MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN CHU TRÌNH BÁN HÀNG THU TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH KPMG THỰC HIỆN

Luận văn tốt nghiệp Lê Mạnh Ninh- Kiểm toán 47B
MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG
TÁC KIỂM TOÁN CHU TRÌNH BÁN HÀNG THU TIỀN TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH KPMG
THỰC HIỆN
3.1. Đánh giá về quy trình kiểm toán bán hàng – thu tiền do công ty TNHH
KPMG thực hiện
3.1.1. Về ưu điểm
3.1.1.1. Về công tác lập kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán là một bước công việc rất quan trọng quyết định hiệu quả
của cuộc kiểm toán. Bất cứ một cuộc kiểm toán nào do KPMG thực hiện đều được lập
kế hoạch một cách chi tiết và bám sát theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam cũng như
các chuẩn mực kiểm toán Quốc tế. Kế hoạch kiểm toán được lập bởi trưởng nhóm kiểm
toán có kinh nghiệm và có kiến thức sâu rộng về chuyên môn. Trong giai đoạn lập kế
hoạch, hai bước công việc cơ bản là xây dựng kế hoạch kiểm toán tổng quát và thiết kế
chương trình kiểm toán được thực hiện một cách riêng biệt song vẫn đảm bảo được
mối quan hệ mật thiết, bước này sử dụng kết quả của bước kia để tiết kiệm thời gian
chi phí nhưng vẫn đảm bảo chất lượng của cuộc kiểm toán.
Trong giai đoạn lập kế hoạch, kiểm toán viên có trách nhiệm thu thập những
thông tin mới nhất về hoạt động kinh doanh, về mục tiêu, chiến lược hoạt động, đánh
giá những ảnh hưởng của mục tiêu đó đến hoạt động của khách hàng kể cả những
khách hàng thường xuyên đã có hồ sơ lưu trữ. Dựa trên những hiểu biết đó, kiểm toán
viên thiết kế chương trình kiểm toán cho năm kiểm toán. Do vậy chương trình kiểm
toán được vạch thay đổi qua từng năm, đảm bảo cập nhật và phù hợp với những thay
đổi trong nội bộ công ty khách hàng cũng như những thay đổi khác bên ngoài.
Một ưu điểm nữa là việc bố trí đội ngũ kiểm toán đã được thực hiện trong giai
đoạn lập kế hoạch đảm bảo sự ổn định cho cuộc kiểm toán. Đội ngũ kiểm toán được
lựa chọn là những người có trình độ, năng lực và khả năng làm việc nhóm cao. Đoàn
1
1
Luận văn tốt nghiệp Lê Mạnh Ninh- Kiểm toán 47B

kiểm toán thường gồm 5-7 người tùy thuộc vào quy mô của công ty khách hàng, trong
đó có một chủ nhiệm kiểm toán, một trưởng nhóm là kiểm toán viên chính đã có kinh
nghiệm và 3-5 trợ lý kiểm toán. Đối với những khách hàng cũ thì thì trưởng nhóm kiểm
toán năm nay thường đã tham gia vào các cuộc kiểm toán của các năm trước. Điều này
không những đảm bảo nhóm kiểm toán đã có những hiểu biết nhất định về tình hình
kinh doanh và tài chính của khách hàng, thông thuộc về cơ cấu tổ chức và cách thức
làm việc, nắm được rủi ro có thể xảy ra mà còn đảm bảo sự phát triển, kế thừa và đào
tạo những kiểm toán viên mới do kiểm toán viên mới có thể học hỏi rất nhiều từ trưởng
nhóm trong quá trình làm việc. Cụ thể trong cuộc kiểm toán công ty A được lấy ví dụ ở
trên, trưởng nhóm kiểm toán đã thực hiện kiểm toán A trong các năm 2006, 2007. Điều
này chứng tỏ tính khoa học trong việc thiết kế đội ngũ kiệm toán của KPMG.
3.1.1.2. Về công tác thực hiện kiểm toán
Đối với những khách hàng thường xuyên, KPMG thường tiến hành hai cuộc kiểm
toán là giữa năm và cuối năm. Công việc kiểm toán giữa năm chủ yếu là thực hiện thử
nghiệm kiểm soát và một phần thử nghiệm cơ bản. Trong cuộc kiểm toán cuối năm,
kiểm toán viên sẽ tiến hành cập nhật đối với các thủ tục kiểm soát được kiểm tra và chủ
yếu tiến hành thử nghiệm cơ bản theo kế hoạch. Điều này đảm bảo cho công việc kiểm
toán không bị chồng chất vào thời điểm cuối năm qua đó nâng cao chất lượng của cuộc
kiểm toán.
Công tác thực hiện kiểm toán được chia theo chu trình do một kiểm toán viên
đảm nhận. Điều này là hợp lý bởi các khoản mục luôn có mối quan hệ với nhau. Ngoài
ra trong quá trình thực hiện kiểm toán, các kiểm toán viên thường xuyên trao đổi thông
tin, đối chiếu với nhau, giúp đỡ lẫn nhau trong công việc để công việc kiểm toán được
hoàn thành đúng thời gian.
Việc áp dụng các kỹ thuật thu thập chứng từ là hết sức linh hoạt. Mặc dù các
bước công việc cần thực hiện đã được lập từ trước, kiểm toán viên chỉ cần thực hiện
tuân theo đúng các bước đã lập, tuy nhiên trong quá trình kiểm toán, căn cứ vào đặc
điểm cụ thể của phần hành, kiểm toán viên có thể thực hiện thêm hoặc bỏ bớt những
2
2

Luận văn tốt nghiệp Lê Mạnh Ninh- Kiểm toán 47B
thủ tục không cần thiết. Trong quá trình kiểm toán kiểm toán viên luôn giữ thái độ thận
trọng cao nhằm phát hiện những rủi ro nâng cao chất lượng của cuộc kiểm toán.
3.1.1.3. Về công tác kết thúc kiểm toán
Trong giai đoạn này, việc nghiêm túc thực hiện các quy trình kiểm soát chất
lượng (thực hiện soát xét hồ sơ kiểm toán từ trưởng nhóm kiểm toán, chủ nhiệm kiểm
toán và cuối cùng là chủ phần hùn) đã giúp cho Báo cáo kiểm toán ban hành luôn đảm
bảo tuân thủ theo các Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam và các Chuẩn mực kiểm toán
quốc tế. Thư quản lý phát hành cũng luôn cung cấp những thông tin hữu ích cho khách
hàng trong việc cải thiện hệ thống.
Thông thường công việc kiểm toán kết thúc khi kiểm toán viên lập xong bảo cáo
kiểm toán. Tuy nhiên khi có vấn đề phát sinh liên quan đến việc điều chỉnh hay sửa đổi
lại báo cáo tài chính của khách hàng thì kiểm toán viên vẫn có trách nhiệm xem xét lại
từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.
Tóm lại, các bước quy trình và các giai đoạn tiến hành một cuộc kiểm toán Báo
cáo tài chính của KPMG thể hiện tính khoa học cao, tuân thủ và cập nhật các phương
pháp hiện đại của KPMG toàn cầu.
3.1.1.4. Về tổ chức lưu trữ hồ sơ kiểm toán
Để làm cơ sở cho ý kiến của mình, kiểm toán viên phải thu thập những bằng
chứng hợp lý và thể hiện nó trong giấy tờ làm việc của mình. Tại KPMG, mẫu giấy tờ
làm việc được thiết kế thông nhất đảm bảo tính thuận tiện trong việc rà soát, kiểm tra.
Giấy tờ làm việc đối với mỗi phần hành kiểm toán được đánh ký hiệu chữ cái in hoa
khác nhau và số thứ tự của giấy tờ làm việc đó. Giữa các giấy tờ làm việc có sự liên
quan chặt chẽ với nhau và kiểm toán viên phải dùng ký hiệu để thể hiện sự liên quan
đó.
3.1.2. Về nhược điểm
3.1.2.1. Về phương pháp kiểm toán
3
3
Luận văn tốt nghiệp Lê Mạnh Ninh- Kiểm toán 47B

Trên thực tế, tồn tại một số điểm không tương thích giữa phương pháp kiểm toán
của KPMG với thực tế ở Việt Nam. Với sự hình thành và phát triển hơn 100 năm nay,
các phương pháp, kỹ thuật kiểm toán của KPMG đã có bước phát triển dài. Quy trình
kiểm toán được tổ chức một cách khoa học và có tính logic cao và thích hợp với các
nước công nghiệp phát triển. Tuy nhiên, với một nước hệ thống tài chính kế toán còn
nhiều bất cập như nước ta, việc áp dụng phương pháp kiểm toán như trên vào trong quá
trình kiểm toán dễ nảy sinh nhiều điểm không tương thích.
3.1.2.2.Về vấn đề phí kiểm toán
Phí kiểm toán KPMG đặt ra còn tương đối cao tại thị trường Việt Nam. Điều này
là nguyên nhân dẫn đến sự hạn chế trong số lượng và loại hình khách hàng của công ty.
Các khách hàng của KPMG phần lớn là những doanh nghiệp liên doanh 100% vốn
nước ngoài hay những doanh nghiệp Việt Nam có tiềm lực.
3.1.2.3. Về vấn đề xác định mục tiêu kiểm toán trong một chu trình
Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên không xác định mục tiêu
cụ thể cho từng thủ tục mà chỉ xác định mục tiêu kiểm toán chung cho cả chu trình.
Chẳng hạn như trong chu trình bán hàng – thu tiền,, mục tiêu của chu trình được xác
định là: Tìm kiếm đầy đủ các bằng chứng thích hợp để đảm bảo rằng không có các sai
phạm trọng yếu nào liên quan đến tính đầy đủ, tính có thật, tính chính xác và tính phân
loại trình bày của các khoản mục doanh thu, phải thu khách hàng… Sự thiếu sót này
khiến kiểm toán viên khó định hướng về loại bằng chứng cần thu thập khi thực hiện các
thủ tục.
3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán chu trình bán
hàng – thu tiền tại công ty TNHH KPMG Việt Nam.
3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán bán hàng – thu tiền.
Tại Việt Nam hiện nay có ngày càng nhiều các công ty kiểm toán mới xuất hiện,
trong số đó có nhiều công ty là các công ty con của các hãng kiểm toán lớn của nước
ngoài. Do vậy, các công ty kiểm toán hiện đang có mặt trên thị trường Việt Nam nói
chung và công ty TNHH KPMG nói riêng cần phải ngày càng hoàn thiện hơn nữa quy
4
4

Luận văn tốt nghiệp Lê Mạnh Ninh- Kiểm toán 47B
trình kiểm toán của mình để có thể tồn tại trong quá trình cạnh tranh. Thêm vào đó, sự
dần hoàn thiện về hệ thống pháp lý về kế toán, kiểm toán, tài chính cũng đòi hỏi các
công ty kiểm toán phải dần thay đổi, cập nhật phương pháp kiểm toán của mình để đáp
ứng được yêu cầu của luật pháp.
Từ đặc điểm của chu trình bán hàng- thu tiền, ta có thể thấy đây là một chu trình
giành được nhiều sự quan tâm của nhà quản lý và của kiểm toán viên. Lý do là chu trình
bán hàng – thu tiền bao giờ cũng chiếm một phần lớn trong phần công việc mà kiểm
toán viên phải thực hiện. Do vậy, thủ tục thực hiện, quy trình phải không ngừng được
đổi mới để trở nên gọn nhẹ hơn trong khi đạt được hiệu quả cao hơn.
Vì những lý do nêu trên, các công ty kiểm toán nói chung và công ty TNHH
KPMG nói riêng cần phải vạch ra các chiến lược không ngừng đổi mới các thủ tục,
thao tác, quy trình kiểm toán báo cáo tài chính nói chung trong đó có kiểm toán chu
trình bán hàng – thu tiền là một bộ phận quan trọng trong kiểm toán báo cáo tài chính
sao cho hiệu quả đạt được là cao nhất.
3.2.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán báo cáo tài chính
nói chung và kiểm toán chu trình bán hàng – thu tiền nói riêng.
3.2.2.1. Kiến nghị đối với quy trình kiểm toán báo cáo tài chính.
3.2.2.1.1. Về việc xác định mức độ trọng yếu
Theo lý thuyết, thì mức độ trọng yếu phải được kiểm toán viên đánh giá cho toàn
bộ Báo cáo tài chính và phân bổ mức đánh giá cho từng khoản mục trên Báo cáo tài
chính. Tại KPMG, việc xác định mức độ trọng yếu được thực hiện dựa trên cơ sở là lợi
nhuận trước thuế hoặc tổng tài sản tuỳ theo nhận định của kiểm toán viên về rủi ro tiềm
tàng và rủi ro kiểm soát thông qua quá trình tìm hiểu ban đầu hay qua kinh nghiệm của
các lần kiểm toán trước. Mức trọng yếu cho mục đích lập kế hoạch được xác định có
thể là 5% tổng lợi nhuận trước thuế, hoặc 0,5% đối với tổng tài sản hoặc tổng doanh
thu. Ước lượng ban đầu này làm cơ sở để kiểm toán viên xác định các số dư cần phải
được quan tâm kiểm tra. Các khoản có số dư nhỏ hơn sẽ được tập hợp trong phần các
nhóm nghiệp vụ không trọng yếu để kiểm tra riêng. Sau đó, kiểm toán viên tính toán
5

5