ngàycác
ônggiàch
ỉ
nênuốngkhoảng8-9cốcnướcthôi,còncácbàth

ì
khôngnênuốngquá8cốc
244-
244-
244-
244-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
iđứ
đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh

kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nu
u
u
uố
ố
ố
ống
ng
ng
ngí
í
í
ít

t
t
tn
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c
c
cqu
qu
qu
quá
á
á
á
Conngườ
i
tađếntuổ
i
trungniên,
l
ượngnướctrongcơthểtươngđố
ií
t,bệnhtimcó
li
ênquanmậtthiếtđếnnước.
Bở

i
v
ì
bệnhtimđauthắtvàbệnhtắccơtimthườnghayxảyravào
l
úcđangngủhoặcsángsớm.Nguyênnhâncủa
nó,ngoà
i
việcbanđêmngủmêthầnkinhcăngthẳng
l
àmchođộngmạchvànhb
ị
cogiật,cònmột
l
ýdonữa
l
àtrả
i
quamộtđêmthở,ramồhôi,đ
i
tiểuđãbà
i
tiếtramột
l
ượngnướcrất
l
ớn,khiếnchonồngđộmáuđặc
l
ại,
l

ượng
máuchảygiảmđi,ốngđộngmạchvànhtươngđố
i
hẹp
l
ại,hoặc
l
àmáuđặcquásẽh
ì
nhthànhhiệntượngtắcmáu,
l
àmchohuyếtquảnb
ị
tắc
l
ại,cơtimxuấthiệncấpt
í
nhcungcấpmáukhôngđủ,hoặccụcbộcơtimphátsinhhoạ
i
tử.Nếunhưcóthểbổsungđầyđủ
l
ượngnướcchocơthể,th
ì
cóthểhạthấpnồngđộmáu.Chonênngườ
i
đứng
tuổ
i
khôngnênuống
í

tnướcquá.
7
245-
245-
245-
245-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn

n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n
nđườ
đườ
đườ
đường
ng
ng
ngnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uqu

qu
qu
quá
á
á
á
Ngườ
i
giàănđườngnhiềuquá,khôngnhữngsẽ
l
àmtăngthêmsơcứngđộngmạch,màcòndẫnđếnnhiềubệnh
khácnữa.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giàhoạtđộngthể
l
ực
í
tdần,côngnăngtuyếntụygiảmsút,chonênhiệuquảthayđổ
i
chất
củađườngthấphơnởthanhniênrấtnhiều.Nếuănđườngquánhiềusẽbắtganphả
i
tạothànhchấtbéo,
l
àmcho
chấtbéotrungt

í
nhởtrongmáutăng
l
ên,tấtnhiênsẽtăngnhanhxơcứnghuyếtquản.Đồngthờ
i
ănnhiềuđường
quádễ
l
àmchongườ
i
taphátph
ì
,dẫnđếnbệnhđá
i
đườngcủangườ
i
già.Ngoà
i
rađườngthuộcloạ
i
thựcphẩm
t
í
nhtoan,b
ì
nhthườngtrongcơthểconngườ
i
tathườngkémchấtkiềm,ănnhiềuđườngquávàotrongcơthểsẽ
biếnthànhtrungt
í

nhhoặctoant
í
nhyếu.Đểbảođảmchocơthểđượcthăngbằngth
ì
phả
i
tiêuhaochấtkiềm
(can-xi)ởtrongcơthể.Ngườ
i
thiếucan-xidễphátsinhbệnhmềmxương.Đườngnhiềuquácòndẫnđếnbệnh
thiếuvitaminB1.V
ì
vitaminB1
l
àmchuyểnhoáđường,nêncàngănnhiềuđườngth
ì
nhucầu
l
ượngvitaminB1
càngcao.Chonênngườ
i
giàkhôngnênănnhiềuđườngquá.
246-
246-
246-
246-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ

ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă

ă
ăn
n
n
nhoa
hoa
hoa
hoaqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảh
h
h
hộ
ộ
ộ
ộp
p
p
p
Hoaquảsaukhiđóngthànhđồhộp,hàm
l
ượngđườngtăng
l
ên,màđố
i
vớ

i
ngườ
i
giàth
ì
thựcphẩmcónhiều
chấtđườngchẳngcó
í
chg
ì
cả.Bở
i
v
ì
conngườ
i
tađếntuổ
i
già,thờ
i
gianhoạtđộnggiảmđi,năng
l
ượngtiêuhao
cũnggiảmmộtcáchtươngứng.Ngườ
i
già60-70tuổi,mỗ
i
ngàycóđược1500-1700ca-lo
l
àđủ.Thườngxuyên

ănnhữngthựcphẩmcóhàm
l
ượngđườngcaorấtdễphátph
ì
vàcòndễmắcnhiềuchứngbệnhkhác.Theotà
i
li
ệuth
ì
ngườ
i
béomắccácchứngbệnhnhưđá
i
đường,huyếtápcaovàbệnhtâmhuyếtquảnthườngcaogấpđô
i
ngườ
i
b
ì
nhthường,bở
i
v
ì
tụycủangườ
i
giàphântiếtgiảmđi,tácdụngđ
i
ềutiếtđườnghuyếtcũngsuygiảm,ăn
uốngnhiềuchấtđườngsẽdẫnđếnkhảnăngmắcbệnhđá
i

đườngnhiềuhơn.Chonênngườ
i
giàkhôngnênănhoa
quảđãđónghộp.
247-
247-
247-
247-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng

ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngxuy
xuy
xuy
xuyê
ê
ê
ên
n
n
nu
u

u
uố
ố
ố
ống
ng
ng
ngbia
bia
bia
bia
Bia
l
àmộtloạ
i
đồuốngcónhiềuchấtdinhdưỡng,nênthườngđượcgọ
il
à"bánhbaonước",rấtđượcmọ
i
ngườ
i
hoannghênh.Song,ngườ
i
giàmàthườngxuyênuốngbiath
ì
cũngcótrởngạ
i
chosứckhoẻ.Bở
i
v

ì
trongquátr
ì
nh
sảnxuấtvàvậnchuyểnbia,chấtnhômcủanhữngthùngđựngbiarấtdễhoàtanvàotrongbia.Nhôm
l
àmột
nguyêntốđộcđố
i
vớ
i
cơthểconngười.TrườngĐạ
i
họcYkhoaHoànggiaAnhđãtiếnhànhđ
i
ềutra700ngườ
i
từ
40đến60tuổ
i
ở24thànhphốth
ì
pháthiện,nhữngngườ
i
thườngxuyênuốngbiath
ì
hàm
l
ượngnhômtrongmáu
cócaohơn.MộthọcgiảĐanMạchcũngchứngthựckếtquảđ

i
ềutranhưthếnà
y.
Côngnăngchuyểnhoácủa
ngườ
i
giàgiảmthấp,năng
l
ựcthả
i
chấtđộctươngđố
i
kém,chấtnhômdễt
í
chtrữtrongcơthể,dẫnđếnt
í
nhsúc
t
í
chmãnt
í
nhtrúngđộc,từđómàảnhhưởngđếncôngnăngcủađạ
i
não,khiếnchongườ
i
taxuấthiệnchứngbệnh
tr
ì
độnvàt
í

nhkh
í
thấtthường.Chonênngườ
i
giàkhôngnênthườngxuyênuốngbia.
248-
248-
248-
248-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông

ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
ncho
cho
cho
cho
r
r
r
r
ằ
ằ
ằ
ằng
ng
ng
ng“
“
“
“Gi
Gi

Gi
Già
à
à
àth
th
th
thì
ì
ì
ìg
g
g
gầ
ầ
ầ
ầy
y
y
y”
”
”
”
Câungạnngữdângian
“
Ngànvàngkhôngmuađượccá
i
gầycủangườ
i
già”đãđượctângbốcnhư

l
àcâu“Danh
ngônvàngngọc”th
ì
ngàynayđãb
ị
quanniệmmớ
i
củakhoahọcphủđịnhrồi.Sựgầybéocủaconngườ
i
ch
ỉl
à
hiệntượngbênngoài,quyếtkhôngthểchứngthực
l
àkhoẻhaykhông.Cóhailoạ
i
gầycủangườ
i
già,một
l
àtự
nhiênb
ị
gầ
y.
Chấtchuyểnhoátrongcơthể,việctiếtvậtcủat
ì
v
ị

cóthểhơ
i
b
ị
suygiảm,năng
l
ựchấpthuvà
l
ợ
i
dụngnhữngthànhphầndinhdưỡnghạthấpdầndầndẫnđếngầygò
;
thứhai
l
àb
ị
gầydobệnhtật.Conngườ
i
ta
đếntuổ
i
già,kh
í
huyếtsuynhược,năng
l
ựcđềkhángbệnhtậtkhôngđủ,bệnhcaohuyếtáp,bệnhxơcứngđộng
mạch,bệnhxuấthuyếtnãovàbệnhtim
v.v l
ànhữngbệnhthườngthấyởngườ
i

già.Ngàyxưanhiềungườ
i
thườngchorằngnhữngbệnhnàych
ỉ
thấyởngườ
i
béo,chứkhôngthấyởngườ
i
gầ
y.
Kỳthựckhôngphả
i
nhưvậ
y,
khảnăngchốngbệnhcủangườ
i
gầythấphơnngườ
i
béovàt
ỉl
ệphátbệnhởngườ
i
gầycũngcaohơnngườ
i
béo.
Chonênngườ
i
giàkhôngnênchorằnggiàth
ì
gầ

y.
Cá
i
bụngto
ì
ạchcốnhiên
l
àkhôngtốt,nhưngnếugầygòquá
cũngkhôngphả
il
àchuyệnhay.
8
249-
249-
249-
249-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à

àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nd
d
d
dù
ù
ù
ùng
ng
ng
ngd
d
d

dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
ngc
c
c
cụ
ụ
ụ
ụă
ă
ă
ăn
n
n
nc
c
c
cơ
ơ
ơ
ơm
m
m
mb
b
b

bằ
ằ
ằ
ằng
ng
ng
ngnh
nh
nh
nhô
ô
ô
ôm
m
m
mho
ho
ho
hoặ
ặ
ặ
ặc
c
c
ch
h
h
hợ
ợ
ợ

ợp
p
p
pkim
kim
kim
kimnh
nh
nh
nhô
ô
ô
ôm
m
m
m
Ngườ
i
giàmàdùngnhiềudụngcụăncơmbằngnhômhoặchợpkimnhômrấtdễsinhbệnhtr
ì
độn.Bở
i
v
ì
nguyênnhânphátbệnhcủabệnhtr
ì
độnởngườ
i
già,chủyếu
l

àdonguyêntốnhômt
í
chtụởtrongcơthể,đặcbiệt
l
àtrong
l
ớpdađạ
i
nãogâynên,biểuhiệnchủyếu
l
àtrởngạ
i
chotr
í
năng,tinhthầnrố
i
loạn,ýthứchỗnđộn,ngôn
ngữđảođ
i
ên
v.v
Chonênngườ
i
giànênhếtsứctránhdùngđồdùngăncơmbằngnhômhoặchợpkimnhôm,đặc
biệt
l
àkhôngdùngnhữngchếphẩmbằngnhômđểđựngthứcăndà
i
ngàynhưmắm,muối,giấmđểgiảmbớt
l

