BÀI 42: SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC potx

Tuần:32 Ngày soạn:08/4
Tiết: Ngày dạy:

BÀI 42: SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT

I. MỤC TIÊU
1. Mục tiêu
- HS hiểu được về sinh sản hữu tính.
- HS nêu được các ưu điểm của sinh sản vô tính (SSVT) đối với sự phát triển
của TV.
- Mô tả được quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi.
- Mô tả được sự thụ tinh kép ở thực vật có hoa.
2. Kỹ năng
- Phân tích, so sánh, khái quát hóa.
- Vận dụng lý thuyết vào thực tiễn.
3. Thái độ
Nghiêm túc và tích cực xây dựng bài.
II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN
- Tranh hình SGK phóng to.
- Một số mẫu hoa thật.
- Thông tin bổ sung.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1. Ổn định lớp (1p)
- Kiểm tra sỉ số lớp.
2. Kiểm tra bài cũ
- Bày dài nên không kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới (1p)
- Trong các ví dụ sau đây, hình thức nào không phải là sinh sản vô tính ?
Thân mía – cây mía
Củ khoai mì – cây khoai mì
Hạt xoài – cây xoài

Hạt me – cây me
GV dựa vào câu trả lời của HS để dẫn vào bài: để biết được sinh sản hữu tính (SSHT)
là gì và có ưu điểm gì so với sinh sản vô tính, thì chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu bài hôm
nay.
Hoạt động 1: SINH SẢN HỮU TÍNH LÀ GÌ ?
- Phương pháp: vấn đáp.

Thời
gian
Hoạt động GV Hoạt động Nội dung











- GV nêu câu hỏi:
+ Cho vd về một số cây
không có hình thức
SSVT.
+ Thế nào là SSHT ?


- GV yêu cầu HS nghiên
cứu SGK để bổ sung

kiến thức.
- GV yêu cầu:
+ Đọc SGK
+ Nêu đặc trưng của
SSHT
+ Tính ưu việt của
SSHT so với SSVT như
thế nào ?

- HS vận dụng kiến thức
đã học lớp dưới trả lời:
+ VD: bầu, bí…
+ Sinh sản có hiện tượng
kết hợp giữa cá thể đực
cá thể và cái là SSHT.
- HS trả lời – lớp nhận
xét


- HS trả lời:
+ Phân tích trong SGK.
+ Lấy ví dụ cụ thể.
I. Khái niệm
- SSHT là hình thức sinh sản
trong đó có sự hợp nhất của
giao tử đực và cái tạo nên hợp
tử phát triển thành cơ thể mới.


- Đặc trưng của SSHT:

+ Có quá trình hình thành và
hợp nhất giao tử đực với giao tử
cái, luôn có sự trao đổi, tái tổ
hợp của hai bộ gen.
+ Luôn gắn liền với giảm phân
tạo giao tử.
- Tính ưu việt:
+ Tăng khả năng thích nghi của
thế hệ sau đối với môi trường
sống luôn biến động.
+ Tạo sự đa dạng về di truyền
cung cấp nguồn vật liệu phong
phú cho CLTN và tiến hóa.





Hoạt động 2: SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
- Phương pháp: vấn đáp.
- Phiếu học tập.

Thời
gian
Hoạt động GV Hoạt động HS Nội dung




- GV yêu cầu HS quan

sát hoa đã chuẩn bị:
+ Mô tả cấu tạo đơn giản
của hoa.


- HS quan sát, kết hợp
với kiến thức đã học ở
lớp dưới trả lời câu hỏi:


1. Cấu tạo của hoa
- Hoa gồm các bộ phận: cuống
hoa, đế hoa, đài hoa, tràng hoa.
+ Hoa đực có nhị.
+ Hoa cái có nhụy
+ Hoa lưỡng tính có cả nhị và



- GV nêu yêu cầu
+ Quan sát hình 42.1
SGK
+ Hoàn thành nội dung
trong phiếu học tập “tìm
hiểu quá trình hình
thành hạt phấn và túi
phôi”.
- GV phát phiếu học tập
để các em làm.
- GV nhận xét đánh giá

hoạt động nhóm.



