Kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí - Chương 3 doc

21
&+ѬѪ1*,,,
KHUӂ&+7È1&+Ҩ7Ð1+,ӈ07521*0Ð,75ѬӠ1*.+Ë
I- CHUYӆ1ĈӘ,9Ұ7&+Ҩ77521*0Ð,75ѬӠNG KHÔNG KHÍ:
7KHRÿӏQKOXұWEҧRWRàn vұWFKҩWWKì vұWFKҩWFKӍELӃQÿәL tӯGҥQJQày sang dҥQJ
khác, di chuyӇQWӯQѫLQj\VDQJQѫLNKiFFKӭNK{QJWӵVLQKUDKD\PҩWÿL
GiҧWKLӃWUҵQJWDFyPӝWNKXYӵFQJKLên cӭXFyPӝWJLӟLKҥQQjRÿyYtGөQKѭ
NK{QJNKtWURQJFăQSKòng hay không khí trên 1 khu ÿ{WKӏ«0ӝWFKҩWWKHRGòng không
NKtÿLYjRNKXYӵFQJKLên cӭXVӁ[ҧ\UDFiFWình huӕQJ
-BӏWLêu hӫ\WURQJNK{QJJLDQÿy (biӃQWKành chҩWNKiF.
-Tích lNJ\OҥLWURQJNK{QJJLDQÿyPjNK{QJWKD\ÿәLWtQKFKҩW
-ĈLUDNKӓLNKXYӵFQJKLên cӭXPjNK{QJWKD\ÿәLWtQKFKҩW
Tuân theo quy luұWEҧRWRàn vұWFKҩWWDFy
/ѭӧQJÿLYjR OѭӧQJFKҩWWLêu hӫ\OѭӧQJFKҩWWtFKONJ\OѭӧQJFKҩWÿLUD
Trong tӵQKLên, không phҧLFKҩWQào cNJQJWXkQWKӫÿ~QJFiFTXiWUình này. Do vұ\
FK~QJWDFyFiFWUѭӡQJKӧSVDX
A-HӋWKӕQJEҧRWRàn vұWFKҩWәQÿӏQK:
Ĉk\OjWUѭӡQJKӧSÿѫQJLҧQQKҩW.K{QJJLDQQJKLên cӭXNK{QJ[ҧ\UDFiFWUѭӡQJ
hӧSWLêu hӫ\KD\WtFKWөFKҩW{QKLӉP.KLÿyWDFy
/ѭӧQJFKҩWÿLYjR OѭӧQJFKҩWÿLUD (16)
7UѭӡQJKӧSQày chӍ[ҧ\UDWURQJWUѭӡQJKӧSKӋWKӕQJQJKLên cӭXNK{QJFyKD\Fy
khҧQăQJWtFKONJ\KD\WLêu hӫ\FKҩW{QKLӉPQKӓNK{QJÿiQJNӇ
-VD: không gian cӫDSKòng A thông vӟLSKòng kӃErQ%Yj&.K{QJNKtÿLYjR
phòng A tӯSKòng B vӟLOѭXOѭӧQJ/
B
và nӗQJÿӝ&2
2
là C
B
và không khí tӯSKòng C vӟL
OѭXOѭӧQJ/FYà nӗQJÿӝ&2

2
là Cc . Không khí tӯSKòng A ÿѭӧFTXҥWK~WWKҧLUDQJòai.
Vұ\OѭӧQJNKtSKҧLK~WUDQJRài và nӗQJÿӝ&2
2
ӣNKtWKҧLOà bao nhiêu ?
NӃX FK~QJ WD WKӯD QKұQ ÿk\Oà hӋ WKӕQJ EҧR WRàn әQ ÿӏQK QJKƭDOj OѭX OѭӧQJ
NK{QJNKtYjOѭӧQJ&2
2
ÿLUDNKӓLSKòng A phҧLEҵQJOѭӧQJÿLYào.
Do vұ\ L = L
B
+ L
c
LxC = L
B
xC
B
+ L
c
xCc
(17)
B-HӋWKӕQJYұWFKҩWәQÿӏQKNK{QJEҧRWRàn:
Trên thӵFWӃFKҩW{QKLӉPSKiWWiQWURQJNK{QJNKtWKѭӡQJWKDPJLDFiFSKҧQӭQJ
hóa hӑFVLQKKӑFQrQOѭӧQJYұWFKҩWNK{QJÿѭӧFEҧRWRàn trong quá trình phát tán.
.KLÿyELӇXWKӭFFӫDKӋWKӕQJVӁSKҧLOà:
/ѭӧQJÿLYjR /ѭӧQJÿLUD/ѭӧQJEӏWLêu hӫ\
NӃX FKRUҵQJ FKҩW { QKLӉP SKkQ Eӕ ÿӗQJ ÿӅXWURQJNK{QJ JLDQ QJKLên cӭXYà
OѭӧQJFKҩWEӏWLêu hӫ\WӹOӋYӟLOѭӧQJFKҩW{QKLӉPFyWURQJNK{QJ gian nghiên cӭXWDFy
thӇYLӃWQKѭVDX
/ѭӧQJEӏWLêu hӫ\ .&98)

VӟL hӋVӕWLêu hӫ\FKҩW{QKLӉPOX{QPDQJGҩXkP-)
C- nӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWURQJNK{QJJLDQ[pW
V- thӇWtFKNK{QJJLDQ[pW
Xét biӃQWKLrQOѭӧQJFhҩW{QKLӉPWKHRWKӡLJLDQWDFy WKӇYLӃWSKѭѫQJWUình vi
phân:
(19)
C
LCLC
L
BBCC

u

u

CK
d
t
dC
u
22
GiҧLSKѭѫQJWUình vi phân trên , ta có :
(20)
7URQJÿy
C
o
-NӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWҥLWKӡLÿLӇPEҳWÿҫX[pWW 
3KѭѫQJWUình biӃQWKLên nӗQJÿӝWKHRWKӡLJLDQQày cho ta thҩ\1ӗQJÿӝFKҩW{
nhiӉPFKӍEҵQJNK{QJNKLWKӡLJLDQNpRGài vô tұQ&o 0 khi tov
KӃWTXҧOà biӇXWKӭFWRiQKӑFFӫDKӋWKӕQJәQÿӏQKNK{QJEҧRWRàn là:

/ѭӧQJQKLӉPYjR /ѭӧQJ{QKLӉP.&9
-VD: mӝW SKòng hút thuӕF Fy WKӇ WtFK P
3
 Fy OѭӧQg thҧL NKt IRUPDOGHK\GH
(HCHO) tӯNKyLWKXӕFOiOà 140mg/h. Phòng ÿѭӧFWK{QJJLyYӟLOѭXOѭӧQJP
3
/h. Hay
[iF ÿӏQK QӗQJ ÿӝ IRUPDOGHK\GH WURQJ NK{QJ NKt QӃX FKR UҵQJ KӋ Vӕ FKX\ӇQ ÿәL
formaldehyde thành CO
2
là 0.4 h
-1
.
GiҧWKLӃWUҵQJQӗQJÿӝIRUPDOGHK\GHÿӗQJÿӅXWURQJSKòng và bҵQJQӗQJÿӝWURQJ
khí ra khӓLSKòng C. Ta có thӇYLӃWELӇXWKӭFWRiQFKRKӋWKӕQJQKѭVDX
/ѭӧQJÿLYjR OѭӧQJÿLUD.&9
140 = 1000 x C + 0.4 x 500 x C
140 = 1200 x C
o C = 0.117 mg/m
3
.
C-HӋWKӕQJNK{QJEҧRWRàn vұWFKҩWYà không әQÿӏQK
Trong thӵFWӃFK~QJWDJһSUҩWQKLӅXP{Kình trong ÿLӅXNLӋQNK{QJәQÿӏQKWӭFOà
có sӵOѭXWӗQFKҩW{QKLӉPWURQJNK{QJJLDQ[pW%ҧQWKkQVӵSKiWWKҧLFKҩW{QKLӉPYà
OѭӧQJNK{QJNKtÿLTXDNK{QJJLDQ[pWOLên tөFELӃQÿәLWKHRWKӡLJLDQ7URQJWUѭӡQJKӧS
ÿyQJѭӡLWDWìm cách ÿѫQJLҧQEjLWRiQÿӇFyWKӇJLҧLÿѭӧF0{Kình toán cӫDKӋWKӕQJ
này có dҥQJFѫEҧQOà:
/ѭӧQJÿLYjR /ѭӧQJÿLUD/ѭӧQJOѭXWӗQ/ѭӧQJSKkQKӫ\
II- CÁC Yӂ8 7Ӕ Ҧ1+ +ѬӢNG TӞI SӴ .+8ӂ&+ 7È1 &+ҨT Ô NHIӈ0
TRONG KHÍ QUYӆN:

A/Các yӃXWӕNKtKұX
1-ҦQKKѭӣQJFӫDJLy
Gió gây ra các dòng chҧ\UӕLNK{QJNKtӣOӟSViWPһWÿҩW1KӡFyJLyFKҩW{QKLӉP
ÿѭӧFNKXӃFKWiQUӝQJUDOàm cho nӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPJLҧP[XӕQJUҩWQKLӅXVRYӟLEDQ
ÿҫX*LyOà nhân tӕÿһFELӋWTXDQWUӑQJ trong viӋFNKXӃFKWiQEөLYjKѫLKyDFKҩWQһQJKѫQ
không khí.
Gió có thӇNKXӃFKWiQFKҩW{QKLӉPOàm giҧPQӗQJÿӝEDQÿҫXYì nó thѭӡQJJk\
các dòng chҧ\UӕLFӫDNK{QJNKtViWPһWÿҩW.KiFYӟLFiFGòng chҧ\WҫQJ[XҩWKLӋQNKL
gió yӃXGòng chҧ\UӕLFӫDNK{QJNKtÿѭӧFÿһFWUѭQJEҵQJYLӋF[iRWUӝQFiFSKҫQWӱNKtӣ
các lӟSViWFҥQKQKDX'RFiF[iRWUӝQQày, các phҫQWӱFKҩW{QKLӉPFNJQJÿѭӧFQKDQK
chóng di chuyӇQVDQJFiFOӟSNK{QJNKtOkQFұQ.ӃWTXҧOà sӵNKXӃFKWiQFKҩW{QKLӉP
mҥQKPӁKѫQKLӋXTXҧKѫQ
PhҧLJKLQKұQ UҵQJJLyOX{QOX{Q Fy [XKѭӟQJWKD\ÿәLFKLӅX WKәLWӟLYà tӕFÿӝ
thәL0һFGù có nhӳQJWKӕQJNê theo dõi chһWFKӁFKRSKpS[iFÿӏQKFiFJLiWUӏYjSKѭѫQJ
KѭӟQJWӭFWKӡLFNJQJQKѭWҫQ VXҩWӣPӛLFҩSJLyYjKѭӟQJJLy9LӋF[HP[pWKѭӟQJJLy
nhҵPSKөFYөFKRPөFÿtFKTX\KRҥFKYӏWUtQJXӗQWKҧLFӕWUiQKFKRQJXӗQWKҧLFKҩW{
nhiӉPÿӭQJÿҫXKѭӟQJJLyFKӫÿҥRFiFNKXGkQFѭFiFF{QJWUình quan trӑQJ
2- ĈӝҭPYjPѭD
kt
O
eCC u
23
7URQJÿLӅXNLӋQFyÿӝҭPOӟQFiFKҥWEөLVӁGtQKNӃWYào nhau thành hҥWOӟQYjUѫL
nhanh xuӕQJÿҩW7X\Yұ\FiFYLVLQKYұWWURQJNK{QJNKtSKiWWULӇQQKDQKFKyQJEiP
theo các hҥWEөLNKXӃFKWiQUӝQJ[XӕQJFKLӅXGѭӟLJLy
0ѭDFyWiFGөQJUӱDVҥFKP{LWUѭӡQJNKt+ҥWPѭDNpRWKHRKҥWEөLKҩSWKXPӝW
sӕFKҩW{QKLӉPYjUѫL[XӕQJÿҩW'RÿyӣFiFYùng không khí có chӭDFKҩW{QKLӉP
nhiӅXQѭӟFPѭDFNJQJPDQJWKHRFKҩW{QKLӉPOàm ҧQKKѭӣQJWӟLP{LWUѭӡQJÿҩWYjQѭӟF
SKtDGѭӟL
7URQJFѫQPѭDOӟSNK{QJNKtWUên cao trút các hҥWQѭӟF[XӕQJWKjQKPѭDQrQFy