ượngnguyêntốnhômngấmvào.
250-
250-
250-
250-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àă
ă
ă
ăn
n
n
nc
c
c
cơ
ơ

ơ
ơm
m
m
mxong
xong
xong
xongkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
n“Đ
“Đ
“Đ
“Đi
i

i
ib
b
b
bá
á
á
ách
ch
ch
chb
b
b
bộ”
ộ”
ộ”
ộ”ngay
ngay
ngay
ngay
Ngườ
i
tathườngnó
i
:“Ăncơmxong,đ
i
báchbộ,sống
l
âu99tuổ
i

”.Đố
i
vớ
i
ngườ
i
giàmànó
i
th
ì
câunó
i
đó
khônghoàntoànkhoahọc.Bở
i
v
ì
saukhiănno,đểbảođảmviệctiêuhoávàhấpthuthứcăn,cáchuyếtquản
trongbụngtrương
l
ênđầymáu,cònviệccungcấpmáuchongựcth
ìl
ạ
i
giảmđ
i
tươngđối,chonênsaukhiănno
thườngcảmthấyđầunặngch
ì
nhch

ị
chch
ỉ
muốnngủ.Ngườ
i
giàv
ì
côngnăngtimsuyyếu,huyếtquảnsơcứng,
côngnăngđ
i
ềutiếthuyếtápb
ị
trởngại,ăncơmxongdễxảyrahiệntượnghuyếtáphạthấp.Nếuăncơmxongmà
l
ậptứchoạtđộngngayth
ì
rấtdễb
ịl
ảđ
i
v
ì
huyếtápthấphoặcb
ị
ngã.Chonênsaukhiăncơm,ngườ
i
giàkhông
nên“Đ
i
báchbộ”,mànênngh

ỉ
ngơ
i
một
l
átrồ
i
hãyđ
il
ạ
i
đểđềphòngxảyranhữngchuyệnbấtngờ.
251-
251-
251-
251-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à

àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngxuy
xuy
xuy

xuyê
ê
ê
ên
n
n
nxem
xem
xem
xembi
bi
bi
bik
k
k
kị
ị
ị
ịch
ch
ch
ch
Ngườ
i
giàmàthườngxuyênxembik
ị
chth
ì
khôngcó
l

ợ
i
chosứckhoẻvềthểchấtvàtâmhồn.Bở
i
v
ì
ngườ
i
già
saukhixemmộtvởbik
ị
chxong,khótránhkhỏ
i
nhữngbănkhoănsuyngh
ĩ
,tâmhồnuuất.Nếucứb
ị
k
í
chth
í
ch
nhưvậynhiều
l
ầnth
ì
sẽcónhữnghiệntượngnhưănkhôngthấyngon,ngủkhôngđượcyêngiấc,thểtrọnggiảm
sút,độngtácchậmchạpv.v Nhất
l
àđố

i
vớ
i
cáccụđãcaotuổi,doquáđauthương,thậmch
í
cóthểchánđời,coi
thườngcuộcsống.Yhọchiệnđạ
i
nghiêncứuthấyrằng,âusầuquáđộcóthểhạthấpsựmiễnd
ị
chcủacơthể,
dẫnđếntá
i
phátnhữngbệnhcũ,vàcòncóthể
l
àmchođộngmạchvànhcogiật,tuyếnthượngthậnphântiếttăng
l
ên,timđậpquánhanh,nh
ị
ptimkhôngđều,dẫnđếnđauthắttimvàcơtimb
ị
tắcnghẽn.Chonênngườ
i
giàkhông
nênthườngxuyênxembik
ị
ch.
252-
252-
252-

252-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê

ên
n
n
nxem
xem
xem
xemnh
nh
nh
nhữ
ữ
ữ
ững
ng
ng
ngti
ti
ti
tiế
ế
ế
ết
t
t
tm
m
m
mụ
ụ
ụ

ục
c
c
cgay
gay
gay
gayc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấn,
n,
n,
n,gi
gi
gi
giậ
ậ
ậ
ật
t
t
tg
g
g
gâ
â
â

ân
n
n
n
Ngườ
i
giàxemnhữngtiếtmụcgaycấngiậtgânrấtkhôngcó
l
ơịchosứckhoẻ.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giàxemnhữngtiết
mụcthiđấugaycấnquáhoặct
ì
nhtiếtgiậtgânquá,nếunhưđãmắcbệnhtâmhuyếtquảnth
ì
cóthểxảyranhững
đ
i
ềubấtngờ,quáưkhẩntrương,hưngphấncóthểk
í
chth
í
chthầnkinhgiaocảmvàtuyếntốthượngthậnvàsự
phântiếtcủatuyếnthượngthậngiatăng,timđậpnhanhhơn,huyếtquảnthunhỏ
l
ại,huyếtáptăngcao,khiếncho

nhữngngườ
i
đãtừngb
ị
bệnhcaohuyếtáphoặcbệnhxơcứngđộngmạchb
ị
vỡhuyếtquảnnãomàb
ị
trúngphong,
ngườ
i
b
ị
bệnhtim,cóthểv
ì
cơtimthiếumáumàxuấthiệnbệnhđauthắttim,thậmch
í
cơtimb
ị
tắcnghẽn.Cho
nênngườ
i
giàkhôngnênxemnhữngtiếtmụcgaycấn,giậtgân.
9
253-
253-
253-
253-ng
ng
ng

ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n

nv
v
v
vừ
ừ
ừ
ừa
a
a
aă
ă
ă
ăn
n
n
nv
v
v
vừ
ừ
ừ
ừa
a
a
ac
c
c
cườ
ườ
ườ

ười
i
i
in
n
n
nó
ó
ó
ói
i
i
i
Ngườ
i
giàkhiăncơmhoặckhidựtiệcmàvừaănvừacườ
i
nó
i
th
ì
rấtnguyhiểm.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giàdocôngnăng
củathầnkinhđạ
i

nãovàhệthốngthầnkinhtrungkhusuygiảm,khiếnchophảnứngcủacảmgiácvàthầnkinh
vậnđộngchậmchạp,độngtáckhôngphố
i
hợpđềudặn,cũngcònv
ì
niêmmạctrongmồm,trongcổhọngco
l
ạ
i
hoặcbéodầy
l
ênhoặcrăngb
ị
rụngxuốngnếunhưcó
l
ắprănggiả
v.v
Nếuvừaănvừacườ
i
nó
i
rấtdễb
ị
nghẹn,
b
ị
d
ị
vậtrơ
i

vàothựcquản,nhưrănggiảrơ
i
vàođườngmiệng,hạtquả,xươngcá,xươnggà,xương
l
ợnrơ
i
vào
trongthựcquản
v.v
th
ì
sẽrấtnguyhiểmđếnt
í
nhmạng.Chonênngườ
i
giàkhôngnênvừaănvừacườ
i
nói.
254-
254-
254-
254-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i

igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nă
ă
ă
ăn
n
n

nnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uh
h
h
hạ
ạ
ạ
ạt
t
t
th
h
h
hướ
ướ
ướ
ướng
ng
ng
ngd
d
d

dươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ng
Chấtdinhdưỡngtronghạthướngdươngrấtphongphú,cóngườ
i
gọ
i
hạthướngdương
l
àthựcphẩmcủasắcđẹp.
Hạthướngdươngtuyănrấtngon,nhưngngườ
i
giàkhôngnênănnhiềuquá.Bở
i
v
ì
tronghạthướngdươngcómột
l
ượng
l
ớnchấtaxitbéokhôngbãohoà.Nếuănnhiềuquáth
ì
sẽtiêuhaorấtnhiềuchấtkiềmcủagantrongcơthể,
dođómàtạothànhsựmấtcânbằngtrongviệcđ
i
ềuhoàviệcchuyểnhoámỡtrongcơthể,

l
àmchorấtnhiềumỡ
t
í
chtụởtronggan,dođómàdẫnđếncôngnăngganb
ị
trởngạ
i
dẫnđếnhoạ
i
tửganhoặcxơcứnggan.Ngoà
i
ra
trongkhichếbiếnhạthướngdương,ngườ
i
tathườngchovàocáchương
li
ệunhưquếchi,đạ
i
hồi,hoatiêu
v.v
Nhữngchấthương
li
ệunàysẽk
í
chth
í
chdạdà
y.
Vả

l
ạ
i
trongquếchicóhàm
l
ượnghoàngchươngtốđãb
ị
ngườ
i
tachứngminh
l
àcóchấtđộcgâyungthư.Ngoà
i
ratrongkhichếbiếnhạthướngdương,ngườ
i
tathườngchorất
nhiềumuố
i
ănvào.Màmuố
i
ănngấmvàonhiềuth
ì
dễphátsinhđọngnướcởtrongcơthể,dẫnđếnhuyếtápcao.
Chonênngườ
i
giàkhôngnênănnhiềuhạthướngdương.
255-
255-
255-
255-Ng

Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên

n
n
nch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉă
ă
ă
ăn
n
n
nchay
chay
chay
chay
Ngườ
i
giàdonhiệt
l
ượngtiêuhao
í
t,nênkhẩuv
ị
giảmsút,hoặcv
ì
mụcđíchgiảmbéovàđểchữabệnhhuyếtáp
caomàănchay,khôngdámănchấttanh.Trênthựctếđó

l
àsựthiếuhiểubiếtrấtcóhạ
i
chosứckhoẻcủathểchất
vàtâmhồn.Conngườ
i
tagiàyếu,đầubạc,rănglong,xươngnhãovàviệcphátsinhcácbệnhvềtâmhuyếtquản
đềucó
li
ênquanđếnviệcthiếunguyêntốmănggan.Thiếumănggankhôngnhữngảnhhưởngđếnsựpháttriểngân
cốtmàcòndẫnđếncácchứngbệnhnhưtoànthânđaunhừ,kiệtsức,
l
ưngcòng,xươnggãy
v.v
Thiếumănggan
còncóthểdẫnđếntr
íl
ựcđầnđộn,cảmứngkhônglinhhoạt.Trongthứcănloà
i
thựcvậtcóbaohàmnguyêntố
mănggan,nhưngcơthểngườ
i
tarấtkhóhấpthu.Ngược
l
ạ
i
trongthứcănloạ
i
th
ị

t,tuycó
í
tnguyêntốmănggan,
nhưngdễđượccơthểhấpthụ.Chonênănth
ị
t
l
àconđườngquantrọngđểcơthểhấpthumănggan.Chonên
ngườ
i
giàkhôngnênch
ỉ
ănchay.
256-
256-
256-
256-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à

