Kiếm tiền hay phụ sự xã hội pdf

Têåp sấch nây lâ mưåt phêìn trong bưå sấch ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM
VÂ THÏË GIÚÁI. Vâ bưå sấch nây lâ kïët quẫ ca dûå ấn nghiïn cûáu mang
tïn Ài tịm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do cấc chun
gia ca PACE cng mưåt sưë tấc giẫ phưëi húåp thûåc hiïån.
PACE giûä bẫn quìn
Copyright©2007 by PACE
Bưå sấch àậ àûúåc àùng k bẫn quìn, mổi thưng tin xin vui lông gûãi vïì:
PACE
Tôa nhâ PACE
341 Nguỵn Trậi, Qån 1
TP. Hưì Chđ Minh, Viïåt Nam
Email:
In lêìn thûá nhêët tẩi TP.HCM, do Nhâ xët bẫn Trễ êën hânh.

Tấc giẫ têåp sấch:

Nguỵn Phẩm Àùng Khoa

(mưåt phêìn ca dûå ấn)

vâ cấc chun gia ca PACE

Giấm àưëc àiïìu phưëi dûå ấn:

Trêìn V Ngun

Nhốm biïn têåp vâ àiïìu phưëi dûå ấn:

Trêìn V Ngun
Nguỵn Dûúng Hiïëu
Nguỵn Hưìng Dung

Nguỵn Thõ Hâ

2

SAM WALTON & WAL-MART


ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM VÂ THÏË GIÚÁI

Sam Walton & WAL-MART
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT
Nguỵn Phẩm Àùng Khoa vâ cấc chun gia ca PACE

Chịu trách nhiệm xuất bản: Ts. Quách Thu Nguyệt
Biên tập:

Thành Nam

Bìa:

Hữu Bắc

Sửa bản in:

Phạm Nguyễn

Kỹ thuật vi tính:

Mai Khanh + Thanh Hà

NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
161B Lý Chính Thắng - Quận 3 - Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 9316289 - 9316211 - 8465595 - 8465596 - 9350973
Fax: 84.8.8437450 - E-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn
Website:
CHI NHÁNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TẠI HÀ NỘI
20 ngõ 91, Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa - Hà Nội
ĐT & Fax: (04) 7734544
E-mail: vanphongnxbtre@ hn.vnn.vn

GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

3


Nhốm chun gia, nhốm àiïìu phưëi, nhốm tấc giẫ vâ nhốm biïn têåp ca
dûå ấn nghiïn cûáu Ài tịm Àẩo Kinh doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái xin
chên thânh cẫm ún cấc cưng ty, cú quan, àún võ vâ cấc cấ nhên àậ nhiïåt
tịnh hưỵ trúå thưng tin, tû liïåu trong viïåc triïín khai dûå ấn nghiïn cûáu vâ
thûåc hiïån têåp sấch nây.

4

SAM WALTON & WAL-MART


Mc lc

Cng bẩn àổc
7

KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Lúâi nối àêìu

13
Phêìn I.

CÛÃA HÂNG TẨP HỐA CA THÏË GIÚÁI
19

Chûúng 1.

SAM WALTON - CƯNG DÊN TUÅT DIÏÅU CA THÏË GIÚÁI
39

Chûúng 2.

“BẤN HÂNG TƯËT NHÊËT VÚÁI MÛÁC GIẤ THÊËP NHÊËT CỐ THÏÍ!”
Vùn hốa kinh doanh àang àûúåc viïët lẩi!

45
55

Chûúng 3.
TRIÏËT L “MƯÅT ÀƯLA”
Phêìn II.
TƯI LÂ NGÛÚÂI BẤN HÂNG CHO BẨN - VÊÅY THƯI!
Chûúng 1.

73

HẬY NGHƠ NHÛ NGÛÚÂI TIÏU DNG
Chûúng 2.

83

VÛÚÅT THẤC
Chûúng 3.

97

THẤCH ÀÊËU
Chûúng 4.

111

CÊU LẨC BƯÅ SAM
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

5


Phêìn III .
PH LC
“NÛÚÁC M TÛÅ HÂO VÏÌ ƯNG”

124

GIA ÀỊNH WALTON

132

CHNG TƯI LÂM VỊ MỔI NGÛÚÂI

136

SAM WALTON: HẬY LÂM THEO TƯI!

142

VIÏÅT NAM: CON SỐI ÀANG ÀÏËN!

146

SAM WALTON

158

6

SAM WALTON & WAL-MART


Cng bẩn àổc

KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Bưå sấch mâ bẩn àổc àang cêìm trïn tay lâ kïët quẫ
ca dûå ấn nghiïn cûáu mang tïn Ài tịm Àẩo Kinh
doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do Tưí húåp Giấo dc
PACE thûåc hiïån trong sët 14 thấng vûâa qua.

Chng tưi àùåt tïn cho bưå sấch nây lâ Àẩo Kinh
doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái vúái mong mën àûúåc
chia sễ cng bẩn àổc, àùåc biïåt lâ bẩn àổc doanh nhên
vâ bẩn àổc quan têm àïën kinh doanh, nhûäng kiïën giẫi
vïì hâng loẩt cấc cêu hỗi nhû: “Kinh doanh lâ gị?”,
“Doanh nhên lâ ai?”, “Àêu lâ ‘àẩo’ ca nghïì kinh
doanh?” vâ “Tẩi sao kinh doanh lâ mưåt nghïì cao qu
vâ xûáng àấng àûúåc xậ hưåi tưn vinh?”...
Àưåi ng chun gia ca PACE cng cấc cưång sûå àậ
nghiïn cûáu cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ca 25 doanh nhên
huìn thoẩi, àïën tûâ 25 têåp àoân kinh doanh dêỵn àêìu
trong nhûäng bẫng xïëp hẩng doanh nghiùồp trùn toaõn thùở
giỳỏi, nhựỗm tũm kiùởm caỏi aồo, caỏi triïët l cưët lội trong
kinh doanh ca hổ. Mc àđch lâ àïí l giẫi xem vị sao
hổ lâ nhûäng ngûúâi kiïëm tiïìn nhanh nhêët, kiïëm tiïìn
nhiïìu nhêët vâ kiïëm tiïìn bïìn vûäng nhêët thïë giúái, àưìng
thúâi hổ lẩi àûúåc xậ hưåi àùåc biïåt kđnh trổng?
Phên tđch tûâng chùång àûúâng, tûâng mưëc sûå nghiïåp,
tûâng bûúác thùng trêìm... ca nhûäng huìn thoẩi doanh
nhên nây, chng tưi àậ àc kïët àûúåc nhûäng nết chung
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