[XKѭӟQJQyQJOrQQJѭӧFOҥLQѭӟFPѭDUѫL[XӕQJPһWÿҩWVӁEӕFKѫLWKXQKLӋWFӫDPһW
ÿҩWYà lӟSNK{QJNKtViWPһWÿҩWQên có thӇ[ҧ\UDKLӋQWѭӧQJQJKӏFKQKLӋWNK{QJFyOӧL
cho viӋFNKXӃFKWiQFKҩW{QKLӉPYào không khí.
B- ҦQKKѭӣQJFӫDÿӏDKình, nhà cӱD
1- Khái niӋPFKXQJ
Khi có mӝWOXӗQJJLyGLFKX\ӇQVRQJVRQJYӟLPһWÿҩWYjYDYjRWѭӡQJFKҳQYX{QJ
góc vӟLFKLӅXJLyӢPһWWUѭӟFWѭӡQJNK{QJNKtEӏGӗQQpQOҥLOjPWăQJiSVXҩWWӍQKFӫD
không khí tҥLÿy$SVXҩWWƭQKQj\Fy[XKѭӟQJÿҭ\Gòng gió lên cao. MһWVDXEӭFWѭӡQJ
do gió bӏFҧQOҥLOàm áp suҩWWƭQKJLҧP[XӕQJ.ӃWTXҧOà mӝWYùng xoáy quҭQ[XҩWKLӋQ
VDXWѭӡQJFKҳQNpRGài theo chiӅXJLyWӟLPӝWNKRҧQJFiFKQjRÿyWUrQPһWÿҩWWҥLÿyJLy
mӟLOҩ\OҥLÿѭӧFYұQWӕFYjKѭӟQJFNJ9ùng xoáy quҭQQj\ÿѭӧFJӑLOà vùng bóng rӧS
NKtÿӝQJFӫDWѭӡQJFKҳQ.
Qua nghiên cӭXQJѭӡLWDÿã xác ÿӏQKÿѭӧFEyQJUӧSNKtÿӝQJFӫDWѭӡQJFKҳQFy
chiӅXFDRKQKѭKình vӁVDX
7URQJYQJEyQJNKtÿӝQJWӕFÿӝGLFKX\ӇQFӫDJLyUҩWQKӓNK{QJNKtWUDRÿәLYӟL
không khí vùng xung quanh kém dӉJk\FiFKiӋQWѭӧQJWtFKWөFKҩW{QKLӉP
H 2-1: Quy luұWEyQJNKtÿӝQJVDXWѭӡQJFKҳQ
L/h12345678
H/h 1.7 2.1 2 1.8 1.2 0.7 0.4 0
ĈӕLYӟLQKà cӱDÿӭQJÿӝFOұSGRFyFiF{YăQJOӛFӱDWK{QJJLyQên quy luұWFӫD
bóng rӧSNKtÿӝQJFySKҫQQjRWKD\ÿәLWKHR[XKѭӟQJJLҧPFKLӅXFDRYà chiӅX[DFӫD
vùng bóng rӧSNKtÿӝQJ
Khi có nhiӅXF{QJWUình nӕLWLӃSQKDXWKHRFKLӅXJLyF{QJWUình phía trѭӟFVӁҧQK
KѭӣQJÿӃQF{QJWUình phía sau. Quy luұWFӫDEyQJUӧSNKtÿӝQJFNJQJVӁÿәLNKiF
ĈӇ[iFÿӏQKÿ~QJEyQJUӧSNKtÿӝQJFӫDQKjQJѭӡLWDOàm mô hình và xem xét trong ӕQJ
NKtÿӝQJKD\PiQJWKӫ\OӵF
6DXÿk\OjPӝWYjLWUѭӡQJKӧSÿѫQJLҧQÿã ÿѭӧFQJKLên cӭX
24
1KjÿӭQJÿӝFOұSFyFKLӅXQJDQJKҽS
1KjÿѭӧFFRLOjÿѭӧFÿӭQJÿӝFOұSQӃXSKtDÿҫXJLyFӫDQJôi nhà, công trình cao

