Đề tài: Kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác thu BHXH hiệu quả ở Việt Nam pot

Đề tài: Kiến nghị và giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả của công tác thu
BHXH hiệu quả ở Việt Nam





Ki
Ki
Ki
Kiế
ế
ế
ến
n
n
nngh
ngh
ngh

nghị
ị
ị
ịv
v
v
và
à
à
àgi
gi
gi
giả
ả
ả
ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pnh
nh
nh

nhằ
ằ
ằ
ằm
m
m
mn
n
n
nâ
â
â
âng
ng
ng
ng
cao
cao
cao
caohi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu

qu
quả
ả
ả
ảc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c

c
cthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
ở
ở
ở
ởVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
CH
CH
CH
CHƠ
Ơ
Ơ

ƠNG
NG
NG
NGI
I
I
I
L
L
L
LÝ
Ý
Ý
ÝLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NCHUNG
CHUNG
CHUNG
CHUNGV
V
V
VỀ
Ề

Ề
ỀBHXH
BHXH
BHXH
BHXHV
V
V
VÀ
À
À
ÀC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CTHU
THU

THU
THUBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
I.
I.
I.
I.T
T
T
TỔ
Ổ
Ổ
ỔNG
NG
NG
NGQUAN
QUAN
QUAN
QUANV
V
V
VỀ
Ề
Ề
ỀBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.

1.
1.
1.
1.S
S
S
Sự
ự
ự
ực
c
c
cầ
ầ
ầ
ần
n
n
nthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ết
t
t
tkh
kh
kh

khá
á
á
ách
ch
ch
chquan
quan
quan
quanv
v
v
và
à
à
àvai
vai
vai
vaitr
tr
tr
trò
ò
ò
òc
c
c
củ
ủ
ủ

ủa
a
a
aBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
1.1.
1.1.
1.1.
1.1.S
S
S
Sự
ự
ự
ực
c
c
cầ
ầ
ầ
ần
n
n
nthi
thi
thi
thiế
ế

ế
ết
t
t
tkh
kh
kh
khá
á
á
ách
ch
ch
chquan
quan
quan
quanc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
aBHXH.
BHXH.
BHXH.
BHXH.
Thờitiếtcóbốnmùaxuân,hạ,thu,đông.Mùaxuâncâycốitơitốt,đâmchồinảy

lộc.Quahạsangthu,đônglạivề.Sốngtrongtrờ
i
đấtconngời,aicũngluônmongmuốn
đợctồntại,pháttriển,trờngtồnmãimãi.Nhngcũngnhquyluậtcủatựnhiên,thựctạ
i
luôncósựthayđổi,biếnhóabở
i
aicũngphả
i
trả
i
quacácgiaiđoạnpháttriểncủađờingời
đó
l
àsinhra,
l
ớnlên,trởngthànhvàchết.Đólàvòng:sinh,
l
ão,bệnh,tửvàớcmuốncủa
conngờilàcóđợccuộcsốngansinh,hạnhphúc.Nhngquyluậtcủatạohóalàsinhralớn
lênvàgiàyếumàaicũngphả
i
trảiqua.Đitheocùngquyluậtđó
l
ànhữngrủ
i
ro,ốmđau,
bệnhtật,hoạnnạncóthểđếnbấtcứlúcnàotrongcuộcsống.Hơnnữa,conngờitừthờisơ
khailàxãhộinguyênthuỷchođếnnaykhôngaicóthểtồntạiđộc
l

ập,sốngbênngoàisự
giúpđỡ,chiasẻcủacộngđồng,bèbạnvàngờ
i
thâncủamình.Bởitrongthựctếkhông
phảilúcnàoconngờicũngchỉgặpthuậnlợi,cóđầyđủthunhậpổnđịnhvàmọiđiềukiện
sinhsốngđềudiễnrab
ì
nhthờngnhmìnhmongmuốnmàtrá
il
ạ
i
córấtnhiềukhókhănbất
lợi,ítnhiềungẫunhiênphátsinh
l
àmchongờitabịgiảmhoặcmấtthunhậpnh:bệnhtật,
tuổ
i
già,tainạnlaođộngvàbệnhnghềnghiệp…Khirơivàonhữnghoàncảnh,trờnghợp
nàythìcácnhucầucầnthiếttrongcuộcsốngkhôngchỉmấtđimàtráilạicònphátsinh
thêmnhững
l
àmchongờilaođộngkhócóthểđảmđơngđợc.Ch
í
nhxuấtpháttừbảnchất
mongmuốntồntạivàvợtquanhữngkhókhăntrởngạicủacuộcsốngkhirủiroxảyrađã
đò
i
hỏ
i
nhữngngờilaođộng(NLĐ)vàxãhộ

i
loà
i
ngờiphảitìmrađợcbiệnphápnàođó
đểgiả
i
quyếtnhữngvấnđềtrênvàthựctế
l
àhọđãtìmranhiềucáchgiảiquyếtkhácnhau
nh:sansẻrủ
i
ro,đùmbọclẫnnhautrongnộibộcộngđồng,đivay,đixinhoặcdựavàosự
cứutrợcủanhànớc…Nhngnhữngcáchnàychỉmangtínhtạmthời,thụđộngvàkhông
chắcchắn.
Lịchsửcũngđãchứngminhtừkhinềnkinhtếhànghóapháttriểnvàviệcthuêmớn
laođộngcũngđãtrở
l
ênphổbiếnthìđồngthờicũnglàmẫuthuẫnchủthợtrongxãhộ
cũngphátsinh.Nguyênnhânsâusavàcũnglànguyênnhânchủyếucủamâuthuẫntrênlà
nhữngthuêmớnlaođộng-chủsửdụnglaođộng(NSDLĐ)khôngmongmuốnbịbuộc
phảiđảmbảothunhậpchonhậpchongờ
i
laođộngmàm
ì
nhthuêmớn(NLĐ)trongtrờng
hợphọgặpphả
i
nhữngrủiro.Khôngcamchịuvớ
i
tháiđộcủacácchủsửdụnglaođộng,

nhữngngờilaođộngđãliênkếtlạ
i
đấutranhbuộcngờichủsửdụnglaođộngphả
i
thực
hiệncamkếttrảcônglaođộngvàđảmbảochohọcómộtthunhậpnhấtđịnhđểhọcóthể
trangtrả
i
chonhữngnhucầuthiếtyếukhigặpnhữngbiếncố
l
àmmấthoặcgiảmthunhập
domấthoặcgiảmkhảnănglaođộng,mấtviệclàm.Cuộcđấutranhnàydiễnrangàycàng
rộnglớnvàcótácđộnglớnđếnnhiềumặtcủađờisốngkinhtếxãhội.Dovậy,Nhànớc
đãphảiđứngracanthiệpvàđiềuhoàmâuthuẫn.Sựcanthiệpnàymộtmặtđã
l
àmtăng
đợcvaitròcủaNhànớc,mặtkhácbuộccảgiớichủvàgiớ
i
thợphả
i
đónggópmộtkhoản
tiềnnhấtđịnhhàngthángđợctínhtoánchặtchẽdựatrênxácsuấtrủiroxảyrađốivới
ngời
l
àmthuê.Sốtiềnđónggópcủacảchủvàthợhìnhthànhnênmộtquỹtiềntệtậptrung
trênphạmviquốcgia.QuỹnàycònđợcbổsungtừNgânsáchNhànớckhicầnthiếtnhằm
đảmbảođờisốngchongờilaođộngkhihọgặpphảinhữngbiếncốbấtlợitrongcuộcsống.
Chínhnhờnhữngmốiquanhệràngbuộcđómàrủ
i
ro,bấtlợicủangờilaođộngđợcdàn

trả
i
đềuvàchianhỏrủirocủamộtngờ
i
chonhiềungờilàmchocuộcsốngcủaNLĐvàgia
đìnhhọngàycàngđợcđảmbảoổnđịnh,đồngthờigiớichủcũngthấymìnhcólợitrong
nhiềumặtvàđảmbảođợctiếnđộsảnxuấtnângcaonăngxuấtlaođộng.
Xuấtpháttừthựctếkháchquantrênngờitahiểuràngtoànbộnhữnghoạtđộngvớ
i
nhữngmốiquanhệchặtchẽđóđợcquanniệmlàBảohiểmxãhộ
i
(BHXH)đố
i
vớingờ
i
laođộng.Đâylàmộttrongnhữngphơngthứcđố
i
phóhữuhiệunhấttronghệthốngAn
sinhxãhộicủaquốcgia,làmộttrongnhữngphátkiếnvănminhnhânloạ
i
vềkhoahọcxã
hộ
i
kếthợpvớ
i
khoahọctựnhiênđểgiữgìn,bảovệcuộcsống,sứckhoẻchoconngời.
ĐốivớiViệtNam,ngaytừkhithànhlậpnớcnăm1945Chínhphủđãtrútrọngđến
vấnđềpháttriểnchínhsáchBHXHvàbảotrợxãhội.ĐứngđầulàChủtịchHồCh
í
Minh

đãsớmquantâmbanhànhvàthựchiệnngaytừnhữngngàyđầuthànhlậpnớcvàthờng
xuyênđợcbổsung,điềuch
ỉ
nhchophùhợpyêucầupháttriểnthựctiễncủađấtnớc.Hệ
thốngBHXHngàycàngđợcmởrộngđãgópphầntolớnvàoviệcổnđịnhcuộcsốngcho
ngờilaođộng,gópphầnổnđịnhkinhtếchínhtr
ị
xãhộ
i
củađấtnớc.
Tấtnhiên,BHXHvẫnchahoàntoànkhắcphụcđợcnhữngyếuđiểmcủanómặcdùlà
chođếnnaynóđãtrảiquamộtthờ
i
giandài.Songkhôngthểphủnhậnsựtồntạicủahệ
thốngBHXH
l
àmộtsựcầnthiếttấtyếukháchquanchomọiQuốcgia,chotoànnhânloại.
1.2.
1.2.
1.2.
1.2.Vai
Vai
Vai
Vaitr
tr
tr
trò
ò
ò
òc

c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
aBHXH.
BHXH.
BHXH.
BHXH.
Cóthểnó
i
từkhikháiniệmBHXHđợcbiếtđếnởmọiQuốcgiath
ì
chính
sáchBHXHđềudoNhànớcquảnlýmộtcáchthốngnhất.Trongmọichếđộxãhội
BHXHluônđóngvaitròquantrọngvàthểhiệnđợcnhữngvaitròto
l
ớn.
1.2.1
1.2.1
1.2.1
1.2.1Đố
Đố
Đố
Đối
i
i

iv
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
ing
ng
ng
ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
ilao
lao
lao
laođộ
độ
độ
động
ng
ng
ng(NL
(NL
(NL

(NLĐ
Đ
Đ
Đ).
).
).
).
CóthểnóiBHXHcóvaitròrấtquantrọngtrongviệcgópphầnđảmbảocuộcsống
ổnđịnhchongờilaođộngvàgiađìnhhọkhimàhọgặpnhữngrủirobấtngờnh:tainạn
laođộng,ốmđau,thaisản…làmgiảmhoặcmấtsứclaođộnggâyảnhhởngđếnthunhập
củaNLĐ.Bở
i
lẽ,khiNLĐgặpnhữngrủiroảnhhởngđếnthunhậpBHXHsẽthaythế
hoặcbùđắpmộtphầnthunhậpchoNLĐvàgiađìnhhọvớ
i
mứchởng,thờiđiểmvàthời
gianhởngtheođúngquyđịnhcủaNhànớc.Dovậy,mặcdùcónhữngtổnthấtvềthunhập
nhngvớisựbùđắpcủaBHXHđãphầnnàogiúpNLĐcóđợcnhữngkhoảntiềnnhấtđịnh
đểtrangtrả
i
chocácnhucầuthiếtyếucủabảnthânvàgiađìnhhọ.Chínhdocósựthay
thếvàbùđắpthunhậpnày,BHXH
l
àmchoNLĐngàycàngyêunghềhơn,gắnbóvới
côngviệc,sốngcótráchnhiệmhơnvớibảnthân,giađìnhbèbạnvàcộngđồnghơn;làsợi
dâyràngbuộc,k
í
chthíchhọhănghá
i
thamgiasảnxuấthơn,gắnkếtNSDLĐvớiNLĐ

l
ạ
i
gầnnhauhơn,từđónângcaođợcnăngsuấtlaođộng,tăngsảnphẩmxãhộigópphần
nângcaoch
í
nhcuộcsốngcủanhữngngờithamgiaBHXH.
Ngoà
i
raBHXHcònbảovệvàtăngcờngsứckhoẻchoNLĐgópphầntáisảnxuất
sứclaođộngchoNLĐnhanhchóngtrở
l
ạ
il
àmviệctạorasảnphẩmmớ
i
chodoanh
nghiệpnóiriêngvàchoxãhộnó
i
chung,đồngthờigópphầnđảmbảothunhậpcủabản
thânhọ.
1.2.2
1.2.2
1.2.2
1.2.2Đố
Đố
Đố
Đối
i
i

iv
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
ing
ng
ng
ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
is
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ

ụng
ng
ng
nglao
lao
lao
laođộ
độ
độ
động
ng
ng
ng(NSDL
(NSDL
(NSDL
(NSDLĐ
Đ
Đ
Đ).
).
).
).
Thựctếtronglaođộng,sảnxuấtNLĐvàNSDLĐvốncónhữngmâuthuẫnnhất
địnhvềtiềnlơng,tiềncông,thờihạnlaođộng…Vàkhirủirosựcốxảyra,nếukhôngcó
sựgiúpđỡcủaBHXHthìdễdẫnđếnkhảnăngtranhchấpgiữaNLĐvàNSDLĐ.Vìvậy
BHXHgópphầnđ
i
ềuhoà,hạnchếcácmâuthuẫngiữagiớichủvàgiớithợ,tạoramô
i
trờnglàmviệcổnđịnhchongờilaođộng,tạosựổnđịnhchongờ

i
sửdụnglaođộngtrong
côngtácquảnlý.Từđógópphầnnângcaohiệuquảnăngsuấtlaođộngcủadoanhnghiệp
lên.
Hơnnữa,NSDLĐmuốnổnđịnhvàpháttriểnsảnxuấtthìngoàiviệcđầutvàomáy
móc,thiếtbị,côngnghệ…cònphảichămlođếnđờisốngchongờilaođộngmàmìnhthuê
mớn,sửdụng.Bở
i
NSDLĐkhiđãtínhđếnviệcthuêmớnlaođộngcũngcónghĩa
l
à
l
úc
đóhọrấtcầncóNLĐlàmviệcchomìnhliêntụctrongquátrìnhsảnxuấtkinhdoanh.
NhngmongmuốncủaNSDLĐđókhôngphảilúcnàocũngthựchiệnđợc,bởitrongquá
trìnhsảnxuấtcũngnhtrongđờ
i
sốngNLĐcóthểgặprủirovàobấtkìlúcnào.Và
l
úcđó,
NSDLĐsẽkhôngcóngờilàmthuêchomìnhdẫnđếngiánđoạnquátrìnhsảnxuấtkinh
doanhlàmgiảmnăngxuấtlaođộngrồ
i
dẫnđếngiảmthunhậpchoNSDLĐ.Nhngkhicó
sựtrợgiúpcủaBHXH,NLĐkhôngmaygặprủirođóphầnnàođợckhắcphụcvềmặttài
chính,từđóNLĐcóđiềukiệnphụchồinhanhnhữngthiệthạixảyra.Làmchongờilao
độngnhanhchóngtrởlại
l
àmviệcgiúpNSDLĐ,yêntâm,tíchcựclaođộngsảnxuấtlàm
tăngnăngxuấtlaođộng,gópphầntăngcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủadoanh

nghiệp.
1.2.3
1.2.3
1.2.3
1.2.3Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
iv
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
iNh
Nh
Nh
Nhà
à
à
àn
n
n
nớ
ớ

ớ
ớc
c
c
c.
-BHXHlàmộttrongnhữngbộphậnquantrọnggiúpchoNgânsáchNhànớcgiảm
chiđếnmứctốithiểunhngvẫngiảiquyếtđợckhókhănvềđờisốngchoNLĐvàgiađình
họđợcpháttriểnantoànhơn.KhiNLĐhoặcNSDLĐgặptainạnrủirosẽ
l
àmquátrình
sảnxuấtkinhdoanhbịgiánđoạn,năngsuấtlaođộnggiảmxuống(cunghànghoánhỏhơn
cầu)
l
àmtănggiácảth
ị
trờngvàrấtcóthểdẫnđếntìnhtrạnglạmphát,khiđóbuộcChính
phủphảicanthiệpđiềutiếtgiácảđểổnđịnhđờisốngcủangờidân.
-BHXHgópphầngiữvữnganninh,ch
í
nhtr
ị
trongnớcổnđịnhtrậttựantoàncho
xãhội:BHXHđ
i
ềuhoà,hạnchếcácmâuthuẫngiữagiớichủvàgiớithợđồngthờitạora
mô
i
trờnglàmviệcthuậnlợi,ổnđịnhchongờilaođộng.Bở
i
khimâuthuẫngiữaNLĐvà

NSDLĐchađợcgiảiquyếtsẽcóthểdẫnđếnnhữngcuộcđìnhcông,thậmchílàgâyra
nhữngcuộcbãicônglanrộngtrêncảnớccủanhữngngờ
i
côngnhân(NLĐ)đếnlúcđósản
phẩmlaođộngxãkhôngđợcsảnxuấtra,mànhucầutiêudùngcủaxãhộivẫncứtiếptục
tănglênkhiđóbuộcChínhphủphảinhậpkhẩuhànghoá.Nhvậy,Ch
í
nhphủsẽphảiđố
i
mặtvớirấtnhiềuvấnđềnh:giữvữngtrậttựantoànxãhội,đảmbảonhucầutố
i
thiểucủa
ngờidân…
-BHXHcóvaitròquantrongtrọngviệctăngthu,giảmchichoNgânsáchNhànớc:
+BHXHlàmtăngthuchoNgânsáchNhànớc:BHXHđãlàmgiảmbớtmâuthuẫ
giữagiớichủvàgiớithợđồngthờigắnkếtgiữaNSDLĐvàNLĐ,gópphầnkíchth
í
ch
NLĐhănghá
i
laođộngsảnxuất,nângcaonăngxuấtlaođộngcánhânnó
i
riênđồngthời
gópphầnlàmtăngnăngxuấtlaođộngxãhộ
i
nóichungtừđósảnphẩmxãhộitạorangày
mộttăng
l
êncóthểđápứngđợcnhucầutiêudùngtrongnớcvàxuấtkhẩuranớcngoài.
Dovậy,ngânsáchNhànớctănglêndocómộtkhoảnthuđợcthôngquaviệcthuthuếtừ

cácdoanhnghiệpsảnxuấtnó
i
trên.
+KhingờilaođộngthamgiaBHXHmàkhôngmaygặprủ
i
robấtngờhoặckhi
thiêntaihạnhán,lũlụtxảyra…làmgiảmhoặcmấtkhảnănglaođộngdẫnđếngiảmhoặc
mấtthunhậpth
ì
sẽđợcbùđắpmộtphầnthunhậptừquỹBHXH.Lúcnày,nếukhôngcó
sựbùđắpcủaBHXHthìbuộcNhànớccũngphả
i
đứngrađểcứutrợhoặcgiúpđỡcho
NLĐđểNLĐvàgiađìnhhọvợtquađợckhókhănđó.Từđógópphầnlàmgiảmchicho
NgânsáchNhànớc,đồngthờigiảmbớtđợccáctệnạnxãhộiphátsinh,giữvữngổnđịnh
chínhtrịxãhội.
Ngoà
i
raBHXHgiúpchoNhànớcthựchiệnđợccáccôngtr
ì
nhxâydựngtrọng
điểmcủaquốcgia,cácchơngtrìnhpháttriểnkinhtế,xãhộiquốcgiabởiBHXHtậptrung
đợcnguồnquỹlớn.NguồnquỹnàythờngdùngđểchitrảchocácsựkiệnBHXHxảyravề
sau.Chínhv
ì
vậymàquỹnhànrỗinàycómộtthờ
i
giannhànrỗinhấtđịnhđặcbiệtlàquỹ
dànhchochếđộdà
i

hạn.TrongkhoảngthờigiannhànrỗiấyquỹBHXHtạothànhmột
nguồnvốn
l
ớnđầutchocácchơngtr
ì
nhpháttriểnkinhtếxãhộicủaquốcgia.
2.
2.
2.
2.B
B
B
Bả
ả
ả
ản
n
n
nch
ch
ch
chấ
ấ
ấ
ất
t
t
tv
v
v

và
à
à
àch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cn
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a

aBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
2.1
2.1
2.1
2.1.B
B
B
Bả
ả
ả
ản
n
n
nch
ch
ch
chấ
ấ
ấ
ất
t
t
tc
c
c
củ
ủ

ủ
ủa
a
a
aBHXH.
BHXH.
BHXH.
BHXH.
BảnchấtcủaBHXHđợcthểhiệnởnhữngnộ
i
dungchủyếusau:
-BHXH
l
àthunhậpkháchquan,đadạngvàphứctạpcủaxãhội,nhấtlàtrongxãhội
màsảnxuấthànghóahoạtđộngtheocơchếthịtrờng,mố
i
quanhệthuêmớnlaođộng
pháttriểnđếnmứcnàođó.Nềnkinhtếcàngpháttriểnth
ì
BHXHcàngđadạngvàhoàn
thiện,càngchứngtỏđợcnhữngmặtuđ
i
ểmhơn.Vìvậycóthểnóikinhtế
l
ànềntảngcủa
BHXHhayBHXHkhôngvợtquátrạngtháikinhtếcủamỗinớc.Đóngvaitrònhmộtv
ị
cứutinhchoNLĐkhihọgặpphảinhữngrủirolàmgiảmthunhậptrongcuộcsống.Có
thểnóinhucầuvềBHXHthuộcvềnhucầutựnhiêncủaconngời.Xuấtpháttừnhucầu
cầnthiếtđểđảmbảochocáctiêuchuẩnhaygiátr

ị
chocuộcsốngtốithiểu.
-Mố
i
quanhệgiữacácbêntrongBHXHphátsinhtrêncơsởquanhệlaođộngvàdiễn
ragiữababên:bênthamgiaBHXH,bênBHXHvàbênđợcBHXH.BênthamgiaBHXH
cóthểch
ỉl
àNLĐhoặccảNLĐvàNSDLĐ.BênBHXH(bênnhậnnhiệmvụBHXH
thôngthờnglàcơquanchuyêntráchdoNhànớc
l
ậpravàbảotrợ.BênđợcBHXHlà
NLĐvàgiađìnhhọkhicóđủcácđiềukiệnràngbuộccầnthiết.
BHXHđợcxemnhlàmộthệthốngcáchoạtđộngmangtínhxãhộinhằmđảmbảo
đờisốngchongờilaođộng,mởrộngsảnxuất,pháttriểnkinhtế,ổnđịnhtrậttựxãhộ
i
nói
chung.
-Nhữngbiếncốlàmgiảmhoặcmấtkhảnănglaođộng,mấtviệclàmtrongBHXHcó
thểnói
l
ànhữngrủirongẫunhiêntrá
i
vớiýmuốnchủquancủaconngờinh:ốmđau,
bệnhtật,tainạnlaođộng-bệnhnghềnghiệp…hoặccũngcóthểlànhữngtrờnghợpxảy
rakhônghoàntoànngẫunhiênnhtuổigià,thaisản…Đồngthờ
i
nhữngbiếncốđócóthể
diễnracảtrongvàngoàiquátrìnhlaođộng.
-Phầnthunhậpcủangờilaođộngb

ị
giảmhoặcmấtđikhigặpphảinhữngbiếncốrủ
i
rosẽđợcbùđắphoặcthaythếtừnguồnquỹtiềntệtậptrungđợctồntíchlại.
NguồnquỹnàydobênthamgiaBHXHđónggóp
l
àchủyếu.Ngoàiracònđợchỗ
trợcủaNhànớckhicósựthâmhụtquỹ(thukhôngđủchi),ch
í
nhvìvậymàchínhsách
BHXHnằmtronghệthốngchungcủach
í
nhsáchvềkinhtếxãhộivàlàmộttrongnhững
bộphậnhữucơtronghệthốngch
í
nhsáchquảnlýđấtnớccủaQuốcgia.
-MụctiêucủaBHXHlànhằmthoảmãnnhữngnhucầuthiếtyếucủangờilaođộng
trongtrờnghợpbịgiảmhoặcmấtthunhập,mấtviệclàm.Mụctiêunàyđãđợctổchứclao
độngQuốctế(ILO)cụthểhóanhsau:
+Đềnbùchongờilaođộngnhữngkhoảnthunhậpb
ị
mấtđểđảmbảonhucầusinh
sốngthiếtyếucủahọ.
+Chămsócsứckhoẻvàchốngbệnhtật.
+Xâydựngđ
i
ềukhiệnsốngđápứngcácnhucầucủadâncvànhucầuđặcbiệtcủa
ngờigià,ngờ
i
tàntậtvàtrẻem.