7


nhêët, nối chđnh xấc hún, lâ nhûäng ëu tưë khiïën hổ trúã
nïn vơ àẩi, trúã thânh nhûäng doanh nhên huìn thoẩi.
Àố lâ sûå khao khất, lâ niïìm àam mï mưåt cấch mậnh
liïåt àïí sấng tẩo, àïí àem àïën thêåt nhiïìu giấ trõ múái
cho cåc sưëng vâ cho xậ hưåi. Hổ aọ thỷồc hiùồn ỷỳồc

iùỡu oỏ bựỗng viùồc cửởng hiùởn caó cåc àúâi mịnh lêỵn viïåc
truìn àẩt, dêỵn àûúâng cho hêåu thïë.
Trong lúâi àêìu nây ca bưå sấch, chng tưi cng mën
kïí lẩi vúái qu võ mưåt vâi cêu chuån vâ mưåt vâi so
sấnh mâ PACE ln tûå hâo khi tịm thêëy nố trong hânh
trịnh Khất vổng Doanh trđ ca mịnh trong sët nhûäng
nùm vûâa qua:
Bâ ch mưåt tiïåm tẩp hốa sët ngây khưng vui vị
bn bấn ïë êím. Nhûng sau nhûäng ngây thấng nhịn
vâo “mùỉt” khấch hâng, bâ chúåt nghơ: “Sao tưi khưng lâ
ngûúâi giẫi quët vêën àïì nhu ëu phêím cho cẫ xốm?”.
Vâ mổi chuån thay àưíi. Tûâ àố, nhiïìu gia àịnh chûa
khấ giẫ trong khu phưë cố thïí mua mưåt, hai gối mị tưm
(mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ thng mị), mưåt tếp bưåt
ngổt (mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ gối bưåt ngổt). Bâ cố
thïí múã cûãa lc múâ sấng hay nûãa àïm, khi chùèng côn
núi nâo bấn hâng nûäa àïí àấp ûáng nhu cêìu “hïët chanh
àưåt xët” hóåc “nhâ khưng côn nûúác mùỉm”. Hay hún
nûäa, mổi ngûúâi chó “xểt” mưåt hai bûúác chên lâ cố ngay
nhûäng vêåt phêím cêìn thiïët nhêët cho gia àịnh. Lẩi thïm
chuån giấ cẫ ca bâ so vúái chúå vâ siïu thõ cng
chùèng chïnh lïåch lâ bao. Ai cng àoấn ra kïët quẫ:
cûãa tiïåm sët ngây ngûúâi ra kễ vâo, bâ thị bấn hâng
ln tay vâ cûúâi nối ln miïång. Khưng chó tiïìn lậi thu
àûúåc tùng cao, mâ bâ côn cố “lúåi nhån” lúán nhêët lâ
sûå qu mïën ca mổi ngûúâi dânh cho mưåt ngûúâi biïët
kinh doanh nhû bâ.
8

SAM WALTON & WAL-MART

Cêu chuån thûá hai vïì mưåt cú súã sẫn xët t sùỉt.
Ngûúâi ta thûúâng mua t ca cú súã nây vïì àïí àûång hưì
sú. Mưåt cú súã bế xđu rêët àưỵi bịnh thûúâng thị liïåu cố
mang trong ngûúâi “sûá mïånh xậ hưåi”? Trong mưåt thúâi
gian dâi, cú súã hoẩt àưång cêìm chûâng, cho àïën mưåt
ngây ưng ch ca nố thay àưíi cấch nghơ: tưi khưng
“bấn t sùỉt” nûäa, mâ sệ “bấn giẫi phấp lûu trûä hưì sú
vùn phông”. Tûâ àố, ưng vâ àưìng sûå tiïën hânh nghiïn
cûáu àïí tẩo ra nhûäng cấi t sao cho cố thïí chưëng àûúåc
mưëi, mổt, chưëng thêëm, ngùn t nây thị cố khốa kiïn cưë
àïí àûång hưì sú quan trổng, ngùn t khấc thị khưng cêìn
khốa àïí dïỵ kếo ra kếo vâo... Ưng cng chõu khố ài àïën
cấc vùn phông àïí nghiïn cûáu mâu sún, thay àưíi kđch
cúä, kiïíu dấng... Thïë lâ sẫn phêím ca ưng côn thïm tđnh
nùng lâm àểp cho cẫ vùn phông ca cấc cưng ty. Chó
sau mưåt thúâi gian ngùỉn, cú súã ca ưng àậ lưåt xấc vâ
phất triïín rêët nhanh.
Nhû vêåy, doanh nghiïåp lúán hay nhỗ ty thåc vâo
vêën àïì xậ hưåi mâ hổ giẫi quët àûúåc. Bâ ch tẩp hốa
ca khu phưë nổ cng Sam Walton (ưng ch têåp àoân
bấn lễ lúán nhêët thïë giúái Wal-Mart) àïìu giẫi quët vêën
àïì mua sùỉm ca xậ hưåi thưng qua viïåc múã cûãa hâng
bấn lễ. Hổ chó khấc nhau vïì phẩm vi: xậ hưåi ca bâ
ch tiïåm tẩp hốa lâ mưåt khu phưë, côn xậ hưåi ca Sam
mang têìm cúä thïë giúái.
Àiïìu xậ hưåi quan têm khưng phẫi lâ doanh nghiïåp
àố kiïëm àûúåc bao nhiïu mâ lâ hổ àậ mang lẩi gị cho
cưång àưìng. Chùèng hẩn, trong khi tó ph Nhêåt, Toyoda

(“cha àễ” ca Toyota), vúái tinh thêìn ấi qëc àûúåc ngûúâi
Nhêåt xem nhû anh hng dên tưåc thị tó ph Nga,
Khodorkovsky (ưng ch ca Yukos), ưng ta lâ ai trong
mùỉt dên Nga thị chó ngûúâi Nga múái thêëu rộ. Sûå khấc
nhau nây cố lệ do cấch thûác kiïëm tiïìn ca hổ.
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