nhҩWFyNKRҧQJFiFKWӟLQyWӕLWKLӇXOà 8 tӟLOҫQFKLӅXFDR3KtDGѭӟLJLyFӫDQJ{LQKà
khoҧQJÿӃQOҫQFKLӅXFDRQKà không có ngôi nhà nào kӃFұQ
1KjÿѭӧF[HPFyFKLӅXQJDQJKҽSNKLFKLӅXQJDQJQKà nhӓKѫQ KRһFEҵQJ
chiӅXFDR.KLÿyEyQJNKtÿӝQJFӫDQJ{LQKà có chiӅXFDRKYà chiӅXGài 6h phía sau
và trên ngôi nhà.(hình a)
1KjÿӭQJÿӝFOұSFyFKLӅXQJDQJUӝQJ
Khi chiӅXQJDQJEOӟQKѫQK%yQJNKtÿӝQJFӫDQKà gӗPKDLNKXYӵFQKѭKình
vӁ
1KjÿӭQJJҫQQKDXJLyWKәLYào khu nhà thì không gian giӳDKDLGãy nhà sӁFy
vùng gió quүQ1ӃXQKjÿҫXJLyFyFKLӅXQJDQJKҽSWKì vùng gió quүQFyFKLӅXGài 8h.
NӃXQKà rӝQJWKì mӝWSKҫQPiLQKà không nҵPWURQJYùng quүQJLy
2- ҦQKKѭӣQJFӫDÿӏDKình vӟLVӵSKkQWiQFKҩW{QKLӉP
ӢFiFYQJÿӏDKình không bҵQJSKҷQJFyÿӗLFyJò viӋFSKkQWiQFKҩW{QKLӉP
có biӇXKLӋQSKөWKXӝFYjRÿӏDKình rҩWUõ nét bӣLYì phân bӕKѭӟQJYà tӕFÿӝJLyUҩWNKiF
so vӟLÿӏDKình vùng bҵQJSKҷQJ[XҩWKLӋQFiFYùng xoáy quҭQӣGѭӟLFiF lNJQJVkXSKtD
VDXFiFÿӗLJò dӕFFNJQJQKѭFyWKӇFyFiFOXӕQJJió lҥQK WUѭӧWGӑFWKHRFiF WULӅQ dӕF
xuӕQJFiFWKXQJONJQJ
Vì vұ\NKL[HP[pWNKҧQăQJSKiWWiQFKҩW{QKLӉPӣFiFYùng này cҫQSKҧL[HP
xét vӏWKӃWKӵFWӃFӫDQѫLÿһWQJXӗQthҧLYӟLFiFÿLӅXNLӋQJLyÿӏDSKѭѫQJFKӭNK{QJWKӇ
dùng sӕOLӋXFKXQJFӫDWRàn khu vӵFFKRÿjLNKtWѭӧQJWK{QJEiR
VD: C
өWKӇOà nhà máy nhiӋWÿLӋQ1LQK%ình do khi thiӃWNӃNK{QJOѭӡQJKӃWÿѭӧF
ÿLӅXNLӋQÿӏDKình nên ÿã gây ô nhiӉPP{LWUѭӡQJFKRWKӏxã Ninh Bình vào mùa gió Nam
–Ĉ{QJ1DP
25
III-3+ѬѪ1* 3+È3 7Ë1+ 72ÈN SӴ .+8ӂCH TÁN CHҨ7 Ð 1+,ӈ0
7521*0Ð,75ѬӠNG KHÍ
A. Phân loҥLFiFQJXӗQWKҧLFKҩW{QKLӉP
1-Theo chiӅXFDRQJXӗQWKҧLFKҩW{QKLӉP
NguӗQWKҧLWKҩS là nguӗQWKҧLÿһWWURQJYùng bóng khí ÿӝQJFӫDF{QJWUình hay

thҩSKѫQFKLӅXFDRJLӟLKҥQQKѭVDX
-VӟLQKà có chiӅXQJDQJKҽSÿӭQJÿӝFOұS+
gh
= 0,36 x b
1
+ 2,5 x H
-VӟLQKà có chiӅXQJDQJUӝQJÿӭQJÿӝFOұS+
gh
= 0,36 x b
1
+ 1,7 x H
-VӟLQKyPQKà: H
gh
= 0,36 x( b
1
+ X ) + H
b
1
-KhoҧQJFiFKWӯWѭӡQJKұXWӟLQJXӗQWKҧL
X-khoҧQJFiFKFiFQKyPQKà
H-chiӅXFDRQJXӗQWKҧL
NguӗQWKҧLFDR : là nguӗQWKҧLFy+!+JK
2 -7KHRNtFKWKѭӟFQJXӗQ
NguӗQÿLӇPLà nguӗQFyNtFKWKѭӟFQKӓJӑQWURQJNK{QJJLDQQKѭFiFӕQJWKҧL
khi hay ӕQJNKyL«
NguӗQÿѭӡQJLà nguӗQWKҧLFKҩW{QKLӉPNpRGài trên mӝWPһWSKҷQJ1KѭFӱD
mái nhà công nghiӋS«
NguӗQGLӋQ: Là nguӗQWKҧLFKҩW{QKLӉPWUҧLÿӅXWUên mӝWPһWSKҷQJ
NguӗQNK{QJJLDQ Là nguӗQWKҧLFKҩW{QKLӉPWUҧLÿӅXWURQJPӝWNK{QJJLDQ
3 -Theo nhiӋWÿӝNKtWKҧLSKkQWKành:

NguӗQQyQJ tӯӕQJWKҧLQӗLKѫLOò nung,…
NguӗQQJXӝL tӯӕQJWKҧLFiFKӋWKӕQJWK{QJJLy
4 - Theo bҧQFKҩWFKҩW{QKLӉP
NguӗQWKҧLKѫLYjNKt
NguӗQWKҧLEөLFKѭDÿѭӧF[ӱOêWӟL
NguӗQWKҧLEөLÿã ÿѭӧF[ӱOêWӟL
B. 3KѭѫQJWUình vi phân cѫEҧQNKuӃFKWiQFKҩW{QKLӉPYjRP{LWUѭӡQJNKt
Ta xét mӝWӕQJWKҧLFKҩW{QKLӉPYào không khí ӣÿӝFDRKGѭӟLWiFGөQJFӫDJLy
luӗQJNKtWKҧLTXDPLӋQJӕQJVӁEӏXӕQFRQJWKHRFKLӅXJLyĈӗQJWKӡLFKRWiFGөQJ[iR
trӝQYà khuӃFKWiQFӫDNK{QJNKt[XQJTXDQKYӟLOXӗQJNKtWKәLUDWLӃWGLӋQOXӗQJNKtGҫQ
dҫQÿѭӧFPӣUӝQJUDQKѭWKjQKPӝWFKLӃFORDWҥRWKành mӝWKình khói theo chiӅXJLyWӯ
miӋQJӕQJWKҧL&iFFKҩW{QKLӉPODQFKX\ӅQFKӫ\ӃXWURQJYӋWNKyLQày có nӗQJÿӝFDR
nhҩWӣWkPOXӗQJYà giҧPGҫQWKHRFKLӅu di chuyӇQWӟLELên cӫDYӋWNKyLWUӯFiFKҥWEөL
NtFKWKѭӟFOӟQSKkQO\NKӓLGòng khí thҧLYjUѫLJҫQFKkQӕQJWKҧL1JѭӡLWDTXDQViWWKҩ\
góc mӣUӝQJFӫDYӋWNKyLWURQJSKҥPYL– 20
o
.
NӃXÿһWPӝWKӋWUөFWӑDÿӝFyWkPWҥLWkPӕQJNKyLWUөF2]WKHRFhiӅXFDRӕQJ
khói và Ox trùng theo chiӅXJLyWKәL2\WKHRSKѭѫQJYX{QJJyFYӟL2[WUên mһWSKҷQJ
nҵPQJDQJPһWÿҩW*LҧWKLӃWUҵQJÿk\Oà hӋәQÿӏQKYà bҧRWRàn vӟLJLyWKәLVRQJVRQJYӟL
mһWÿҩWTaylor (1915) và Schmidt (1917) xây dӵQJOêWKX\ӃWNKXӃFKWán chҩWNKtYà bөLOѫ
lӱQJWURQJNK{QJNKtYӟLSKѭѫQJWUình vi phân tәQJTXiWQKѭVDX