2.2.
2.2.
2.2.
2.2.Ch
Ch
Ch
Chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cn
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a

aBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
BHXHđợcxemnhlàmộtloạtcáchoạtđộngmangtínhxãhộinhằmđảmbảođờ
i
sốngchongờilaođộng,mởrộngsảnxuất,pháttriểnkinhtế,ổnđịnhtrậttựxãhộ
i
nói
chungdovậyBHXHcóchứcnăng:
-ThaythếhoặcbùđắpmộtphầnthunhậpchoNLĐthamgiaBHXHkhihọb
ị
giảmhoặcmấtkhảnănglaođộnghoặcmấtviệclàm.Sựđảmbảothaythếhoặcbùđắp
nàychắcchắnxảyravìsuychocùng,mấtkhảnănglaođộngxẽdẫnđếnvớitấtcảmọi
ngờilaođộngkhihếttuổilaođộngtheoquyđịnhcủaBHXH.Cònmấtviệc
l
àmvàmất
khảnănglaođộngtạmthờilàmgiảmhoặcmấtthunhập,NLĐcũngsẽđợchởngtrợcấp
BHXHvớ
i
mứchởng,thờ
i
điểmvàthờigianhởngtheođúngquyđịnhcủaNhànớc.Đây
làchứcnăngcơbảnnhấtcủaBHXH,nóquyếtđịnhnhiệmvụ,tínhchấtvàcơchếtổchức
hoạtđộngcủaBHXH.
-Tiếnhànhphânphố
i
vàphânphốilạithunhậpgiữanhữngngờithamgiaBHXH.
BởicũnggiốngnhnhiềuloạihìnhBảohiểmkhác,BHXHcũngdựatrênnguyêntắclấysố
đôngbùsốít,dovậymọ

i
ngờilaođộngkhithamgiaBHXHđềubìnhđẳngtrongviệc
đónggópvàoquỹcũngnhđợcbìnhđẳngtrongquyền
l
ợinhậnđợctừcácchếđộBHXH.
NgờithamgiađểtạolậpquỹBHXH
l
àtậphợptấtcảnhữngngờ
i
đóngBHXHtừmọi
ngànhnghề,
lĩ
nhvựchoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhtrongnềnkinhtếxãhội,cáclĩnhvực
nàybaogồmtấtcảcácloạicôngviệctừđơngiảnđếnphứctạp,từnhẹnhàngđếncông
việcnặngnhọcđộchại.Dovậy,BHXHxãhộ
i
hóacaohơnhẳncácloạihìnhBHXHkhác
đồngthờ
i
cũngthểhiệntínhcôngbằngxãhộ
i
cao.
-BHXHlàđònbẩy,khuyếnkhíchNLĐhăngháithamgialaođộngsảnxuấtvàtừđó
nângcaonăngsuấtlaođộng:BHXHgópphầnk
í
chthíchngờilaođộnghăngháilaođộng
sảnxuất,nângcaonăngxuấtlaođộngcánhânvàtăngnăngsuấtlaođộngxãhộigópphần
tăngmố
i
quanhệtốtđẹpvàgắnbólợ

i
íchgiữaNLĐ,NSDLĐvànhànớc.
-BHXHthựchiệnchứcnăngđiềuhoàlợ
i
íchgiữababên:NLĐ,NSDLĐ,Nhànớc
đồngthờ
i
làmgiảmbớtmâuthuẫnxãhội,gópphầnổnđịnhchínhtrị,kinhtế,xãhội.
-BHXHcònthựchiệnchứcnănggiámđốcbởiBHXHtiếnhànhkiểmtra,giámsát
việcthamgiathựchiệnchínhsáchBHXHcủaNLĐ,NSDLĐtheoquyđịnhcủaphápluật
nhằmđảmbảoquyềnlợichoNLĐ,gópphầnổnđịnhxãhội.
3.
3.
3.
3.Quan
Quan
Quan
Quanđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mv

v
v
về
ề
ề
ềBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
BHXHrađờivàpháttriển
l
úcđầucònmangtínhtựphátvềsauđợcnhànớcluật
pháphóacácchếđộBHXH.Hiệnnaytrênthếgiớ
i
cókhoảngtrên140quốcgiathựchiện
BHXHtuynhiênviệcthựchiệnBHXHởmỗ
i
nớclàkhácnhau.Tuỳvàomỗimỗ
i
quốc
giatrênthếgiớ
i
màch
í
nhsáchBHXHđợclựachọnvớihìnhthức,cơchếvàmứcđộthoả
mãnnhucầuBHXHphùhợpvớitậpquán,khảnăngtrangtrả
i
vàđịnhhớngpháttriển
kinhtếxãhộicủaQuốcgiađó.NhngcómộtsốquanđiểmvềBHXHđợchầuhếtcácnớc
trênthếgiớ

i
đãthừanhận.
-Ch
í
nhsáchBHXHlàmộtbộphậncấuthànhvàlàmộtbộphậnquantrọngnhất
tronghệthốngcácch
í
nhsáchxãhội.Quanđiểmnàychứngtỏrằngcácnớcđềuthừanhận
tínhxãhộicaocủaBHXH.ỞViệtnamBHXHđợcxếptronghệthốngcácchínhsách
đảmbảoxãhộicủaĐảngvàNhànớc.Bởimụcđíchchủyếucủachínhsáchnàylànhằm
đảmbảođờisốngchoNLĐvàgiađìnhhọkhimàcósựkiệnrủirobấtngờđếnvớ
i
họ.
-NSDLĐphảicónghĩavụvàtráchnhiệmBHXHchoNLĐ.NSDLĐ,họphảicó
ngh
ĩ
avụvàtráchnhiệmđónggópquỹBHXHđồngthờ
i
thựchiệnđầyđủcácchếđộ
BHXHđốivớ
i
NLĐmàm
ì
nhsửdụngtheođúngluậtphápquyđịnh.BởiNSDLĐmuốn
ổnđịnhkinhdoanhsảnxuấtthìngoà
i
sựhoạtđộngcủamáymócracũngcầnphảicóđộ
i
ngũcôngnhânđảmbảochomáymócđợcvậnhànhvàvậnchuyển.Dovậy,NSDLĐcần
phảiđảmbảochongờicôngnhânđợcổnđịnhcảvềmặtvậtchấtlẫntinhthần.Chỉcónh

vậyhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhmớikhôngbịgiánđoạngópphầnnângcaonăngxuất
laođộng.
-TấtcảmọiNLĐđềub
ì
nhđẳngvềquyềnlợivànghĩavụđốivớ
i
BHXHmàkhông
phânbiệtnamnữhaydântộctôngiáo,nghềnghiệp…Điềunàycónghĩalàmọ
i
NLĐ
trongxãhộiđềuđợchởngquyềnlợiBHXHnhtuyênngônđộclậpnhânquyềnđãnêu
đồngthờ
i
b
ì
nhđẳngvềnghĩavụđónggópvàquyềntrợcấpBHXH.
-Nhànớcthốngnhấtquản
l
ýBHXHtừviệchoạchđịnhcácchếđộchínhsách,tổ
chứcbộmáythựchiệnđếnviệckiểmtrakiểmsoát.Quanđiểmnàyxuấtpháttừviệc
BHXHđợccoilàmộtchínhsáchxãhội,làhoạtđộngphi
l
ợinhuậnv
ì
thếmànhànớccần
đứngratổchứcvàquảnlý.
-MứctrợcấpBHXHphụthuộcvàonhiềuyếutốnh:tìnhtrạngmấtkhảnănglao
động,tiền
l
ơnglúcđangđilàm,tuổ

i
thọbìnhquâncủaNLĐ,đ
i
ềukiệnkinhtế-xãhộ
i
của
đấtnớctrongtừngthờik
ì
,xácđịnhhợplýmứctốithiểucủacácchếđộBHXH.Ngoà
i
ra
cònquantâmđếnvấnđềcôngbằngtrongxãhội,mứctrợcấpnàyphả
i
thấphơnmứctiền
lơng
l
úcđangđ
i
làmnhngmứcthấpnhấtcũngphảiđảmbảomứcsốngtố
i
thiểuchongời
hởngchếđộBHXH.
-BHXHphảiđảmbảosựthốngnhấtvàliêntụccảvềmứcthamgiavàthờ
i
gian
thựchiện,bảođảmquyềnlợicủaNLĐ,đảmbảocôngbằngxãhội.
4.
4.
4.
4.Đố

Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngv
v
v
và
à
à
àđố
đố
đố
đối
i
i
it
t
t
tợ

ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngtham
tham
tham
thamgia
gia
gia
giaBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
BHXHrađờ
i
vàonhữngnămgiữathếkỷ19khimànềncôngnghiệpvàkinhtế
hànghóabắtđầupháttriểnmạnhmẽởcácnớcchâuâu.Từnăm1883ởnớcphổ(CHLB
Đứcngàynay)đãbanhànhluậtBảohiểmytế.MộtsốnớcchâuÂuvàBắcmĩmã
i
đến
cuốinăm1920mớicóđạoluậtvềBHXHmặcdùrađờ
i
từrấtlâunhvậynhngđốitợng
củaBHXHvẫncónhiềuquanđiểmkhácnhaugâyranhiềutranhcãi.Đô
i
khicòncósự
nhầmlẫngiữađốitợngBHXHvớ
i

đố
i
tợngthamgiaBHXH.
4.1
4.1
4.1
4.1.Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a

aBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
BHXH
l
àmộthệthốngbảođảmkhoảnthunhậpbịgiảmhoặcmấtdogiảm,mấtkhả
nănglaođộng,mấtviệclàmv
ì
cócácnguyênnhânnhốmđautainạn,tuổigià.Chínhv
ì
vậy,đốitợngcủaBHXHlàphầnthunhậpcủaNLĐbịbiếnđộnghoặcgiảm,mấtđidogặp
phảinhữngrủ
i
rongẫunhiên,bấtngờxảyra.
ĐốitợngcủaBHXHkhôngchỉlàcáckhoảnthunhậptheolơngmàbaogồmcác
khoảnthunhậpkhácngoà
i
lơngnh:thởng,phụcấp…choNLĐcónhucầuđónggópthêm
đểđợchởngmứctrợcấpBHXH.
4.2
4.2
4.2
4.2.Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it

t
t
tợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngtham
tham
tham
thamgia
gia
gia
giaBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
ĐốitợngthamcủaBHXHlàNLĐvàNSDLĐ.Họ
l
ànhữngngờitrựctiếpthamgia
đónggóptạonênquỹBHXHvớimộtkhoản%nhấtđịnhsovớ
i
tiềnlơngcủaNLĐtheo
quyđịnhcủaluậtBHXH.Tuỳtheođiềukiệnpháttriểnkinhtế-xãhộicủamỗinớcmà
đố
i
tợngnàycóthể
l
àtấtcảhoặcmộtbộphậnnhữngNLĐnàođótrongxãhội.

TrongthờikìđầukhitriểnkhaiBHXHởhầuhếtcácnớcchỉápdụngđốivớ
i
những
ngờilàmcôngănlơngđểđảmbảomứcđónggópổnđịnh,đảmbảoantoànquỹBHXH.
HiệnnaykhinềnkinhtếpháttriểnnhucầusửdụngNLĐtrongvàngoàidoanh
nghiệpnhànớctăng
l
ênrấtnhiềuth
ì
đốitợngthamgiaBHXHvàđốitợngcủaBHXH
cũngđợcmởrộngra.V
ì
vậyđốitợngthamgiacủaBHXHbaogồm:
-ĐốitợngbắtbuộcthamgiaBHXH:làNLĐvàNSDLĐphả
i
thamgiaBHXHmột
cáchbắtbuộcvớimứcđóngvàmứchởngBHXHtheoquyđịnhcủaluậtBHXH.
-ĐốitợngtựnguyệnthamgiaBHXH:ápdụngcảvớ
i
ngờilàmcôngănlơngvà
NLĐkhônglàmcôngăn
l
ơng.Thờng
l
àdosựđónggópcủaNLĐcùngvớ
i
sựgiúpđỡcủa
ngânsáchNhànớc.
5.
5.