9


Nghïì kinh doanh, xûa nay vêỵn thûúâng bõ hiïíu chó
nhû lâ nghïì “kiïëm tiïìn”. Nhûng thûåc chêët, khưng hïì
cố nghïì kiïëm tiïìn, búãi nghïì nâo thị cng kiïëm tiïìn
cẫ. Chùèng haồn, luờồt sỷ kiùởm tiùỡn bựỗng viùồc haõnh
nghùỡ luờồt, baỏc sụ kiùởm tiùỡn bựỗng caỏch chỷọa bùồnh cỷỏu
ngỷỳõi... Vaõ doanh nhờn, ngỷỳõi haõnh nghùỡ kinh doanh,
cuọng kiùởm tiùỡn bựỗng caỏch lậnh àẩo mưåt doanh
nghiïåp vâ thưng qua doanh nghiïåp àố àïí giẫi quët
vêën àïì hay àấp ûáng nhu cêìu nâo àố ca xậ hưåi.
Nhûng àiïìu khấc biïåt ca nghïì kinh doanh lâ trong
quấ trịnh hânh nghïì ca mịnh doanh nhên khưng
hânh àưång mưåt cấch àún lễ mâ biïët kiïën tẩo ra cấc
chỵi giấ trõ. C thïí hún, hổ nùỉm lêëy mưåt doanh
nghiïåp vâ têåp húåp bïn mịnh nhiïìu thânh viïn ùớ
cuõng cửồng hỷỳóng laồi nhựỗm hũnh thaõnh mửồt sỷỏc maồnh
tửớng lûåc, tûâ àố tẩo ra nhiïìu giấ trõ hún cho xậ hưåi. Àố
cng chđnh lâ l do mâ nghïì kinh doanh thûúâng
kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún so vúái nhûäng nghïì khấc vâ
vêỵn àûúåc cưång àưìng xậ hưåi ng hưå.
Nghiïn cûáu 25 huìn thoẩi doanh nhên thïë giúái cho

thêëy, d cố quấ nhiïìu sûå khấc biïåt nhûng hổ àïìu cố
chung mưåt tû tûúãng ch àẩo: “Kinh doanh lâ phng sûå
xậ hưåi”. Hay nối mưåt cấch àêìy à hún, “Kinh doanh lâ
kiïëm tiùỡn bựỗng caỏch phuồng sỷồ xaọ hửồi, bựỗng caỏch duõng
saón phêím hay dõch v nhû lâ phûúng tiïån àïí giẫi
quët nhûäng vêën àïì ca xậ hưåi vâ lâm cho cåc sưëng
trúã nïn tưët àểp hún”.
Cấi “àẩo” kinh doanh nây àậ àûúåc hổ quấn triïåt
ngay tûâ bíi àêìu khúãi nghiïåp àêìy gian khố cho túái lc
thânh cưng. Vâ sûå thêåt nây cng chđnh lâ l do gip
hổ kiïëm tiïìn nhanh nhêët, nhiïìu nhêët, bïìn nhêët, côn
bẫn thên hổ thị àûúåc xậ hưåi tưn vinh, nïí trổng, vâ rưìi
10

SAM WALTON & WAL-MART


hổ ài vâo lõch sûã kinh doanh thïë giúái nhû nhûäng huìn
thoẩi, doanh nghiïåp ca hổ cng vơ àẩi vâ trûúâng tưìn.
Nhû vêåy, vúái mưåt têm thïë ln hûúáng vïì cưång àưìng,
ln khất khao lâm cho xậ hưåi quanh mịnh (cố thïí nhỗ
gổn trong mưåt ngưi lâng hóåc rưång lúán bựỗng caó mửồt
hùồ mựồt trỳõi) tửởt eồp hỳn, chủnh hoồ, nhûäng doanh nhên
(duâ lúán hay nhoã, duâ “Têy” hay “Ta”, d “cưí” hay “kim”)
ln àûúåc xậ hưåi tưn vinh khưng phẫi vị sưë ca cẫi
khưíng lưì hổ kiïëm àûúåc, mâ vị nhûäng àống gốp vư giấ
ca hổ vâo sûå àưíi thay cuãa thïë giúái naây.
Song song vúái nhûäng doanh nhên lêỵy lûâng ca thïë
giúái, àiïìu khấc biïåt úã bưå sấch nây lâ chng tưi àậ
khúãi sûå hânh trịnh tịm kiïëm nhûäng “huìn thoẩi

doanh nhên Viïåt Nam” àïí, nhû mưåt cưë gùỉng, “àõnh võ”
xem ưng cha ta ngây xûa àậ khúãi sûå kinh doanh nhû
thïë naâo. Vaâ thêåt bêët ngúâ, trong lõch sûã Viïåt Nam àậ
tûâng cố nhûäng Lûúng Vùn Can, Bẩch Thấi Bûúãi,
Nguỵn Sún Hâ, Trõnh Vùn Bư... vúái nhûäng tû tûúãng
kinh doanh cố thïí gêy ngẩc nhiïn cho àïën têån bêy giúâ.
Nhịn “Têy” sệ thêëy “Àưng”, soi “cưí” mâ ngêỵm túái
“kim”, àố lâ àiïìu mâ chng tưi, nhûäng ngûúâi thûåc hiïån
bưå sấch, mong mën àûúåc chia sễ. Bưå sấch nây cng
lâ mưåt cêu chuån, mưåt phấc thẫo cho bûác tranh toân
cẫnh sinh àưång vâ àêìy mâu sùỉc vïì doanh nhên thïë
giúái - nhûäng doanh nhên lâm thay àưíi thïë giúái, vâ vïì
mưåt thïë hïå doanh nhên tiïìn bưëi ca Viïåt Nam cấch
àêy gêìn mưåt trùm nùm lõch sûã - mưåt thïë hïå doanh
nhên mâ àïën ngây nay chng ta vêỵn cố thïí tûå hâo. Tûâ
àố, nhûäng nưỵ lûåc nây sệ gốp phêìn hịnh thânh vùn hốa
doanh nhên Viïåt, mưåt bưå phêån quan trổng trong vùn
hốa Viïåt Nam.
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

11


Chng tưi xin àûúåc gûãi lúâi tri ên trên trổng nhêët àïën
nhûäng àưìng nghiïåp àậ hưỵ trúå tinh thêìn cho chng tưi,
àïën cấc cấ nhên vâ àún võ àậ sùén lông hưỵ trúå thưng
tin, tû liïåu trong quấ trịnh nghiïn cûáu. Àùåc biïåt, chng
tưi mën gûãi lúâi cấm ún chên thânh àïën cấc têåp àoân
hâng àêìu thïë giúái do cấc doanh nhên huìn thoẩi
sấng lêåp, cấm ún gia tưåc hổ Lûúng, gia tưåc hổ Bẩch,...

- hêåu dụå ca c Lûúng Vùn Can, c Bẩch Thấi Bûúãi...
àậ nhiïåt têm gip àúä chng tưi trong sët quấ trịnh
“ài tịm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái”.
Viïåc triïín khai dûå ấn nây tûâ khêu nghiïn cûáu àïën
thïí hiïån thânh sấch trong mưåt thúâi gian khưng dâi,
cng nhûäng khố khùn trong quấ trịnh ài tịm tû liïåu
lõch sûã vïì cấc nhên vêåt, chùỉc hùèn bưå sấch sệ khố trấnh
khỗi nhûäng sai sốt nhêët àõnh. Do vêåy, chuáng töi rêët
mong nhêån àûúåc sûå thưng cẫm cng nhû nhûäng gốp
chia sễ ca bẩn àổc gêìn xa vïì bưå sấch àïí lêìn tấi
bẫn tiïëp theo àûúåc hoân thiïån hún.
Chng tưi, PACE vâ Nhâ xët bẫn Trễ, xin trên trổng
giúái thiïåu cng bẩn àổc bưå saỏch ờỡy tờm huyùởt naõy.
Vaõ chuỏng tửi cuọng tin rựỗng, qua bưå sấch nây, bẩn àổc
sệ cố thïm kiïën giẫi vïì “àẩo kinh doanh”, àïí tûâ àố, tûå
mịnh àûa ra mưåt àõnh nghơa cho nghïì kinh doanh vâ
tûå mịnh khùèng ừnh rựỗng, kinh doanh laõ kiùởm tiùỡn hay
phuồng sỷồ xaọ hưåi!
Thay mùåt Nhốm tấc giẫ ca bưå sấch
Giẫn Tû Trung - Ngûúâi Sấng lêåp PACE
Sâi Gôn, Xn Àinh Húåi, 2007

12

SAM WALTON & WAL-MART


LÚÂI NỐI ÀÊÌU

Theo Wikipedia, khu vûåc Ozarks (hay côn gổi lâ

ni Ozarks, cao ngun Ozarks) lâ mưåt khu cao
ngun vïì àõa chêët vâ khoa hổc úã trung têm nûúác
M. Nố nghiïng nhiïìu vïì nûãa phđa nam ca bang
Missouri, kếo dâi vïì phđa têy bùỉc vâ phđa bùỉc Arkansas. Thêåm chđ nố côn kếo dâi vïì hûúáng àưng
nam Kansas vâ àưng bùỉc Oklahoma.
Cấi tïn Ozarks bùỉt ngìn tûâ cấch àấnh vêìn ngûä
êm tiïëng Anh ca mưåt tûâ viïët tùỉt tiïëng Phấp lâ “aux
Arks” (viïët ngùỉn gổn tûâ aux Arkansas). Sûå sấng taåo
tiïëp theo àïën tûâ viïåc kinh doanh bûu àiïån taåi bỷu
iùồn Arkansas, nựỗm caồnh sửng Mississippi. Mửồt
xuờởt xỷỏ khaỏc laõ “aux Arc” nghơa lâ “to the Arc”
(àïën hịnh vông cung) – àiïìu àûúåc ghi trïn mưåt
tẫng àấ hịnh vông cung tẩi Alum Cove (ni
Ozarks). Hịnh vông cung nây àûúåc xấc àõnh nhû
möåt ranh giúái khi bùng qua nuái. Nhûäng ngûúâi du
lõch M àậ xem xết nhiïìu àiïím àùåc trûng khấc
nhau vâ gổi nố lâ “Ozarks” (cng nhû ni Ozarks
hay rûâng Ozarks). Túái àêìu thïë k XX, “Ozarks” àậ
trúã thânh mưåt tûâ àùåc trûng ca vng nây.
Ozarks àậ sinh ra mưåt con ngûúâi àùåc biïåt vâ k
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG REÃ NHÊËT

13


lẩ: Sam Walton. Lúán lïn trong “thúâi k khố khùn vâ
suy thoấi ca nûúác M”, tẩi Kingfisher, Oklahoma
nùm 1918, Sam Walton àậ lâm rẩng danh vng
àêët nây khi trúã thânh nhâ doanh nghiïåp thïë k ca
nûúác M. Nùm 1985, ưng àûúåc tẩp chđ Forbes bêìu

chổn lâ Ngûúâi giâu nhêët nûúác M. Nhiïìu túâ bấo
àùåt cho Wal-Mart (cưng ty ưng sấng lêåp) lâ “Ngổn
hẫi àùng khu vûåc Ozarks”.
Vâ chđnh Sam lâ ngûúâi chêm lûãa cho ngổn hẫi
àùng khưíng lưì êëy.
Wal-Mart cng nhû Sam Walton lâ nhûäng cấi tïn
nưíi tiïëng trïn toân thïë giúái. Nhûng vúái Viïåt Nam,
vêỵn khưng đt ngûúâi chûa tûâng nghe nối àïën àiïìu
nây. Do nhiïìu l do: Wal-Mart chûa tûâng àùåt chên
àïën Viïåt Nam, sấch, tâi liïåu àïì cêåp àïën cng chûa
nhiïìu.
Cën sấch nây àûúåc viïët ra cng khưng ngoâi
àõnh khấc hún lâ ài ngûúåc thúâi gian àïí vệ lẩi con
àûúâng ài ca mưåt huìn thoẩi. Huìn thoẩi êëy àậ
tûâ giậ cội àúâi vâo lc 74 tíi nhûng cng kõp xêy
dûång nïn mưåt àïë chïë hng mẩnh, àïë chïë mâ bêy
giúâ àang àûáng úã võ trđ sưë mưåt trong sưë hâng ngân
cưng ty bấn lễ trïn toân thïë giúái.
Nhûng chng tưi khưng cố àõnh kïí lẩi cåc àúâi
ca mưåt Sam Walton cûáng nhùỉc. Ưng lâ hiïån thên
ca mưåt àiïìu àùåc biïåt vâ àiïìu àùåc biïåt êëy chûáa
àûång nhiïìu tđnh cấch hïët sûác phûác tẩp. Chng tưi
mën rựỗng, bựỗng quaỏ trũnh viùởt laồi vùỡ cuửồc ỳõi vaõ
sỷồ nghiïåp ca Sam Walton, cën sấch nây cố thïí
14

SAM WALTON & WAL-MART


truìn tẫi àïën bẩn àổc nhûäng triïët l sưëng, triïët l

kinh doanh mâ ưng àậ dây cưng gêìy dûång vâ àeo
àíi trong sët cåc àúâi mịnh.
Búãi thïë, phêìn 1 ca cën sấch nây sệ giúái thiïåu
àïën bẩn àổc mưåt hịnh dung khấi quất nhêët vïì
Wal-Mart cng nhû con ngûúâi Sam Walton. Phêìn 2
sệ viïët lẩi chùång àûúâng ưng trúã thânh ngûúâi àân
ưng giâu nhêët nûúác M. Vâ phêìn 3 lâ mưåt phêìn
àùåc biïåt. Ngoâi nhûäng cêu chuån, lúâi nối bïn lïì vïì
Sam Walton, chng tưi àûa mưåt phêìn nhûäng thưng
tin múái nhêët ca ngânh kinh doanh bấn lễ Viïåt
Nam trong thúâi k bùỉt àêìu gia nhêåp WTO. Khi Viïåt
Nam múã cûãa, ngânh bấn lễ sệ lâ mưåt trong nhûäng
ngânh kinh doanh thu huát nhûäng têåp àoaân lúán
nhû Wal-Mart, Carrefour hay Tesco... àưí bưå vâo
mẫnh àêët mâu múä nây. Chng tưi cng àïí tûå cấc
bẩn nhêån àõnh. Nhêët lâ nhûäng nhâ doanh nghiïåp
tẩi Viïåt Nam, phẫi lâm gị àïí àûáng vûäng trûúác nguy
cú cố thêåt tûâ bïn ngoâi?
Bẩn àổc cng sệ thùỉc mùỉc: cën sấch nối quấ
nhiïìu vïì Wal-Mart. Àiïìu nây khưng thûâa! Àưëi vúái
Sam Walton, ưng vâ Wal-Mart chó lâ mưåt. Mổi hoẩt
àưång ca Wal-Mart àïìu gùỉn liïìn vúái tûâng chiïën
lûúåc, tûâng bûúác ài ca Sam. Vâ cng vị thïë, mổi
viïåc Sam lâm (kïí cẫ ài chung vúái gia àịnh) àïìu lâ
cưë gùỉng suy nghơ àïí àûa Wal-Mart lïn mưåt têìm
cao múái. Vâ d cẫ cåc àúâi Sam àïìu lâ nhûäng sûå
kiïån k th, chng tưi chó xin bùỉt àêìu kïí lẩi chi
tiïët tûâ nùm 1962, tûác lâ nùm mâ Sam Walton bùỉt
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

15


àêìu kinh doanh vúái cûãa hâng Wal-Mart àêìu tiïn
tẩi thõ trêën Bentonville, bang Arkansas.
Qua cën sấch nây, chng tưi mën chuín tẫi
àïën bẩn àổc mưåt triïët l cao hún lâ viïåc vệ lẩi
hânh trịnh ca Sam Walton vâ Wal-Mart: kinh
doanh lâm sao àïí cố thïí trúã thânh ngûúâi àûáng
àêìu mâ lẩi vûâa cố thïí tưìn tẩi lêu dâi vâ bïìn vûäng.
Àiïìu àố chng tưi àậ tốm gổn lẩi trong lúâi dêỵn àêìu
cën sấch nây: “Thânh cưng lâ khi bẩn mang lúåi
đch àïën cho ngûúâi khấc”.
Chng tưi khưng cố àõnh nối nhiïìu vïì nhûäng
con sưë, nhûäng thânh quẫ mâ Sam Walton vâ WalMart àậ àẩt àûúåc trong lúâi giúái thiïåu nây. Nhûäng
àiïìu êëy cấc bẩn sệ tûå khấm phấ khi lêìn giúã tûâng
trang. Chó nối àưi dông àïí gip cấc bẩn cố thïí
tiïëp cêån vúái cën sấch mưåt cấch hiïåu quaó hỳn:
haọy oồc bựỗng caỏch tỷỳóng tỷỳồng mũnh laõ Sam
Walton. Mịnh sệ giẫi quët àiïìu êëy nhû thïë nâo?
Mịnh sệ lâm gị àïí cố thïí bấn hâng vúái giấ thêëp
nhêët mâ chêët lûúång cao nhêët? Cấch kinh doanh
nâo bïìn vûäng nhêët vâ mang lẩi lúåi đch cho ngûúâi
khấc nhiïìu nhêët?
Cëi cuõng, chuỏng tửi mong rựỗng, cuửởn saỏch naõy
seọ ỷỳồc viùởt tiïëp tûâ nhûäng thưng tin ca bẩn àổc
khi têåp àoân Wal-Mart cố mùåt úã Viïåt Nam (àiïìu
nây àậ àûúåc xấc nhêån).
Bêy giúâ thị bẩn cố thïí bùỉt àêìu àổc cën sấch
nây rưìi.

16

SAM WALTON & WAL-MART


P

hêìn I.

CÛÃA HÂNG TẨP HỐA
CA THÏË GIÚÁI
Thomas I. Friedman, tấc giẫ ca Thïë giúái phùèng
cng Chiïëc Lexus vâ cêy ưliu, hai cën sấch nưíi
tiïëng viïët vïì tiïën trịnh toân cêìu hốa tûâng nối vïì
Wal-Mart: “Vúái Wal-Mart, àố lâ mưåt sûå àưíi múái
vơ àẩi. Nố khưng lâm nïn mổi thûá, nhûng àem
nhûäng sẫn phêím àïën toân thïë giúái vúái mưåt mûác
giấ thêëp khưng thïí tin àûúåc. Hổ àậ lâm àiïìu àố
nhû thïë nâo? Àố lâ mưåt chỵi cung cêëp toân cêìu
tẩo nïn mưåt hiïåu quẫ ngun tûã.”

GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG REÃ NHÊËT

17


Chûúng 1.

CƯNG

SAM WALTON
DÊN TUÅT DIÏÅU
CA THÏË GIÚÁI

Mưåt bíi sấng àểp trúâi thûá Ba ngây 17.3.1992.
Mưåt ngûúâi àân ưng 74 tíi, vốc ngûúâi vûâa phẫi, khn mùåt
hiïìn hêåu thêåm chđ àïën qụ ma, nhûng àưi mùỉt lẩi tinh anh lẩ
thûúâng, ngưìi trïn chiïëc xe lùn chêìm chêåm bûúác lïn bc trûúác
vễ mùåt hên hoan, ngûúäng mưå vâ kđnh phc ca hâng ngân ngûúâi
trong cùn phông lúán.
Tẩi àêy cố mùåt Tưíng thưëng Bush (cha) vâ phu nhên. Hổ àïën
àïí trao tùång cho ưng Hn chûúng Vị tûå do – giẫi thûúãng dên
sûå cao qu nhêët ca qëc gia.
Ngûúâi àân ưng run run phaỏt biùớu rựỗng, ờy laõ giờy phuỏt huy
hoaõng nhờởt trong sûå nghiïåp ca chng tưi”.
Sấng Ch nhêåt ngây 5.4.1992, ưng tûâ giậ cội àúâi mưåt cấch
bịnh thẫn, àêìy nghõ lûåc, nhû cấch mâ ưng àưëi àêìu vúái mổi thùng
trêìm trong cåc sưëng ca mịnh.


Bẩn àang nghe cêu chuån vïì nhûäng ngây cëi
cng ca mưåt huìn thoẩi nûúác M, ngûúâi àân
ưng thânh àẩt vâ cng lâ giêëc mú thânh cưng ca
hâng trùm triïåu ngûúâi trïn thïë giúái. Thấng
10.1985, tẩp chđ Forbes tûâng xïëp ưng – Samuel
Moore Walton – laâ Ngûúâi giaâu nhêët nûúác Myä.
Nhûng hún 40 nùm trûúác, cêu nối àêìu tiïn ca
ưng lâ:
“Charlie, chng ta phẫi thûåc sûå kinh doanh àưì

lốt ph nûä!”.
Khưng ai luỏc ờởy coỏ thùớ ngỳõ rựỗng, cờu noỏi tỷỳóng
chỷõng nhû àa cúåt êëy ca Sam Walton àậ bùỉt àêìu
múã ra mưåt k ngun múái cho ngânh kinh doanh
bấn lễ ca M. Nùm 1950, Wal-Mart chó lâ mưåt cûãa
hâng tẩp hốa nhỗ xđu tẩi thõ trêën Bentonville vúái
3.000 dên mang tïn Cûãa hâng Nùm xu vâ mưåt
hâo. Àïën hún nûãa thïë k sau, cêåu bế Wal-Mart
ngây nâo àậ vûún vai trúã thânh ngûúâi khưíng lưì
hng mẩnh. Àïën nùm 2006, tẩp chđ danh tiïëng
Fortune cưng bưë Wal-Mart lêìn thûá tû liïn tiïëp àûáng
àêìu danh sấch 500 cưng ty lúán nhêët thïë giúái vâ
àûúåc xem lâ cưng ty àûúåc ngûúäng mưå nhêët nûúác
M. Hïå thưëng Wal-Mart gưìm khoẫng 4.700 cûãa
20

SAM WALTON & WAL-MART


hâng rẫi rấc khùỉp thïë giúái. Doanh thu mưỵi ngây
ca Wal-Mart lïn àïën gêìn 1 tó àưla, gêëp àưi doanh
thu ca têåp àoân bấn lễ lúán thûá nhị lâ Carrefour
(Phấp).
Chng ta sệ ài ngûúåc lẩi con àûúâng dêỵn àïën
thânh cưng ca gậ khưíng lưì Wal-Mart.
Nùm 1950, Sam Walton khi êëy côn lâ mưåt châng
trai trễ trân àêìy tûå tin. Anh vûâa múái cûúái Helen
Robson, con gấi ca mưåt låt sû kiïm ch nhâ
bùng vâ ch mưåt trang trẩi giâu cố. Hai nùm sau
khi trẫi qua thúâi gian sưëng trong qn àưåi, châng

trai Sam Walton quët têm kinh doanh thõ trûúâng
bấn lễ. Vng àêët àêìu tiïn anh khúãi àêìu sûå nghiïåp
cng lâ mong ûúác ca ngûúâi vúå u qu: “Sam,
àûâng bùỉt em sưëng tẩi mưåt thânh phưë quấ àưng
àc. Mûúâi ngân ngûúâi lâ quấ à vúái em rưìi”.
Àêy cố lệ lâ mưåt sûå sùỉp àùåt sùén ca Thûúång àïë
cho chiïën lûúåc phất triïín lêu dâi ca Wal-Mart sau
nây: têën cưng vâo nhûäng thõ trûúâng nhỗ lễ, núi cấc
“àẩi gia” ài trûúác àậ khưng quan têm àïën. Vng
àêët àêìu tiïn hổ chổn lâ Newport, mưåt thõ trêën nhỗ
bế phđa àưng vng Arkansas, núi chó cố bưng vâ
àûúâng sùỉt vúái khoẫng 7.000 dên. Tẩi àêy àậ cố
mưåt ch cûãa hâng lâm ùn thua lưỵ. Nhûng tin tûúãng
vâo quët àõnh ca mịnh, Sam àưí vâo àố 25.000
àưla àïí mua lẩi.
Cûãa hâng nây kinh doanh thờồt sỷồ thaóm baồi.
Tiùỡn thuù mựồt bựỗng quaỏ cao, doanh thu lẩi khưng
à b vâo chi phđ bỗ ra. Quan trổng hún, hổ cố
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

21


mưåt àưëi th cẩnh tranh àấng gúâm: cûãa hâng Sterling bïn kia àûúâng, cố doanh thu gêëp àưi cûãa hâng
ca Sam do John Dunham, mưåt quẫn l tuåt vúâi
(nhû lúâi Sam nhêån xết sau nây) lâm ch. Chûa
tûâng cố kinh nghiïåm quẫn l vâ chûa tûâng biïët tđ
gị vïì quẫn l, Sam Walton thûåc sûå khố khùn trong
nhûäng ngây àêìu. Tuy nhiïn, tûâ àố châng trai trễ
rt ra mưåt bâi hổc lúán nhêët àúâi mịnh: “hổc tûâ têët

cẫ mổi ngûúâi!”.
Thúâi gian àêìu, Sam ln “tô mô” nhịn qua cûãa
hâng bïn kia phưë. Anh hổc hỗi têët cẫ: bẫng giấ,
cấch xïëp hâng hốa vâ têët cẫ nhûäng viïåc àang diïỵn
ra úã àố vâ vïì ấp dng cho tưët hún. Mi àưåt phấ
àêìu tiïn Sam ấp dng lâ viïåc tịm cấch mua lẩi
nhûäng sẫn phêím ca nhâ phên phưëi nâo bấn rễ
nhêët àïí cố thïí khuën mậi, giẫm giấ cho cûãa hâng
mịnh. Nùm àêìu tiïn, cûãa hâng àẩt doanh thu
105.000 àưla (so vúái 72.000 àưla ca ch c),
nùm sau lâ 140.000 àưla vâ 175.000 àưla. Cëi
cng, Sam vûúåt qua mùåt “ưng giâ” John Dunham.
Nùm nùm àêìu tiïn ca Sam Walton tẩi Arkansas,
anh àậ cố trong tay hai cûãa hâng. Cûãa hâng àêìu
tiïn cố doanh thu tûâ 30.000 àưla àïën 40.000 àưla
mưåt nùm. Àêy lâ cûãa hâng tẩp hốa lúán nhêët trong
ba hóåc bưën bang lên cêån tẩi Arkansas.
Nhûng rưìi, khố khùn thûåc sûå àậ êåp àïën. Trûúác
thânh cưng quấ êën tûúång ca cûãa haâng do Sam
Walton laâm chuã, chuã nhaâ quyïët àõnh lờởy laồi mựồt
bựỗng. Trỷỳỏc cỳ hửồi naõy, John Dunham coỏ thïí mua
22

SAM WALTON & WAL-MART


lẩi ngay cûãa hâng ca Sam. Cûãa hâng lâm viïåc
thânh cưng nhêët àậ phẫi sang nhûúång. Nùm nùm
trúâi lâm viïåc vêët vẫ, àẩt àûúåc nhûäng kïët quẫ thêìn
k nhanh chống tiïu tan, Sam, luác àoá múái coá àûáa

con thûá tû, vâ cẫ gia àịnh àậ phẫi rúâi khỗi Newport ngay lêåp tûác.
Mùåc d hïët sûác àau àúán, cẫ gia àịnh Sam cng
båc phẫi lâm lẩi tûâ àêìu. Cûãa hâng thûá hai maõ
Sam Walton gờy dỷồng nùn nựỗm taồi Bentonville,
mửồt thừ trêën chó cố khoẫng 3.000 dên. Nố cng
àûúåc mang tïn Nùm xu vâ mưåt hâo, chun kinh
doanh bống bay cho trễ em, cùåp phúi qìn ấo,
chê... vâ mổi thûá nhu ëu phêím cêìn thiïët khấc. Àêy
lâ mưåt cûãa hâng tûå phc v thûá ba trïn toân nûúác
M, núi khưng cố hịnh ẫnh nhên viïn vâ mấy àïëm
tiïìn nhû nhûäng cûãa hâng xûa c. Chó cố mưåt mấy
tđnh tiïìn tûå àưång àùåt tẩi qìy. Bûúác àưåt phấ nây
tiïëp tc mang àïën cho cûãa hâng Nùm xu vâ mưåt
hâo mốn lúåi nhån tùng vổt vâ trúã thânh cûãa hâng
lâm ùn tưët nhêët vâo thúâi àiïím àố.
Sam tiïëp tc múã rưång àõa bân tẩi nhûäng thõ trêën
nhỗ tûúng tûå cng vúái phûúng thûác tûå phc v.
Ban àêìu lâ cûãa hâng tẩi thõ trêën Fayette múã nùm
1952, mua lẩi tûâ cưng ty Kroger. Sau àố lâ tẩi Tennessee, Little Rock, Springdale, Neodesha, Coffey...
Àïën nùm 1960, Sam àậ cố têët cẫ 15 cûãa hâng mổc
lïn khùỉp núi trïn àêët M. Àng nhû lúâi Sam Walton
nối, viïåc phất triïín cûãa hâng lc nây vúái ưng trúã
thânh mưåt cún sưët. Nhêët lâ khi Sam mua mưåt chiïëc
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

23


mấy bay nhỗ vâ cố thïí bay ài bay lẩi khùỉp núi àïí
tịm kiïëm núi àùåt cûãa hâng.

Trong vông mûúâi lùm nùm, hïå thưëng cûãa hâng
ca Sam àậ trúã thânh cûãa hâng tẩp phêím lúán nhêët
tẩi M. Cố thïí coi àêy lâ giai àoẩn phất triïín hïët
sûác thânh cưng ca Wal-Mart, mưåt bûúác khúãi àêìu
hoân hẫo cho mổi dûå àõnh bay xa.
Tuy nhiïn, hïå thưëng nây khưng phẫi lâ khưng cố
nhûäng hẩn chïë. Tđnh túái nùm 1960 (15 nùm), Sam
chó múái thu àûúåc 1,4 triïåu àưla tûâ 15 cûãa hâng. Àïí
àêíy mẩnh doanh thu, ưng cng cấc cưång sûå bùỉt
àêìu nghiïn cûáu vâ phất triïín viïåc bấn hâng giẫm
giấ cng vúái viïåc xêy dûång nhûäng cûãa hâng cố quy
mư lúán hún. Cûãa hâng thûã nghiïåm àêìu tiïn vúái
triïët l nây àûúåc xêy dûång tẩi Rogers (Arkansas).
Nùm àêìu tiïn, Rogers àẩt doanh thu 1 triïåu àưla,
lúán hún cấc cûãa hâng trûúác àố tûâ 200.000 àưla
àïën 300.000 àưla vâ tiïëp tc nêng cao lúåi nhån
mưỵi ngây. Hai cûãa hâng tiïëp theo àûúåc múã ra vâ
thu vïì lúåi nhån cao chûáng tỗ khẫ nùng tiïn àoấn
ca Sam Walton vïì viïåc kinh doanh hâng giẫm giấ
àậ àng.
Mưåt thúâi àẩi múái ca Wal-Mart àậ bùỉt àêìu.
Nùm 1962 lâ nùm ra àúâi ngânh cưng nghiïåp
chiïët khêëu. Chiïën lûúåc Wal-Mart àeo àíi chó múái
thûåc sûå bùỉt àêìu. Thúâi àiïím nây, bưën cưng ty bùỉt
àêìu múã chỵi cûãa hâng bấn chiïët khêëu vâ chẩy
àua nhau quët liïåt: S.S.Kresge múã Kmart,
F.W.Woolco múã Woolco, D.Hudson múã Target, vaâ
24