21
¸
¹
·
¨
©
§

w
w
u
w
w

¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§
w
w
u
w
w

¸
¹
·
¨
©
§
w
w
u
w

w

w
w
u
w
w
z
C
k
zy
C
k
yx
C
k
xx
C
u
t
C
zyx
7URQJÿy C_ NӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWURQJNK{QJNKt
x,y,z_ TӑDÿӝÿLӇP[pW
k_ HӋVӕNKXӃFKWiQUӕLWKHRFiFSKѭѫQJ[\]
u_ TӕFÿӝJLy
26
1ăP6XWWRQ2*GӵDWKHROêWKX\ӃWFӫD7D\ORUYà cho rҵQJVӵSKkQEӕQӗQJ
ÿӝFKҩW{QKLӉPWURQJTXiWUình lan toҧWXkQWKHROXұWSKkQEӕFKXҭQ*DXVVYjÿѭDUDNӃW
quҧ


22exp
22
2
22
2
2
,,
»
»
¼
º
«
«
¬
ª
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§
u

u
u
uuuu

 n
z
n
yzy
n
zyx
xS
z
xS
y
SSxu
M
C
S
SӕPNJQFyJLiWUӏQ yYj[iFÿӏQKWKHRWUѭӡQJYұQWӕFJLyWKHRFKLӅXÿӭQJ
Sy Sz : HӋVӕNKX\ӃFKWiQUӕLWKHRSKѭѫQJ<Yj=
1ăP%HUOLDnd M.E. giҧLSKѭѫQJWUình và thu ÿѭӧFNӃWTXҧFKRYLӋF[iFÿӏQK
nӗQJÿӝ&ӣOӟSViWPһWÿҩW



23
4
1
exp
12
2
2
1
1

1
2/3
1
,
»
¼
º
«
¬
ª
uu

uu
u
u
uuuuu


xk
y
xnk
Hu
kxkn
M
C
o
n
o
yx
S

VӟL M-/ѭXOѭӧQJFKҩW{QKLӉP
k
1
- HӋsӕNKXӃFKWiQUӕL
u- VұQWӕFJLyӣÿӝFDRP
k
0
= 0,5~1m khi khí quyӇQNK{QJәQÿӏQKYà 0,1~1m khi khí quyӇQәQÿӏQK.
n = 0,15 ~ 0,2.
C. GiӟLWKLӋXSKѭѫQJSKiSWtQKWRiQ
1. 3KѭѫQJSKiSFӫD6XWWRQ-Pasquill (pp Gauss):
( Còn gӑLOà mô hình thӕQJNê kinh nghiӋP
DҥQJF{QJWKӭFSKәELӃQQKҩWPj6XWWRQYj3DVVTXLOOÿѭDUDOj
(24)
.KL[iFÿӏQKQӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPJҫQPһWÿҩWWKì xem z = 0. Khi ÿyWDFy
(25)
7URQJÿy
C - NӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWҥLYӏWUtFyWӑDÿӝ[\]
u - VұQWӕF gió.
V
y
,V
z
- HӋVӕNKXӃFKWiQUӕLWKHRFiFSKѭѫQJ\]WѭѫQJӭQJYӟLVDLSKѭѫQJFKXҭQ
cӫDKàm phân phӕL*DXVV
H - ChiӅXFDRKLӋXTXҧFӫDӕQJNKyL
HӋVӕNKXӃFKWiQVy, Vz là sai lӋFKFKXҭQFӫDKàm khuӃFKWiQ*DXVVWKHRSKѭѫQJ
QJDQJYjÿӭQJ+ӋVӕVy, Vz phөWKXӝFYào khoҧQJFiFKWӟLQJXӗQWKҧLYà tính әQÿӏQK
cӫDNKtTX\ӇQ+ӋVӕQj\ÿѭӧF[iFÿӏQKWKHRELӇXÿӗWKӵFQJKLӋPFӫD*LIIRUG[k\GӵQJ
QăP

CҩSәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQÿѭӧFSKkQWKành 6 cҩSWKHR7XUQHUQKѭVDX
Ban ngày theo nҳQJFKLӃX %DQÿrPWKHRÿӝPk\
TӕFÿӝJLy
trên cao 10m
(m/s)
MҥQK
(1)
Trung bình
(2)
YӃX
(3)
NhiӅXPk\
> cҩS
Ít mây
d 3/8
< 2
2 y 3
3 y 5
5 y 6
A
A-B
B
C
A-B
B
B - C
C y D
B
C
C

D
E
E
D
D
F
F
E
D
 
°
¿
°
¾
½
°
¯
°
®

»
¼
º
«
¬
ª
u


»

¼
º
«
¬
ª
u

u
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§
u
u
uuuu

2
2
2
2
2
2
2
exp
2
exp

2
exp
2
zzyzy
HzHzy
u
M
VVVVVS
zy,x,
C
»
»
¼
º
«
«
¬
ª
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§
uu
uuu

2
2
2
2
2
1
exp
zyzy
Hy
u
M
VVVVS
0zy,x,
C
27
> 6DDDDD
Chú ý:
1- Là nҳQJPùa hè, mһWWUӡLFyJyFFDR!
0
.
2- Là nҳQJPùa hè, trӡLFyPk\Yà trong sáng, góc cao mһWWӡLOà 30 y 60
0
.
3- NҳQJEXәLFKLӅXPùa thu hay ngày mùa hè có mây, mһWWUӡLӣJyFFDRy 35
0
.
4- ĈӝPk\ÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJPӭFPk\FKHSKӫEҫXWUӡL
Ĉk\OjSKѭѫQJSKiSWtQKWRiQÿѭӧFVӱGөQJQKLӅXӣFiFQѭӟFSKѭѫQJ7k\
Công thӭFÿӇ[iFÿӏQKELӃQWKLên nӗQJÿӝFKҩWJk\{QKLӉPWUên mһWÿҩWWKHRWUөF
x (vӟL\ ] Oà nhӳQJÿLӇPFyQӗQJÿӝFDRKѫQFiFÿLӇPNӃErQWKHRSKѭѫQJ\QKѭ

sau:
(26)
Trên hình vӁOà biӇXÿӗGR7851(5OұSELӇXGLӉQPӕLTXDQKӋJLӳD.
y
K
z
và KhoҧQJFiFK;SKөWKXӝFYjRÿӝәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQ
TӕFÿӝJLyX*LyWKѭӡQJFyWUӏVӕWӕFGӝXWKD\ÿәLWKHRFKLӅXFDR1JѭӡLWDELӇX
diӉQWKD\ÿәLÿyEҵQJELӇXWKӭF
(27)
7URQJÿyX
0
và u
1
tӕFÿӝJLyӣÿLӇPNKiFFDRÿӝ
z
o
và z
1
ÿӝFDRӣÿLӇP
p – SӕPNJ
HӋVӕSFKRPһWÿҩWJӗJKӅ
CҩSәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQ DiӉQJLҧL p
ARҩWNK{QJәQÿӏQK 0.15
B Không әQÿӏQKÿLӇQKình 0.15
C Không әQÿӏQKQKҽ 0.2
p
oo
z
z

u
u
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§

1
2
2
2
exp
zzy
H
u
M
C
VVVS
u

u
uuu

28
D Trung tính 0.25
E ӘQÿӏQKQKҽ 0.4

F ӘQÿӏQK 0.6
Cho mһWÿҩWEҵQJSKҷQJKD\WUên mһWQѭӟFOӟQKӋVӕSWURQJEҧQJÿѭӧFQKkQ
thêm hӋVӕFKRPӑLFҩSәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQ
Tính әQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQ
-Khí quyӇQWURQJWҫQJÿӕLOѭXFjQJOrQFDRnhiӋWÿӝFàng giҧPÿLWKHRPӝWKӋVӕ
suy giҧPQKLӋWÿӝ
-7URQJÿLӅXNLӋQOêWѭӣQJFàng lên cao, khí áp càng giҧPQên nhiӋWÿӝFNJQJJLҧP
theo hӋVӕVX\JLҧPQKLӋWÿӝÿRҥQQKLӋW+ӋVӕQày = 1
o
C/
100m
.( PHҤ01*Ӑ&ĈĂ1*
-Trong thӵFWӃFyYài yӃXWӕҧQKKѭӣQJ tӟLKӋWKӕQJQj\OjJLyÿӏDKình và bӭF[ҥ
mһWWUӡL
-Khí quyӇQÿѭӧFFRLOà әQÿӏQKNKLPà hӋVӕVX\JLҧPQKLӋWÿӝWKHRÿӝFDRQKӓ
KѫQKӋVӕVX\JLҧPQKLӋW ÿӝÿRҥQQKLӋW7URQJWUѭӡQJKӧSQày mӝWSKҫQWӱNK{QJNKt
ÿѭӧFVҩ\QyQJOên, dãn nӣUDYà bay lên trên do tác dөQJFӫDiSVXҩWWKӫ\WƭQK3KkQWӱÿy
giҧPQKLӋWÿӝWXkQWKHRKӋVӕVX\JLҧPQKLӋWÿӝÿRҥQQKLӋW1KѭQJGRKӋVӕVX\JLҧP
nhiӋWÿӝWKӵFQKӓKѫQQrQWӟLO~FQjRÿyQKLӋWÿӝFӫDSKҫQWӱNKtQKӓKѫQNK{QJNKt
xung quanh, nó lҥLFKX\ӇQÿӝQJWKHRchiӅXQJѭӧFOҥL.ӃWTXҧOà phҫQWӱNKtGDRÿӝQJOên
xuӕQJӣPӭFQjRÿy
-Khí quyӇQÿѭӧFFRLOà không әQÿӏQKNKLKӋVӕVX\JLҧPQKLӋWÿӝWKHRFKLӅXFDR
lӟQKѫQKӋVӕVX\JLҧPQKLӋWÿӝÿRҥQQKLӋW3KҫQWӱNK{QJNKtEӏQyQJOên cӭWLӃSWөFED\
cao mãi.
-Khí quyӇQÿѭӧFFRLOà trung tính khi hai hӋVӕQày bҵQJQKDX
.KL[iFÿӏQKÿѭӧFELӃQWKLên nhiӋWÿӝWKHRFKLӅXFDRFӫDPӝWYӏWUt QJѭӡLWDFyWKӇ
[iFÿӏQKÿѭӧFÿӝFDR[iRWUӝQFӵFÿҥLFӫDNKXYӵF
ĈӝFDR[iRWUӝQFӵFÿҥL/à chiӅXFDRPà khӕLNKtQyQJFyWKӇED\Oên cho tӟLNKL
nhiӋWÿӝFӫDNKӕLNKLEӏJLҧPWKHRÿLӅXNLrQÿRҥQQKLӋWEҵQJYӟLQKLӋWÿӝNK{QJNKt[XQJ
quanh.

