Giáo trình tổng hợp những cách để phát hiện thú nuôi bị bệnh phần 2 pdf

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Giáo trình Giáo trình Chẩn ñoán bệnh thú …………………….
111

2. Thời gian lấy máu:
Thời gian lấy máu cũng ảnh hưởng ñến tính chất, thành phần của máu. Do vậy, thông
thường lấy máu vào buổi sáng, trước khi gia súc ăn no và vận ñộng.
3. Cách lấy máu
Cắt sạch lông và sát trùng bằng cồn chỗ lấy máu. Nếu chỗ lấy máu quá bẩn thì phải
dùng xà phòng rửa sạch. Kim phải ñược sát trùng và ñể khô
- Lấy máu ít: dùng kim số chích thẳng ñứng với
tĩnh mạch.
- Lấy máu nhiều: dùng kim có ñường kính lớn (số
16, 14, 12).
+ Nếu cần lấy huyết thanh: cho máu chảy vào ống
nghiệm, nhẹ nhàng theo thành ống rồi nghiêng ống
nghiệm với một góc 45
0
ñể cho máu ñông lại với khoảng
thời gian từ 10 - 12 giờ, chắt lấy phần huyết thanh ở trên.
+ Nếu lấy huyết tương hoặc ñể ñếm số lượng huyết
cầu: ống, lọ ñựng máu phải có chất kháng ñông
II. XéT NGHIệM Lý TíNH
1. Màu Sắc
Màu sắc của máu là do lượng Hemoglobin, nồng ñộ khi CO
2
số lượng hồng huyết cầu,
bạch huyết cầu quyết ñịnh.
* Phương pháp:
Cho máu vào ống nghiệm trong suốt và quan sát dưới ánh sáng mặt trời. Máu bình
thường màu hồng tươi, không trong suốt.
* Màu sắc của máu trong trường hợp bệnh lý:

+ Nếu ống máu trong suốt là do dung huyết.
+ Màu máu nhạt là triệu chứng thiếu máu.
+ Màu máu trắng như sữa gặp trong bệnh Leucosis .
+ Màu máu ñen thẫm do có nhiều khí CO
2
tích tụ, thấy trong các bệnh ñường hô hấp,
các bệnh ở hệ tim mạch.
Huyết thanh, huyết tương của ñộng vật khoẻ màu vàng nhạt. Nếu chuyển màu vàng
thẫm do tích nhiều sắc tố mật (bilirubin); màu ñỏ do hồng cầu vỡ Hemoglobin lẫn vào.
2. Tốc ñộ máu ñông
* Phương pháp xác ñịnh:
- Dùng một phiến kính khô, sạch, không mỡ rồi rỏ lên một giọt máu tươi và ghi lại thời
gian. Sau ñó, cứ 30 giây lấy ñầu kim vạch lên giọt máu, nếu giọt máu xuất hiện sợi tơ nhỏ. Từ
khi rỏ giọt máu lên phiến kính cho ñến thời ñiểm ñó ñược tính là thời gian ñông máu.
Thời gian ñông máu ở
Ngựa: 8-10 phút
Trâu bò: 5-6 phút
Chó: 10 phút
- Dùng ống nhỏ: ống có ñường kính trong 1mm, dài 5 cm, hút ñầy máu tươi, rồi cho
vào một sợi lông ñuôi ngựa ñã tẩy sạch mỡ (màu trắng). Cứ 30 giây kéo lông ñuôi ngựa ra
khoảng 0,5 - l,0 cm. Khi nào sợi lông nhuộm màu ñỏ, thời ñiểm ñó là thời gian máu ñông.
Theo phương pháp này thời gian ñông máu ở:
Ngựa: 15-30 phút
Trâu, bò: 8-10 phút
Dê, cừu: 4-8 phút
Lợn: 10-15 phút
Các loại kim lấy máu
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k

.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Giáo trình Giáo trình Chẩn ñoán bệnh thú …………………….
112