SAM WALTON & WAL-MART

vâi cấ nhên àưåc lêåp úã thõ trêën Rogers múã cấi gổi
lâ Wal-Mart. Trong bưën cấi tïn nïu trïn vâo thúâi
àiïím àố, Wal-Mart lâ cấi tïn khưng mêëy ngûúâi biïët
àïën. Nhûng 30 nùm sau, àöëi thuã trûåc tiïëp cuãa WalMart chó côn lẩi Kmart. Thúâi gian ngùỉn sau, Kmart
cng “sêåp tiïåm”. Hùèn khưng ai lc êëy cố thïí ngúâ
nưíi cấi cûãa hâng chiïët khêëu nhỗ bế àûúåc àiïìu hânh
búãi mưåt ngûúâi àân ưng lêåp dõ lẩi àûáng vûäng vâ lúán
mẩnh sau nây.
Nùm 1969, Sam Walton àûa ra mưåt quët àõnh
tấo bẩo khấc: àûa Wal-Mart lïn sân chûáng khoấn.
L do àún giẫn nhêët àûúåc àûa ra lâ Sam àậ phẫi
vay mûúån tiïìn bẩc quấ nhiïìu! Cố vễ nhû hïët sûác
nghõch l so vúái nhûäng thânh cưng mâ Wal-Mart
lâm àûúåc vâo thúâi àiïím àố. Nhûng sûå thêåt lâ àïí
múã rưång àõa bân, phất triïín chỵi cûãa hâng, Sam
båc phẫi mûúån tiïìn tûâ ngên hâng vâ ngûúâi quen
àïí à bùỉp vâo khoẫn thiïëu ht. Anh cẫm thêëy
quấ mïåt mỗi vị cûá phẫi chẩy vẩy vay tiïìn rưìi àïën
àng hẩn lẩi phẫi tịm àïën nhûäng núi khấc àïí àùỉp
vâo. Hûúáng ài àng àùỉn nhêët lâ àûa Wal-Mart lïn
sân chûáng khoấn.
Ngây 1.10.1970, Wal-Mart trúã thânh cưng ty cưí
phêìn, giao dõch cưí phiïëu trïn thõ trûúâng phi têåp
trung (OTC). Bẫn cấo bẩch ca cưng ty châo bấn
300.000 cưí phiïëu vúái mûác giấ 15 àưla nhûng àậ
bấn àûúåc 16,5 àưla. Ngay trong ngây bấn hïët sưë
cưí phiïëu, gia àịnh Walton chó côn nùỉm giûä 61% cưí
phiïëu nhûng àậ trang trẫi àûúåc têët cẫ núå nêìn vâ

GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

25


tûâ àố trúã ài khưng côn phẫi vay mûúån bêët cûá núi
nâo nûäa. Nối mưåt cấch àng àùỉn, viïåc Wal-Mart
châo bấn cưí phiïëu gip cưng ty àûúåc thoẫi mấi
phất triïín bựỗng caỏch tỷồ cờởp vửởn cho mũnh phaỏt
triùớn. Hờỡu nhỷ têët cẫ cấc nhâ àêìu tû dâi hẩn cho
cưí phiïëu Wal-Mart àïìu hâi lông búãi t lïå lúåi nhån
ln cao chốt vốt. Tûâ nùm 1977 àïën nùm 1987,
trung bịnh lúåi tûác hâng nùm Wal-Mart dânh cho
cấc nhâ àêìu tû lâ 46%. Thêåm chđ, giûäa cún khng
hoẫng nùm 1991, con sưë nây vêỵn lâ 32%.
Hùèn bêët cûá ai ngưìi thưëng kï lẩi chùång àûúâng
phất triïín ca Wal-Mart àïìu cẫm thêëy giêåt mịnh
búãi tưëc àưå tiïën xa quấ nhanh ca nố. Viïåc nây bùỉt
ngìn tûâ mưåt chiïën lûúåc khưn ngoan mâ Sam
Walton ấp dng cho con àûúâng ài ca mịnh:
“Chiïëm lơnh toân bửồ thừ trỷỳõng bựỗng caỏch traói
rửồng, sau oỏ tũm caỏch lờởp ờỡy. Trong khi nhỷọng
haọng lỳỏn hỳn phaỏt triùớn bựỗng cấch “nhẫy cốc” tûâ
thânh phưë lúán nây sang thânh phưë khấc, hổ trúã
nïn dân trẫi vâ tham gia quấ sêu vâo lơnh vûåc bêët
àưång sẫn, låt lïå àõa phûúng vâ vêën àïì chđnh trõ.
Viïåc nây dêỵn àïën mưåt sai lêìm lâ hổ àậ àïí lẩi mưåt
mẫnh àêët kinh doanh mâu múä tẩi cấc thõ trêën nhỗ
lẩi cho Wal-Mart. Sam Walton àậ khưng ngêìn ngẩi
nùỉm lêëy ngay thúâi cú vâng àố.

Wal-Mart bùỉt àêìu chiïëm lơnh àûúåc vng Têy Bùỉc
Arkansas, rưìi tiïën àïën Oklahoma, Missouri, têën
cưng tûâ Neosho àïën Monett vâ Aurora, Nevada vaâ
Belton... vaâ cûá thïë tiïëp tuåc, tiïëp tuåc. ÚÃ bêët cûá núi
26

SAM WALTON & WAL-MART


àêu, Wal-Mart àïìu tiïën nhûäng bûúác chêåm rậi vâ
chùỉc chùỉn, dêìn thiïët lêåp mưåt vânh àai gưìm cấc
cûãa hâng bao quanh thânh phưë, chúâ àúåi cho àïën
khi thânh phưë phất triïín àïën têån núi. Chiïën lûúåc
khưn ngoan nây phất huy hiïåu quẫ thûåc tïë mổi lc
mổi núi. Mưåt àiïím mẩnh khấc ca viïåc lâm nây lâ
sưë tiïìn àưí vâo quẫng cấo khưng nhiïìu. Khi mưåt cûãa
hâng mổc lïn tẩi nưng thưn, tin àưìn sệ truìn tai
nhau hïët sûác nhanh chống. Wal-Mart khưng cêìn
thiïët tịm mổi cấch àïí quẫng bấ têìm ẫnh hûúãng
ca mịnh. Chó cêìn phất túâ rúi quẫng cấo hâng
thấng, sûác lay àưång àậ lan àïën nhûäng núi hễo
lấnh nhêët. Giúâ àêy, Wal-Mart lẩi trúã thânh àưëi th
cẩnh tranh ca chđnh mịnh!
Cố mưåt àiïìu chđnh ëu mâ nhûäng ngûúâi lậnh àẩo
Wal-Mart thúâi k nây nhêån ra khi mën tiïëp tc múã
rưång sûå bânh trûúáng lậnh thưí ca mịnh: phẫi àún
giẫn hốa mổi thûá. Búãi lệ, khi câng lúán mẩnh, viïåc
quẫn l cêìn phẫi gổn nhể hún àïí àẫm bẫo àûúåc
viïåc vêån hânh trún tru cẫ bưå mấy khưíng lưì. Sam
Walton tỷõng tỷồ nhờồn rựỗng, viùồc naõy gờỡn nhỷ trỳó

thaõnh “mưåt lưëi sưëng – mưåt sûå ấm ẫnh” khiïën ưng
phẫi dânh thúâi gian vâ têm huët cho nố mưỵi
ngây.
Mưåt trong nhûäng chiïën lûúåc Wal-Mart ấp dng
trong thúâi àiïím tiïëp theo lâ àêìu tû mẩnh vâo cưng
nghïå. Cố thïí ngây nay, viïåc quẫn l nhû vêåy àậ
trúã thânh hiïín nhiïn nhûng trong giai àoẩn nây,
hêìu nhû têët cẫ cấc têåp àoân bấn lễ khấc àïìu chûa
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT

27