CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN KHI SỬ DỤNG MÁY TÍNH_CHƯƠNG 5 pps

Chng 5: Máy tính trong cuc sng hàng ngày

5.1 Máy tính trong công vic
5.1.1 Mt s trng hp máy tính có th làm vic tt hn hay kém hn con
ngi.
Nhng lnh vc và nhng ni máy tính thích hp hn con ngi
• Các công vic có tính lp li: Con ngi thng cm thy bun chán khi thc
hin mt công vic có tính cht lp đi lp li. Cm giác bun chán này s khin cho
nng sut lao đng gim sút. Máy tính thì không. Máy tính có th làm đi làm li
hàng gi ch mt công vic nào đó.
• Các công vic đc t đng hoá: Cho dù công vic đã đc t chc theo mt
quy trình tt nh th nào đi na nhng nu đc thc hin bi con ngi, kh nng
sai sót hoc không theo quy trình s rt cao. Tuy nhiên, nu các công vic đó đc
lp trình và giao cho máy tính x lý, mi vic s n tha. Ví d, h thng tng đài
đin thoi là h thng t đng ln khi cùng mt thi đim tt c các cuc gi đu
qua b điu hành.
• Tính toán: Máy tính phù hp vi công vic tính toán. Trc khi máy tính đc s
dng rng rãi các nhà k toán thng phi tính bng tay hoc bng các bng tính
trên giy. Ngày nay h có th tính toán nh mt chng trình bng tính rt d s
dng và tit kim đc rt nhiu thi gian
• Nhng ni nguy him: Nhng môi trng ô nhim hoc bc x thì rt nguy him
cho con ngi cho nên khi cn làm vic trong nhng môi trng này, ngi ta s
dng máy tính đ điu khin các robot hot đng thay cho con ngi. Ví d nh
khi thám him sao Ho, ngi ta s dng mt chic xe t hành có th t đng đa
ra quyt đnh điu khin vì không th điu khin nó t Trái đt do khong cách quá
xa.

Nhng ni con ngi có th thích hp hn máy tính
• Máy tính có nhng gii hn ca nó, cho dù nó có nhng chc nng tân tin đn
đâu, nó cng ch là c máy, làm theo nhng ch dn đc đt ra sn t phía con
ngi ch không th linh hot thay đi đc.

• Khi bn không kho bn s gp bác s và k v bnh tình ca mình ch không phi
gõ vào máy tính đ hi. Cho dù các máy tính ngày nay đc trang b các phn mm
trí tu nhân to có kh nng rt tt nhng vn khó có th thay th đc con ngi.
• Thay vì dùng thng mi đin t thì có nhiu ngi vn mun giao dch vi ngi
thc trong lnh vc ngân hàng hay vi nhng ngi bán hàng qua đin thoi
• Máy tính có th ghi và lu tr các bc nh và video nhng chúng không hiu ý
ngha ca hình nh đó và s d bi ri vi hai hình chng ln.
• Con ngi có kh nng cm th âm nhc, ngh thut và kh nng sáng to, trong
khi máy tính thì rt khó có th có đc kh nng này.

35

5.1.2 Mt s ng dng ca máy tính trong kinh doanh
Mt s ví d v các ng dng máy tính trong kinh doanh.
• H thng qun tr kinh doanh: ng dng kinh đin ca máy tính là điu khin
các h thng qun tr doanh nghip và ngày nay đã đc tin hc hoá.
• H thng đt vé máy bay: H thng đt vé máy bay đã đc tin hc hoá t lâu.
iu này đã làm tng li nhun cho các công ty hàng không và tin li hn cho
khách hàng. Ngày nay rt nhiu h thng đt vé đc tích hp vi dch v bán vé
trc truyn
• Bo him: Tt c các công ty bo him s dng các máy tính rt ln kt hp vi
các phn mm đc bit nht đ qun lý công vic ca h. Nhng phn mm chuyên
dng này có th gii quyt tt c nhng th tc bo him.
• Nghip v ngân hàng trc tuyn: Ngày nay hu ht các ngân hàng đu áp dng
các hình thc nghip v trc tuyn. u đim ca phng thc này là gim chi phí.
Mt s ngân hàng hoàn toàn trc tuyn mà không có các chi nhánh. Các khách
hàng s thu đc li nhun nu truy câp 24 gi vào các dch v ngân hàng. iu
không thun li là các hình thc t đng hóa này khin cho t l tht nghip tng
và khi h thng có s c thì s xut hin ca con ngi nhm gii quyt s c li
hn ch. Ngoài ra, vn đ an toàn ca h thng cng là mt vn đ rt ln.

5.1.3 Mt s ng dng ca máy tính trong chính ph
S dng các ng dng máy tính trong các hot đng ca chính ph
• Thng kê dân s: Tt c các thng kê dân s chi tit đc đa vào c s d liu
máy tính. Nhng d liu này đc s dng đ ly các thông tin và d đoán. Trong
mt s trng hp các d liu cng đc đa lên trc truyn vì vy chúng tr lên
hu dng hn.
• ng ký phng tin giao thông: Tt c các đc đim ca xe con và xe ti đc
lu  trung tâm đ có th tìm đc ch ca phng tin mt cách d dàng điu này
giúp ích cho cnh sát và các ngành an ninh và hi quan
• Thng kê thu nhp: Các thông tin v thu nhp ca chính ph đc lu tr trong
máy tính mà trong nhiu trng hp có c các h thng trc tuyn.
• Bu c đin t: Các chính ph đang th nghim vi h thng bu c trc tuyn.

5.1.4 Mt s ng dng máy tính trong y t và chm sóc sc kho
ng dng ca máy tính trong y t và chm sóc sc kho
• H thng bnh án: H thng bnh án đc tin hc hoá và đc kim soát. iu
này có ngha các bác s  mt ni có th tuy cp các bn ghi y t t nhng v trí
khác. Kt qu ca các cuc kim tra có th đc gi bng th đin t rt nhanh
• H thng điu khin cp cu: Vic cp cu thng đc điu khin t trung tâm
và các h thng máy tính có th đc kt ni vi v tinh đ xác đnh khu vc cp

36
cu.
• Các công c và phng tin chun đoán và phu thut : Các bác s có th đa
ra nhng kt lun chính xác hn v tính trng sc kho ca bnh nhân nh s giúp
đ ca máy tính nh các thông s v nhp tim và áp huyt vân vân…

5.1.5 Mt s ng dng ca máy tính trong giáo dc
ng dng ca máy tính trong giáo dc

• ng ký và thi khoá biu: Vic sp xp và lên thi khóa biu ging dy sao cho
phù hp vi hoàn cnh và các tình hung phát sinh luôn là nhu cu ca bt c đn
v đào to nào, nht là trong các trng hc ln. Các phn mm thi khóa biu
ngày nay đã có th gii quyt khá tt nhu cu này.
• Ging bài bng máy tính: Ging bài bng máy tính là mt gii pháp ging dy chi
phí thp khi bn cn ging cho rt nhiu ngi vi cùng mt ch đ. Các chng
trình này thng đc cung cp trong CD-ROM/DVD và di dng vn bn, hình
nh và âm thanh.
• Làm bài tp qua internet: Internet là tài nguyên vô hn đ ly thông tin v bài tp
ca sinh viên v máy tính. Internet cng có th đc s dng nh môi trng đ ra
đ thi và thu bài làm ca hc sinh t mi ni.
• H thng đào to t xa: E-learning là thut ng đc s dng đ miêu t vic hc
qua Internet. Bài ging trong h thng E-learning rt đa dng, có th là mt cun
sách đin t, có th là các tp tin video hoc các tp tin âm thanh minh ha Trong
nhiu trng hp, h thng E-learning cho phép có th truyn thông hai chiu thi
gian thc gia thy giáo và sinh viên.
Nhng thun li:
- Mt ging viên có th ging cho nhiu ngi  nhiu ni khác nhau.
- Nu vic ging dy đc thc hin vi s giúp đ ca máy tính và sinh viên
có th hc li bài ging ca thy bng cách xem li nhng phn mà h cha
hiu.
- Thng gii pháp E-learning r hn so vi phng pháp dy hc truyn
thng
Nhng đim không thun li:
- Có th không có ngi đ hi
- Có th có mt s ngi không th kt ni Internet vì mt lý do nào đó
- Trong mt s trng hp bn có th phi tr cc phí kt ni
- Tc đ ti v (download) có th quá chm vi mt s loi e-learning mà có
hình nh
- Giáo viên son bài ging sao cho phù hp vi h thng E-learning là mt

vn đ do nhng tài liu này có th không có sn hoc phi biên son li.
ôi khi h thng thay đi, vic son li bài ging ging nh vic phi phát
hành mt giáo trình mi.

37

5.1.6 Thut ng tele-working. Mt s u đim ca tele-working
Thut ng Tele-working.
• Tele-working là mt thut ng ch nhng ngi làm vic  nhà kt ni vi các t
chc qua mng máy tính, truyn thông qua th đin t hay đin thoi. Hình thc
làm vic này cng có nhng thun li và không thun li cho c ch và ngi làm.
Nhng thun li ca tele-working
• Gim thi gian giao tip. Tit kim thi gian, kinh phí và gim ô nhim môi
trng.
• Kh nng tp trung vào công vic : Khi không b nh hng gián đon bi các
cuc đin thoi thì đây là điu kin làm vic tp trung cao.
• K hoch làm vic linh hot : Trong mt s trng hp, min là công vic đc
hoàn thành. Ngha là có th ch đng v thi gian nh có th đi đón con, công vic
có th đc làm vào bui ti nu cn thit. Nu đó là mt ngày đp tri có th gii
lao và công vic s làm sau
• Gim không gian vn phòng: Giá không gian vn phòng có th rt cao và
teleworking có th giúp làm gim giá nu các nhân viên đc làm vic  nhà. "Hot
Desking" là mt thut ng ch nhng ngi không có bàn làm vic. Nhân viên có
th ngi  nhà, s dng máy tính đng nhp vào mng c quan theo ID ca mình
và sau đó làm vic trong môi trng mng c quan nh đang ngi trên công s.
Mt s hn ch ca tele-working
• Thiu s liên h trc tip: Nhiu ngi coi nó là yu t ln nht khi chuyn t
mt công vic vn phòng bình thng sang tele-working. Thc t ngày nay nhiu
công ty sp xp công ty ca mình đ nhân viên vn tip xúc đc vi nhau
• Tác đng xu lên nhóm làm vic

Tính t giác: Có th mang công vic t nhà và tp trung vào công vic nhng cng có
th nhng công vic đó không đc hoàn thành vì chính s trì tr thiu t giác
Kh nng bóc lt ngi lao đng: Nu nhng công nhân làm vic đn đc vi nhau
thì có th rt thun li cho các công ty. Mt s công ty ln s dng teleworking đ hn
ch s đoàn kt ca công nhân.

5.2 Xã hi đin t
5.2.1 Thut ng th đin electronic mail (e-mail) và các ng dng.
Th tín đin t (email)
• Email cho phép bn gi ni dung thông tin ti ngi khác  bt k đâu trên th
gii, ch cn bn và ngi đó s dng máy tính có kh nng kt ni Internet. Ngoài
vic gi tin nh hình thc tin nhn, bn có th s dng Email đ gi các tp tin cho
ngi khác nh hình thc tp tin đính kèm.


38
5.2.2 E-Commerce(Thng mi đin t). Các khái nim v mua bán và dch v
trc tuyn
Thng mi đin t (E-commerce)
• Cm t E-commerce là mt t thông dng ch vic mua bán hàng qua mng. Bn
có th la chn các mt hàng hoc các dch v trên các trang web hàng hoá hay các
dch v mà bn mun, sau đó nhp s th tín dng ca bn vào đ thanh toán. Khi
bn gi thông tin chi tit v th tín dng ca bn, thông tin này s đc đc mã
hoá bi ngi h thng vì vy không ai có th ly cp đc. Hu ht các trang cho
phép thanh toán bng th tín dng đu có các dch v bo đm và trình duyt web
ca bn (ví d Microsoft Internet Explorer hoc Netscape Communicator) s báo
cho bn bit khi bn đang đng nhp hoc thoát ra khi mt server bo đm.

E-banking?
• Cm t e-banking ch vic qun lý tin trc tuyn. Thay vì phi đn mt chi nhánh

ngân hàng hay phi gi đin thoi cho h, bn có th thanh toán hóa đn trc tuyn
t mt ni ti mt ni khác. Mt s ngân hàng không có chi nhánh  khp mi ni
thì vic thanh toán trc tuyn mang li nhiu li ích.

Shopping online
• Có nhiu trang web mà bn có th mua hàng trc tuyn, trong đó ni ting nht có
th k ti là amazon.com. Hu ht các trang web mua bán đu s dng mt h
thng xe ch hàng o. Gi hàng này cho phép hin th nhng mt hàng mà bn đã
chn và có th thông báo cho bn bit tng tin ca các mt hàng trong xe là bao
nhiêu. Bn có th chn thêm hàng mình cn vào xe hoc b ra khi xe nhng mt
hàng mình không cn. Sau đó, bn chn chc nng thanh toán. Ti phn thanh toán
bn nhp tên và đa ch, chn hình thc giao hàng và nhp các thông tin thanh toán
chi tit.

Hình 5.2.2.1 (Trang web www.amazon.com)
5.2.3 Mt s đim thun li ca vic mua bán và dch v trc truyn
Nhng đim thun li ca e-commerce
• Các dch v 24 / 7: Không ging nh ca hàng truyn thng thng đóng ca vào
bui ti, bn có th mua hàng qua Internet 24 gi mt ngày, 7 ngày mt tun và
365 ngày mt nm
• S lng lu tr ln: Mt kho lu tr ln hn kho lu tr thông thng. Kho lu
tr không phi bn sao li t các ca hàng thc t nhng nó có th cha trong mt

39
kho hàng phân phi trung tâm.
• Thông tin v sn phm đc chi tit hoá: Các sn phm đc mô t mt cách chi
tit vi các bc nh. Có th liên lc đc vi nhà sn xut qua trang web ca h.
• Có th so sánh giá c: Mt s trang đa ra giá c rt tt bn có th s dng thông
tin trên các trang này đ so sánh giá c.
• S phân phát công bng gia nông thôn và thành th: Thc t là bn có th

sng  nông thôn xa trung tâm cng không khác bit nu bn mua hàng qua mng
• Tr li hàng không tt: Hu ht các trang web e-commerce s có mt chính sách
tr li và có sn cho bn đc trc khi mua. Trong mt s trng hp s có lut
cho phép bn tr li hàng không đt tiêu chun thm chí không đúng theo yêu cu
ca bn
Nhng đim không thun li ca e-commerce
• Gian ln th tín dng: Mt s trang web ch đc thit lp nhm la bn đ bn
đa ra thông tin chi tit v th tín dng. Sau khi có đc nhng thông tin này, bn
ti phm chúng có th s dng tin ca bn.
• Tính xác thc ca trang web: Khi bn mua hàng t mt công ty nh
amazon.com, bn bit rng công ty có uy tín ln không th sp đ vào ngày mai và
h s không c gng ly tin ca bn. Nhng nu bn mua hàng trc tuyn ca mt
công ty mà bn cha bao gi nghe thy hãy tìm kim xem có danh sách khách hàng
trên đó không, công ty đó đã hot đng đc bao lâu ri, có cung cp đ liên lc
chi tit không? Nu nghi ng v s đin thoi cho trên trang web, hãy c gng xác
đnh tính xác thc ca công ty. Tham kho các khách hàng khác.Bn thy các logo
liên doanh trên trang web đng ngh rng vic s dng các logo này là xác thc.
Ngày nay có các t chc có mc đích duy nht là kim tra các trang web có thuc
v các công ty thc không
• V vic tr li hàng?: Nu hàng hoá đc đa ti và không đt tiêu chun thì ai s
thanh toán tr li, và tr li  đâu? Chc chn rng bn phi hiu chính sách tr li
hàng ca công ty trc khi bn mua hàng hoá trc tuyn.
• Bn đc bo tr nh th nào khi bn mua hàng t mt nc khác? Mi quc
gia đu có nhng lut bo v ngi tiêu dùng riêng cho nên cn tìm hiu k lut
trc khi mong mun đc bo v. Nói tóm li, bn cn ht sc cn thn.
• Bn có th tip xúc vi ngi thc không? Các công vic trong E-commerce có
thun tin đn đâu chng na thì khâu cui cùng vn cn s có mt ca con ngi.
Có th là khâu thanh toán, có th là khâu giao hàng Khi bn cn giao hàng sm,
tt nht nên liên h trc tip vi ngi ph trách bi nu đ h thng máy t đng
đnh thi gian, có th món hàng bn mua đ tng sinh nht ti nay s đc giao vào

sáng ngày kia.


40