BiӃQWKLên nhiӋWÿӝWKHRFKLӅXFDREӏWKD\ÿәLGRPӝWYài hiӋQWѭӧQJVDX
NghӏFKQKLӋWEӭF[ҥ
-Do mһWÿҩWFyWUDRÿәLQKLӋWEӭF[ҥYӟLEҫu trӡLQên vӅÿêm, khi không có bӭF[ҥ
mһWWUӡLPһWÿҩWEӭF[ҥQKLӋWYào bҫXWUӡLYà lҥQKÿL4XiWUình này thѭӡQJEҳWÿҫXWӯWӕL
mҥQK QKҩW YjR ÿrPYj Yj VX\ JLҧPGҫQ NKLWUӡL ViQJ 7URQJ ÿLӅXNLӋQ PD ÿ{QJ WUӡL
quang mây, nhiӋWÿӝOӟSNK{QJNKtViWPһWÿҩWWKҩSKѫQFҧFiFOӟSSKtDWUên sinh ra quá
trình nghӏFKQKLӋWEӭF[ҥ/ӟSQJKӏFKQKLӋWQày có thӇFDRWӟLYjLWUăPPpWYjRViQJVӟP
NghӏFKQKLӋWGRWҫQJNK{QJNKtQyQJKҥWKҩS
-Là hiӋQWѭӧQJ[ҧ\UDNKLNK{QJNKtQyQJKѫQFyiSVXҩWFDRFKX\ӇQÿӝQJ[Xӕng
GѭӟL1KLӋWÿӝNKӕLNKtFDRKѫQQKLӋWÿӝNK{QJNKtJҫQPһWÿҩW+LӋQWѭӧQJQày xҧ\UDӣ
bҩWFӭÿkXӣÿӝFDRWӯYjLWUăPWӟLYài ngàn mét và xҧ\UDFùng vӟLKӋWKӕQJWKӡLWLӃWFyiS
suҩWFDR'RNK{QJNKtFKX\ӇQÿӝQJ[XӕQJGѭӟLQên nhiӋWÿӝWăQJGҫQOàm giҧPPk\Yà
ÿӝҭPWѭѫQJÿӕL7UӡLWURQJ[DQKQên dӉGүQÿӃQQJKӏFKQKLӋWEӭF[ҥGѭӟLWҫQJQJKӏFK
ÿҧRQKLӋW
ChiӅXFDRKLӋXTXҧFӫDӕQJWKҧL+
ChiӅXFDRKLӋXTXҧFӫDӕQJWKҧL+EҵQJ
H = h +
'
h (28)
h – ChiӅXFDRKình hӑFFӫDӕQJWKҧLm)
'h –ĈӝQkQJFDRFӫDGòng khí thҧL/jÿӝFDRFӫDOXӗQJNKtWKҧLOên cao thêm do
ÿӝQJQăQJWҥLPLӋQJӕQJWKҧLYà do nhiӋWÿӝNKtWKҧLFDRKѫQP{LWUѭӡQJ[XQJTXDQK+ình
trên là kӃWTXҧWtQKWRiQPӝWӕQJWKҧLFyFiFFKLӅXFDRKLӋXTXҧWKҧLNKiFQKDX
29
Theo BRIGG (1972) kiӃQQJKӏ'KWtQKQKѭVDX
Khi cҩSәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQOà A ~ D :
(29)
(30)
X
f

=120F
0,4
nӃX)t 55 m
4
/s
3
X
f
=50F
5/8
nӃX)d 55 m
4
/s
3
g – Gia tӕFWUӑQJWUѭӡQJPV
2
).
r – Bán kính ӕQJWKҧLP
V
s
– VұQWӕFNKtWKҧLTXDPLӋQJӕQJPV
u – TӕFÿӝJLyӣPLӋQJӕQJWKҧLPV
T
k
– NhiӋWÿӝNKtWKҧL
o
K ).
T
x
– NhiӋtÿӝNK{QJNKt[XQJTXDQKWKҧL

o
K ).
Khi cҩSәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQOà E ~ F :
r –ĈӝJLҧm nhiӋWÿӝÿRҥQQKLӋW 
o
C/m )
3KѭѫQJSKiSWtQKWRiQQj\OӋWKX{FUҩWQKLӅXYjRÿӝәQÿӏQKFӫDNKtTX\ӇQPà
theo bҧQJSKkQFҩSWKì ÿӝәQÿӏQKQày lҥLWKD\ÿәLOLên tөFWKHRWKӡLJLDQ9ì thӃJLiWUӏ
WtQKÿѭӧFJҫQQKѭJLiWUӏWUXQJEình tӭFWKӡLWҥi thӡLÿLӇP[HP[pW SDXÿk\OjNӃWTXҧWtQK
so sánh nӗQJÿӝFKҩWJk\{QKLӉPWUên mһWÿҩW WURQJYӋWNKtWKҧLӣFiFÿӝәQÿӏQKNKt
quyӇQNKiFQKDX
¸
¸
¹
·
¨
¨
©
§
uuu
uu
'
x
k
s
f
T
T
vrgF
u

XF
h
1
6,1
2
3/22/1


32
314,2
3/1
¸
¹
·
¨
©
§

w
w
u
¸
¹
·
¨
©
§
u
u '
r

z
T
T
g
S
Su
F
H
x
x
30
3KѭѫQJSKiSFӫD%HUOLDQG và cӝQJVӵ:
TӯNӃWTXҧJLҧLSKѭѫQJWUình vi phân cӫD7D\ORUYà dӵDYào mô hình thӕQJNê thӫ\
ÿӝQJ%HUOLDQGYà cӝQJVӵÿѭDUDF{QJWKӭFWtQKWRiQVӵSKkQWiQFKҩW{QKLӉPYào không
NKtQKѭVDX
NӗQJÿӝFӵFÿҥL&
m
trên mһWÿҩWGѭӟLKѭӟQJJLyFӫDӕQJWKҧLÿѫQ7UөF;
Cho nguӗQQyQJFy't > 0 f < 100 m/s
2
.
0
C
(33)
Cho nguӗQQJXӝLNKL't d 0 f > 100 m/s
2
.
0
C
(34)