- HS hoạt động nhóm
+ Cá nhân thu nhận kiến
thức từ SGK.
+ Thảo luận nhóm, thống
nhất các ý kiến về các
nôi dung trong phiếu học
tập.
- Nhóm làm bài trong
phiếu học tập.
- Lớp nhận xét, trao đổi
góp ý kiến.
nhụy.
2. Quá trình hình thành hạt
phấn và túi phôi.








- Đáp án phiếu học tập.

- GV nêu câu hỏi
Hãy chỉ ra sự tương đồng
trong quá trình tạo hạt
phấn và tạo phôi

- HS sử dụng kiến thức
trả lời
+ Trải qua quá trình
giảm phân, noãn và TB
trong bao phấn đều cho 4









- GV nêu câu hỏi
+ Thụ phấn là gì ?
+ Có mấy hình thức thụ
phấn ?



- GV hỏi:

+ Thụ tinh là gì ?
+ Quá trình thụ tinh diễn
ra như thế nào ?
+ Thế nào là thụ tinh kép
?

- GV hỏi
+ Nguồn gốc nội nhũ có
trong hạt là do đâu ?
+ Thụ tinh kép có vai trò
như thế nào đối với thực
bào tử.
+ Bào tử nguyên phân
tạo thành giao tử đực và
cái.


- HS vận dụng kiến thức
trả lời:
- Yêu cầu trả lời được
+ Khái niệm thụ phấn
+ 2 hình thức thụ phấn.


- HS nghiên cứu SGK:
+ Khái niệm
+ Hạt phấn nảy mầm
+ Kết hợp giữa các giao
tử.

- HS vận dụng kiến thức
để trả lời
+ Nội nhũ do sự kết hợp


3. Quá trình thụ phấn và thụ
tinh.
a) Thụ phấn
* Khái niệm: thụ phấn là quá
trình vận chuyển hạt phấn từ nhị
đến núm nhụy
* Hình thức thụ phấn:
- Tự thụ phấn
- Thụ phấn chéo
b) Thụ tinh
* Khái niệm: thụ tinh là sự hợp
nhất của giao tử đục với nhân
của TB trứng trong túi phôi để
hình thành nên hợp tử khởi đầu
TB mới.
* quá trình thụ tinh
- Hạt phấn nảy mầm thành ống
phấn.
- Ống phấn sinh trưởng xuyên
qua vòi nhụy, lỗ phôi vào túi
phôi giải phóng 2 nhân.
vật ?

- Gv hỏi
+ Hạt được hình thành
như thế nào ?
+ Phân loại hạt dựa trên
đạt điểm nào ? Cho vd.
- GV nhận xét, đánh giá
hoàn thiện liến thúc cho
HS.
- GV nêu câu hỏi
+ Hạt không có nội nhũ
chất dinh dưỡng có ở đâu
?
- GV hỏi bổ sung kiến
của giao tử đực với nhân
lưỡng bội.
+ Thụ tinh kép đã hình
thành cấu tạo chất dinh
dưỡng nuôi phôi đến khi
thành cây con, giúp cho
thế hệ sau thích nghi với
môi trường.

- HS nghiên cứu trả lời
+ Sau thụ tinh hạt được
hình thành
+ Phân loại dựa vào chất
dự trữ.



- HS trả lời được
Hạt không có nội nhũ
chất dinh dưỡng được dự
- Giao tử đục thứ nhất thụ tinh
với tế bào trứng tạo thành hợp
tử.
- Giao tử đục thứ hai đến kết
hợp với nhân lưỡng bội tạo
thành nhân tam bội.
- Thụ tinh kép là cả hai nhân
cùng tham gia thụ tinh (chỉ có ở
thực vật hạt kín)
4. Quá trình hình thành quả
hạt
a) Hình thành hạt
- Noãn được thụ tinh phát triển
thành hạt
+ Hợp tử phát triễn thành phôi
+ TB tam bội phân chia thành
khối đa bào giàu chất dinh

dưỡng (nội nhũ) để nuôi dưỡng
phôi.
- Có hai loại hạt
+ Hạt có nội nhũ: hạt của cây
một lá mầm
+ Hạt không có nội nhũ: hạt của
thức
+ Hạt 2 lá mầm tiêu biến
dần qua quá trình phát
triển của phôi thành hạt.