à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngc
c

c
có
ó
ó
ón
n
n
nơ
ơ
ơ
ơi
i
i
ig
g
g
gử
ử
ử
ửi
i
i
ig
g
g
gắ
ắ
ắ
ắm
m

m
mtinh
tinh
tinh
tinhth
th
th
thầ
ầ
ầ
ần
n
n
n
Đố
i
vớ
i
ngườ
i
già,việc“Thànhgia”,
“
Lậpnghiệp”khôngcòn
l
àmụctiêuphấnđấucủahọnữa.Ngườ
i
giàcần
phả
i
xâydựngmụctiêumớ

il
à“Đệnh
ị
nhânsinh”,đểgiữg
ì
nđộng
l
ựctiếnthủ,chiếnthắngsựcôquạnhcủa
nhữngngàycuố
i
đời,nảysinhranhữngt
í
nniệmmớ
i
chocuộcsốngtốtđẹp.Nhữngngườ
i
giàkhôngcónơ
i
gử
i
gắmtinhthần,dễtạothànht
í
nhcáchbiếnthái,nảysinhtâm
l
ýcôđộc.Nơ
i
kýtháctinhthầncủangườ
i
giàrất
rộngrãi,giaotiếpvớ

i
nhau,trongđócóviệcđ
il
ạ
i
thămconcái,cháuchắttronggiađình,giaotiếpvớ
i
cácgiớ
i
trongxãhội;ngâmthơvẽtranh,nuô
i
chim,trồnghoa,thảcácùngnhữnghoạtđộngnhàntảnkhác.Ngườ
i
giàch
ỉ
cóđ
i
t
ì
mnơ
i
kýtháctinhthần,mớ
i
cóthểđổ
il
ấyđược
“
Thờ
i
thanhxuânthứhai”củacuộcđời.Chonênngườ

i
giàkhôngnênkhôngcónơ
i
gử
i
gắmtinhthần.
10
257-
257-
257-
257-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àtham
tham
tham
thamquan
quan

quan
quandu
du
du
du
l
l
l
l
ị
ị
ị
ịch
ch
ch
chkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê

ên
n
n
nqu
qu
qu
quá
á
á
ám
m
m
mệ
ệ
ệ
ệt
t
t
t
Đ
i
thămnhữngnơ
i
d
ị
cảnhkỳquan,nhữngvùngthánhđịasẽ
l
àmchotâmhồnngườ
i
tavuivẻthoả

i
mái.Đểcả
i
thiệnconmắt,ngườ
i
tathườngkhôngtừlaokhổ.Thanhniêncòntrẻnêncómệtnhọccũngdễkhô
i
phục,nhưng
ngườ
i
giàmàquásứcth
ìl
ạ
i
dễxảyratainạnbấtngờ.Bở
i
v
ì
ngườ
i
giàthườnghaymắccácbệnhnhưtâmnão
huyếtquản.Trênđườngđ
i
thamquanmàquámệt,tấtnhiênsẽtăngthêmgánhnặngchotâmnãohuyếtquản.Do
đómàdễxảyratainạnmạchmáunão,timđauthắthoặctắccơtim.Chonênngườ
i
giàđ
i
thamquandu
lị

ch
khôngnênquámệt,phả
il
ượngsứcmàđi.Đểdựphòngnhữngtainạnbấtngờ,nênmangtheomộtsốthuốcnhư
thuốcchônghuyếtápcao,thuốctrợtimmàthườngngàyvẫndùng,coinhưtú
i
thuốcbảovệsứckhoẻ,đểnếucần
th
ì
cóthuốcdùngngay.
258-
258-
258-
258-Kh
Kh
Kh
Khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n

n
nb
b
b
bá
á
á
áo
o
o
otin
tin
tin
tinbu
bu
bu
buồ
ồ
ồ
ồn
n
n
ncho
cho
cho
chong
ng
ng
ngườ
ườ

ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
à
Ngườ
i
giànghethấynhữngtintứckhôngvui,cóthểsinhratâmtrạngnặngnề,dẫnđếnsinhbệnh,thậmch
í
gây
hậuquảchẳng
l
ành
l
àtửvong.Cơnăngsinh
l
ýcuảngườ
i
giàsuygiảm.Tinbuồnđến
l
àmchongườ
i
giàsinhrasợ
hãi,sầumuộn,đauthương,dođómàđứngngồ

i
khôngyên,ănkhôngngonmiệng,ngủkhôngyêngiấcvàcòncó
thể
l
àmchocáchệthốngcôngnăngcủacơthểb
ị
mấtsựổnđịnhnghiêmtrọng,huyếtáp
l
ênxuốngthấtthường.
Vớ
i
tâmthầnnặngnềk
ị
ch
li
ệtnhưvậ
y,
cóthể
l
àmchongườ
i
giànằm
li
ệtkhôngdậyđược,nghiêmtrọnghơncó
thểdẫnđếntửvong.Chonênđố
i
vớ
i
ngườ
i

giàkhôngnênbáonhữngtinbuồn.Khibuộc
l
òngphả
i
báonhữngtin
buồn,th
ìl
ờ
i
nó
i
phả
i
uyểnchuyển,phả
i
chúý
l
àmtốtcôngtácgiả
i
th
í
chtưtưởng.
259-
259-
259-
259-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ

ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nch
ch

ch
chơ
ơ
ơ
ơi
i
i
ic
c
c
cờ
ờ
ờ
ờnhi
nhi
nhi
nhiề
ề
ề
ều
u
u
uqu
qu
qu
quá
á
á
á
Chơ

i
cờ,đánhbà
il
àmộttrongnhữnghoạtđộngvuichơ
i
giả
i
tr
í
yêuth
í
chnhấtcủangườ
i
già.Nhữnghoạtđộng
nàycóthểthưgiãntinhthần,rènluyệntưduy.Songnếuchơ
i
cờ,đánhbà
i
thờ
i
giandà
i
quásẽrấtcóhạ
i
chosức
khoẻtâmhồnvàthểchất.Bở
i
v
ì
tâmthầncủangườ

i
giàthườngb
ị
thắngthua
l
àmchoxúcđộng,đạ
i
nãoởvào
trạngthá
i
hưngphấncaođộ,nếukéodà
i
th
ì
năng
l
ựchoạtđộngvàphảnxạcủađạ
i
nãohạthấp,côngnăngcủa
thầnkinhthựcvậtb
ị
rố
i
loạn,thậmch
í
còncóthểsinhốmđaunữa.Ngoà
i
ra,ngồ
il
âubấtđộng,nhuđộngcủat