7URQJÿy
A – HӋVӕÿLҥOêNKXYӵF$ 
M –/ѭӧQJFKҩW{QKLӉPWKҧLJV
F – HӋVӕ F=1 Khi thҧLFKҩW{QKLӉPOà khí
F=2 Khi thҧLEөLFyKLӋXTXҧlӑFVҥFKNK{QJGѭӟL
F=2,5 Khi thҧLEөLFyKLӋXTXҧOӑFVҥFKa
F=3 Khi thҧLEөLFyKLӋXTXҧOӑFVҥFK
H – ChiӅXFDRӕQJWKҧLP
D –ĈѭӡQJNtQKPLӋQJӕQJWKҧLP
L –/ѭXOѭӧQJNKtWKҧLP
3
/s
't – ChӋQKOӋFKQKLӋWÿӝNKtWKҧL
o
C
m – HӋVӕNK{QJWKӭQJX\ên .
n – HӋVӕNK{QJWKӭQJX\ên phөWKXӝFYào v
m
.
Cho nguӗQQyQJFy't > 0 f < 100 m/s
2
.
0
C
(35)
3
3
2
/ mmg
tLH

nmFMA
Cm
'uu
uuuu

3
3
/
8
mmg
HLH
nDFMA
Cm
uuu
uuuu

2
f0,34f0,10,67
1
m
uu

31
Cho nguӗQQJXӝLNKL't d 0 f > 100 m/s
2
.
0
C
(36)
(37)

V
s
– TӕFÿӝNKtWKҧLtҥLPLӋQJӕQJWKҧLPV
Khi V
m
d 0,3 n = 3
Khi 0,3  V
m
 2
(38)
Khi V
m
! 2 n = 1
NӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWUên trөF;
C
X
= S
1
x C
m
mg/m
3
(39)
NӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWUên trөF<
C
y
= S
2
x C
x

mg/m
3
(40)
S
1
- HӋVӕJLҧPQӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWKHRWUөF;VRYӟLQӗQJÿӝFӵFÿҥL&
m
.Tra
biӇXÿӗWKHR)Yà X/X
m
.
S
2
- HӋVӕJLҧPQӗQJÿӝFKҩW{QKLӉPWKHRWUөF<VRYӟLQӗQJÿӝFӵFÿҥL&
m
.Tra
biӇXÿӗWKHRX<;
m
).
u – TӕFÿӝJLyWtQK toán. m/s
KhoҧQJFiFK[XҩWKLӋQ&
m
kӇWӯFKkQӕQJWKҧL
Cho khí thҧL
X
m
= d
o
x H m (41)
7URQJÿyG

o
– HӋVӕ7UDÿӗWKӏWKHR9
m
và f. [ ].
Hay tính:
(42)
7URQJÿy cho nguӗQQyQJI
V
m
d 2 (43)
V
m
! 2 (44)
Cho nguӗQQJXӝLI !
(45)
VұQWӕFJLyQJX\KLӇP
ChҩW{QKLӉPÿѭӧFNKX\ӃFKWiQUӝQJOà nhӡJLy1KѭQJJLyFjQJOӟQFàng làm
giҧPVӵNKX\ӃFKWiQWKHRFKLӅXÿӭQJFӫDOXӗQJNKtWKҧL/XӗQJFàng sӟPWLӃS[~FYӟL
mһWÿҩW&iFQJKLên cӭXFKRWKҩ\WӗQWҥLPӝWWӕFÿӝJLyQJX\KLӇP8
m
làm xuҩWKLӋQQӗQJ
ÿӝFKҩW{QKLӉPFӵFÿҥLWUên mһWÿҩW8
m
ÿѭӧF[iFÿӏQKQKѭVDX
Khi V
m
d 0,5 U
m
= 0,5
Khi V

m
= 0,5 ~ 2 U
m
= V
m
v
vD
H
m
s
u
u
13, m/ s (28)
 
VmVmn u 36,43,03
Hd
F
u


0
4
5
Xm
)28,01(95,4d 2V
3
0m
fVm uuu d



3
28,0172 fVmV
m
uuu ! do
s/m
H
tL
65,0v
3
m
'u
u
Vm16,1d2Vm
V11,4d2V
o
mom
u !
u
d
32
Khi V
m
! 2
Trong cách tính này hӋVӕIÿѭӧFWtQKQKѭVDX
(46)
VӟLSKѭѫQJSKiSQj\WDFyWKӇWtQKÿѭӧFOѭӧQJFKҩW{QKLӉPFӵFÿҥLFKRSKpS
thҧLUDWӯPӝWӕQJWKҧLFKRWUѭӟFEҵQJFiFKWKD\>&@Yào biӇXWKӭFYjÿӇ[iF
ÿӏQKOѭӧQJ0FKRSKpS
CҧKDLSKѭѫQJSKiSWtQKQj\ÿѭӧFGùng cho ӕQJWKҧLFDRFӫDQJXӗQÿѫQYjQӗQJ
ÿӝFKҩW{QKLӉPEDQÿҫXNK{QJFy1ӃXWUѭӟFJLyFyQJXӗQWKҧLFDRNKiFFyNKҧQăQJҧQK

KѭӣQJWӟLNKXYӵFÿDQJ[pWWKì phҧLWtQKFӝQJҧQKKѭӣQJFӫDKDLQJXӗQWKҧL
BiӇXÿӗ[iFÿӏQKWUӏ sӕ6
1
BiӇXÿӗ[iFÿӏQKWULVӕ6
2
3. Tính nӕQJÿӝFKҩW{QKLӉPÿӗQJWKӡLdo nhiӅXQJXӗQgây ra cho mӝWÿLӇP
7URQJÿy&– NӗQJÿӝWҥLPӝWÿLӇPWUên mһWÿҩWPJP
3
).
C
i
– NӗQJÿӝJk\UDFӫDQJXӗQWKӭL
)f12,01(VmUm uu
ǻW
H
Dv
10f
2
2
s
3
u
u
u
¦

n
1
CiC