-GV nêu vấn đề
+ Quả được hình thành
như thế nào ?
+ Thế nào là quả đơn
tính ?



- GV hỏi
+ Quả chín khác với quả
xanh như thế nào ?
+ Yếu tố nào cho quả
chín?
- Quả có vai trò như thế
nào đối với cây và đời
sống con người ?


trữ trong lá mầm.

- HS trả lời
+ Bầu phát triển thành
quả.
+ Quả đơn tính là quả
giả.




- HS quan sát trả lời
+ Dặc điễm vỏ quả
+ Vị trí của quả và mùi
thơm
- HS tham khảo SGK và
vận dụng kiến thức thông
tin bên ngoài để trà lời
câu hỏi
+ Vai trò phát tán
cây hai lá mầm




b) Hình thành quả
- Quả do bầu nhị phát triển
thành.

+ Bầu nhị dày lên chuyên hóa
như túi chứa hạt.
+ Quả bảo vệ hật, giúp phát tán
hạt.
- Quả đơn tính là quả không có
hạt do noãn không được thụ
tinh.
- Biến đổi màu sắc, độ cứng và
xuất hiện mùi vị, hương thơm
đặc trưng, thuận lợi cho việc
phát tán.

* Vai trò của quả :
- Đối với thực vật
Quả bảo vệ hạt, đảm bảo cho sự
+ Cung cấp thực phẩm.
Vd: lúa, ngô….
duy trì nòi giống của thực vật.
- Đối với con người
Cung cấp chất dinh dưỡng và
vật liệu quý.

Nội dung Hình thành hạt phấn Hình thành túi phôi
Xuất phát - Từ các TB trong bao phấn - Từ noãn trong bầu nhụy
Quá trình giảm phân
- Từ TB mẹ (2n) trong bao
phấn giảm phân hình thành 4
TB con (n) là các tiểu bào tử
đơn bội.
- Từ TB mẹ 2n của noãn qua

giảm phân hình thành 4 TB
con (n) xếp chồng lên nhau, đó
là các bào tử đơn bội cái.
- 3 TB xếp dưới tiêu biến.
Quá trình nguyên
phân
- Mỗi TB tiểu bào tử nguyên
phân một lần tạo cấu tạo đa
bào đơn bội gọi là hạt phấn
- Hạt phấn có 2 TB
+ TB bé là TB sinh sản
+ TB lớn là TB ống phấn
- 1 TB còn lại sinh trưởng dài
ra hình trứng.
- Tb nguyên phân 3 lần tạo
nên túi phôi có 8 nhân.
- Túi phôi là thể giao tử cái.

4. Củng cố (3p)
HS trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm sau:
1. Sau khi thụ tinh nhụy sẽ biến đổi thành
A, Quả
B, Hạt
C, Phơi.
D, Bao quả
2. Ở thực vật hạt kín thụ tinh là :
A. Quá trình vận chuyển hạt phấn từ nhò đến núm nh.
B. Sự hợp nhất giữ giao tử đực với nhân tế bào trứg trong túi phôi để hình
thành nên hợp tử.
C. Sự hợp nhất của nhân giao tử đực với nhân của tế bào đối cực.

D. Sự hợp nhất của nhân tế bào sinh sản trong hạt phần với tế bào trứng.
3. Ở thực vật hạt kín giao tử đực được sinh ra từ
A. Tế bào mẹ đại bào tử.
B. Tế bào ống phấn qua 1 lần nguyên phân.
C. Tế bào sinh sản qua 1 lần nguyên phân.
D. Tế bào sinh sản qua 1 lần giảm phân
5. Dặn dò (2p)
- Đọc trước bài mới.
- Học bài và làm bài.
- Chuẩn bị thực hành.
+ Chậu đát, dao, kéo cắt cành, rau muống, rau ngót.
+ Cây bưởi, cành cam, dây nilon.
V. RÚT KINH NGHIỆM
………………………………………………………………………………………………
…
………………………………………………………………………………………………
…
………………………………………………………………………………………………
…
………………………………………………………………………………………………
…
………………………………………………………………………………………………
…
Duyệt của GVHD Bạc liêu,ngày 08 tháng 4
năm 2011
Người thực hiện


ĐẶNG THỊ ÁNH TUYẾT LÊ TRỌNG
HUYỀN