ì
v
ị
chậmdần,năng
l
ựctiêuhoágiảmsút,chấtthả
il
ưucữuởtrongruộtquá
l
âu,dễphátsinhbệnhtáobónvàbệnhtr
ĩ
.
Chonênngườ
i
giàkhôngnênchơ
i
cờquáđộ,mànênbiếtdừng
l
ạ
i
đúng
l
úc.
260-
260-
260-
260-Ng
Ng
Ng
Ngườ

ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
ns

s
s
số
ố
ố
ống
ng
ng
ngở
ở
ở
ởn
n
n
nơ
ơ
ơ
ơi
i
i
iqu
qu
qu
quá
á
á
át
t
t
tĩ

ĩ
ĩ
ĩnh
nh
nh
nhm
m
m
mị
ị
ị
ịch
ch
ch
ch
Hoàncảnhsinhhoạtcủangườ
i
già,nêntránhồnào,nhưngsốngtrongngô
i
nhàhoặccănphòngquáưyênt
ĩ
nh,
khôngcóngườ
i
đểchuyệnphiếm,đểtâmsự,đểgiao
l
ưut
ì
nhcảmth
ì

cũngrấtkhôngcó
l
ợ
i
chosứckhoẻ.Bở
i
v
ì
sốngtronghoàncảnhquáưyênt
ĩ
nh,ngàythángtrô
i
quasẽ
l
àmchot
í
nht
ì
nhtrởnêncôt
ị
ch,tinhthầnuỷm
ị
khôngvui,khẩuv
ị
giảmsút,đố
i
vớ
i
sựvậtchungquanhth
ì

thờơ
l
ãnhđạm,dođó
l
àmchot
ì
nhtrạngsứckhoẻ
càngngàycànggiảmsút,tuổ
i
thọgiảmđi.Nhữngâmthanhtươ
i
tắnnhưtiếngchimhót,tiếnggàgá
y,
tiếngnước
chảyrócrách
v.v
nhữngâmthanhcủathiênnhiêncóthểtrútbỏđượcnhữngnỗ
i
buồncủaconngười,cũng
l
àsự
k
í
chth
í
chrấttốtđố
i
vớ
i
hệthốngthầnkinh,cóthểcả

i
thiệnđượccôngnăngđ
i
ềutiếtcủahệthốngthầnkinhđố
i
vớ
i
cơthểconngười.Chonênngườ
i
giàkhôngnênởnơ
i
quáưyênt
ĩ
nh.Muốnthưởngthức“Nhạcgiaohưởng”
thiênnhiên,ởtrongnhàcóthểnuô
i
chim,trồnghoa.Lắngnghenhữngkhúcnhạctuyệtmỹcủathiênnhiênđể
l
àm
chotinhthầnrạngrỡ.
261-
261-
261-
261-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười

i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nđ
đ
đ
đi

i
i
igi
gi
gi
già
à
à
ày
y
y
yđế
đế
đế
đếb
b
b
bằ
ằ
ằ
ằng
ng
ng
ng
Ngườ
i
giàđ
i
giàyđếbằngkhôngcógót,rấtnhiềungườ
il

ạ
i
chorằngnhưvậy
l
àantoàn,có
l
ợ
i
chosứckhoẻ.Trên
thựctế,nhưvậy
l
àkhôngthoảđáng.Bở
i
v
ì
cơbắpbộđù
i
củangườ
i
giàthayđổ
i
vớ
i
dâychằng,
l
ựcđànhồ
i
của
chântươngđố
i

kém,khảnăngch
ị
uđựnggiảmsút.Ngườ
i
giàđi,đứngmộtthờ
i
giantươngđố
i
dà
i
th
ì
cảmthấy
l
ưng,xươnghông,đầugối,gótchân,bắpđù
i
đauêẩm.Giàyđếbằngtuynhẹ,tiện,nhưngkhôngcó
l
ợ
i
choviệc
ch
ị
uđựngvàđ
i
đứng,đặcbiệt
l
ànăng
l
ựcchốngchấnđộngb

ị
hạthấp.Ngoà
i
ra,t
í
nhđànhồ
i
củasụnđệmđốt
sốngcủangườ
i
giàsuygiảm,b
ị
chấnđộng
l
àdễb
ị
đauđầu.Đ
i
giàyđếbằng,t
í
nhđịnhhướngchuyểnđộng
l
ớn,dễ
dẫnđếntổnthươngbắpđùi.Chonênngườ
i
giàkhôngnênđ
i
giàyđếbằng.Nó
i
chungnênđ

i
giàycógótcao1,5
đến2mm
l
àvừa.
11
262-
262-
262-
262-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô

ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
n
l
l
l
l
ạ
ạ
ạ
ạm
m
m
md
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng

ng
ng
ngthu
thu
thu
thuố
ố
ố
ốc
c
c
ckh
kh
kh
khá
á
á
áng
ng
ng
ngsinh
sinh
sinh
sinh
Thuốckhángsinhcótácdụngquantrọngđố
i
vớ
i
việcphòngngừavàchữatr
ị

cácbệnhcảmnhiễm.Songsử
dụngkhôngthoảđángth
ì
cóthểdẫnđếntrúngđộchoặctạothànhhai
l
ầncảmnhiễm
v.v
Bở
i
v
ì
thuốckhángsinh
đố
i
vớ
i
hệthốngthầnkinh,hệthốngtạomáuvàcácbộphậnnhưgan,thận,tâmhuyếtquản
v.v
đềucóđộct
í
nh
cóhạ
i
nhấtđịnh,nhất
l
àđố
i
vớ
i
nhữngngườ

i
giàmàcôngnănggan,thậnkhôngtốtth
ì
tổnhạ
il
ạ
i
càng
l
ớnhơn,
thậmch
í
cóthểdẫnđếntửvong.Chonênngườ
i
giàkhôngnên
l
ạmdụngthuốckhángsinh.
263-
263-
263-
263-Ng
Ng
Ng
Ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
iđứ

