Cây gõ đỏ - Afzelia xylocarpa pps

Cây gõ đỏ - Afzelia xylocarpa
Tên Latin: Afzelia xylocarpa
- Họ: Đậu Fabaceae ;
- Bộ: Đậu Fabales


[http://ag riviet.com]
Cây gỗ to rụng lá, cao tới 30m, đường kính thân 0,8 - 1m. Vỏ màu
xám, sần sùi, trên mặt có nhiều lỗ màu nâu. Cành non nhẵn, lá kép
lông chim chẵn với 3 tới 5 đôi lá chét hình trái xoan, gân nhọn, gốc
tù, nhẵn, mặt dưới màu lục nhạt, dài 5 - 6, rộng 4 - 5cm. Hoa tập
hợp thành chùy, dài 10 -12cm, ở đỉnh xẻ 5 thùy. Cánh hoa 1, màu
hồng dài 5 - 12cm, mặt trong có lông. Nhị 7, hơi hợp ở gốc. Quả
đậu to, gần không cuống, dài 15cm, rộng 6 - 9cm, dày 2 - 3cm, hoá
gỗ mạnh khi già, màu nâu thẫm. Hạt 7 - 8, nằm ngang, hình trứng
dài 25 - 30mm, dày 18 - 24mm, màu nâu thẫm hay đen, gốc có áo
hạt cứng màu da cam.
Sinh học:
Tái sinh bằng hạt tốt ở nơi có nhiều ánh sáng. Cây rụng lá vào
tháng 12, ra lá non vào đầu tháng 1, có hoa vào tháng 3 - 4, quả
chín vào tháng 10 - 11.
Nơi sống và sinh thái:
Cây mọc ở rừng mưa nhiệt đới thường xanh hay rừng nửa rụng lá
mưa mùa, tập trung ở độ cao 500 - 700m (có khi đến 1000m) mọc
chung với Bằng lăng (Lagerstroenlia sp.), Giáng hương
(Pterrocapus macrocarpus), Gáo vàng (Adina cordifolia), Thung
(Commersonia batramia) Gõ đỏ mọc ở nơi đất bằng phẳng hoặc
trên sườn núi có đất thoát nước nơi đất sâu, sét pha cát, đất đỏ có
đá nổi hoặc không. Rất ít khi mọc ven suối ẩm ướt.
Phân bố:
Loài đặc hữu của Đông Dương. Việt Nam Kon Tum, Gia Lai (An

Khê, Chư Prông - Làng Goòng), Darlark (Krông Bông), Khánh
Hoà (Ninh Hoà: núi Vọng Phu), Sông Bé (Phước Long, Đức
Phong), Đồng Nai (Tân Phú, Cát Tiên), Tây Ninh.
Thế giới: Lào, Campuchia.
Giá trị:
Gỗ gõ đỏ rất đẹp, màu đỏ nhạt hoặc đỏ thẫm, có chỗ nổi vằn đen
giống da hổ, nên có nơi còn gọi là cây Hổ bì. Gỗ cứng, rất bền,
thường được dùng đóng bàn ghế, giường tủ, đồ chạm trổ cao cấp.
Những u gỗ trên thân có vân xoáy rất đẹp, gọi là gỗ "nu mật" hay
gỗ lúp, dùng đóng đồ đạc cao cấp, được bán theo kilôgram.
Tình trạng:
Sẽ nguy cấp. Do gỗ rất quý nên gõ đỏ bị săn lùng ráo riết để khai
thác. Ngoài ra môi trường sống của nó cũng bị phá hủy và thu hẹp
nhiều. Vì vậy số lượng cá thể giảm sút rất nhanh chóng, rất ít khi
còn gặp cây cỏ kích thước lớn