Gà: 1,5-2 phút
* Thời gian ñông máu trong trường hợp bệnh lý:
+ Thời gian máu ñông chậm: Gặp trong trường hợp thiếu máu, viêm thận cấp tính
+ Thời gian máu ñông nhanh: Gặp trong bệnh viêm phổi thuỳ
3. Thời gian máu chảy
* Phương pháp: Dùng kim nhỏ chích ở tĩnh mạch tai sâu khoảng 4 mm, rồi dùng một
mẩu giấy thấm ñen, cứ 80 giây thấm lên giọt máu một lần. Vết máu trên mẩu giấy ñen cứ nhỏ
lại cho ñến khi không xuất hiện vết máu. Số vết máu nhân với khoảng cách thời gian là thời
gian máu chảy.
* Trường hợp sinh lý: ở ngựa khoảng 2-3 phút.
* Trường hợp bệnh lý: Thời gian máu chảy kéo dài do lượng tiểu cầu giảm.
4. ðộ vón của máu
* Phương pháp: Lấy 10 ml máu cho vào ống nghiệm ñường kính 13-17 mm và ñể
trong phòng thí nghiệm (15-18
0
C) 1 giờ. Ghi lại thời gian máu bắt ñầu vón và thời gian máu

vón hoàn toàn.
* Trường hợp sinh lý:
+ ở ngựa: thời gian máu bắt ñầu vón: 1-3 giờ;
thời gian vón hoàn toàn: 12-18 giờ.
+ ở trâu bò thời gian máu vón chậm hơn.
Số lượng huyết tiểu cầu và thành phần hoá học của máu quyết ñịnh thời gian máu vón.
* Trường hợp bệnh lý:
+ Thời gian máu vón chậm: trong bệnh viêm phổi - màng phổi truyền nhiễm, bệnh
huyết ban ở ngựa.
+ Không vón máu: Các bệnh huyết bào tử trừng, máu hầu như không vón.
* Chỉ số vón máu: ðể qua một ñêm rồi hút toàn bộ phần huyết thanh ở trên. Tỷ lệ
huyết thanh với toàn bộ máu gọi là chỉ số máu vón. ở ngựa, chỉ số ñó là 0,5 (0,3- 0,7).
5. Tỷ trọng của máu
Tỷ trọng máu của gia súc vào khoảng 1,050-1,060. Tỷ trọng ñó lớn nhỏ tuỳ thuộc vào
lượng hồng huyết cầu, Hemoglobin và các thành phần trong huyết thanh.
* Phương pháp ño: Thông dụng nhất là dùng dung dịch CuSO
4
.
Nguyên lý: Máu hoặc huyết thanh trong dung dịch CuSO
4
với nồng ñộ cao thấp khác
nhau sẽ hình thành một lớp ñồng prôtit bao bọc bên ngoài, bọc lấy những giọt máu hoặc huyết
thanh. Tỷ trọng của dung dịch CuSO
4
mà trong ñó những giọt máu hoặc huyết thanh trôi lơ
lửng, cũng là tỷ trọng của máu hoặc huyết thanh.
* Cách pha dung dịch CuSO
4
:
Dung dịch CuSO

4
gốc: lấy 170g CuSO
4
kết tinh (CuSO
4
.5H
2
O) hoà tan với nước cất
theo ñiều kiện quy ñịnh ở bảng dưới ñây, ñưa lọc sẽ ñược dung dung dịch CuSO
4
có tỷ trọng
1,1000.










Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h

a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!

P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a

c
k
.
c
o
m
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Giáo trình Giáo trình Chẩn ñoán bệnh thú …………………….
113

Bảng dung dịch CuSO
4
có tỷ trọng 1,100

Ôn ñộ của
nước cất,
0
C
Lượng nước cất ñể
hoà 170g CuSO
4
, ml
Ôn ñộ của nước cất,
0
C
Lượng nước cất ñể
hoà 170g CuSO
4
,
ml
10 1003,6 26 1006,5

12 1003,8 28 1007,0
14 1004,0 30 1007,7
16 1004,3 32 1008,3
18 1004,7 34 1008,9
20 1005,1 36 1009,6
22 1005,5 38 1010,4
24 1006,0 40 1011,2

ðể thử lại tỷ trọng của dung dịch trên có dạng 1,100 thì lấy 100 ml dung dịch trên cho
vào bình ñịnh mức 100 ml, rồi cân. Cũng làm như vậy với nước cất. Tỷ lệ khối lượng dung
dịch CuSO
4
với khối lượng nước cất phải là 1,100.
Nếu tỷ trọng ñó không ñạt 1,100 thì phải hiệu ñính lại như sau:
+ Nếu tỷ trọng vượt 0,0001, thì cứ 1000 ml dung dịch CuSO
4
trên thêm vào 1ml nước
cất.
+ Ngược lại, nếu tỷ trọng giảm ñi 0,0001, thì cứ 1000 ml dung dịch CuSO
4
thêm vào
1ml CuSO
4
bão hoà. Ví dụ: Tỷ trọng dung dịch CuSO
4
là 1,0960 thì cứ 1000 ml cho vào thêm
40 ml CuSO
4
bão hoà thì sẽ ñược dung dịch CuSO
4

có tỷ trọng 1,1000.
Từ dung dịch CuSO
4
gốc trên pha thành các dung dịch CuSO
4
có tỷ trọng khác nhau
ñề sử dụng theo bảng dưới ñây.

ỷ trọng
Dung dịch CuSO
4

gốc, ml
Tỷ trọng
Dung dịch CuSO
4

gốc, ml
1,016 7,63 1,048 23,5
1,020 9,61 1,052 25,5
1,024 11,58 1,056 27,5
1,028 13,54 1,060 29,5
1,032 15,50 1,064 31,5
1,036 17,50 1,068 33,52
1,040 19,50 1,072 35,50
1,044 21,50 1,076 37,67
Cho thêm nước cất vào dung dịch gốc cho ñến 50 ml.
* Tiến hành:
- Chuẩn bị máu: máu có chất chống ñông
- Thao tác ño:

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r

a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.

d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Giáo trình Giáo trình Chẩn ñoán bệnh thú …………………….
114

Dùng ống hút nhỏ, hút máu ñã có chất chống ñông rồi nhỏ nhẹ nhàng 1 giọt xuống
những ống ñựng dung dịch CuSO
4
ñã pha ở trên. Tỷ trọng dung dịch của ống có giọt máu trôi
lơ lửng chính là tỷ trọng của máu.
ðo tỷ trọng huyết tương: Ly tâm máu ñã có chất
kháng ñông, chắt lấy huyết tương và cũng ño như trên.
Chú ý: Mỗi ống dung dịch trên chỉ ño ñược 50
giọt máu, vì 50 lần giọt máu vào, tỷ trọng của dung dịch
thay ñổi 0,0002.
* ý nghĩa chẩn ñoán
+ Tỷ trọng của máu tăng: Gặp trong các bệnh
làm cho máu ñặc lại ( ỉa chảy nặng, ra nhiều mồ hôi, nôn

mửa, viêm có thẩm xuất, )
+ Tỷ trọng thấp: Gặp trong trường hợp thiếu
máu, hoàng ñản do dung huyết,
6. Sức kháng của hồng cầu
Là sức kháng của màng hồng cầu ở nồng ñộ muối NaCl loãng. Nồng ñộ muối loãng
làm hồng cầu bắt ñầu vỡ, ñược gọi là sức kháng tối thiểu của hồng cầu (Minimal reristance)l
và nồng ñộ muối làm toàn bộ hồng cầu vỡ-sức kháng tối ña của hồng cầu (Maximal
resistance).
* Phương pháp ño sức kháng của hồng cầu: Dùng nước muối Natrichlorua (NaCl) 1% và
pha loãng với các nồng ñộ khác nhau theo bảng sau:
Các ống 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1,4 1,36 1,32 1,28 1,24 1,20 1,16 1,12 1,08 1,04
0,6 0,64 0,68 0,72 0,76 0,8 0,84 0,88 0,92 0,96
1% NaCl
Nước cất
Nồng ñộ, %

0,7 0,68 0,66 0,64 0,62 0,6 0,58 0,56 0,54 0,52
Các ống 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1,0 0,96 0,92 0,88 0,84 0,80 0,76 0,72 0,68 0,64
1,0 1,04 1,08 1,12 1,16 1,2 1,24 1,28 1,32 1,36
1% NaCl
Nước cất
Nồng ñộ, %

0,5 0,48 0,46 0,44 0,42 0,40 0,38 0,36 0,34 0,32
Dùng ống hút cho vào mỗi ống trên 1 giọt máu ñã
có chất kháng ñông. Trộn ñều ñể 15-20 phút, rồi ly tâm.
* ðọc kết quả
+ ở ống hồng cầu bắt ñầu vỡ, dung dịch có màu

vàng, ít hồng cầu lắng dưới ñáy. Nồng ñộ muối NaCl của
ống ñó là sức kháng tối thiểu.
+ ở ống máu vỡ hoàn toàn ñầu tiên, dung dịch
trong suốt màu ñỏ không có hồng cầu lắng, ở ñó là sức
kháng tối ña.
* ý nghĩa chẩn ñoán
+ Sức kháng hồng cầu thấp (giảm): hồng
cầu non, màng bên ngoài không ổn ñịnh, dễ bị vỡ ở
nồng ñộ muối NaCl thấp; ngựợc lại, hồng cầu già
ổn ñịnh hơn. Vì vậy, nếu cơ quan tạo máu bị kích
thích sản sinh nhiều hồng cầu non, sức kháng của
Sức kháng hồng cầu
Trâu bò 1,050
Dê 1,049
Cừu 1,043
Ngựa 1,050
Lợn 1,051
Chó 1,050
Thỏ 1,054
Gà 1,048

Tỷ trọng máu của gia súc


Tối thiểu Tối ña
Ngựa 0,62-0,52 0,44-0,38
Bò 0,74-0,64 0,46-0,42
Trâu 0,64-0,53 0,48-0,36
Lợn 0,68-0,78 0,48-0,42
Cừu 0,80-0,76 0,50-0,46

Dê 0,77-0,63 0,59-0,47
Chó 0,58-054 0,41-0,33
Sức kháng của hồng cầu gia súc

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r

w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Giáo trình Giáo trình Chẩn ñoán bệnh thú …………………….
115

hồng cầu thấp. Sức khác của hồng cầu thấp thường gặp trong các bệnh gây dung huyết, thiếu
máu,
+ Sức kháng hồng cầu cao (tăng): Trường hợp cơ năng của tủy sống rối loạn, trong
máu ngoại vi có nhiều hồng cầu già, sức kháng của hồng cầu cao. Sức kháng cao thường gặp
trong bệnh suy tuỷ xương, hoàng ñản do tắc mật.
* Chú ý: Sức kháng của hồng cầu còn liên quan ñến nồng ñộ các muối ở trong máu,
trạng thái của màng hồng cầu, ñặc biệt các loại mỡ.
7. Tốc ñộ huyết cầu (tốc ñộ huyết trầm)
Là tốc ñộ lắng của hồng huyết cầu trong huyết tương. Trong huyết tương, hồng huyết

cầu kết với nhau thành chuỗi, sau ñó lắng xuống.
* Phương pháp ño
Trong thú y thường dùng phương pháp Panchenkov.
Phương pháp Panchenkov
+ ưu ñiểm: phương pháp này cần lượng máu nhỏ
ống Panchenkov dài 172 mm, ñường kính trong 1mm, chia 100 vạch cách nhau 1mm;
ở vạch 50 có khắc chữ P, vạch 100 chữ K.
+ Thao tác
Dùng ống Panchenkov, hút dung dịch natrixitrat 5% ñến vạch P, sau ñó thổi ra ống
nghiệm nhỏ (13 x100 mm). Cũng dùng ống ñó hút máu cần xét nghiệm ñến vạch K, rồi thổi
máu vào ống nghiệm ñựng chất kháng ñông trên. Làm hai
lần, sau ñó trộn ñều. Rồi hút máu ñã trộn với chất kháng
ñông ñến vạch 100, dựng ngược ống vào giá và quan sát.
Thường lấy số liệu 1 giờ.
+ ý nghĩa chẩn ñoán
* Tốc ñộ huyết trầm tăng: Thường gặp trong các bệnh
truyền nhiễm, các bệnh có sốt cao, thiếu máu truyền nhiễm
của ngựa, các bệnh do huyết bào tử trùng.
* Tốc ñộ huyết trầm giảm: Thường gặp trong các
bệnh; xoắn ruột, viêm màng não, các bệnh làm cơ thể mất
nước (ra nhiều mồ hôi, ña niệu, ỉa chảy nặng, ), chứng
hoàng ñản, bệnh uốn ván,
* Chú ý: Có nhiều bệnh lúc ñầu tốc do huyết trầm
tăng, nhưng khi bệnh chuyển biến tốt tốc ñộ huyết trầm lại
giảm.
+ Những nhân tố ảnh hưởng ñến tốc ñộ huyết trầm

* Bản thân hồng huyết cầu
+ Số lượng hồng cầu ít, tốc ñộ huyết trầm nhanh. Nhưng số lượng hồng cầu quá ít
hồng cầu quá xa nhau, kết chuỗi khó và do ñó tốc ñộ huyết trầm chậm.

+ Hồng cầu to nhỏ không ñều, hình dạng thay ñổi nhiều khó kết chuỗi với nhau, tốc ñộ
huyết trầm chậm.
+ Tỷ trọng huyết cầu càng lớn, tốc ñộ lắng máu càng nhanh.
+ Hồng cầu mang ñiện âm. Những ảnh hưởng làm giảm lượng ñiện âm của hồng cầu,
hồng cầu kết chuỗi với nhau dễ và tấc ñộ huyết trầm nhanh.
* Nhân tố huyết tương
+ Lượng fibrinogen trong huyết tương liên quan chặt chẽ với tốc ñộ huyết trầm.
Lượng fibrinogen càng nhiều, tốc ñộ huyết trầm càng nhanh. Ví dụ: bệnh viêm tương mạc,
Giá và
ống Panchenkobe

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r

w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m