5.
5.C
C
C
Cá
á
á
ác
c
c
cch
ch
ch
chế
ế
ế
ếđộ
độ
độ
độBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
BHXHđãxuấthiệnvàothếkỷXIIIởNamÂu.Tuynhiên,lúcđầuBHXHchỉlà
mangtínhsơkhaivàtựphátđợcápdụngtrongphạmvinhỏ.
TừsauchiếntranhthếgiớithứhaiBHXHđợcnhiềunớcbiếtđếntrênthếgiớivới
nhữngthayđổi,bổsungphongphúvàđadạnghơn.BHXHlàmộttrongnhữngch
í
nhsách
xãhộicơbảnnhấtđốivớihầuhếtcácquôcgiatrênthếgiới.Theocôngớc102kíkếttạ

i
Giơnevơtháng6năm1952củaTổchứcLaođộngquốctếvớisựthamgiacủarấtnhiều
quốcgiađãxácđịnhrõ,BHXHbaogồmcácchếđộsau:
1.Chếđộchămsócytế.
2.Chếđộtrợcấpốmđau.
3.Chếđộtrợcấpthấtnghiệp.
4.Chếđộtrợcấptạ
i
nạnlaođộng&bệnhnghềnghiệp(TNLĐ-BNN).
5.Chếđộtrợcấptuổigià.
6.Chếđộtrợcấpgiađình.
7.Chếđộtrợcấpsinhđẻ.
8.Chếđộtrợcấpkhitànphế.
9.Chếđộtrợcấpchongờ
i
cònsống.
Ch
í
nchếđộtrênhìnhthànhmộthệthốngcácchếđộBHXH.Tuỳđiềukiệnkinhtế
chínhtrịxãhộimàmỗinớcthamgiacôngớcGiơnevơthựchiệnkhuyếnnghịđóởmức
độkhácnhau,nhngítnhấtphảithựchiệnđợc3trong9chếđộ.Trongđócóítnhấtmột
trongnămchếđộ
:
3,4,5,8,9.Tuyvậy,khôngphảiQuốcgianàocũngthựchiệnđợccả9
chếđộđãnêutrên.
ỞViệtnam,trongthờikỳPhápthuộc,thựcdânphápđãthựchiệnBHXHchomột
sốngờ
i
làmviệctrongbộmáycủachúngcònđốivớ
i

côngnhânViệtnamlàmviệccho
Chínhphủphápth
ì
hầunhkhôngđợcthamgiaBHXH.Đếnnăm1945,nớcViệtnamdân
chủcộnghoàđợcthànhlậpChínhphủđãbanhànhđiều
l
ệ,sắclệnh54/SLngày14/6/1946
củaCh
í
nhphủbanhànhvềviệccấphubổngchocôngchức.SaukhimiềnBắchoàbình,
thựchiệnhiếnphápnăm1949hộ
i
đồngChínhphủbanhànhđiều
l
ệtạmthờivềcácchếđộ
BHXHđốivớicôngnhânviênchứcNhànớckèmtheoNghịđịnh218/CPrađờingày
27/12/1961quyđịnhchếđộBHXHởViệtnamgồm6loạ
i
chếđộtrợcấp:ốmđau,thai
sản,TNLĐ-BNN,hutrí,mấtsứclaođộng,chếđộtửtuất.Khinềnkinhtếpháttriểnvà
chuyểnđổitheocơchếth
ị
trờngtừnăm1986đặcbiệtlàtừnhữngnăm1990trởlạiđây,
điềukiệnkinhtếđãthayđổith
ì
Nghịđịnh43/CPngày22/6/1993vàNghịđịnhsố12/CP
ngày26/1/1995thốngnhấtbỏchếđộtrợcấpmấtsứclaođộng.NhvậylàhiệnnayBHXH
Việtnamthựchiện5chếđộ.Đếnnăm2003,doBHYTViệtnamsátnhậpvớ
i
BHXHViệt

namdođóhiệnnayởViệtnamthựchiện6chếđộBHXH.Cácchếđộđó
l
à:ốmđau,thai
sản,TNLĐ-BNN,hutrí,chếđộtửtuất,chếđộchămsócytế.
6.
6.
6.
6.Qu
Qu
Qu
Quỹ
ỹ
ỹ
ỹBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
6.1
6.1
6.1
6.1.Kh
Kh
Kh
Khá
á
á
ái
i
i
ini

ni
ni
niệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mv
v
v
về
ề
ề
ềqu
qu
qu
quỹ
ỹ
ỹ
ỹBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
QuỹBHXHlàmộtquỹtàich
í
nhđộc
l
ập,tậptrungnằmngoà
i

ngânsáchNhànớc.
Quỹnàyđợcdùngđểchitrảtrợcấpchocácđố
i
tợnghởngBHXHvàchiphíchosự
nghiệpquản
l
ýBHXHởcáccấp,cácnghành.
CóthểhiểuquỹBHXHlàtậphợpđónggópbằngtiềncủacácbênthamgiaBHXH:
NLĐ,NSDLĐ,NhànớcbùthiếunhằmmụcđíchchitrảchocácchếđộBHXHvàđảm
bảochohoạtđộngcủahệthốngBHXH.
Nhvậy,quỹBHXHlàquỹtiềntệtậptrung,hạchtoánđộc
l
ậpvớingânsáchNhà
nớc,đợcNhànớcbảohộvàbùthiếu.Quỹnàyđợcquản
l
ýtheocơchếcânbằngthuchi
dođóquỹBHXHkhôngđơnthuầnởtrạngtháit
ĩ
nhmàluôncósựbiếnđộngtheochiều
hớngtăng
l
ênhoặcthâmhụt.QuỹBHXHhìnhthànhvàhoạtđộngđãtạorakhảnănggiải
quyếtnhữngrủirocủatấtcảnhữngngờithamgiavớitổngdựtrữítnhất,dorủirođợc
dàntrảichosốđôngngờ
i
thamgia.Đồngthờiquỹnàycũnggópphầngiảmchingânsách
choNhànớc;khicóbiếncốxãhộixảyranhthiêntai,hạnhán,d
ị
chbệnh,quỹBHXH
cũnglàmộtkhoảnkhôngnhỏgiúpNhànớcthaychocứutrợxãhội,phúc

l
ợixãhội,…
6.2
6.2
6.2
6.2.Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhth
th
th
thà
à
à
ành

nh
nh
nhqu
qu
qu
quỹ
ỹ
ỹ
ỹ.
BHXHlàphạmtrùkinhtế-xãhộitổnghợp,mặcdùtínhxãhộiđợcthểhiệnnổ
i
trộihơn.Theocácnhàkinhtếchorằng,kinhtếlànềntảngcủaBHXHv
ì
chỉkhiNLĐcó
thunhậpđạtđếnmộtmứcđộnàođóthìviệcthamgiaBHXHmớithiếtthựcvàcóhiệu
quả.Cũngtheocácnhàkinhtế,BHXHchỉcóthểpháttriểnđợctheođúngngh
ĩ
atrong
điềukiệnnềnkinhtếhànghoátứclàngờithamgiaBHXHphả
i
cótráchnhiệmđónggóp
BHXHđểbảohiểmchomìnhtừtiềnlơng/thunhậpcánhân,ngờ
i
sửdụnglaođộngcũng
phảiđónggópBHXHchongờilaođộngmàm
ì
nhthuêmớntừquỹ
l
ơngcủadoanh
nghiệp/đơnvịđồngthờiNhànớccũngcóphầntráchnhiệmbảohộquỹBHXHnhđóng

gópthêmkhiquỹBHXHb
ị
thâmhụt.Nhvậy:
-
-
-
-Qu
Qu
Qu
Quỹ
ỹ
ỹ
ỹBHXH
BHXH
BHXH
BHXHđợ
đợ
đợ
đợc
c
c
ch
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh

nhth
th
th
thà
à
à
ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chủ
ủ
ủ
ủy
y
y
yế
ế
ế
ếu
u
u
ut
t
t
từ
ừ
ừ

ừc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cngu
ngu
ngu
nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nsau
sau
sau
sau:
+
Ng
Ng
Ng
Ngờ
ờ
ờ
ời

i
i
is
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
nglao
lao
lao
laođộ
độ
độ
động
ng
ng
ng
:sựđónggópnàykhôngnhữngthểhiệntráchnhiệmcủa
NSDLĐđốivớiNLĐđồngthờ
i

cònthểhiện
l
ợ
ií
chcủaNSDLĐbởiđónggópmộtphần
BHXHchoNLĐ,NSDLĐsẽtránhđợcthiệthạikinhtếdophảichiramộtkhoảntiềnlớn
khicórủiroxảyrađốivớ
i
NLĐcủamìnhđồngthờicũnggiảmbớtđợcnhữngtranhchấp.
Thôngthờngphầnđónggópnàyđợcxácđịnhdựatrênquỹlơngcủađơnv
ị
,doanhnghiệp.
+
Ng
Ng
Ng
Ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
ilao
lao
lao
laođộ
độ
độ
động
ng

ng
ng
:hệthốngBHXHởcácnớctrênthếgiớ
i
chủyếuvẫnthựchiệntrên
nguyêntắccóđóngcóhởngvìvậyngờithamgiaphả
i
đónggópchoquỹmớiđợchởng
BHXH.Ngờilaođộngthamgiađónggópchom
ì
nhđểbảohiểmchochínhbảnthânmình.
Thôngquahoạtđộngnàyngờilaođộngđãdàntrả
i
rủirotheothờigian,khoảnđónggóp
vàoquỹBHXHch
í
nh
l
àkhoảnđểdànhdụm,tiếtkiệmchovềsaubằngcách
l
àhởnglơng
huhoặcđợchởngtrợcấpkhigặprủ
i
roxảyra.Khoảntrợcấpnàyđợcxácđịnhmộtcách
khoahọcvàcócơsởtheonguyênnhân.
+
Nh
Nh
Nh
Nhà

à
à
àn
n
n
nớ
ớ
ớ
ớc
c
c
cđó
đó
đó
đóng
ng
ng
ngv
v
v
và
à
à
àh
h
h
hỗ
ỗ
ỗ
ỗtr

tr
tr
trợ
ợ
ợ
ợth
th
th
thê
ê
ê
êm
m
m
m
:QuỹBHXHđợcnhànớcbảohộvàđónggópkhi
quỹbịthâmhụtkhôngđủkhảnăngđểchitrảchocácchếđộxãhội.Nhằmmụcđíchđảm
bảochocáchoạtđộngxãhộidiễnrađợcđềuđặn,ổnđịnh.NguồnthutừsựhỗtrợNgân
sáchNhànớcđôikhi
l
àkhá
l
ớn,sựhỗtrợnàylàrấtcầnthiếtvàquantrọng.Cóthểnói
hoạtđộngcủachínhsáchBHXHmàkhôngcósựhỗtrợcủaNhànớcthìchẳngkhácnào
đứatrẻmớ
i
tậpđi.
+
+
+

+C
C
C
Cá
á
á
ác
c
c
cngu
ngu
ngu
nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nkh
kh
kh
khá
á
á
ác
c
c
c:
nhsựgiúpđỡcủacáctổchứctừthiệntrongvàngoàinớc,lãi
dođầutphầnquỹnhànrỗi,khoảntiềnthunộpphạttừcácđơnv

ị
chậmđóngBHXH
Đây
l
àphầnthunhậptăngthêmđôbộphậnnhànrỗ
i
tơngđốicủaquỹBHXHđợccơquan
BHXHđavàohoạtđộngsinhlời.Việcđầutquỹnhànrỗ
i
nàycũngcầnphả
i
đảmbảokhả
năngthanhkhoảnkhicầnthiết,antoànvàmangt
í
nhxãhội.
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phơ
ơ
ơ
ơng
ng
ng
ngth
th
th

thứ
ứ
ứ
ức
c
c
cđó
đó
đó
đóng
ng
ng
ngg
g
g
gó
ó
ó
óp
p
p
p.
PhơngthứcđónggópBHXHcủaNLĐvàNSDLĐhiệnvẫncònhaiquanđiểm:
+Căncứvàomứclơngcánhânvàquỹlơngcủacơquan,doanhnghiệp.
+CăncứvàomứcthunhậpcơbảncủaNLĐđợccânđố
i
chungtrongtoànbộnền
kinhtếquốcdânđểxácđịnhmứcđónggóp.
-
-

-
-M
M
M
Mứ
ứ
ứ
ức
c
c
cđó
đó
đó
đóng
ng
ng
ngg
g
g
gó
ó
ó
óp
p
p
pBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
:

Ởmộtsốnớcquyđịnhngờisửdụnglaođộngphảichịu
toànbộchiphíchochếđộtainạnlaođộng,Chínhphủtrảchiphíytếvàtrợcấpgiađình,
cácchếđộcòn
l
ạicảNGLĐvàNSDLĐcùngđónggópmỗimộtphầnbằngnhau.Mộtsố
nớckháclạiquyđịnhquỹBHXHdoNLĐvàNSDLĐđóng,Chínhphủsẽbùthiếu.
ỞViệtnamquyđịnhNLĐđóng5%
l
ơngthángchoBHXH,1%lơngthángcho
BHYT;cònNSDLĐđóng15%quỹlơngthángchoBHXHvà2%quỹlơngthángcho
BHYT.
6.3
6.3
6.3
6.3.M
M
M
Mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cđí
đí
đí
đích
ch
ch
chs

s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
ngqu
qu
qu
quỹ
ỹ
ỹ
ỹBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
QuỹBHXHđợcsửdụngchủyếucho2mụcđíchsau:
-
-
-
-Chi
Chi

Chi
Chitr
tr
tr
trả
ả
ả
ảtr
tr
tr
trợ
ợ
ợ
ợc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp
p
p
pcho
cho
cho
choc
c
c
cá
á

á
ác
c
c
cch
ch
ch
chế
ế
ế
ếđộ
độ
độ
độBH
BH
BH
BHXH
:Đâylàkhoảnchichiếmtỷtrọnglớnnhất
củaBHXHnhằmđảmbảoổnđịnh,duytrìcuộcsốngchoNLĐđồngthờigópphầnổn
địnhsảnxuấtkinhdoanhchocácdoanhnghiệp
TheokhuyếnnghịcủaTổchứclaođộngquốctế(ILO)quỹBHXHđợcsửdụngđể
trợcấpchocácđốitợngthamgiaBHXH,nhằmổnđịnhcuộcsốngchobảnthânvàgia
đìnhhọkhimàđốitợngthamgiagặprủirovàcácchếđộđợcBHXHtrợcấplà9chếđộ
BHXHđãnêutrongcôngớc102tháng6/1952tạiGiơnevơ.
TrongthựctếviệcchitrảchocácchếđộBHXHdiễnrathờngxuyêntrênphạmvi
rộng,hầuhếtcácnớctrênthếgiớiđềucónhữngkhoảnchithờngxuyênlàchi
l
ơnghuvà
trợcấptuất.
-

Chi
Chi
Chi
Chiph
ph
ph
phí
í
í
ícho
cho
cho
chos
s
s
sự
ự
ự
ựnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
pqu
qu
qu

quả
ả
ả
ản
n
n
nl
l
l
lý
ý
ý
ýBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
:Ngoàiviệctrợcấpchocácđốitợnghởng
BHXH,quỹBHXHcònđợcsửdụngđểchichocáckhoảnchiphíquản
l
ýnh:tiềnlơng
chocánbộlàmviệctronghệthốngBHXH,khấuhaotàisảncốđịnh,vănphòngphẩmvà
mộtsốkhoảnchikhác.
II.
II.
II.
II.C
C
C
CÔ
Ô

Ô
ÔNG
NG
NG
NGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CTHU
THU
THU
THUBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
1.
1.
1.
1.Vai
Vai
Vai
Vaitr
tr
tr
trò

ò
ò
òc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
cthu

thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
QuỹBHXHhiệnđangđợcthựchiệnnhằmđạtmụctiêu
l
àmộtcôngquỹđộclậpvớ
i
ngânsáchnhànớc,nhằmđảmbảovềtàich
í
nhđểchitrảcácchếđộBHXHchoNLĐ.Vì
thếcôngtácthuBHXHngàycàngtrởthànhkhâuquantrọngvàquyếtđịnhđếnsựtồntạ
i
vàpháttriểncủaviệcthựchiệnchínhsáchBHXH.
-
C
C
C
Cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá

á
á
ác
c
c
cthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXHl
l
l
là
à
à
àho
ho
ho
hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tđộ
độ
độ
động

ng
ng
ngth
th
th
thờ
ờ
ờ
ờng
ng
ng
ngxuy
xuy
xuy
xuyê
ê
ê
ên
n
n
nv
v
v
và
à
à
àđ
đ
đ
đa

a
a
ad
d
d
dạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ang
ng
ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhBHXH

BHXH
BHXH
BHXH
nh
nh
nh
nhằ
ằ
ằ
ằm
m
m
mđả
đả
đả
đảm
m
m
mb
b
b
bả
ả
ả
ảo
o
o
ongu
ngu
ngu

nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nqu
qu
qu
quỹ
ỹ
ỹ
ỹt
t
t
tà
à
à
ài
i
i
ich
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh

nhBHXH
BHXH
BHXH
BHXHđạ
đạ
đạ
đạt
t
t
tđợ
đợ
đợ
đợc
c
c
ct
t
t
tậ
ậ
ậ
ập
p
p
ptrung
trung
trung
trungth
th
th

thố
ố
ố
ống
ng
ng
ngnh
nh
nh
nhấ
ấ
ấ
ất
t
t
t:
Thuđónggóp
BHXHlàhoạtđộngcủacáccơquanBHXHtừTrungơngđếnđịaphơngcùngvớisựphối
hợpcủacácbanngànhchứcnăngtrêncơsởquyđịnhcủaphápluậtvềthựchiệnchính
sáchBHXHnhằmtạoranguồntàich
í
nhtậptrungtừviệcđónggópcủacácbênthamgia
BHXH
.
Đồngthờ
i
tránhđợctìnhtrạngnợđọngBHXHtừcáccơquanđơnvị,từngời
thamgiaBHXH.Quađó,đảmbảosựcôngbằngtrongviệcthựchiệnvàtriểnkhaich
í
nh

sáchBHXHnó
i
chungvàgiữanhữngngờ
i
thamgiaBHXHnóiriêng.
-
Để
Để
Để
Đểch
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh
nhs
s
s
sá
á
á
ách
ch
ch
chBHXH
BHXH
BHXH

BHXHđợ
đợ
đợ
đợc
c
c
cdi
di
di
diễ
ễ
ễ
ễn
n
n
nra
ra
ra
rathu
thu
thu
thuậ
ậ
ậ
ận
n
n
nl
l
l

lợ
ợ
ợ
ợi
i
i
ith
th
th
thì
ì
ì
ìc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c

cthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXHc
c
c
có
ó
ó
óvai
vai
vai
vaitr
tr
tr
trò
ò
ò
ò
nh
nh
nh
nhm
m
m
mộ
ộ

ộ
ột
t
t
tđ
đ
đ
đi
i
i
iề
ề
ề
ều
u
u
uki
ki
ki
kiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nc
c
c
cầ
ầ

ầ
ần
n
n
nv
v
v
và
à
à
àđủ
đủ
đủ
đủtrong
trong
trong
trongqu
qu
qu
quá
á
á
átr
tr
tr
trì
ì
ì
ình
nh

nh
nht
t
t
tạ
ạ
ạ
ạo
o
o
ol
l
l
lậ
ậ
ậ
ập
p
p
pc
c
c
cù
ù
ù
ùng
ng
ng
ngth
th

th
thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nch
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh
nhs
s
s
sá
á

á
ách
ch
ch
chBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
:
Bởiđây
l
àđầuvào,lànguồnhìnhthànhcơbảnnhấttrongquátr
ì
nhtạo
l
ậpquỹBHXH.
Đồngthờiđâycũng
l
àmộtkhâubắtbuộcđốivớingờithamgiaBHXHthựchiệnnghĩavụ
củam
ì
nh.DovậycôngtácthuBHXHlàmộtcôngviệcđòihỏiđộchínhxáccao,thực
hiệnthờngxuyên,liêntục,kéodàitrongnhiềunămvàcósựbiếnđộngvềmứcđóngvàsố
lợngngờithamgia.
-
C
C
C
Cô
ô

ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
cthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXHv
v
v
vừ
ừ
ừ
ừa
a
a
ađả
đả

đả
đảm
m
m
mb
b
b
bả
ả
ả
ảo
o
o
ocho
cho
cho
choqu
qu
qu
quỹ
ỹ
ỹ
ỹBHXH
BHXH
BHXH
BHXHđợ
đợ
đợ
đợc
c

c
ct
t
t
tậ
ậ
ậ
ập
p
p
ptrung
trung
trung
trungv
v
v
về
ề
ề
ềm
m
m
mộ
ộ
ộ
ột
t
t
tm
m

m
mố
ố
ố
ối,
i,
i,
i,
v
v
v
vừ
ừ
ừ
ừa
a
a
ađó
đó
đó
đóng
ng
ng
ngvai
vai
vai
vaitr
tr
tr
trò

ò
ò
ònh
nh
nh
nhm
m
m
mộ
ộ
ộ
ột
t
t
tc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngc
c
c
cụ
ụ
ụ
ụthanh

thanh
thanh
thanhki
ki
ki
kiể
ể
ể
ểm
m
m
mtra
tra
tra
tras
s
s
số
ố
ố
ốl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngng

ng
ng
ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
itham
tham
tham
thamgia
gia
gia
giaBHXH
BHXH
BHXH
BHXHbi
bi
bi
biế
ế
ế
ến
n
n
nđổ
đổ
đổ
đổi

i
i
i
ở
ở
ở
ởt
t
t
từ
ừ
ừ
ừng
ng
ng
ngkh
kh
kh
khố
ố
ố
ối
i
i
ilao
lao
lao
laođộ
độ
độ

động,
ng,
ng,
ng,c
c
c
cơ
ơ
ơ
ơquan,
quan,
quan,
quan,đơ
đơ
đơ
đơn
n
n
nv
v
v
vị
ị
ị
ịở
ở
ở
ởt
t
t

từ
ừ
ừ
ừng
ng
ng
ngđị
đị
đị
địa
a
a
aph
ph
ph
phơ
ơ
ơ
ơng
ng
ng
ngho
ho
ho
hoặ
ặ
ặ
ặc
c
c

ctr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nph
ph
ph
phạ
ạ
ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vito
to
to
toà
à
à
àn
n
n

nqu
qu
qu
quố
ố
ố
ốc
c
c
c
.
BởicôngtácthuBHXHcũngđòihỏiphảiđợctổchứctậptrungthốngnhấtcósựràng
buộcchặtchẽtừtrênxuốngdới,đảmbảoantoàntuyệtđốivềtà
i
ch
í
nh,đảmbảođộchính
xáctrongghichépkếtquảđóngBHXHcủatừngcơquanđơnvịcũngnhcủatừngngờ
i
laođộng.Hơnnữa,hoạtđộngthuBHXHlàhoạtđộngliênquanđếnquyềnlợivàngh
ĩ
avụ
củacảmộtđờ
i
ngờivàcótínhkếthừa,sốthuBHXHmộtphầndựatrênsốlợngngờitham
BHXHđểtạo
l
ậplênquỹBHXH,chonênnghiệpvụcủacôngtácthuBHXHcómộtvai
tròhếtsứcquantrọngvàrấtcầnthiếttrongthựchiệnchínhsáchBHXH.Bởiđâylàkhâu
đầutiêngiúpchochínhsáchBHXHthựchiệnđợccácchứcnăngcũngnhbảnchấtcủa

mình.
-
Ho
Ho
Ho
Hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tđộ
độ
độ
động
ng
ng
ngc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cô

ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
cthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXHở
ở
ở
ởhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện

n
n
nt
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i
i
iả
ả
ả
ảnh
nh
nh
nhh
h
h
hở
ở
ở
ởng
ng
ng
ngtr
tr
tr
trự

ự
ự
ực
c
c
cti
ti
ti
tiế
ế
ế
ếp
p
p
pđế
đế
đế
đến
n
n
nc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt

t
t
tá
á
á
ác
c
c
c
chi
chi
chi
chiv
v
v
và
à
à
àqu
qu
qu
quá
á
á
átr
tr
tr
trì
ì
ì

ình
nh
nh
nhth
th
th
thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nch
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh

nhs
s
s
sá
á
á
ách
ch
ch
chBHXH
BHXH
BHXH
BHXHtrong
trong
trong
trongt
t
t
tơ
ơ
ơ
ơng
ng
ng
nglai
lai
lai
lai
.DoBHXHcũngnhcácloạ
i

hìnhbảohiểmkhácđềudựatrêncơsởnguyêntắccóđóngcóhởngBHXHđãđặtrayêu
cầuquyđịnhđố
i
vớicôngtácthunộpBHXH.NếukhôngthuđợcBHXHthìquỹBHXH
khôngcónguồnđểchitrảchocácchếđộBHXHchoNLĐ.VậyhoạtđộngthuBHXHảnh
hởngtrựctiếpđếncôngtácchivàquátr
ì
nhthựchiệnchínhsáchBHXH.Dođó,thựchiện
côngtácthuBHXHđóngmộtvaitròquyếtđịnh,thenchốttrongquátrìnhđảmbảoổn
địnhchocuộcsốngcủaNLĐcũngnhcácđơnv
ị
doanhnghiệpđợchoạtđộngbìnhthờng.
2.
2.
2.
2.Quy
Quy
Quy
Quytr
tr
tr
trì
ì
ì
ình
nh
nh
nhthu
thu
thu

thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
vĐăngk
í
thamgiaBHXH.
NSDLĐ,cơquan,doanhnghiệpquảnlýcácđố
i
tợngthamgiacótráchnhiệmđăng
kíthamgiaBHXHvớicơquanBHXHđợcphâncôngquảnlýnhằmxácđịnhsố
l
ợngngời
thamgiaBHXHđểthôngbáovớ
i
cơquanchứcnăngcóthẩmquyềnvềBHXH.Đâylà
khâuđầutiêntrongquátr
ì
nhthuvàquảnlýthuquỹBHXH,tuỳvàomỗinớcmàcóquy
địnhkhácnhautrongviệcnộphồsơđăngk
í
thamgiaBHXHchongờilaođộngnhngnh
ì
n
chunghồsơđăngkíthamgiaBHXHthờngbaogồm:
-Cácquyđịnh,côngớcđăngkíthamgiaBHXH.
-DanhsáchlaođộngvàquỹtiềnlơngtríchnộpBHXH
-HồsơhợplệvềđơnvịvàNLĐtrongdanhsách
CơquanBHXHtiếpnhận,thẩmđịnhdanhsáchthamgiaBHXH,sốtiền
l

ơng
phảiđónghàngtháng.
Đơnvịquảnlýđố
i
tợngcăncứthôngbáohoặchợpđồngđãkýkếtvớ
i
cơ
quanBHXHtiếnhànhcấpsổBHXH.
vSauquátrìnhđăngkíthamgiaBHXHchongờilaođộng:cơquanBHXHđịnhkì
(theoquyđịnhcủatừngnớc)sẽtiếnhànhthuBHXHtừngờithamgiaBHXHhoặctừcác
đơnvị,cơquansửdụnglaođộngthamgiaBHXHthôngquaviệcmởtàikhoảntạ
i
ngân
hànghoặctạ
i
khobạcNhànớc.Hoặccũngcóthểđếntrựctiếptừngđơnvị,từngngời
thamgiaBHXHđểthuđónggópBHXH.Quátrìnhthuđợctiếnhànhtheohaicáchnh
sau:
-Trờnghợp1:CánbộBHXHphảitrựctiếpthuBHXHtừngờ
i
thamgiaBHXH:
trờnghợpnàycánbộBHXHhoặcbộphậnchuyêntráchthucủacơquanBHXHsẽtrực
tiếpthuđónggóptừngờ
i
thamgiaBHXH.Họsẽxuốngtậncơsở,nơingờilaođộng
l
àm
việcđểtrựctiếpthu.
-Trờnghợp2:CơquanBHXHthuthôngquaNSDLĐhoặcthôngquađạ
il

ýthucủa
mìnhnhNgânhàng,buđiện,thôngquacơquanthuế…CơquanBHXHthờngmởtà
i
khoảntạingânhànghoặctạ
i
khobạcnhànớcđểcôngviệcchuyểntiềntừNSDLĐvàcác
đại
l
ýthuđếncơquanBHXHđợcthuậnlợ
i
hơn.Khiđó,NSDLĐđợcgiaokết
l
àđạilý
chocơquanBHXHsẽtiếnhànhthuBHXHtừNLĐsauđóchuyểntoànbộđónggóp
BHXHcủacảNSDLĐvàNLĐchocơquanBHXHcókèmtheobáocáosốthunộp
BHXHvàdanhsáchlaođộngnộpBHXHthôngquaviệcchuyểnkhoảnvàotà
i
khoảncủa
cơquanBHXHđãđợcmởtạiNgânhànghoặctạ
i
khobạcNhànớc.
vHàngthángnếucósựbiếnđộngsovớ
i
danhsáchđãđăngkíthamgiaBHXH,đơn
vịquảnlýđốitợng
l
ậpdanhsáchđiềuchỉnhtheomẫuquyđịnh(tuỳvàoquyđịnhcủamỗi
nớc)gửicơquanBHXHcóchứcnăngđểkịpthờiđiềuchỉnh,xửlý.
3.
3.

3.
3.Qu
Qu
Qu
Quả
ả
ả
ản
n
n
nl
l
l
lý
ý
ý
ýthu
thu
thu
thuBHXH
BHXH
BHXH
BHXH.
ThamgiaBHXHlànhiệmvụ,ngh
ĩ
avụcủacácđơnvịsửdụnglaođộngnhằmthực
hiệnquyềnlợichoNLĐnhằmthựchiệnquyền
l
ợ
i

choNLĐ.Việcđónggópvàoquỹ
BHXHcủacácbênthamgiaBHXHlàtấtyếuvìnguyêntắccóđóngcóhởng.Vậythutừ
đónggópcủanhữngngờithamgiaBHXH
l
ànguồnnguồnthuchủyếuquantrọngnhất
choquỹBHXHởhầuhếtcácquốcgia.
Trêncơsởnhiệmvụcủacôngtácthu
l
àphảithuđúng,thuđủ,thuđúngđốitợngvà
rõràngminhbạchnhằmđảmbảot
í
nhcôngbằngvàquyềnlợ
i
giữanhữngngờithamgia
BHXH.Bêncạnhđócầnphảitổchứctheodõi,ghichépkếtquảđóngBHXHcủatừng
ngời,đơnv
ị
đểlàmcơsởchoviệctínhmứchởngBHXHtheoquyđịnh.
Hơnnữa,côngtácthuBHXHcónhữngđặcđiểmsau:
+Sốđốitợngphả
i
thulàrấtlớnvàgiatăngtheothờigiannêncôngtácquảnlýthu
BHXHlàrấtkhókhănvàphứctạp.
+Côngtácthumangt
í
nhchấtđịnhkỳ,lặpđilặp
l
ạ
i
dođókhốilợngcôngviệclà

rấtlớnđò
i
hỏ
i
nguồnnhân
l
ựcvàcơsởvậtchấtphụcvụchocôngtácthucũngphả
i
tơng
ứng.
+Đốitợngthulàtiềnnêndễxảyrasaipham,viphạmđạođứcvàlạmdụngquỹ
vốntiềnthuBHXH.
Dovậy,côngtácquảnlýthuBHXHcũnglànhiệmvụquantrọngvàkhókhăncủa
ngànhBHXH.ĐểcôngtácthuBHXHđạthiệuquảcaoth
ì
đòihỏ
i
phảicóquytrìnhquản
lýthuchặtchẽhợp
l
ý,khoahọcnhấtlàtrongthờiđạicôngnghệthôngtinbùngnổhiện
nay.Vìvậy,côngtácquản
l
ýthuBHXHphảiđợctổchứcchặtchẽ,thốngnhấttrongcảhệ
thốngtừlậpkếhoạchthu,phâncấpthu,ghikếtquảđặcbiệt
l
àquảnlýtiềnthuquỹ
BHXH…
Trongquátr
ì

nhtiếnhànhcôngtácthuvớiphơngchâm
l
àthuđúngđốitợng,đúng
phạmvithuvàquantrọnghơnnữa
l
àthuđợcđủsốtiềnđóngBHXHtừcácđốitợngtham
giaBHXHth
ì
việctăngcờngcôngtácquản
l
ýthuBHXHlàvấnđềđợccáccơquanquản
lývàmọingờirấtquantâm.Đểh
ì
nhthànhnênmộtkếhoạchthu,mộtchínhsáchthu
BHXHth
í
chứngvớicơchếquảnlýkinhtếđangtrongquátrìnhđổimới,đòihỏiphả
i
nghiêncứu,giả
i
quyếthàngloạtvấnđềcảvềlýluậnvàthựctiễn.
CH
CH
CH
CHƠ
Ơ
Ơ
ƠNG
NG
NG

NGII
II
II
II
TH
TH
TH
THỰ
Ự
Ự
ỰC
C
C
CTR
TR
TR
TRẠ
Ạ
Ạ
ẠNG
NG
NG
NGC
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A

A
AC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CTHU
THU
THU
THUBHXH
BHXH
BHXH
BHXH
Ở
Ở
Ở
ỞVI

VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM
I.
I.
I.
I.KH
KH
KH
KHÁ
Á
Á
ÁI
I
I
IQU
QU
QU
QUÁ
Á
Á

ÁT
T
T
TV
V
V
VỀ
Ề
Ề
ỀCH
CH
CH
CHÍ
Í
Í
ÍNH
NH
NH
NHS
S
S
SÁ
Á
Á
ÁCH
CH
CH
CHBHXH
BHXH
BHXH

BHXHỞ
Ở
Ở
ỞVI
VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM.
NAM.
NAM.
NAM.
Ch
í
nhsáchBHXHởViệtnamchođếnnayđãtrảiquamộtchặngđờngdàitrênnửa
thếkỷ.Đây
l
àmộttrongnhữngchínhsáchlớnthểhiệnsựquantâm,chămlocủaĐảngvà
NhànớctađốivớiNLĐ.
BHXHởnớctađãxuấthiệntừnhữngnămcòndớiáchđôhộcủaThựcdânPháp.
Tuynhiên,ch
í
nhsáchBHXHchỉthựcsựphụcvụNLĐtừthờikìthành
l
ậpnớcViệtnam
dânchủcộnghoà.Trảiquamộtchặngđờnglịchsửlâudàitrênnửathếk

ỉ
,BHXHViệt
namcũngcónhiềuthayđổ
i
.Vìvậy,đểkháiquátvềch
í
nhsáchBHXHởViệtnamcóthể
chialàmhaigiaiđoạnsau:
vGiaiđoạntrớcnăm1995:cùngvớicơchếquảnlýnềnkinhtếkếhoạchhànhch
í
nh
tậptrung
l
àthờ
i
kỳbaocấpcủaNhànớcvềBHXH.
vGiaiđoạntừnăm1995đếnnay:cùngvớicơchếquảnlýcủanềnkinhtếthịtrờng
cósựđ
i
ềutiếtcủaNhànớclàthờikỳcảicáchvềBHXHphùhợpvớicôngcuộcđổimới
củađấtnớcvàgắnliềnvớ
i
sựhìnhthànhvàpháttriểncủangànhBHXH.
1.
1.
1.
1.Giai
Giai
Giai
Giaiđ

đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
ntr
tr
tr
trớ
ớ
ớ
ớc
c
c
cn
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m1995.

1995.
1995.
1995.
BHXHxuấthiệnởViệtnamngaytừthờikỳPhápthuộc.KhiđóCh
í
nhphủbảohộ
PhápđãthựchiệnmộtsốchếđộBHXHchonhữngngờiViệtnamlàmviệctrongbộmáy
caitrịcủachínhquyềnPháp.
Saucáchmạngtháng8năm1945,ĐảngvàNhànớctađãsớmquantâmvàthực
hiệnchínhsáchBHXHđốivớ
i
NLĐ.Đốitợngđợchởngch
í
nhsáchBHXHchủyếulà
NLĐtrongbiênchếNhànớc.Thờikìnày,ởnớctađãthựchiệnchữabệnhmiễnph
í
cho
ngờidânvàhoạtđộngBHYTtrongthờigiannàynằmtrongchơngtr
ì
nhchămsócytếcủa
Quốcgia.
Trớcnăm1995chínhsáchBHXHđợcthựchiệnvàhoạtđộngtheohàngloạtcác
Sắclệnh,Nghịđịnhbanhànhnhằmxácđịnhvềđố
i
tợngvàchếđộ,mứcđóng,mứchởng.
Sắclệnh54ngày3/11/1945củaChínhphủlâmthời,sắc
l
ệnhsố105ngày14/6/1946của
chủtịchnớcViệtnamdânchủcộnghòa.Sắc
l

ệnh29ngày13/3/1947củaChínhphủViệt
namdânchủcộnghòa…cùngvớ
i
cơsởpháplýtiếptheocủaBHXHthểhiệntronghiến
phápnăm1959thừanhậncôngnhânviênchứccóquyềnđợctrợcấpBHXH.Quyềnnày
đợccụthểhóatrongđiềulệtạmthờivềBHXHđốivớ
i
côngnhânviênchứcNhànớcđợc
banhànhkèmtheoNgh
ị
địnhsố218/CPngày27/2/1961vàđiềulệđãingộquânnhânban
hànhkèmtheoNgh
ị
định161/CPngày30/10/1964củaChínhphủ.
Trongthờigiannày,chínhsáchBHXHnớctađãgópphầnổnđịnhvềmặtthunhập,
ổnđịnhcuộcsốngchongờicôngnhânviênchức,quânnhânvàgiađìnhhọ,gópphầnrất
lớntrongviệcđộngviênsứcngời,sứccủachothắng
l
ợ
i
củacuộckhángchiếnchốngxâm
lợc,thốngnhấtđấtnớc.
Năm1986Việtnamtiếnhànhcảicáchkinhtếvàchuyểnđổ
i
nềnkinhtếtừcơchế
kếhoạchhóatậptrungsangcơchếthịtrờngvớinềnkinhtếnhiềuthànhphầntheođịnh
hớngcủaNhànớc.Sựthayđổivềcơchếkinhtếđòihỏ
i
cónhữngthayđổitơngứngvề
chínhsáchxãhộinó

i
chungvàchínhsáchBHXHnó
i
riêng.
Đếnnăm1989,bắtđầucóQuyếtđịnhsố45/HĐBTngày24/4/1989củaChínhphủ
vềviệcthumộtphầnviệnphígồmcáckhoảntiềngiờngnằmđiềutrị,thuốcmen,máu,xét
nghiệm…
Hiếnphápnăm1992nêurõ:NhànớcthựchiệnchếđộBHXHđốivớicôngchức
Nhànớcvàngờilàmcôngăn
l
ơngkhuyếnkhíchpháttriểncáchìnhthứcBHXHkhácđố
i
vớiNLĐ.
Ngày22/6/1993Ch
í
nhphủbanhànhNghịđịnh43/CPquyđịnhtạmthờichếđộ
BHXHchoNLĐởcácthànhphầnkinhtế,đánhdấumộtbớcngoặtquantrọngtrongsự
nghiệpthựchiệnchínhsáchBHXH.
Ngày23/1/1994Quốchộinớccộnghòaxãhộchủngh
ĩ
aViệtnamthôngquaBộ
luậtlaođộngtrongđócóchơngXIIquyđịnhvềBHXH.
Nh
Nh
Nh
Nhữ
ữ
ữ
ững
ng

ng
ngn
n
n
nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung
dung
dungch
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh
nhv
v
v
về
ề
ề
ềch
ch

ch
chí
í
í
ính
nh
nh
nhs
s
s
sá
á
á
ách
ch
ch
chBHXH
BHXH
BHXH
BHXHtrong
trong
trong
trongth
th
th
thờ
ờ
ờ
ời
i

i
ik
k
k
kì
ì
ì
ìn
n
n
nà
à
à
ày
y
y
y
:
+VềđốitợngthamgiavàhởngchếđộBHXH
l
àcôngnhânviênchứctrongkhu
vựcNhànớc,cácđoànthểxãhội,chínhtr
ị
vàtrong
l
ựclợngvũtrangnh:côngnhânviên
chứcNhànớc,
l
ựclợngvũtrang(quânđội,côngan…),ngờ
i

làmviệctrongcáctổchức
đoànthể,tổchứcxãhộithuộchệthốngchínhtrịcủaĐảngvàNhànớc,ngờilàmviệc
trongcácdoanhnghiệpquốcdoanh…Thờikìnày,nhữngngờilàmviệctrongcácthành
phầnkinhtếngoà
i
quốcdoanhkhôngđợchởngcácchếđộBHXH.
+VềthựchiệncácchếđộBHXH:Nhànớctađãthựchiện6chếđộBHXHđó
l
à
:
trợcấpốmđau,trợcấpthaisản,trợcấptainạnlaođộng-bệnhnghềnghiệp,trợcấpmất
sứclaođộng,trợcấphutr
í
vàtrợcấptửtuất.
+Vềtổchứcthựchiện:Nhànớcgiaocho3cơquanquảnlýthuvàchicácchếđộ
nhsau:Bộnộivụ(naylàBộLaođộng-ThơngbinhvàXãhội)quảnlýkhoảnthu1%tổng
quỹlơngthôngquahệthốngNgânsáchNhànớcvàthựchiệngiảiquyết3chếđộhutr
í
,
mấtsứclaođộng,tửtuấtvàcóphâncấpchocáccơquantrựcthuộcgiảiquyếtchếđộ
BHXH;TổngcôngđoànLaođộngViệtNam(naylàTổngLiênđoànlaođộngViệtNam)
quảnlýthu3,7%quỹtổngquỹlơngcủađơnvị)vàtổchứcchi3chếđộ:ốmđau,thaisản,
tainạnlaođộng-bệnhnghềnghiệp(TNLĐ-BNN);QuỹthuvềBộtàichínhquảnlývàtiến
hànhcấpphátkinhphíchichocácchếđộđà
i
hạnhàngnămtheokếhoạchcủaBộlao
động-ThơngbinhvàXãhộ
i
+Thờ
i

giancuố
i
nhữngnăm1980đầunhữngnăm1990,quỹthuđónggópBHXH
doBộtà
i
ch
í
nhquản
l
ývàt
í
nhvàothungânsáchnhànớc(NSNN)màkhôngh
ì
nhthành
quỹBHXHđộclập.
2.
2.
2.
2.Giai
Giai
Giai
Giaiđ
đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ

ạn
n
n
nt
t
t
từ
ừ
ừ
ừn
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m1995
1995
1995
1995đế
đế
đế
đến
n
n
nnay
nay
nay

nay.
Từcuốinhữngnăm80,đầunhữngnăm90củathếkỷtrớc,đấtnớctabớcvàothời
kìđổimới.Nềnkinhtếtừngbớcchuyểnsangvậnhànhtheocơchếkinhtếthịtrờngtheo
địnhhớngxãhộichủnghĩacósựquản
l
ýcủaNhànớc.
Năm1995đánhdấuthờikìpháttriểnmớivềsựnghiệpBHXH.Ngày01/01/1995
Bộluậtlaođộngcóhiệulựcthihành,trongđócóchơngXIIvềBHXH.Ngh
ị
địnhsố
12/CPngày26/1/1995banhànhđ
i
ềulệBHXHđốivớ
i
ngờilaođộngvớinộidungcơbản
đổ
i
mớithểhiệntrêncácmặt:
-BHXHdựatrênnguyêntắccóđóngcóhởng,đốitợngthamgiaBHXHbaogồm
cảNLĐ
l
àmcôngăn
l
ơngtrongcácdoanhnghiệpcơquan,tổchứcthuộcmọithànhphần
kinhtế.Điềunàytạosựb
ì
nhđẳnggiữanhữngNLĐlàmviệctrongcácthànhphầnkinhtế
khácnhau.
-Đãh
ì

nhthànhđợcquỹBHXHtrêncơsởđónggópcủa3bên:NSDLĐđóng15%,
NLĐđóng5%vàsựbảohộcủaNhànớc,quỹBHXHđợcthànhlậpđộclậpvớiNSNN.
Vớisựcảicáchnày,BHXHởViệtnamđãđảmbảothựchiệnnguyêntắccóđóngcóhởng,
dầndầnxóabỏbaocấptừNhànớcvềBHXH.
-TổchứcthựchiệnchếđộBHXH,với5chếđộ:ốmđau,thaisản,tainạnlaođộng-
bệnhnghềnghiệp,hutr
í
vàtửtuất.
-Vềtổchứcquảnlý:HệthốngBHXHViệtnamđợch
ì
nhthànhtừTrungơngđến
cấphuyệnvàthốngnhấtbớcvàohoạtđộngtừ01/10/1995.
Cũngvàonăm1995saukhiNgh
ị
định12/CPrađờiChínhphủđãbanhànhNghị
định19/CPvàongày16/2/1995vềviệcthànhlậpBHXHViệtnamvớ
i
nhữngchứcnăng,
nhiệmvụquyềnhạntổchức,thựchiệnch
í
nhsáchvàquản
l
ýquỹBHXH.Từđây,quỹ
BHXHViệtnamđợcquản
l
ýthốngnhấttrongcảnớc.
Tiếptheo
l
àcácNghịđịnh:số45/CPNgày15/7/1997củaChínhphủbanhànhĐiều
lệBHXHđốivớ

i
s
ĩ
quan,quânnhânchuyênnghiệp,hạsĩquan,binhsĩQuânđộinhândân
vàCôngannhândân.Ngh
ị
địnhsố09/1998/NĐ-CPngày23/1/1998củaCh
í
nhphủ,sửa
đổ
i
bổsungNghịđịnhsố50/CPngày26/7/1995củaChínhphủvềchếđộsinhhoạtphíđố
i
vớicánbộxãphờng,thịtrấn.
Ngày24/1/2002Chínhphủđãcóquyếtđịnhsố20/2002/QĐ-TTgvềviệcsátnhập
BHYTvàoBHXHViệtnam.Ngày6/12/2002Chínhphủbanhànhnghịđịnhsố
100/2002/NĐ-CPquyđịnhchứcnăngnhiệmvụvàquyềnhạn,cơcấutổchứccủaBHXH
saukhiBHYTViệtnamsátnhậpvàoBHXHViệtnam(thaythếNghịđịnh19/CPngày
16/02/1995)cóchứcnăngthựchiệnch
í
nhsáchBHXHvàquảnlýquỹBHXH(baogồm
cảBHYT)theoquyđịnhcủaphápluật.Sựthayđổ
i
nàyđãtạoranhiềuthuận
l
ợivàcũng
gâykhôngítkhókhănchongànhBHXHnớctatrongviệctổchứcthựchiệnchếđộ
BHXHvàquản
l
ýthốngnhấttrongcảnớc.

Năm2003BHYTViệtnamsátnhậpvàoBHXHViệtnam.TheoNghịđịnhsố
01/2003/NĐ-CPngày09/01/2003củaChínhphủvềviệcsửađổ
i
bổsungđiềulệBHXH
banhànhkèmtheoNghịđịnhsố12/CPđãmởrộngquyềnlợithamgiaBHXHđếnmọ
i
NLĐthuộccácthànhphầnkinhtế.
Nh
Nh
Nh
Nhì
ì
ì
ìn
n
n
nchung
chung
chung
chung
:
việccảicáchBHXHlàphùhợpvớit
ì
nhhìnhthựctếnớctakhimàxu
hớngcủaĐảngvàNhànớctalàtiếnhànhthựchiệnmởrộngchínhsáchBHXHđếnmọ
i
ngờidân,từngbớctạođiềukiệnthuận
l
ợ
i

choNLĐởcácthànhphầnkinhtếthamgia
BHXH.Cóthểthấytronggiaiđoạnnày:
+ĐốitợngthamgiaBHXHtừngbớcđợcmởrộng:Thôngquabảngsốliệudớiđây
chothấyđợchoạtđộngcủachínhsáchBHXHởnớctatrongthờigianvừaqua
B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng1:
1:
1:
1:T
T
T
Tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h
hì
ì

ì
ình
nh
nh
nhtham
tham
tham
thamgia
gia
gia
giaBHXH
BHXH
BHXH
BHXHt
t
t
từ
ừ
ừ
ừn
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m1995-2004.
1995-2004.

1995-2004.
1995-2004.
Ch
ỉ
tiêu
Năm
Sốngờ
i
thamgia
BHXH
(Nghìnngời)
Lợngtănggiảm
tuyệtđốiliênhoàn
(Ngh
ì
nngời)
Tốcđộtăngtrởng
liênhoàn(%)
19952.276….…
19963.22294641,56
19973.56033810,49
19983.7551955,48
19993.9592045,43
20004.2763178,01
20014.476
200
4,68
20024.8453698,24
20035.38754211,19
20045.8204338,04

(Nguồn:BHXHViệtnam)
Quasốliệubảng1,chothấy:việcthựchiệnchínhsáchBHXHởnớctangàymộtcó
hiệuquảdođósốngờithamgiaBHXHkhôngngừngtănglênvớisốlợngnămsaucao
hơnnămtrớc,sốngờithamgiatănglênrõrệttheotừngnăm.Tuysốlợngngờ
i
thamgia
BHXHnămsaucaohơnnămtrớcnhngtốcđộtăngtrởngliênhoàn
l
ạ
i
tăngkhôngđềuvà
cóxuhớnggiảmdần.Cónhữngnămsố
l
ợngngờithamgiatănglênrấtcao:nhnăm1996
sốngờithamgiaBHXHtăngsovớinăm1995là41,56%tơngứng946ngh
ì
nngờilànăm
cósốngờ
i
thamgiaBHXHcaohơncả,năm2003sốngờithamgiaBHXHtăngsovớ
i
năm2002
l
à11,19%tơngứng542ngh
ì
nngờinhnglạicónhữngnămsốlợngngờitham
giaBHXHtănglênrấtítnh:năm1998tốcđộtăngtrởng
l
à5,48%tơngứng195nghìn
ngờivềsốtuyệtđối,năm2001tốcđộtăngtrởngcủasốngờithamgiaBHXHlà4,68%

tơngứng
l
à200nghìnngời.
Nhvậy,năm1995cókhoảng2.276nghìnngờithamgiaBHXHthìđếnnăm2004
sốngờ
i
thamgiaBHXHtănglênhơn5.820nghìnngời.Nếutínhtrongcả10nămquasố
ngờithamgiaBHXHđãtănglênlà3.544nghìnngời.Đồngthờ
i
cũngđãgiảiquyếtcho
hơn1.256nghìnngờinghỉhuvàtrợcấpBHXHmộtlầnthìbìnhquânmỗ
i
nămtăng47
vạnngờibằngkhoảng1,2%nguồnlaođộngxãhội.
Từsốliệubảng1cònchothấy,việcthựchiệnvàtriểnkhaichínhsáchBHXHởnớc
tangàymộtmởrộngđếnNLĐởcácthànhphầnkinhtếkhácnhau.Sốlợngngờ
i
thamgia
BHXHngàymộttăngchothấyđợcsựnhậnthứccủaNLĐvềBHXHđãđợcnâng
l
ênrất
nhiều;đồngthờicũngthểhiệnchínhsáchcủaĐảngvàNhànớcngàycàngquantâm,
chămlovàđápứngnhucầucủangờidânkhithamgia.Đ
i
ềunàycàngthểhiệnrõhơnkhi
mànềnkinhtếnớctađangtrongxuhớngcổphầnhóacácdoanhnghiệp,chuyểnđổitừ
nềnkinhtếbaocấpsangnềnkinhtếthịtrờngtheođịnhhớngXãhộ
i
chủnghĩacósựquản
lýcủaNhànớc.

+Táchbạchhoạtđộngcủasựnghiệpthuchiquản
l
ýquỹBHXHrakhỏ
i
chứcnăng
quảnlýNhànớc.QuỹBHXHđợchạchtoánđộclậptrêncơsởvànguyêntắccủacânbằng
thuchinhằm:Đảmbảosựcôngbằngvàbìnhđẳngvềquyềnlợivàngh
ĩ
avụBHXHcho
mọ
i
NLĐ.
+QuỹBHXHtậptrungthốngnhấtđộclậpvớiNSNNthựchiệntheocơchếtựquản
của3bênthamgiaNLĐ,NSDLĐvàsựbùthiếucủaNhànớclàphùhợpvớ
i
tìnhhình
thựctếởnớctatừđótạođiềukiệnchosựch
ỉ
đạok
ị
pthờicủaChínhphủđợctậptrung,
kịpthời.ĐồngthờitrởthànhnguồnquỹdựphòngrấtquantrọnggiúpNhànớcđầutphát
triểnkinhtế,xãhội.Tạothêmnhiềuchỗlàmmớichongờilaođộngvàthựchiệnđ
i
ềutiết
xãhộitrong
lĩ
nhvựcBHXH.
+HệthốngBHXHViệtnamđợcquảnlýtậptrungthốngnhấttừTrungơngđếnđịa
phơngnhằmchuyênmônhoáviệctổchứcthựchiệncácchínhsáchBHXH.Hệthốngtổ

chứcmớ
i
củaBHXHViệtnamđãđ
i
vàonềnnếpvớitổchứcbaogồmbacấp:
-CấpTrungơng
l
àBHXHViệtnam.
-Cấpt
ỉ
nh,thànhphốtrựcthuộcTrungơng(gọichung
l
àcấptỉnh)trựcthuộc
BHXHViệtnam.
-Cấpquậnhuyện,th
ị
xãthànhphốthuộctỉnh(gọichung
l
àcấphuyện)làBHXH
huyện,thịxã,th
ị
trấn,quận,thànhphốtrựcthuộctrungơng.
Cóthểnói,môh
ì
nhtổchứcthốngnhấtquảnlýcácchếđộBHXHvềmộtđầumối
làphùhợpvớ
i
t
ì
nhh

ì
nhthựctếnớcta,giảmbớtphiềnhàchochochủsửdụnglaođộng,
tạođ
i
ềukiệnthuậnlợichoNLĐcóđiềukiệnthamgiađầyđủvànhanhchóngvàohệ
thốngBHXH.Đâycũnglàmộtthànhcôngbớcđầutrongcôngcuộcđổ
i
mớ
i
BHXHởnớc
tatheocơchếcủanềnkinhtếthịtrờngđịnhhớngxãhộichủngh
ĩ
a,đợccácnớctrênthế
giới,trongkhuvựcvàtổchứclaođộngquốctế-ILOđánhgiálàhoạtđộngcóhiệuquả.
II.
II.
II.
II.NGU
NGU
NGU
NGUỒ
Ồ
Ồ
ỒN
N
N
NH
H
H
HÌ

Ì
Ì
ÌNH
NH
NH
NHTH
TH
TH
THÀ
À
À
ÀNH
NH
NH
NHQU
QU
QU
QUỸ
Ỹ
Ỹ
ỸBHXH
BHXH
BHXH
BHXHỞ
Ở
Ở
ỞVI
VI
VI
VIỆ

Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM.
1.Tr
Tr
Tr
Trớ
ớ
ớ
ớc
c
c
cn
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m1995.
1995.
1995.

1995.
ỞViệtnam,BHXHđợcthựchiệntừnhữngnăm50,60củathếkỷXX.Khiđó,do
điềukiệnnềnkinhtế-xãhộivàđ
i
ềukiệnl
ị
chsửnênđố
i
tợngthamgiaBHXHchỉmới
baogồmcôngnhânviênchứcNhànớc,lựclợngvũtrangvàngờ
i
laođộngtrongcác
doanhnghiệpquốcdoanh.TấtcảnhữngngờithamgiaBHXHđềukhôngphảiđónggóp
BHXH.VìvậynguồnquỹBHXHlúcnàyđợclấytừngânsáchNhànớcvàNhànớc
không
l
ậpraquỹBHXH.Thựcchấttrongthờikìnày,Nhànớccóquyđịnhcácdoanh
nghiệpNhànớchàngthángphảitr
í
chnộpmộttỷ
l
ệ%trongtổngquỹ
l
ơngvàongânsách
NhànớcđểchitrảchocácchếđộBHXH.DođótạonguồnchoquỹBHXHtrongthờikì
nàylàtừquỹlơngcủadoanhnghiệpvàchủyếutừthuếthôngquangânsáchNhànớc.
2.
2.
2.
2.T

T
T
Từ
ừ
ừ
ừn
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m1995
1995
1995
1995đế
đế
đế
đến
n
n
nnay
nay
nay
nay.
ThựchiệncácquyđịnhcủaBộluậtlaođộng,BHXHởnớctacũngcóđợcđổ
i
mới

vềcơbản.ĐốitợngthamgiaBHXHkhôngchỉcócôngnhânviênchứcNhànớcvà
l
ực
lợngvũtrangmàcònnhữngngờ
i
laođộnglàmviệctrongcácdoanhnghiệpthuộccác
thànhphầnkinhtếvàmớ
i
đâylàcảnhữngngờilàmviệcởcấpxã,phờng(dớiđâygọi
chung
l
àngờilaođộng).ĐểđợchởngcácchếđộcủaBHXHthìkhithamgiaBHXHngời
laođộngphả
i
đóngmộttỷ
l
ệnhấtđịnhtrongtổngquỹtiềnlơngcủadoanhnghiệp.
Theođ
i
ều
l
ệhiệnhànhnguồnQuỹBHXHởnớctađợchìnhthànhtừcácnguồnsau:
a)NSDLĐđóngbằng17%sovớitổngquỹtiềnlơngthángcủanhữngngờ
i
thamgia
BHXHtrongđơnv
ị
.
b)NLĐđóngbằng6%tiềnlơngthángđểchicácchếđộhutrí,ốmđau,thaisản,
TNLĐ-BNNvàtửtuất.

c)NhànớcđóngvàhỗtrợthêmđểđảmbảothựchiệncácchếđộBHXHđốivớiNLĐ.
d)Thutừcácnguồnkhácnh:nguồntàitrợtừnớcngoài,nguồn
l
ãitừđầuttàichính
phầnquỹnhànrỗ
i
củaquỹBHXH…
CăncứvàoNghịđịnhsố100/2002/NĐ-CPngày06/12/2002củaCh
í
nhphủvàcăn
cứvàoQuyếtđịnhsố02/2003/QĐ-TTgngày02/01/2003củaThủtớngChínhphủban
hànhvềquychếquản
l
ýtàichínhđố
i
vớ
i
BHXHViệtnam,ngày26/5/2003BHXHViệt
namđãcóquyếtđịnhsố722/2003/QĐ-BHXH-BTquyđịnhcụthểvềviệcquản
l
ýthu
BHXHbắtbuộcnhsau:
ỉ
ỉ
ỉ
ỉĐố
Đố
Đố
Đối
i

i
it
t
t
tợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngtham
tham
tham
thamgia
gia
gia
giaBHXH
BHXH
BHXH
BHXHb
b
b
bắ
ắ
ắ
ắt
t
t
tbu
bu

bu
buộ
ộ
ộ
ộc
c
c
c(NSDL
(NSDL
(NSDL
(NSDLĐ
Đ
Đ
Đv
v
v
và
à
à
àNL
NL
NL
NLĐ
Đ
Đ
Đ).
).
).
).
vĐốitợngthamgiaBHXHbắtbuộctheoquyđịnhtạikhoản1,điều1Nghịđịnhsố

01/2003/NĐ-CPngày09/01/2003củaChínhphủbaogồm
:
ĐNLĐ
l
àmviệctheohợpđồnglaođộngcóthờ
i
hạnđủtừ3thángtrởlênvàhợp
đồngkhôngxácđịnhthờihạntrongcácdoanhnghiệp,cơquantổchứcsau:
-DoanhnghiệpthànhlậpvàhoạtđộngtheoLuậtDoanhnghiệpNhànớc,baogồm:
doanhnghiệphoạtđộngsảnxuất,kinhdoanh,hoạtđộngcôngích…
-DoanhnghiệpthànhlậpvàhoạtđộngtheoLuậtĐoanhnghiệpnh:côngtytrách
nhiệmhữuhạn,côngtycổphần,côngtyhợpdanh…
-Doanhnghiệpcủatổchứcch
í
nhtr
ị
,tổchứcchínhtrị-xãhội.
-Hộsảnxuất,kinhdoanhcáthể,tổhợptácxã.
-Cáccơquanđơnvịhànhch
í
nhsựnghiệp,tổchứcch
í
nhtr
ị
,tổchứcchínhtrịxãhội
nghềnghiệp,tổchứcxãhộikhác,lựclợngvũtrang,cáctổchức,Đảng,đoànthể,cáchội
quầnchúngtựtrangtrả
i
vềtàichính…
-Trạmytếxãphờng,th

ị
trấn.
-Cơquan,tổchứcnớcngoài,tổchứcquốctếtạiViệtnam,trừtrờnghợpĐ
i
ềuớc
quốctếmànớcCộnghoàxãhộ
i
chủngh
ĩ
aViệtnamkíkếthoặcthamgiacóquyđịnh
khác.
ĐCánbộcôngchứcviênchctheoPháp
l
ệnhcánbộ,côngchức
ĐNLĐ,xãviênlàmviệcvàhởngtiềncôngtheohợpđồnglaođộngtừđủ3thángtrở
lêntrongcáchợptácxãthànhlập,hoạtđộngtheoLuậthợptácxã.
ĐNLĐlàmviệctạ
i
cácdoanhnghiệp,cơquan,tổchứccóthờ
i
hạndới3thángkhi
hếthạnhợpđồnglaođộngmàNLĐtiếptụclàmviệchoặcgiaokếthợpđồnglaođộngvới
doanhnghiệp,tổchức,cánhânđóth
ì
phả
i
thamgiaBHXHbắtbuộc.
ĐốivớinhữngđốitợngthamgianàythìmứcthuđónggópBHXHlà20%tiền
l
ơng

hàngthángtrongđóNSDLĐđóng15%tổngquỹtiền
l
ơngthángvàNLĐđóng5%tiền
lơngtháng.
vĐốivớiđốitợngthamgialàquânnhân,côngannhândânthuộcdiệnhởnglơngvà
hởngsinhhoạtphí:
theoĐiềulệBHXHđốivớisỹquan,quânnhânchuyênnghiệp,hạsỹ
quan,binhsỹQuânđộinhândânvàCôngannhândânbanhànhkèmtheoNghịđịnhsố
45/CPngày15/7/1995củaChínhphủthìmứcđóngchođốitợngnàycũnglà20%tiền
lơngthángtrongđóNSDLĐđóng15%tổngquỹtiền
l
ơngthángvàNLĐđóng5%tiền
lơngtháng.
vĐốitợnglàCánbộxãphờng,thịtrấnhởngsinhhoạtphíđợcquyđịnhtạiĐiều3Nghị
địnhsố09/1998/NĐ-CPngày23/01/1998củaChínhphủ,Điều7Nghịđịnhsố
40/1999/NĐ-CPngày23/6/1999củaChínhphủvàĐiều1Nghịđịnhsố46/2000/NĐ-CP
ngày12/9/2000củaChínhphủ
:thìmứcđóngđợcquyđịnhchonhữngđốitợngnàylà
15%mứcsinhhoạtphíhàngtháng,trongđóUỷbannhândânxã,phờng,th
ị
trấnđóng
10%mứcph
í
sinhhoạttháng;cánbộxã,phờng,th
ị
trấnđóng5%mứcph
í
sinhhoạttháng.
vĐốitợnglàNLĐđilàmviệccóthờihạnởnớcngoàitheoquyđịnhtạiNghịđịnhsố
152/1999/NĐ-CPngày20/9/1999củaChínhphủ

:thìmứcđóngbằng15%tiềnlơngtháng
đóngBHXHliềnkềtrớckhiranớcngoà
il
àmviệccòntrongtrờnghợpnếuchathamgia
BHXHởtrongnớcth
ì
mứcđónghàngthángbằng15%củahailầnmứctiềnlơngtố
i
thiểu
doNhànớcquyđịnhtạ
i
từngthờiđiểm.
vĐốitợngtựđóngBHXHtheonghịđịnhsố41/2002/NĐ-CPngày11/4/2002của
Chínhphủvàđốitợngquyđịnhtạikhoảnbđiểm9mụcIIthôngtsố07/2003/TT-
BLĐTBXHngày12/03/2003củaBộlaođộng-ThơngbinhvàXãhội
:Mứcđóngcho
nhữngđốitợngnàylà15%mứctiền
l
ơngthángtrớckhinghỉviệc.