Chủng ngừa sởi ở người lớn potx

Chủng ngừa sởi ở người lớn

Theo Hội Ðồng Cố Vấn Về Chủng Ngừa Hoa Kỳ (Advisory
Committee on Immunization Practices - ACIP), cũng đã được chuẩn thuận
bởi Hội Các Bác Sĩ Gia Ðình Hoa Kỳ (American Academy of Family
Physician), Hội Các Bác Sĩ Sản Phụ Khoa Hoa Kỳ (American College of
Obstetricians and Gynecologist), và Hội Các Bác Sĩ Hoa Kỳ (American
College of Physicians), sau đây là những thuốc chủng đang được khuyến cáo
cho người lớn.
- Tetanus, diphtheria, pertussis (Td/Tdap-uốn ván, bạch hầu, ho gà).
- Human papilloma virus (HPV-chủng ngừa ung thư cổ tử cung).
- Measles, mump, rubella (sởi, quai bị, sốt hồng ban rubella).
- Varicella (trái rạ).
- Influenza (cúm -chỉ ngừa cúm chứ không phải ngừa cả cảm và cúm).
- Pneumococcal (polysaccharide-ngừa viêm phổi - chứ không phải lao
phổi).
- Hepatitis A (viêm gan do siêu vi trùng viêm gan A).
- Hepatitis B (viêm gan do siêu vi trùng viêm gan B).
- Meningococcal (viêm màng não).
- Zoster (giời leo).
Cần chú ý là hướng dẫn này chỉ cho người lớn, tức là từ 19 tuổi trở
lên. Hướng dẫn chủng ngừa cho lứa tuổi dưới 19 tuổi được xếp vào loại
chích ngừa cho trẻ em.
Measles, mump, rubella (MMR-sởi, quai bị, sốt hồng ban rubella)
Sởi (tiếng Anh là measles hay rubeola), là một nhiễm trùng ở vùng
mũi, khí quản và phổi. Bệnh rất dễ lây từ người này sang người khác, qua
những hạt li ti (droplets) do người bệnh ho hay ách xì (hắt hơi). Những hạt li
ti này có thể đi vào cơ thể để lây bệnh cho ta khi ta hít phải không khí có
chứa các hạt này do người bệnh ho ra, hay đụng vào những chỗ bị dính
những hạt đó rồi sờ vào niêm mạc mắt, mũi, miệng của mình.
Bệnh có thể bắt đầu lây lan từ người bệnh ngay từ hai ngày trước khi

triệu chứng xuất hiện (hay ba đến năm ngày trước khi ban sởi hiện ra) ở
người bệnh, cho đến bốn ngày sau khi ban sởi biến mất.
Sởi ở trẻ em, thường vừa hay nhẹ với các triệu chứng như cảm và nổi
ban sởi. Các biến chứng của sởi ở trẻ em có thể là viêm tai giữa, viêm phổi,
tiêu chảy, viêm thanh khí quản với các cơn ho dữ dội (croup).
Bệnh sởi, nếu xuất hiện ở người lớn, thường có khuynh hướng nặng
hơn là ở trẻ em. Biến chứng viêm phổi do sởi ở người lớn tuổi là chuyện
không hiếm gặp ở các trường hợp cần phải nhập viện.
Trong các trường hợp rất nặng, hiếm hơn một phần ngàn các trường
hợp, sởi có thể gây nhiễm trùng não (encephalitis), với các biến chứng gây
kinh phong (seizures), hôn mê và chết, cũng như các biến chứng kéo dài như
bị chậm phát triển tâm thần hoặc kinh giật mạn tính (epilepsy). Trong một số
trường hợp rất hiếm gặp, sởi có thể tấn công vào cơ tim, gan hoặc thận. Phụ
nữ đang có bầu nếu bị sởi sẽ có nguy cơ cao hơn bị sẩy thai, sanh non, hoặc
sanh con bị thiếu cân.
Ðặc điểm chính của sởi là ban sởi. Thường thường, đó là ban không
ngứa với những chấm hồng hay đỏ tươi. Ban sởi luôn luôn bắt đầu từ chân
tóc và sau tai, rồi lan xuống cổ, thân mình, tay và chân, rồi đến bàn tay, bàn
chân. Sau khoảng bốn ngày, ban bắt đầu mờ dần theo thứ tự xuất hiện như
kể trên. Sau khi mờ đi, ban có thể để lại những đốm mờ màu nâu với vẩy
nhỏ, cũng sẽ biến mất trong vòng hai, ba ngày sau đó. Một số bệnh nhân có
thể nổi hạch lớn, bị tiêu chảy và ói mửa.
Nếu không có biến chứng, bệnh sởi thường kéo dài khoảng mười
ngày.
Các bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, như HIV, bị ung thư máu
(leukemia), ung thư hạch (lymphoma), thường dễ bị các biến chứng nặng
hơn (đã kể trên), và có thể không xuất hiện ban sởi một cách rõ ràng, điển
hình, như kể trên.
Ðể chữa trị, bệnh nhân thường chỉ cần nghỉ ngơi, dùng máy phun hơi
lạnh (cool-mist humidifier) để giảm các triệu chứng hô hấp và giảm ho, và

dùng Tylenol để trị sốt, giảm rêm mình rêm mẩy.
Cần chú ý là tuyệt đối không dùng aspirin ở trẻ em bị sởi, vì có thể
dẫn đến biến chứng trầm trọng gọi là hội chứng Reye (Reye's syndrome) có
thể làm tổn thương gan và não, dẫn đến hôn mê và tử vong.
Chỉ trong các trường hợp bị các biến chứng nhiễm trùng như viêm tai
giữa, viêm phổi, bác sĩ mới cần cho dùng thuốc kháng sinh.
Dĩ nhiên, khi thấy bệnh, nổi ban, không rõ là gì, thì tốt nhất là đến bác
sĩ để có chẩn đoán chính xác và điều trị thích hợp.
Ðại đa số bệnh nhân sởi thường tự khỏi mà không có biến chứng.
Khoảng ba phần trăm bệnh nhân người lớn bị sởi xuất hiện biến chứng viêm
phổi nặng đến mức cần nhập viện. Tử vong do biến chứng của sởi tương đối
hiếm gặp, chỉ khoảng một đến hai phần ngàn, thường ở trẻ sơ sinh, người
lớn tuổi và những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng