Thận trọng với thuốc chữa viêm mũi dị ứng potx

Thận trọng với thuốc chữa
viêm mũi dị ứng


Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý tương đối phức tạp và khá phổ
biến trong cộng đồng. Theo thống kê, số bệnh nhân viêm mũi dị ứng
chiếm tới 40-45%. Khí hậu chuyển lạnh, tình trạng ô nhiễm ngày càng
tăng, mật độ dân cư đông đúc đã làm gia tăng số người được chẩn
đoán mắc các bệnh dị ứng như viêm mũi xoang dị ứng, dị ứng họng,
hen, dị ứng da
Dị ứng là một bệnh toàn thân, có thể xuất hiện ở bất kỳ cơ quan nào
của cơ thể như viêm mắt dị ứng, viêm da cơ địa trong đó viêm mũi xoang
dị ứng cũng là một biểu hiện cục bộ tại bộ phận mũi xoang khi tiếp xúc với
các dị nguyên (yếu tố gây dị ứng), như bụi nhà, thực phẩm (trứng, sữa, các
loại hải sản ), thuốc, phấn hoa, sự thay đổi các yếu tố của môi trường: độ
ẩm, nhiệt độ tinh thần căng thẳng, nội tiết tố, vi khuẩn, virut Dị ứng tùy
thuộc từng cá thể, tuy nhiên bản chất của cơ địa đến nay vẫn chưa thật sáng
tỏ, người ta nêu ra các biểu hiện không bình thường ở người có cơ địa dị
ứng: tăng bạch cầu eosino trong máu và dịch tiết niêm mạc, khả năng gắn
histamin của huyết thanh giảm. Gần đây (nghiên cứu của Ishizaka và
Johanson) vai trò của IgE trong máu và dịch tiết (dịch tiết và chất lượng),
nhất là vai trò của tế bào lympho trong cơ chế tăng và ức chế tạo IgE. Một
số tác giả nghiên cứu thấy rằng khi tiếp xúc với dị nguyên người ta có thể
mẫn cảm dần dần, do đó chúng ta đều có thể bị dị ứng, trừ những người
không có khả năng tạo kháng thể. Tình trạng mẫn cảm phụ thuộc vào liều
lượng và thời gian tiếp xúc với dị nguyên. Người dị ứng có thể sống một
thời gian dài mà không có biểu hiện thành bệnh lý, trong khi đó các xét
nghiệm chứng tỏ tình trạng dị ứng của cơ thể như nghiệm ứng da, hoặc
nghiệm ứng đặc hiệu khác vẫn dương tính. Thế cân bằng này không ổn định
và bệnh dị ứng sẽ xuất hiện khi có một số yếu tố thuận lợi: tiếp xúc ồ ạt với
dị nguyên vượt quá ngưỡng, tinh thần căng thẳng, stress, nội tiết: phụ nữ

thời kỳ kinh nguyệt, tiền mãn kinh, thuốc tránh thai, trẻ em nam hen nhiều
hơn nữ, bệnh dị ứng tăng hay giảm đi khi trưởng thành
Điều trị
- Dự phòng bằng thay đổi môi trường sống, chuyển chỗ ở, chỗ làm
việc nếu tìm được yếu tố dị nguyên nhưng phương pháp này thường rất khó
thực hiện, chủ yếu giữ nhà cửa luôn thoáng mát, sạch sẽ, giặt giũ kỹ các ga
trải giường, chăn, áo, gối, tránh sử dụng bếp than tổ ong bừa bãi, tránh nuôi
súc vật trong nhà.
- Loại trừ các yếu tố thuận lợi như thay đổi khí hậu đột ngột khi ra
khỏi chăn khi ngủ dậy, ra khỏi phòng đang ấm hoặc đang lạnh, tránh tiếp
xúc với các chất kích thích (bụi khói, khói thuốc lá, chất sát trùng tại các hồ
bơi ), tránh ăn những thức ăn kích thích như quá lạnh, quá cay, đồ hải sản
- Nâng cao sức đề kháng tự nhiên, giảm sự nhạy cảm của cơ thể bằng
các yếu tố vi khoáng chất, khí hậu liệu pháp, tắm suối nước nóng, châm cứu,
tập thể dục thường xuyên
- Điều trị triệu chứng bằng thuốc kháng histamin gồm cả kháng H1 và
H2, thuốc chống cholinergic, coricoid toàn thân và tại chỗ, vitamin C Cây
hoa ngũ sắc (dân gian gọi là hoa cứt lợn) cũng có tác dụng khá tốt với viêm
mũi dị ứng nhưng phải kết hợp các biện pháp khác và tìm nguyên nhân để
phòng tránh.
Trong các thuốc chữa viêm mũi dị ứng, nhóm thuốc chống viêm được
sử dụng nhiều nhất, đặc biệt là những bệnh lý viêm mũi dị ứng. Nhóm thuốc
chống viêm corticoid cải thiện triệu chứng chảy mũi, hắt hơi, ngạt tắc mũi
rất có hiệu quả nên hay được sử dụng rộng rãi. Nhưng điều nguy hiểm là
bệnh nhân lại thường tự mách nhau điều trị, hoặc sau khi đi khám một lần
thấy có hiệu quả họ lại tự tìm mua thuốc đó và sử dụng kéo dài, đến khi xảy
ra các biến chứng của thuốc mới quay trở lại bệnh viện, dẫn đến xuất hiện
thêm một loại bệnh lý mới gọi là viêm mũi xoang do thuốc. Đây là một loại
bệnh lý khi đã mắc phải rất khó chữa trị bằng nội khoa thông thường mà
được khắc phục bằng phẫu thuật và để lại hậu quả không phải là nhỏ cho

bệnh nhân. Mặc dù được điều trị tích cực nhưng hệ thống mũi xoang và lông
chuyển niêm mạc không bao giờ có thể trở về trạng thái bình thường được.
Với các thuốc chống viêm có coricoid dạng nhỏ như polydexa, collydexa
người bệnh được thầy thuốc chỉ định cho dùng dưới 7 ngày. Tuy nhiên, hiện
nay các thuốc chống viêm có corticoid dạng xịt được bào chế dưới dạng
phun sương (Budenase) có thể được sử dụng với thời gian kéo dài nhưng
phải có sự theo dõi chặt chẽ, và hiệu chỉnh liều sử dụng theo tiến triển hoặc
suy thoái của bệnh của các thầy thuốc chuyên khoa đến khi mũi xoang trở lại
bình thường. Tránh tình trạng quen thuốc do điều trị dở dang và kết quả là
không khỏi được bệnh. Thuốc dạng này thường có chỉ định trên 6 tuổi, tuy
nhiên một vài trường hợp đặc biệt có sự theo dõi biến chuyển của niêm mạc
mũi thường xuyên có thể dùng được cho bệnh nhi trên 1 tuổi. Độ sinh khả
dụng toàn thân của thuốc thường là 14-33%. Khi sử dụng thuốc, nồng độ
thuốc đạt tối đa trong vòng 40 phút. Thuốc corticoid điều trị tại chỗ trong
các bệnh viêm mũi dị ứng quanh năm và viêm mũi dị ứng theo mùa. Điều trị
polyp mũi, dự phòng tái phát.
Thuốc corticoid tại chỗ tuy chỉ hấp thu vào máu khoảng 2% nhưng
nếu không được dùng đúng cách cũng sẽ gây một số biến chứng do corticoid
nói chung, nhất là trẻ em dưới 2 tuổi như không kích thích vỏ thượng thận
tiết hormon, làm tuyến vỏ thượng thận bị teo, gây hội chứng biến dưỡng hậu
quả từ việc tăng giữ muối, nước, gây hiện tượng béo giả, ứ đọng mỡ ở một
số bộ phận như mặt, gây tăng đường huyết - nguy cơ của đái tháo đường.
Bên cạnh đó làm tăng huyết áp, giảm kali máu kết hợp rối loạn cân bằng
muối - nước gây nhiều bất lợi cho người bị bệnh tim mạch, người glôcôm
Rối loạn quá trình tái tạo xương, biến dưỡng cơ dẫn đến loãng xương và teo
cơ. Giảm sức đề kháng chung của cơ thể nên rất dễ bị nhiễm trùng, nhiễm
nấm, đặc biệt là ở hệ thống mũi xoang. Một số trường hợp xuất hiện rối loạn
kinh nguyệt hoặc chảy máu mũi.
- Điều trị đặc hiệu: bằng phương pháp giải mẫn cảm khi tìm được dị
nguyên, ở Việt Nam thường gặp do bụi nhà. Giải mẫn cảm đặc hiệu tức là

đưa dị nguyên vào cơ thể với liều nhỏ và tăng dần để tạo kháng thể bao vây
thay đổi cách đáp ứng của cơ thể với yếu tố dị nguyên và vì thế làm mất
triệu chứng dị ứng bằng cách tiêm trong da liều dị nguyên tăng dần, cách
quãng (nồng độ từ 0,01% - 1%).
Thời gian điều trị thường kéo dài từ 6 tháng đến 5 năm.
- Với những bệnh nhân xuất hiện thoái hóa niêm mạc hình thành
políp, thoái hóa cuốn mũi, có một số yếu tố thuận lợi về cấu trúc giải phẫu
như vẹo vách ngăn, gai vách ngăn nên kết hợp điều trị phẫu thuật, nhưng
nên nhớ rằng đây chỉ là một biện pháp điều trị phối hợp với điều trị nội khoa
để nhanh chóng đem lại sự thông thoáng cho các lỗ dẫn lưu tự nhiên của hệ
thống xoang, nếu chỉ mổ đơn thuần khả năng tái phát bệnh sau đó là hiển
nhiên.
Bệnh mũi xoang gây ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và sinh hoạt hằng
ngày. Nếu cần phải sử dụng thuốc phải được đi khám và điều trị tại cơ sở
chuyên khoa để an toàn và hiệu quả.