đứ
đứ
đứng
ng
ng
ngtu
tu
tu
tuổ
ổ
ổ
ổi
i
i
ikh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n
nê
ê
ê
ên

n
n
nthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ếu
u
u
ub
b
b
bạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nb
b
b
bè
è
è
è
Kếtgiaobèbạnkhôngphả
i
ch

ỉl
àviệccủathanhniên,màngườ
i
đứngtuổ
i
cũngkhôngnênthiếubạnbè.Không
cóbạnbè,cuộcsốngthiếut
ì
nhhữungh
ịl
àmộtcuộcsốngthậtđángsợ.Ngườ
i
đứngtuổ
i
kếtgiaobằnghữusẽ
bướcrakhỏ
i
cuốcsốngkiểuđóngcửacủam
ì
nh,sẽ
l
àmchonộ
i
dungcuộcsốngcủam
ì
nhphongphúhơn,sinh
hoạttươ
i
vuihơn.Kếtgiaovớ
i

nhữngngườ
i
đứngtuổ
i
vàcaotuổ
i
cótr
ì
nhđộ,m
ì
nhsẽnângcaođượchọcthức,
tăngthêmđượctudưỡng,quảthật
l
àbổ
í
ch;kếtgiaovớ
i
thanhniên,cóthểquênđ
i
cá
i
giàyếucủam
ì
nh,tăng
thêmsứcsốngthanhxuân.Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênsốngcôđộc,càngkhôngnênkhôngcóbạnbè.
264-

264-
264-
264-Hoat
Hoat
Hoat
Hoatđộ
độ
độ
động
ng
ng
ngx
x
x
xã
ã
ã
ãh
h
h
hộ
ộ
ộ
ội
i
i
ic
c
c
củ

ủ
ủ
ủa
a
a
ang
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn

n
n
nê
ê
ê
ên
n
n
nch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉ“đó
“đó
“đó
“đóng
ng
ng
ngkhung
khung
khung
khung”
”
”
”trong
trong
trong
tronggi

gi
gi
giớ
ớ
ớ
ới
i
i
ing
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
à
Ngườ
i
giànênthamgiamộtcáchth
í
chđángvàomộtsốhoạtđộngcủathanhniênth
ì

tinhthầnsẽđượcphấnchấn,
tăngthêmhứngthúchobảnthân,rấtcó
l
ợ
i
chotâmhồnvàthể
l
ực.Songngườ
i
giàthamgianhữnghoạtđộngxã
giaoth
ì
khôngnênch
ỉ
khoanhtròntronggiớ
i
nhữngngườ
i
giàmàthôi.Bở
i
v
ì
ch
ỉ
đ
il
ạ
i
vớ
i

nhữngngườ
i
đồng
tuổ
i
vớ
i
m
ì
nh,màthiếumất“
Vong
niêngiao”th
ì
sẽkhiếnchotầmnh
ì
ncủam
ì
nhkhôngcóđượcnhữngkhaithác
mới,tinhthầnkhôngcảmthụđượcnhữnghứngthúmớ
i
nênkhôngcóđượctácdụngt
í
chcực.Nó
i
vềmặtkhácth
ì
thanhthiếuniênkhôngđượcngườ
i
giàgiáodụcchonhữngtruyềnthốngcầncó,khôngđượcgiáodụcvềnhân
sinhquan,cũngkhôngcó

l
ợ
i
choviệcpháttriểnsứckhoẻcủathanhthiếuniên.Chonênhoạtđộngxãhộ
i
cuả
ngườ
i
giàkhôngnênch
ỉ
“đóngkhung”tronggiớ
i
ngườ
i
già.
265-
265-
265-
265-Trong
Trong
Trong
Tronggiao
giao
giao
giaoti
ti
ti
tiế
ế
ế

ếp,
p,
p,
p,ng
ng
ng
ngườ
ườ
ườ
ười
i
i
igi
gi
gi
già
à
à
àkh
kh
kh
khô
ô
ô
ông
ng
ng
ngn
n
n

nê
ê
ê
ên
n
n
nxa
xa
xa
xa
l
l
l
l
á
á
á
ánh
nh
nh
nhc
c
c
cá
á
á
ái
i
i
i“Đẹ

“Đẹ
“Đẹ
“Đẹp
p
p
p”
”
”
”
Tronghoạtđộngđ
il
ạ
i
giaotiếp,ngườ
i
giàkhôngnênchorằng
“
Ngườ
i
giàkhôngcầnyêucá
i
đẹp”,màphả
i
dám
trangsứcthànhmột“Lãolaitiêu”đặcsắcphùhợpvớ
i
thờ
i
đại.Bở
i

v
ì
yêucá
i
đẹp
l
àmộtnhucầutinhthầncao
cấpcủaconngườì,Thậtkhócóthểtưởngtượngđượcrằng,mộtônggiàquầnáoxộcxệch,đầutócrố
i
bù,râuria
bámđầynhữngbụ
i
bặmmà
l
ạ
i
cóthểđượcthanhniênyêuth
í
ch,bạnbècùngtuổ
i
yêuth
í
ch.Cá
i
đẹptronggiaotế
l
àkhôngcósựhạnchếvềtuổ
i
tác.Ngườ
i

giànêntrangdiểm,ănmặcsaochothểhiệnđượcphongđộcủangườ
i
già,cá
i
đẹpcủangườ
i
già.Saochotrongcá
i
nhonhã,thấyđượccá
i
tươ
i
mới,trong
l
ãotiêuthấyđượct
í
nhổn
trọng,
l
àmchoconngườ
i
trởnênđoantrang,thanhkhiết,
l
àmchongườ
i
tacảmthấy
l
àconngườ
i
cótudưỡng.

Chonên,ănmặc,trangđ
i
ểmmộtcáchth
í
chđángkhôngnhữngch
ỉl
àmchobềngoà
i
mấtvẻgiànua,yếuđuối,mà
còn
l
àmchogiaothiệpthoả
i
má
i
,khiếnchotâmlinhcàngthêmvuivẻ,rấtcó
l
ợ
i
chosứckhoẻcủangườ
i
già.
12
Trích:"
500
500
500
500đ
đ
đ

đi
i
i
iề
ề
ề
ều
u
u
uc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấm
m
m
mk
k
k
kỵ
ỵ
ỵ
ỵtrong
trong
trong
trongcu
cu
cu

cuộ
ộ
ộ
ộc
c
c
cs
s
s
số
ố
ố
ống
ng
ng
nghi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nđạ
đạ
đạ
đại
i
i

i
"
Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àng
ng
ng
ngB
B
B
Bắ
ắ
ắ
ắc
c
c
cbiênsoạn
NhàxuấtbảnThanh
Thanh
Thanh
ThanhNi
Ni
Ni
Niê
ê
ê

ên
n
n
n(1999)
Khổ:13x19cm
13
MỤCLỤC
216-Ngườ
i
caotuổikhôngnêngiảmbéoph
ì
217-Ngườ
i
béokhôngnênuốngnhiềucà-phê
218-Giảmbéokhôngnênchỉlàăn
í
t
219-Ngườ
i
giàkhôngnêndùnghốx
í
xổm.
220-Khôngnênđốkỵngườ
i
khác.
221-Mùađôngkhôngnênmặcquầnáoquádà
y.
222-Chamẹkhôngnênbócthưriêngcủaconcái
223-Ngườ
i

đứngtuổ
i
khôngnênnghiệnrượuvàthuốclá
224-Ngườ
i
giàkhôngnênănchấtcónhiềuprôtêin
225-Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênănthứcăntinhdà
i
ngày
226-Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênkhảnhăn.
227-Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênănnhiềuthứcănbéovàngọt
228-Ngườ
i
giàkhôngnênquátrầmtưvềdĩvãng
229-Ngườ
i
giảmbéokhôngnênănbộthạtcải
230-Ngườ

i
giàkhôngnênnó
i
khuyếtđiểmcủaconcháutrướcmặtngườ
i
ngoà
i
231-Ngườ
i
giàkhôngnênngồi
l
âu
232-Ngườ
i
giàkhôngnênquayđầuđộtngột.
233-Ngườ
i
giàsaukhingồilâukhôngnênđứngphắtdậyngay
234-Ngườ
i
giàkhôngnênngồingủgật
235-Ngườ
i
giàvàngườ
i
béokhôngnênngủtrưa.
236-Ngườ
i
giàkhôngnênngủítquá.
237-Ngườ

i
giàkhôngnênnằmgiường
l
òxo
238-Ngườ
i
giàkhôngnêntrèocao
239-Ngườ
i
giàkhôngnêntắmquánhiều
240-Ngườ
i
giàkhôngnênnhuộmtóc
241-Cácbàđứngtuổikhôngnênuốngnhiềucà-phê
242-Ngườ
i
giàkhôngnênănuốngquáthanhđạm
14
243-Ngườ
i
giàkhôngnênuốngquánhiềunước
244-Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênuống
í
tnướcquá
245-Ngườ
i

giàkhôngnênănđườngnhiềuquá
246-Ngườ
i
giàkhôngnênănhoaquảhộp
247-Ngườ
i
giàkhôngnênthườngxuyênuốngbia
248-Ngườ
i
giàkhôngnênchorằng“Giàth
ì
gầy”
249-Ngườ
i
giàkhôngnêndùngdụngcụăncơmbằngnhômhoặchợpkimnhôm
250-Ngườ
i
giàăncơmxongkhôngnên“Đibáchbộ”ngay
251-Ngườ
i
giàkhôngnênthườngxuyênxembik
ị
ch
252-Ngườ
i
giàkhôngnênxemnhữngtiếtmụcgaycấn,giậtgân
253-ngườ
i
giàkhôngnênvừaănvừacườinói
254-Ngườ

i
giàkhôngnênănnhiềuhạthướngdương
255-Ngườ
i
giàkhôngnênchỉănchay
256-Ngườ
i
giàkhôngnênkhôngcónơigửigắmtinhthần
257-Ngườ
i
giàthamquandul
ị
chkhôngnênquámệt
258-Khôngnênbáotinbuồnchongườ
i
già
259-Ngườ
i
giàkhôngnênchơicờnhiềuquá
260-Ngườ
i
giàkhôngnênsốngởnơ
i
quát
ĩ
nhmịch
261-Ngườ
i
giàkhôngnênđ
i

giàyđếbằng
262-Ngườ
i
giàkhôngnênlạmdụngthuốckhángsinh
263-Ngườ
i
đứngtuổ
i
khôngnênthiếubạnbè
264-Hoatđộngxãhộicủangườigiàkhôngnênchỉ“đóngkhung”tronggiớingườigià
265-Tronggiaotiếp,ngườigiàkhôngnênxa
l
ánhcá
i
“Đẹp”